Juridische aspecten van tandheelkundige schade: Een praktische
advertisement
20/09/2015 Permanente Vorming Mondgezondheidswetenschappen Juridische aspecten van tandheelkundige schade: Een praktische benadering van de te volgen procedures 19 09 2015 Patrick Thevissen Yvo Vermylen Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven INLEIDING Letsel Derde betrokken Arbeidsongeval Aansprakelijk Niet aansprakelijk Niet erkend Verzekerd Niet verzekerd RIZIV tussenkomst Persoonlijke (ongevallen) verzekering Eigen bijdrage Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven INLEIDING Welk doel heeft deze cursus ? • Juridische beginselen • Wegwijs in de verschillende procedures • Taak van behandelende tandarts • Taak van de raadstandarts van de verzekeraar • Taak van de gerechtsdeskundige • Evaluatie van tandschade • Gebruik van allerhande tabellen • Na deze cursus moet de behandelende tandarts zichzelf en zijn patiënt kunnen verdedigen in rechte, • Hij zal er alles aan gedaan hebben om uit de problemen te blijven – risk management • De patiënt zal kunnen beschikken over een volledig schadedossier Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 1 20/09/2015 INLEIDING Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven V O O R M I D D A G V O O R M I D D A G INLEIDING JURIDISCHE BEGINSELEN AANSPRAKELIJKHEID PAUZE SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING PAUZE BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN RISK MANAGEMENT N A M I D D A G PAUZE PAUZE INTERACTIEVE CASUSBESPREKINGEN PAUZE N A M I D D A G Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven INLEIDING JURIDISCHE BEGINSELEN AANSPRAKELIJKHEID SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN RISK MANAGEMENT INTERACTIEVE CASUSBESPREKINGEN Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 2 20/09/2015 JURIDISCHE BEGINSELEN Wet 22/08/2002 rechten van de patiënt BS 26,09,2002 Recht op zelfbeschikking Recht op weten Recht op verantwoording Recht op zorg Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Welke rechten heeft een patiënt ? • • • • • • • • Recht op kwaliteitsvolle dienstenverstrekking Recht op vrije keuze van de beroepsbeoefenaar Recht op informatie over zijn gezondheidstoestand Recht om toe te stemmen of om een behandeling te weigeren Recht op inzage/afschrift van patientendossier Recht op bescherming van zijn privacy Recht tot klagen Recht op vertegenwoordiging Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Recht op kwaliteitsvolle dienstverlening • “De patiënt heeft, met eerbiediging van zijn menselijke waardigheid en zijn zelfbeschikking, en zonder enig onderscheid op welke grond ook, tegenover de beroepsbeoefenaar recht op kwaliteitsvolle dienstverstrekking die beantwoordt aan zijn behoeften.” Art 5 WPR • Tandarts moet handelen volgens de actuele stand van de wetenschap en zal vergeleken worden met een fictieve collega met zelfde kwalificaties en onder zelfde omstandigheden van tijd en plaats • Geen discriminatie (op welke grond dan ook) – zelfbeschikkingsrecht • Behoeften – algemeen aanvaard en voorzien – niet alle individuele behoeften moeten voldaan worden – men kan voorwaarden stellen Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 3 20/09/2015 JURIDISCHE BEGINSELEN Patiënt weigeren ? • Ja, maar niet discriminerend (geslacht, ras, religie, afkomst) • Met een gevangenisstraf van acht dagen tot een jaar en met een geldboete …. wordt • • • • gestraft hij die verzuimt hulp te verlenen of te verschaffen aan iemand die in groot gevaar verkeert, hetzij hij zelf die toestand heeft vastgesteld, hetzij die toestand hem is beschreven door degenen die zijn hulp inroepen. ……….dat de verzuimer kon helpen zonder ernstig gevaar voor zichzelf of voor anderen. ….” Wat is groot gevaar in tandheelkunde ? Urgenties – welke ? HIV besmetting ? Kruisinfectie ? Hepatitis B ? Tandarts van wacht Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Vrije keuze van beroepsbeoefenaar • De patiënt heeft recht op vrije keuze van de beroepsbeoefenaar en recht op wijziging van deze keuze behoudens, in beide gevallen, beperkingen opgelegd krachtens de wet.” • Geen absoluut recht • Beperkingen : arbeidsgeneeskunde, arbeidsongevallen, gedetineerden, geînterneerden, raadstandartsen van verzekeraar • Het recht op vrije keuze geldt enkel tav de beroepsbeoefenaar (de tandarts) waarmee hij een rechtsverhouding heeft, maar niet met bijvoorbeeld de assistente. • Om praktische redenen is het ook onmogelijk om de vrije keuze te waarborgen voor ieder teamlid bij een opname in een ziekenhuis. In dat geval zal de keuze van de belangrijkste beroepsbeoefenaar in hoofde van de patiënt vrij zijn, over de verdere samenstelling van het team kan hij geen inspraak eisen. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Informatie over gezondheidstoestand • De patiënt heeft tegenover de beroepsbeoefenaar recht op alle hem betreffende • • • • • informatie die nodig is om inzicht te krijgen in zijn gezondheidstoestand en de vermoedelijke evolutie ervan = “recht op weten” Die informatie kan los staan van de informatie die nodig is om een toestemming voor behandelen te krijgen. Het kan bijvoorbeeld gaan over de diagnose, preventieve instructies om de gezondheidstoestand te verbeteren of te behouden, enz. In duidelijke taal Patiënt kan eisen dat die informatie op schrift wordt gesteld, beroepsbeoefenaar kan dit ook, - uitgebreide behandelingen Recht op niet-weten Informatie niet meedelen indien dat gezondheid van patiënt zou schaden Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 4 20/09/2015 JURIDISCHE BEGINSELEN Recht om al dan niet toe te stemmen - Informed consent • Zelfbeschikking – fundamenteel recht • Toestemming – legitimatie voor beroepsbeoefenaar – strafrechtelijke immuniteit , zo niet slagen en verwondingen (strafrecht) • Wettelijk bevoegd zijn, curatief of preventief doel, geen fout bij behandeling, informed consent , zo niet sprake van misdrijf • Voorafgaandelijk aan ingreep en vrije toestemming • Expliciet of impliciet - mondeling volstaat • Behoudens noodsituatie Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Recht op weten • Patiënt heeft recht op krijgen van informatie • « No information means no choice » • Informatie staat even centraal als de patiënt Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Informed consent of geïnformeerde toestemming • Toestemming o o o expliciet impliciet Stilzwijgend Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 5 20/09/2015 JURIDISCHE BEGINSELEN Informed consent of geïnformeerde toestemming • “Every human being of adult years and sound mind has a right to determine what shall be done with his own body; and a surgeon who performs an operation without its patient’s consent commits an assault, for which he is liable in damages” • Cardozo, 1912 Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Brussel, 29 maart 1996 • “Behoudens noodsituatie, zwaarwichtige medische contra-indicaties of de voorafgaande weigering van de patiënt moet de arts zijn patiënt inlichten over de mogelijke alternatieven van de overwogen behandeling of ingreep, van de modaliteiten en de gevolgen of de risico’s op complicaties die hieruit kunnen voortvloeien” Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Risico’s • “Wat de risico’s betreft heeft de informatieplicht betrekking op de ernstige voorzienbare risico’s die een bepaalde risicofrequentie inhouden. • De partij die een fout inroept, namelijk onvoldoende informatie door de arts, draagt hiervan de bewijslast” Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 6 20/09/2015 JURIDISCHE BEGINSELEN Informed consent of geïnformeerde toestemming • Informatie : Toestemming is pas mogelijk indien je perfect bent voorgelicht. Patiënt wordt niet verondersteld om zoveel te weten als de tandarts • “Every human being of adult years and sound mind has a right to determine what shall be done with his own body; and a surgeon who performs an operation without its patient’s consent commits an assault, for which he is liable in damages” Cardozo, 1912 • Wat de risico’s betreft heeft de informatieplicht betrekking op de ernstige voorzienbare risico’s die een bepaalde risicofrequentie inhouden. De partij die een fout inroept, namelijk onvoldoende informatie door de arts, draagt hiervan de bewijslast” Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Wie geeft de toestemming ? • In principe de patiënt zelf, • behalve bij minderjarigen en mentaal gehandicapten Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Toestemmingsformulieren? • • • • Ja, indien verstaanbaar opgesteld Met inzicht in problemen van behandeling Liefst ondertekend – mondeling volstaat Mag gesprek tandarts-patiënt niet vervangen Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 7 20/09/2015 JURIDISCHE BEGINSELEN Wie geeft de informatie? • Principieel de tandarts zelf • In geval van multidisciplinaire aanpak : ieder over zijn domein. • Delegatie van informatie is mogelijk, maar moet steeds geverifieerd worden door de behandelaar. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Wanneer informeren? • Vooraf en tijdig • Aan bewuste, handelingsbekwame patiënt • Tijd geven voor reflectie laten nadenken familie consulteren o bankier consulteren • Vooral bij complexe behandelingen o o Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Hoe informeren? • In de eerste plaats via het gesprek : uitleg, vraag, antwoord, woord, wederwoord. • Laten lezen van artikels uit de literatuur • Zelf opgestelde algemene of gedetailleerde en relevante informatie • In klare en duidelijke taal, eenvoudig, begrijpbaar, op het intellectueel niveau van de patiënt (alhoewel……) Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 8 20/09/2015 JURIDISCHE BEGINSELEN Waarover informeren? • • • • Over de diagnose Over de anamnese en de gevolgen op de behandeling Over de behandeling zelf Over de nazorg Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN De behandeling • • • • • • Welke behandeling ? Alternatieven Nut en doeltreffendheid van behandeling Nadelige gevolgen en risico’s van de behandeling Kostprijs van de behandeling Risico’s bij niet-behandelen Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Kostprijs 9 20/09/2015 JURIDISCHE BEGINSELEN De nazorg • Via gebruik van standaardformulieren zeer makkelijk te maken met de PC service voor patiënt • Patiënten houden maar 30 % over van de verstrekte informatie • Werken met periodieke oproepkaarten zeker bij brugwerk, implantaten o o Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN De informatiemaatstaven • Tandartsgericht : de subjectieve tandarts maatstaf de objectieve tandarts maatstaf • Patiëntgericht : o de doorsnee patiënt o de individuele patiënt o o Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN De risico’s • In hoeverre lichten we de patiënt in over behandelingsrisico’s ? • Relevante risico’s - waar eenieder belang zou aan hechten bv paresthesie bij extractie van ingesloten wijsheidstand (minimaal tijdelijk) Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 10 20/09/2015 JURIDISCHE BEGINSELEN Recht op zorgvuldig en veilig bewaard dossier • Geen inhoudsopgave in wet, wel zorgvuldig en veilig bewaard • Medische anamnese, verwijsbrieven, verslagen van specialisten, labo-opdrachten, facturen van labo, radiografische opnamen • Veilig : niet iedereen kan toegang hebben, wachtwoord, vermelding van naam zorgverlener, back-up maken, bescherming tegen virussen, • Patiënt heeft inzagerecht en recht op afschrift – binnen 14 dagen – tegen kostprijs • Soms via vertrouwenspersoon • Bij overlijden, inzage voor verwanten tot in tweede graad Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Recht op bescherming van de privacy • • • • Privacy en E-health In de dagelijkse praktijk – elektronische dossiers Research Doorsturen van medische tandheelkundige gegevens Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Definities van privacy • Recht op persoonlijke vrijheid • Het recht om vergeten te worden en om vrij te blijven van inmenging in uw privéleven door ongewenste personen, groeperingen, bedrijven en staatsinstellingen • Om zeker te zijn dat zonder uw toestemming slechts een beperkte inmenging mogelijk is in uw privé en publieke sfeer mogelijk is • Dat persoonlijke gegevens vertrouwelijk en beschermd zijn Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 11 20/09/2015 JURIDISCHE BEGINSELEN Wat is E-health ? • • • • • Electronische gezondheidsgegevens: elektronische dossiers, tandheelkundige gegevens Elektronisch voorschrift: medicatie, instructies voor de patiënt Telemedicine: Medische database: Pub Med, Cochrane, Medscape, … Virtuele gezondheidszorg teams: bestaande uit specialisten in de gezondheidszorg die samenwerken en informatie delen over patiënten via digitale pltformen • MHealth: omvat het gebruik van tablets, draagbare computers, smartfones voor het verzamelen van gezondheidsgegevens van individuele patiënten, het doorsturen van medische informative aan beroepsbeoefenaars, onderzoekers en patienten monitoring van vitale organen van de patienten en de directe voorzieneing van zorg via deze dragers • Systemen voor de administratie van gezondheidszorg: medische administratie, bijhouden van agenda, management van patientengegevens, werkschema Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Spectaculaire ontwikkeling van de technologie • Nieuwe uitdagingen voor de bescherming van persoonlijke gegevens. • Het delen en verzamelen van gegevens is dramatisch gestegen, De technologie laat particuliere bedrijven en publieke instanties toe om persoonlijke gegevens te gebruiken op een ongeziene schaal om te voldoen aan hun behoeften en activiteten • Individuen maken hun gegevens publiek voor de hele wereld • Die technologie heeft zowel ons economisch en sociaal leven sterk veranderd Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Hebben we nog privacy vandaag? NSA GCHQ MI6 MSS MOSSAD GRU Etc… 12 20/09/2015 JURIDISCHE BEGINSELEN Willen we nog privacy? JURIDISCHE BEGINSELEN Google verzamelt heel veel informatie over individuele personen zoals hun identiteitsgegevens, foto’s, e-mailadressen, telefoonnummers, kredietkaarten, bezochte websites, welk type van smartphone, tablets en computers je gebruikt, welke informatie je opgevraagt, welke telefoonnummers je gebeld heb, hoe lang en wanneer en tenslotte waar je overall geweest bent JURIDISCHE BEGINSELEN Zijn dit de enigen met volledige privacy? Illegaal in het land Geen papieren, geen belastingen Geen identiteit Geen vast adres 13 20/09/2015 JURIDISCHE BEGINSELEN Beschermt de wet onze privacy? • Art 17 of the UN treaty on civil and political rights (1966) protects the right to privacy, whereby no one shall be subjected to arbitrary or unlawful interference with their privacy, family, home or correspondence, or to unlawful attacks on their honor or reputation • Article 8 of the European Convention on human rights (1953) – Right to respect for private and family life safeguards that everyone has the right to respect for his private and family life, his home and his correspondence and that there shall be no interference by a public authority with the exercise of this right except such as is in accordance with the law and is necessary in a democratic society in the interests of national security, public safety or the economic well-being of the country, for the prevention of disorder or crime, for the protection of health or morals, or for the protection of the rights and freedoms of others. • European Parliament and Council Directive 95/46/EC of 24 October 1995 on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data [Official Journal L 281 of 23.11.1995] • Proposal of the European committee (2012) on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data (General Data Protection Regulation) • Most constitutions in the different countries of Europe JURIDISCHE BEGINSELEN Waarom hebben we privacy wetgeving nodig in de geneeskunde, we hebben toch het beroepsgeheim ? • Het beroepsgeheim beschermt de privacy van onze patiënten, maar niet genoeg • Het beroepsgeheim wordt enkel geschonden indien het met opzet gebeurt • Het beroepsgeheim beschermt de gegevens niet tegen intrusie door onbevoegden en het houdt ook geen verplichting in om de gegevens te beveiligen bij het verzamelen van de gegevens • Het beroepsgeheim voorziet geen mogelijkheid voor de patiënt om zijn gegevens te controleren Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Art 8 – Gevoelige gegevens • • • • • • Data concerning health and sex life Data revealing racial and ethnic origin Political opinions Religious and philosophical beliefs Trade-union membership Judicial data Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 14 20/09/2015 JURIDISCHE BEGINSELEN Gegevensverzameling? Wie is wie ? • Data subject – the natural identified or identifiable person whose data are processed - Patient • Data controller – the person, public authority, agency, who leads the data processing - Dr, Dentist, State department, Health care insurer • Data processor – Who does the processing Dr, Dentist, Dental assistant, Receptionist - confidentiality • Recipient – person, public authority, agency to whom the data are disclosed JURIDISCHE BEGINSELEN Voorwaarden aan verzamelen van persoonsgegevens • Een bepaald kwaliteitsniveau bereiken • Enkel voor specifieke, expliciete en wettelijk vooziene doeleinden • Patient moet geïnformeerd worden (informatieplicht) en in bepaalde gevallen (research) moet de nationale supervisor in kennis gesteld (notificatieplicht) worden • Proportioneel : adekwaat, relevant, niet excessief, up-to-date, enkel zo lang bewaard als nodig • Transparant : eerlijk en legaal • Indien je als tandarts een computerprogramma gebruikt dan wordt dat programma op voorhand gescreend om na te gaan of het voldoet aan de nodige vereisten JURIDISCHE BEGINSELEN Verplichtingen van de data controler o o o o o Patient inlichten Gegevens enkel gebruiken voor bepaald omschreven doel Geen bekendmaking zonder toestemming van patiënt Data controller is verantwoordelijk Meedelen wie de ontvangers zijn Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 15 20/09/2015 JURIDISCHE BEGINSELEN Verplichtingen van de data controler o Voorzien van technische en organisatorische maatregelen tegen • Accidentele en onwettige vernieling, verlies of verandering • Niet toegelaten bekendmaking of toegang • Back-ups nemen en veilig bewaren • Bescherming tegen hacken en virussen • Paswoord – restrictieve toegang enkel voor bevoegden • Aangeven wie en wanneer toegang heeft gehad tot de gegevens Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Verhoogde bescherming voor doorgeven van medische gegevens • Normaal verboden maar onder bepaalde voorwaarden toch toegelaten o o o o Expliciete toestemming van de patient Als verzameling nodig is en doorgeven voorzien wordt bij wet : bijv voor belastingscontrole, maar dan wel zonder identificatie van de patient – ook voor verzekerings en gezondheidszorgdoeleinden In het geval van preventieve geneeskunde, medische diagnose, toedienen van zorgen of behandeling en management van gezondheidsdiensten op voorwaarde dat de gegevens bewerkt werden door een beroepsbeoefenaar met een plicht tot beroepsgeheim Wanneer een patiënt zich in rechte moet verdedigen Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Rechten van de patient ivm zijn medische gegevens • • • • • Inzagerecht Recht op informatie ivm gegevens Recht om gegevens te verbeteren indien ze onvolledig of niet correct zijn Onder bepaalde voorwaarden recht om verzamelen van gegevens te weigeren Recht op een kopie Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 16 20/09/2015 JURIDISCHE BEGINSELEN Overmaken tandheelkundige gegevens aan derden • Verzekeraars Nooit rechtstreeks aan verzekeraar Steeds via patiënt o Ja naar de raadstandarts met uitdrukkelijke toestemming van patiënt én met waarschuwing op de briefomslag “vertrouwelijk” • Gerechtsprocedure o Via de patiënt o Rechtsreeks aan de gerechtsdeskundige met uitdrukkelijke toestemming van de patiënt o o Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven JURIDISCHE BEGINSELEN Camera surveillance in a dental clinic ? Keep it for limited time Access only for controller Security reasons No recording of conversations Not in operationrooms JURIDISCHE BEGINSELEN Klachtrecht • Ieder persoon die slachtoffer is van een onrechtmatige daad of van een inbreuk op zijn rechtmatig belang kan een klacht indienen bij de rechtbank • Het is een recht van de mens : “In the determination of his civil rights and obligations or of any criminal charge against him, everyone is entitled to a fair and public hearing within a reasonable time by an independent and impartial tribunal established by law” ECHR • Met betrekking tot rechten van de patiënt is er een nationale ombudsdienst opgericht met de taak om te bemiddelen bij klachten o Er is een ombudsman in ieder ziekenhuis o Individuele patiënten moeten naar nationale ombudsman Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 17 20/09/2015 INLEIDING JURIDISCHE BEGINSELEN AANSPRAKELIJKHEID SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN RISK MANAGEMENT INTERACTIEVE CASUSBESPREKINGEN Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven AANSPRAKELIJKHEID Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven AANSPRAKELIJKHEID Aansprakelijkheid Enkel wie aansprakelijk kan gehouden worden zal schadevergoeding moeten betalen Die bewijzen moeten geleverd worden door slachtoffer : Schade, fout, en oorzakelijk verband tussen fout en schade Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 18 20/09/2015 AANSPRAKELIJKHEID Aansprakelijkheid Art. 1382 en 1383 van het Burgerlijk Wetboek leggen het principe vast dat eenieder die door zijn daad schade berokkent aan een ander persoon, geacht wordt om deze schade volledig te vergoeden, ook wanneer de schade veroorzaakt werd door zijn onvoorzichtigheid of nalatigheid. Dit artikel legt een zware verantwoordelijkheid op de schouders van de dader, die plots zijn vermogen aangesproken ziet door een kleine fout met zware gevolgen of door een kleine onoplettendheid. Gelukkig is er dan de verzekering. De verzekeraar verbindt zich ertoe om de aldus geleden schade te vergoeden in de plaats van de dader. Alle schade betekent dan : lichamelijke schade, materiële schade, vermogensschade, esthetische en morele schade. Schade wordt dan bepaald als zijnde de vergelijking tussen twee toestanden : de toestand waarin het slachtoffer zich bevindt na het gebeuren en de toestand waarin hij zou gebleven zijn ware het ongeval niet gebeurd Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven AANSPRAKELIJKHEID Fout De lichtste fout is voldoende om aansprakelijk gesteld te worden, ook al zijn de gevolgen buitensporig Fout te bewijzen door slachtoffer De dader zal vergeleken worden met een normaal, voorzichtig abstract persoon - de “goede huisvader” zonder rekening te houden met subjectieve gegevens zoals leeftijd, geslacht, intelligentie, karakter of leefgewoontes. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven AANSPRAKELIJKHEID Oorzakelijk verband Er is een oorzakelijk verband wanneer vaststaat dat zonder de fout de schade zich niet zou hebben voorgedaan zoals ze zich in concreto voordoet Equivalentietheorie of ‘conditio sine qua non’ theorie : Dit is een causaliteitstheorie die stelt dat elke gedraging die voorwaarde is voor het intreden van de concrete laakbare gebeurtenis aan te merken is als oorzaak, en zij is voorwaarde indien zij niet kan worden weggedacht zonder dat het gevolg wegvalt. De schade hoeft zelfs geen rechtstreeks gevolg te zijn van de fout. Het volstaat dat er een noodzakelijke band bestaat tussen de fout en de schade, dat met andere woorden zonder de fout de schade niet zou zijn ontstaan zoals ze zich in concreto heeft voorgedaan. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 19 20/09/2015 AANSPRAKELIJKHEID Gedeelde aansprakelijkheid Indien er meerdere personen fouten hebben gemaakt, dan zal de aansprakelijkheid verdeeld worden over de partijen. Het is voor het slachtoffer mogelijk om 1 partij voor de rechter te brengen die bij veroordeling de hele som moet ophoesten, Die laatste heeft dan wel een regresrecht tegen de mede-aansprakelijken. Een fout van het slachtoffer zelf kan leiden tot een verdeling van de aansprakelijkheid, Er is een oorzakelijk verband wanneer vaststaat dat zonder de fout de schade zich niet zou hebben voorgedaan zoals ze zich in concreto voordoet. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven INLEIDING JURIDISCHE BEGINSELEN AANSPRAKELIJKHEID SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN RISK MANAGEMENT INTERACTIEVE CASUSBESPREKINGEN Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Schade Schade is de vergelijking tussen twee toestanden : - de toestand na de gebeurtenis (ongeval, letsel, onrechtmatige daad) - de toestand waarin het slachtoffer zou gebleven zijn indien de gebeurtenis zich niet zou hebben voorgedaan Tandheelkundige schade betekent schade aan de tanden, de kaken, het kaakgewricht en de weke weefsels van de mond. In feite zou men de schade kunnen opdelen in een deel zuivere tandschade en een deel maxillo-faciale schade. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 20 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Tandschade Tandschade verschilt van andere medische schade, en ook van maxillo-faciale schade, door het feit dat schade aan (definitieve) tanden meestal irreversibele schade is. Men kan mogelijks niet spreken van een “genezing”. De schade aan de harde tandweefsels herstelt zich nooit spontaan, al is herstel wel mogelijk met tandheelkundige materialen of kronen Herstellingen zijn daarenboven niet voor eeuwig, wat betekent dat ze na verloop van tijd opnieuw moeten gedaan worden. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Tandschade - Tandtraumata http://www.dentaltraumaguide.org/ Jens Ove Andreasen Beschrijving Etiologie Diagnose Behandeling Prognose Referenties Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Gebeurtenis TOESTAND slachtoffer Consolidatie letsel Voorafbestaande toestand Schade TIJD Tg Tc Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 21 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Aandoening Gebeurtenis TOESTAND slachtoffer Consolidatie letsel Voorafbestaande toestand Schade TIJD Tg Tc Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Aandoening Gebeurtenis TOESTAND slachtoffer Consolidatie letsel Voorafbestaande toestand Schade TIJD Tg Tc Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Aandoening Gebeurtenis TOESTAND slachtoffer Consolidatie letsel toerekenen van voordelen Voorafbestaande toestand Schade TIJD Tg Tc Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 22 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Aandoening Gebeurtenis TOESTAND slachtoffer Consolidatie letsel Voorafbestaande toestand Vergoeding Herstel* / Genezing Schade *Herstel + vernieuwingen TIJD Tg Tc Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Aandoening Gebeurtenis TOESTAND slachtoffer Consolidatie letsel Voorafbestaande toestand Schade ? TIJD Tg Tc Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Bewijs van schade Schadelijder moet schade bewijzen Ook de fout en oorzakelijk verband Wat tandheelkundige schade betreft, zal de vaststelling ervan door een tandarts dienen te gebeuren Hier ligt dus een grote verantwoordelijkheid bij de tandarts Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 23 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Bepalen vooraf bestaande toestand Dit is niet eenvoudig, tenzij het slachtoffer net bij de tandarts is geweest en er een complete set röntgenopnamen is gemaakt of er net (gips)modellen zijn genomen.. Adequaat herstellen in de “Vooraf bestaande toestand” bestaat in feite niet in het terugbrengen van het slachtoffer in de vooraf bestaande toestand, maar in het herstel in de toestand waarin hij zou gebleven zijn, ware er geen schade opgetreden. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Verhouding voorafbestaande toestand en schade Drie hypothesen: de verergering van een vooraf bestaande toestand het voorbeschikt zijn tot schade de verhaasting van de schade Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Verergering vooraf bestaande toestand Hier hebben we te maken met een slachtoffer in een gezondheidstoestand, die niet meer de perfecte toestand is, maar die wel statisch en niet evolutief is. De vooraf bestaande (schade) toestand is gestopt door bijvoorbeeld een behandeling. In de tandheelkunde zou dit kunnen gaan om een tand die reeds een vulling of een kanaalvulling heeft. In dit geval moet de aansprakelijke alle gevolgen van die toestand dragen (dus met inbegrip van die welke verband houden met die al bestaande gebrekkigheid). Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 24 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Het voorbeschikt zijn tot schade Bij voorbeschiktheid bestaan er ongunstige kenmerken met een potentiële aanleg tot het oplopen van grotere schade dan men zou verwachten bij een normale persoon: klassieke voorbeelden zijn de man met de eierschaalschedel of de lijder aan hemofilie. In dat geval wordt geen rekening gehouden met deze vooraf bestaande toestand en alle schade, die wordt geleden, moet integraal vergoed worden (behalve als het gaat om gevolgen die zich ook, zelfs zonder de onrechtmatige daad, zouden hebben voorgedaan) Het is algemeen gekend in de tandheelkunde dat een persoon met een grote voorbeet veel vatbaarder zal zijn voor breuk van zijn fronttanden. Dat is een vooraf bestaande toestand, die onder te brengen is onder de hypothese voorbeschiktheid.(“the wrongdoer must take the victim as he/she is”) Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Verhaasting van de schade In dit geval hebben we te maken met een dynamisch gegeven, een evolutief proces is aanwezig. Prof. Simoens haalt als voorbeelden aan een bestaande oogkwaal die door het ongeval leidt tot vluggere blindheid of een sluimerende kanker waardoor het slachtoffer vroeger sterft dan normaal. Hier vervalt de verplichting om de schade volledig te vergoeden, omdat het gaat om gevolgen die zich hoe dan ook, zelfs zonder fout van de veroorzaker, zouden hebben voorgedaan. Het enige wat dan moet bepaald worden, is op welk ogenblik de schade ten gevolge van de feiten (ongeval) zou ingehaald worden door de evoluerende toestand. Tot op dat moment is schadevergoeding verschuldigd, daarna niet meer.(Gevolgen van de verhaasting) Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Verhaasting van de schade De vraag die men zich kan stellen is of dit ook altijd toepasselijk is in de tandheelkunde. Onverzorgde cariës en parodontitis zullen op termijn leiden tot het verlies van een tand. In tegenstelling echter tot een kankergezwel, waarvan de toestand niet te stoppen is, kan men in de tandheelkunde deze evolutie stoppen en omzetten van een dynamische naar een statische toestand en daardoor de levensduur van deze tanden verlengen. Een terminale parodontitis of een terminaal cariësproces betekent wel dat er geen schadevergoeding moet toegekend worden Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 25 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Vetustiteit Vetustiteit is de waardevermindering (sleet) die een goed ondergaat op basis van de ouderdom, het gebruik, de frequentie van het onderhoud en de kwaliteit van het onderhoud. De waarde van een auto vermindert sterk met tijd – afschrijving Kan men dit toepassen in de tandheelkunde? NEEN De leer van het toerekenen van voordelen (Tandheelkundige) Prothese is een lichaamsdeel Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Vetustiteit De leer van het toerekenen van voordelen Als voordeel ontstaat wegens verbetering van nieuw voor oud, moet dit voordeel aan het slachtoffer worden toegekend indien anders een juist en passend herstel niet mogelijk is ( Prof. Ronse) Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Vetustiteit Tandheelkundige prothese is een lichaamsdeel Prothese is geen confectie, maar maatwerk Protheses vindt men niet op de tweedehandsmarkt (in tegenstelling tot andere goederen) Wetgeving Arbeidsongevallen Wet tot bescherming zwakke weggebruiker (art 29bis WAM) Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 26 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Voorbehoud maken of dossier openhouden Perfect mogelijk Consolidatie Indien niet geconsolideerd, dan beslissing uitstellen Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Soorten schade Fysiek - psychisch Economisch Tijdelijk - blijvend Materiële en immateriële Morele Esthetische Seksuele Sociale , culturele Pijn en smarten Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Fysieke - psychische schade De fysieke schade omvat de anatomische of functionele vermindering van het functioneren van de mens onafhankelijk van de repercussies op de lucratieve activiteiten van het slachtoffer. De psychische schade omvat alle psychische gevolgen opgelopen tengevolge het ongeval /de feiten . Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 27 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Fysieke - psychische schade Het deskundigenonderzoek bepaalt de fysieke en psychische schade opgelopen door het ongeval / de feiten. Die bevindingen leiden tot het bepalen van de invaliditeitsgraad en negatieve implicaties op Het persoonlijk (dagelijkse taken) Het huishoudelijk (taken in huishouden) Het economisch (professionele taken) leven van het slachtoffer. Uitgedrukt in schaal van 0 tot 100. De invaliditeit wordt gewaardeerd door het vermogen tot het volbrengen van de normale levensfuncties van de invalide te vergelijken met die van een niet-invalide. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Fysieke - psychische schade Officiële schalen van invaliditeit: Belgische schaal van de invaliditeit: http://www.bvot.be/index.php?option=com_content&view=article&id=414&Itemid=298 Gebaseerd op wetgeving van 1948 met betrekking tot de opgelopen verwondingen tijdens de WO 2 door soldaten en verzetstrijders. Het omvat een volledig overzicht van praktisch alle lichamelijke schade en zijn percentages. Daarnaast geeft het ook instructies hoe dat percentage moet vastgesteld worden. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Fysieke - psychische schade Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 28 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Fysieke - psychische schade Invaliditeit bij tandverlies Principieel brengt ieder tandverlies een invaliditeit mee. Bron : Officiële Belgische schaal van de invaliditeit (OBSI) Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Fysieke - psychische schade Invaliditeit bij tandverlies Aantal overblijvende en nog bruikbare tanden Kan prothese een voldoende kauwcoëfficient herstellen Kauwfunctie Mogelijkheid om door ingreep het percentage invaliditeit te verminderen Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Fysieke - psychische schade Invaliditeit bij tandverlies Ieder tand krijgt een waarde Totale waarde voor 32 tanden is 100 of 25 per kwadrant Specifieke waarden : Centrale snijtand Laterale snijtand Hoektand Premolaar 1° molaar 2° molaar 3° molaar :2 :1 :4 :3 :6 :5 :1 Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 29 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Fysieke - psychische schade Invaliditeit bij tandverlies voorbeeld 1 Verlies alle boven molaren Waarde alle boven verloren tanden : 1 + 5 +6 + 6 + 5 + 1 = 24 Specifieke waarden : Centrale snijtand Laterale snijtand Hoektand Premolaar 1° molaar 2° molaar 3° molaar :2 :1 :4 :3 :6 :5 :1 Vermeerderen met helft van nog bruikbare tegenoverstaande tanden : 24 : 2 = 12 Totaal = 36 Doeltreffende prothese Niet mogelijk : 36 : 5 = 7.2 (afgerond 8) % Wel mogelijk : 36 : 20 = 1.8 (afgerond 2)% Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Fysieke - psychische schade Invaliditeit bij tandverlies voorbeeld 2 Verlies alle tanden Specifieke waarden : Centrale snijtand Laterale snijtand Hoektand Premolaar 1° molaar 2° molaar 3° molaar Doeltreffende prothese niet mogelijk : Invaliditeit = 20 % (100/5) Totaal van waarden van de verloren tanden (100), vermeerderd met helft van tegenoverstaande nog bruikbare tanden (0/2) en dit te delen door 5 :2 :1 :4 :3 :6 :5 :1 Doeltreffende prothese wel mogelijk : Invaliditeit = 5 % (100/20) Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Fysieke - psychische schade De Europese schaal van de invaliditeit http://www.europarl.europa.eu/meetdocs/committees/juri/20040223/505310NL.pdfcs>juri Verschillend Belgische schaal van de invaliditeit. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 30 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Fysieke - psychische schade OBSI 20% prothese onmogelijk 5% prothese mogelijk Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Economische schade Schade die zorgt voor de vermindering van de arbeidsgeschiktheid, ten gevolge van de fysische of psychische schade / invaliditeit van de getroffene . De economische invaliditeit wordt net zoals de fysische / psychische invaliditeit bepaald door een percentage. Dit percentage geeft de mate weer waarop het verlies van de fysieke/psychische ongeschiktheid een weerslag heeft tot het uitoefenen van de beroepsactiviteit van de getroffene. Conform de sociale toestand, zijn kennis, opleiding, geschiktheid en voorgeschiktheden. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Economische schade De deskundige moet bij het beoordelen van de arbeidsongeschiktheid sommige pertinente vragen beantwoorden: Welke mogelijkheden heeft het slachtoffer nog op de arbeidsmarkt Kan hij/zij verder met zijn/haar beroep Zijn hiervoor meerinspanningen of aanpassingen nodig Heeft hij/zij hulpmiddelen nodig om te functioneren De schadevergoeding moet overeenkomen met het netto inkomen dat het slachtoffer zou gehad hebben zonder de onrechtmatige daad Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 31 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Schade buiten fysieke - psychische schade Andere meer specifieke schade, buiten persoonlijke, huishoudelijke en economische, kan opgenomen worden als ze niet kan ondergebracht worden als fysieke of psychische schade. Zoals esthetische sexuele sociale en culturele schade pijn en smarten weerkaatsingsschade Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Esthetische schade Esthetische schade heeft betrekking op de littekens en ontsiering, die een slachtoffer overhoudt aan een schadegeval de algemene wijziging van het beeld die anderen percipiëren van het slachtoffer. Dit kan dus ook gaan om kaalheid, een spierverlamming in het gezicht, een hinkende gang, amputaties,.. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Esthetische schade Wordt uitgedrukt door cijfer van 1 tot 7 - Schaal van Julin Subjectief. Eventueel via foto’s te verduidelijken Invloed zichtbaarheid, geslacht, leeftijd, burgerlijke stand, beroep, sociale activiteiten. Rechter kent waarde toe per punt. Tijdelijke esthetische schade wordt principieel niet toegekend tenzij in specifieke omstandigheden (bijv. serieze brandwonden of verminking - te beslissen door de rechter) Indien permanente esthetische verbeterd kan worden door chirurgie, moet dat gemeld worden met vermelding van de risico’s, de kosten en de arbeidsonbekwaamheid daaraan verbonden, Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 32 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Esthetische schade Age 01/07 minimal 02/07 Very light 3/7 light 4/7 medium 0‐10 € 540 € 2.150 €4.850 € 8.625 11‐20 € 520 € 2.075 € 4.700 € 8.300 21‐30 € 490 € 2.000 € 4.400 € 7.850 31‐40 € 450 € 1.800 € 4.100 € 7.250 41‐50 € 400 € 1.600 € 3.600 € 6.500 51‐60 € 350 € 1.400 € 3.100 € 5.550 61‐70 € 275 € 1.100 € 2.600 € 4.400 71‐80 € 200 € 800 € 1.750 € 3.100 81 et plus € 115 € 450 € 1.050 € 1.850 5/7 6/7 serious Very serious €10.000* €15.000* 7/7 repugnant €25.000* *At least (no maximum) Ind. Tab. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Sexuele schade Sexuele schade is de onmogelijkheid tot het hebben van seksuele betrekking de onmogelijkheid van seksueel genot infertiliteit moeilijkheden bij zwangerschap of bevalling Ook de partner kan een claim indienen. De tijdelijke sexuele schade wordt beoordeeld door de rechter – het is de taak van de deskundige om de negatieve gevolgen te omschrijven. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Sociale culturele schade (genoegenschade) Sociale en culturele schade is het verminderd genoegen om te socializen, maar ook de uitoefening van hobbies, sportactiviteiten, het niet meer kunnen reizen…. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 33 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Pijn en smarten Indien er een bijzonder fysiek lijden (quantum doloris) is, niet begrepen is in de bepaalde graden van de persoonlijke ongeschiktheid. Wordt het beschreven, geëvalueerd in de tijd en afzonderlijk begroot. Onderscheid: Indien geëvalueerd van 1 tot 3 in de schaal van 1 tot 7, worden ze geïntegreerd in de graden van de persoonlijke ongeschiktheden. Indien dit lijden 3 overschrijdt in de schaal van 1 tot 7, wordt het beschreven, geëvalueerd in de tijd en afzonderlijk begroot Bij deze evaluatie wordt tevens rekening houden met de gebruikte pijnstillers . Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Pijn en smarten Het quantum doloris dat door de deskundige weerhouden wordt groter dan 3 op een schaal van 1 tot 7, zal afzonderlijk forfaitair worden vergoed per punt en per dag als volgt: 4/7: 25 euro + 2,50 euro x 4 = 35 euro; 5/7: 25 euro + 3,00 euro x 5 = 40 euro; 6/7: 25 euro + 3,50 euro x 6 = 46 euro; 7/7: 25 euro + 4,00 euro x 7 = 53 euro. . Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Schade door weerkaatsing (genegenheidsschade) Het betreft een schade die de naastbestaanden lijden door het aanzien van het slachtoffer waarvan de dagelijkse en langdurige toestand gekenmerkt wordt door een uitzonderlijke psychische, fysieke of mentale aftakeling. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 34 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Indicatieve tabel De kosten van de behandelingen – schade aan goederen moeten bewezen worden met facturen of bestekken. Sommige schade (esthetisch) kan niet uitgedrukt worden in geld. Het doel van de indicatieve tabel bestaat erin om een meer precise en evenwichtige schadevergoeding te berekenen voor schade die niet direct in geld kan vastgelegd worden. De eerste Indicatieve tabel dateert van 2004 en omvat een opsomming van alle mogelijke schadeposten uitgewerkt door de Politierechtbanken (verkeersongevallen). Die lijst werd regelmatig bijgewerkt en de laatste dateert van 2012 Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Indicatieve tabel Deze tabel is indicatief en zal enkel gebruikt worden als de effectieve kosten niet kunnen bewezen worden. Zelfs dan kan er van de voorgestelde waarde afgeweken worden. Dat is echter een taak van de rechter die daar zal over beslissen In feite is deze Indicatieve Tabel een boekje met instructies voor het bepalen van de schade. Omvat 3 hoofdstukken Schade aan voorwerpen en kosten Schade aan personen Interest en provisie http://www.ordeexpress.be/artikel/26/17/indicatieve-tabel-2012 Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Indicatieve tabel Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 35 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Indicatieve tabel Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Verlies van een schooljaar Dit houdt een materiële schade, een morele schade en een inkomensverlies in de toekomst in. In het geval van een forfaitaire compensatie voorziet de IT een som van 390 Euro voor het lager onderwijs, 1000 Euro voor het secundair en 4000 Euro / 2000 Euro per jaar naargelang de student op kot zit of thuis. Een verdure som van 3750 Euro wordt voorzien als morele schade. Een som die overeenkomt met het netto inkomen van het eerste professional jaar (te bewijzen) Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Tijdelijke / Permanente schade Consolidatie De deskundige geeft een gemotiveerd advies over de datum van de genezing of van de consolidatie van de letsels. (De consolidatiedatum is de datum waarop wordt geoordeeld dat de letsels van het slachtoffer niet meer evolueren. De consolidatiedatum kan eventueel ook later en met terugwerkende kracht worden vastgesteld.) Hij beschrijft nauwkeurig de blijvende letsels en de overblijvende klachten. Hij geeft aan in welke mate deze aantasting van de fysieke of psychische integriteit toe te schrijven is aan het ongeval. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 36 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Permanente schade De toekomstige kosten van behandelingen en ook van medicatie worden berekend. Er zijn 3 verschillende methodes voor economische compensatie : de controleerbare en geïndexeerde lijfrente, de kapitalisatie en de forfaitaire vergoeding De gecontroleerde en geïndexeerde lijfrente is de beste methode omdat ze het dichtst aansluit bij de realiteit. De forfaitaire vergoeding zal enkel toegepast worden als geen van de twee anderen toepasbaar is. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Permanente schade De kosten van de technische hulpmiddelen en prothesen/orthesen worden betaald volgens de exacte kosten en gekapitaliseerd De hulp van een derde wordt bepaald tegen de exacte kosten rekening houdend met de qualificaties van de hulpverlener en opgenomen in de lijfrente of gekapitaliseerd De permanente persoonlijke, huishoudelijke en economische invaliditeit/onbekwaamheid worden apart geevalueerd. Als de invaliditeitsgraad kleiner is dan 15 % zal de berekening forfaitair gedaan worden, boven de 15 % zal hij gekapitaliseerd worden. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Permanente schade De economische blijvende werkonbekwaamheid wordt ook berekend op een schaal van 0 tot 100, rekening houdend met het beroep op het moment van het ongeval met de mogelijkheid om verder te gaan in dat beroep met eventuele meerinspanningen of het deeltijds of voltijds zal kunnen uitgeoefend worden. Indien een terugkeer naar zijn vroeger beroep niet mogelijk is zal de deskundige samen met een ergonomist nagaan welk werk nog weggelegd is voor het slachtoffer. Indien die mogelijkheid er niet is, is de blijvende arbeidsonbekwaamheid een feit, Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 37 20/09/2015 SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Tabellen Schrijvers http://www.tafelsschryvers.be/tables Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING Arbeidsongeschiktheid Blijvend : zeer zelden in de tandheelkunde (wel maxillo-faciaal) Tijdelijk wel : Tijd die verloopt tot eerste zorgen zijn toegediend Tijd nodig voor vervaardigen van voorlopige prothese Tijd doorgebracht in tandartsstoel Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven INLEIDING JURIDISCHE BEGINSELEN AANSPRAKELIJKHEID SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN RISK MANAGEMENT INTERACTIEVE CASUSBESPREKINGEN Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 38 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN USA - Procedure gebaseerd op onrechtmatige daad en onzorgvuldigheid - in feite hetzelfde als in België maar,,,, • Malpractice boom in USA in 70-er jaren • Gevolg – BA verzekeringspremies stegen – sommige specialisaties konden geen betaalbare verzekering meer krijgen . • Doorgerekend aan patiënten – behandelingen warden duurder • • Verzekeraars verlieten de markt Oorzaak : schadevergoeding in rechtbanken was buitensporig, niet in balans. • Dokters gingen over naar defensieve geneeskunde BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Typische Amerikaanse factoren • Res ipsa loquitur (the thing speaks for itself) • Geen of beperkt social security systeem • Lekenjury beslist over aansprakelijkheid en • • • • vergoeding Contingency Fee system – no cure, no pay Ambulance chasing – gespecialiseerde advocaten Punitive damages Amerikanen zijn meer claim minded dan Europeanen 39 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Europa • Stijging van aantal klachten • Patiënten zijn zich meer bewust van hun rechten • Fouten worden minder vergeven • Rechtsbijstand verlaagt de drempel om procedure te starten • Verwachtingen van patiënt zijn gestegen omwille van de technologische vooruitgang en vergrote mogelijkheden • Relaties met patiënten worden meer onpersoonlijk BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Soorten deskundigenonderzoek Eenzijdige (private) expertise Tegensprekelijk minnelijk deskundigenonderzoek Arbitrage Tegensprekelijk gerechtelijk deskundigenonderzoek In gemeen recht Arbeidsongevallen Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige (of private) expertise Definitie Een eenzijdig deskundigenonderzoek wordt door één partij georganiseerd zonder de eventuele tegenpartij daarbij te betrekken. Kenmerken Opdracht van 1 partij Standpunt 1 partij wordt overzichtelijk, systematisch en volledig weergegeven Advies voor die ene partij, bindt de andere partij niet Aanstelling zonder formaliteit Vergoeding af te spreken op voorhand Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 40 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige (of private) expertise Doel Via het eenzijdig onderzoek wordt het standpunt van één partij overzichtelijk, systematisch en volledig weergegeven. De onduidelijke of algemene klachten van de leek worden samengevat en geobjectiveerd. Het verslag omvat een “advies” voor de partij die erom gevraagd heeft. Vastleggen aan de hand van feiten, vaststellingen en schadeaanspraken van bewijsmateriaal Kan begin van bewijs zijn om de aanstelling van een gerechtsdeskundige te bekomen. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag van de behandelende tandarts Verslag van raadstandarts van de verzekeraar Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag behandelende tandarts Verslag in driedubbel Beschrijvend Rx-opnamen Foto’s Studiemodellen Bewaren van bewijsstukken Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 41 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag behandelende tandarts Briefhoofd Identiteit slachtoffer Datum ongeval Datum consultatie Gedetailleerd mondonderzoek Schade omschrijven Onmiddellijke zorgen Prognose naar de toekomst toe Eventueel voorbehoud Handtekening Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag behandelende tandarts Beschrijving van de feiten met uur/datum Uur/datum van eerste onderzoek Vooraf bestaande toestand Vastgestelde schade - Onmiddellijke behandelingen volledig reeds gemaakte kosten - Consolidatiedatum - Prognose naar toekomst vernieuwingen van de reeds uitgevoerde behandelingen kostprijs van toekomstige behandelingen - Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven - BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag behandelende tandarts -Prognose naar toekomst vernieuwingen van de reeds uitgevoerde behandelingen kostprijs van toekomstige behandelingen -TWO - TI -BWO - BI - Morele en esthetische schade Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 42 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag behandelende tandarts Wie betaalt kosten verslag? -Patiënt -Kosten te verhalen op verzekeraar ? -Ja, indien het tot een gerechtsexpertise komt en jij de patiënt verdedigt -Eventueel in mindering brengen bij uitvoering van het herstel : verslag is in feite een behandelplan Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag behandelende tandarts Wat WEL doen? Zorgen dat schade ondubbelzinnig wordt vastgesteld Eerste zorgen toedienen Patiënt moet zijn verzekering verwittigen Voorlopige en noodzakelijke maatregelen nemen om schade te beperken Dan afwachten Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag behandelende tandarts Wat NIET doen? Direct herstellen met definitief kroon en brugwerk Definitief herstellen vooraleer verzekeraar wil tussenkomen of er een gerechtelijke of minnelijke uitspraak is Definitief herstellen zonder dat patiënt de kosten voor zijn rekening neemt Bewijzen weggooien Definitief herstellen kan soms wel, maar dan moet je wel zeker zijn dat je kan aantonen dat er schade is en welke schade (wanneer anders de gezondheid van de patiënt gevaar loopt) Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 43 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag behandelende tandarts Opmaken prognose Wees correct Zet nooit iets op het ongeval dat er niets mee te maken heeft Doe het alsof de patiënt niet kan terugtrekken van een verzekering, maar verder ook niet op een euro moet zien Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag behandelende tandarts Vernieuwingen Altijd bij ongeval gemeen recht en arbeidsongevallen Verschillende termijnen naargelang het soort prothese Soms beperkingen : Beschadigde kroon of brug : opnieuw, maar niet vernieuwen Parodontaal aangetaste tanden : nu nog prothese, later geen vernieuwing meer Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag en werkwijze van de raadstandarts Slachtoffer ontvangt uitnodiging via brief Raadstandarts heeft recht om alle bewijsstukken in te zien, NIET om die zelf te bewaren, tenzij alles digitaal is of kopieën Hij maakt een eenzijdig verslag voor de verzekeraar Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 44 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag en werkwijze van de raadstandarts Hoofding Betreft : Naam, adres, geboortedatum ongeval van : dossiernummer : Op …2015 te … h. heb ik slachtoffer onderzocht in verband met hoger genoemd ongeval Uitgevoerde onderzoeken : Bijvoorbeeld : apicale rx-opnamen, vitaliteitstest, OPG, fotografische opnamen, mondonderzoek, studie meegebrachte documenten, rx-en, studiemodellen, … Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag en werkwijze van de raadstandarts Bevindingen ook algemene gegevens: beroep, gezondheidstoestand, eerdere ongevallen, hobby Gevulde tanden : Afwezige tanden : Algemene indruk : Parodontale toestand, tandsteen Beet, ATM, mondopening Schade en ongevalsomstandigheden Bespreking Besluit Gedaan te …………., ……………. Naam Op apart blad eventueel een NOOT voor de verzekeraar Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag en werkwijze van de raadstandarts De raadstandarts treedt op als raadgever van de verzekeraar in schadedossiers. Het is de verzekeraar die met het slachtoffer tot een overeenkomst moet komen. Soms mandaat voor raadstandarts om dossier volledig op te lossen – wat dan met zijn onafhankelijkheid ? Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 45 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag en werkwijze van de raadstandarts Het verslag van de raadstandarts is het resultaat van een eenzijdige private expertise, waarbij hij voor de maatschappij de schade exact bepaalt zodat deze niet verplicht wordt om meer schade te betalen dan er geleden is. Een verzekeringsmaatschappij is per slot van rekening geen liefdadigheidsinstelling. Daarenboven zal hij oog hebben voor het oorzakelijk verband : kan dit soort van kwetsuren voorkomen bij dat type ongeval ? De raadgevende tandarts moet echter ten allen tijde een onafhankelijk en objectief oordeel kunnen vellen. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag en werkwijze van de raadstandarts Het verslag van de raadstandarts is het resultaat van een eenzijdige private expertise, waarbij hij voor de maatschappij de schade exact bepaalt zodat deze niet verplicht wordt om meer schade te betalen dan er geleden is. Een verzekeringsmaatschappij is per slot van rekening geen liefdadigheidsinstelling. Daarenboven zal hij oog hebben voor het oorzakelijk verband : kan dit soort van kwetsuren voorkomen bij dat type ongeval ? De raadgevende tandarts moet echter ten allen tijde een onafhankelijk en objectief oordeel kunnen vellen. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Eenzijdige ( of private) expertise Verslag en werkwijze van de raadstandarts Goed verslag geeft juist relaas van de feiten en een zo juist mogelijke inschatting van de schade. Daardoor voorkomt men rechtszaken, die niet alleen het slachtoffer maar ook de verzekeraar op kosten jagen. Indien de zaak verloren zou worden door slecht advies, wordt de verzekeraar door de opstelling van de raadstandarts genoodzaakt om de gerechtskosten, de expertisekosten, erelonen van advocaat, hogere erelonen van haar raadgevend tandarts (want hij spendeert meer uren en kilometers om aanwezig te zijn op de expertisezittingen en aan de extra verslagen die hij moet schrijven) en de gerechtelijke interesten, en iedereen weet dat dit tenslotte veel duurder zal uitkomen Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 46 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN De medisch minnelijke expertise Definitie Een minnelijke medische expertise is een overeenkomst, waarbij elke partij (de verzekeraar en de schadelijder) een tandarts aanstelt, aan wie ze opdragen om de medische gevolgen van het ongeval te beschrijven en te kwantificeren Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN De medisch minnelijke expertise Doel: Oplossen van een geschil Zuiver medisch (tandheelkundig) Vastleggen van de schade Bepalen van TI, TAO, BI, BAO Materiële en morele schade Esthetische schade Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN De medisch minnelijke expertise Minnelijk? Betekent volgens Van Daele: zonder tussenkomst van de rechter Betekent niet: wederzijdse toegevingen doen Dus geen koehandel, wel correcte evaluatie van de schade in concreto (rekening houdend met alle omstandigheden) Materiële en morele schade Esthetische schade Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 47 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN De medisch minnelijke expertise Aanstelling? Iedere partij stelt zijn eigen tandarts aan De aanstelling van de deskundigen gebeurt in onderling akkoord tussen verschillende partijen met tegenstrijdige belangen. Meestal wordt in de opdracht voorzien dat beide deskundigen VOORAF overeenstemming verkrijgen omtrent een derde deskundige, die bij blijvende onenigheid de knoop zal doorhakken. Bij geen overeenstemming omtrent de derde zal deze aangesteld worden door de Vz van de rechtbank van 1° aanleg Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN De medisch minnelijke expertise Toepasselijke wetgeving Wordt beheerst door het burgerlijk recht, meer bepaald het contractenrecht Daardoor kan men bepaalde regels van het gerechtelijk wetboek toepasbaar maken op de MME – voorverslag, antwoorden op opmerkingen van partijen, iedere partij stelt zijn eigen tandarts aan Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN De medisch minnelijke expertise Opdracht Zeer belangrijk wat de inhoud betreft Wordt samen opgesteld door de partijen Omvat alle punten waarover de deskundigen een gemotiveerde uitspraak moeten doen Moet in alle onafhankelijkheid uitgevoerd worden Aandacht voor formaliteiten, vergoeding van de kosten en erelonen Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 48 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN De medisch minnelijke expertise Tegensprekelijk Zeer belangrijk aspect van de MME Essentieel verschil met een eenzijdige expertise Zeer belangrijk wat de inhoud betreft Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN De medisch minnelijke expertise Bewijswaarde Partijen zijn gebonden door de feitelijke vaststellingen Niet door de conclusies van de deskundige Dus… zelfde waarde als bij gerechtelijke expertise Op gelijke voet met getuigen en geschriften Bewijswaarde is groter dan vermoedens Nieuw gerechtelijk deskundigenonderzoek is mogelijk Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN De medisch minnelijke expertise Vergoeding Vrij overeen te komen tussen partijen Meestal is het zo dat iedere partij zijn technisch raadgever betaalt en dat de derde ofwel bij helften betaald wordt of door de verliezende partij. Bij arbeidsongevallen is het dikwijls zo dat de derde zal betaald worden door de arbeidsongevallenverzekeraar Partijen zijn gebonden door de feitelijke vaststellingen Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 49 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN De arbitrage Definitie Arbitrage is een wijze van geschillenregeling, die haar grondslag heeft in een privéovereenkomst, waarbij partijen aan één of meer particulieren de bevoegdheid geven om hun geschil te beslechten en aan hun beslissing – die gezag van gewijsde heeft - dezelfde gevolgen toe te kennen als aan een vonnis. Arbitrage wordt geregeld in het Gerechtelijk Wetboek (artikelen 1667 tot 1723). Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN De arbitrage Doel Bij arbitrage zal de scheidsrechter het volledig geschil definitief beslechten. Het heeft dezelfde gevolgen als een vonnis. Hij onderzoekt zowel de juridische kant als de technische. Hoger beroep is niet mogelijk Zijn beslissing kan desnoods afgedwongen worden via uitvoeringsprocedure. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Dading Omschrijving Art 2044 – 2058 B.W. Beslist een geschil Gekenmerkt door wederzijdse toegevingen Voor eens en voor altijd, behalve in geval van bedrog of geweld Geen beroep mogelijk – kracht van gewijsde Verzekeraars sturen dikwijls een dading aan het slachtoffer waarbij ze er op hopen dat het slachoffer die ondertekent en de zaak gesloten wordt – slachtoffer tweede maal geslachtofferd ? Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 50 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Bemiddeling Deze mogelijkheid bestaat maar is weinig of niet toegepast Helemaal vrijblijvend Bemiddelaar kan onderhandelen met de partijen afzonderlijk Werkelijk zoeken naar een compromis Wordt in Nederland toegepast door de beroepsverenigingen. In België door ombudsdienst van de Rechten van de patiënt Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Het gerechtelijk deskundigenonderzoek Deskundigenonderzoek in burgerlijke zaken Gemeen recht Arbeidsongevallen Deskundigenonderzoek in strafzaken In principe is dit mogelijk. Het parket neemt over van het slachtoffer Doel : straffen van de dader, waarna een burgerlijk luik (schadevergoeding) wordt toegevoegd Wanneer? Bij slagen en verwondingen (correctionele rechtbank) en verkeersongevallen (politierechtbank) deze mogelijkheid bestaat maar is weinig of niet toegepast Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Het gerechtelijk deskundigenonderzoek in burgerlijke zaken Geen definitie in Ger.Wb. Bewijsmiddel Onderzoeksmaatregel bevolen door de rechter Op verzoek van de partijen Een deskundigenonderzoek is voorhanden als 1 of meerdere partijen een beroep doen op een persoon die geacht wordt vakkennis en ervaring te bezitten, om FEITEN vast te stellen en gebeurlijk om een ADVIES VAN TECHNISCHE AARD uit te brengen Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 51 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Het gerechtelijk deskundigenonderzoek in burgerlijke zaken 1382 ev. Recht dat toepasselijk is als er geen ander soort recht van toepassing is Ander soort recht is bijvoorbeeld het regime van de arbeidsongevallen Alle schade moet vergoed worden Ook morele en esthetische schade, en materiële schade Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Het gerechtelijk deskundigenonderzoek in burgerlijke zaken Ongevallen met een aansprakelijke derde (gemeen recht) Verkeersongevallen (gedekt door de WAM-verzekering), andere ongevallen met aansprakelijke derde (al dan niet gedekt door een aansprakelijkheidsverzekering) Het algemeen kenmerk bij deze ongevallen is het recht op volledig herstel van de schade (met prothese-vernieuwingen). De verzekeraar zal echter pas willen betalen als de aansprakelijkheid van hun verzekerde vaststaat (eventueel na vonnis). Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Het gerechtelijk deskundigenonderzoek in burgerlijke zaken Ander ongevallen Arbeidsongevallen : deze worden gedekt door de arbeidsongevallenverzekering van de werkgever en geeft in principe recht op volledig herstel (kosten van tandheelkundige verzorging en prothesen, met inbegrip van de vernieuwingen). Ongevallen, gedekt door een ongevallenpolis met beperkte schadeloosstelling (geen aansprakelijkheid vereist). Als typevoorbeeld kan verwezen worden naar het schoolongeval of sportongeval zonder aansprakelijke derde. Er is een beperkte schadeloosstelling, die meestal niet of net voldoende groot is voor het eerste prothetisch herstel, maar nooit voor de vernieuwingen. Bij een schoolongeval heeft men altijd recht op deze partiële dekking. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 52 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Het gerechtelijk deskundigenonderzoek in burgerlijke zaken Dekking bij ongevallen met beperkte aansprakelijkheid Indien men volledige dekking wil, moet aangetoond worden dat er een aansprakelijke gevonden is, waarbij dan de aansprakelijkheidsverzekering van de school, een andere aansprakelijkheidsverzekering (gezinspolis, leerling, beroepsaansprakelijkheidspolis leerkracht,) of de dader zelf voor de kosten zal opdraaien (cfr. Gemeen recht). Een ander voorbeeld vind je bij de persoonlijke ongevallenverzekering met dekking van tandschade, die dan in verhouding zal staan tot de betaalde premie. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Het gerechtelijk deskundigenonderzoek in burgerlijke zaken Aanstelling Artikel 962 Ger Wb : “De rechter kan, ter oplossing van een voor hem gebracht geschil of ingeval een geschil daadwerkelijk dreigt te ontstaan, deskundigen gelasten vaststellingen te doen of een technisch advies te geven.” . Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Het gerechtelijk deskundigenonderzoek in burgerlijke zaken Inwilligen vraag naar deskundigenonderzoek De feitenrechter heeft zuivere appreciatiebevoegdheid. Hij alleen oordeelt of een deskundigenonderzoek opportuun en noodzakelijk is. Hij moet dit zelfs niet motiveren indien hij daartoe niet uitgenodigd wordt Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 53 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Het gerechtelijk deskundigenonderzoek in burgerlijke zaken Pijnpunten De Commissie Justitie heeft een aantal pijnpunten onderzocht in verband met het deskundigenonderzoek en wil daaraan een oplossing bieden: - de duur van het onderzoek bespoedigen door de procedure te wijzigen - de rechter hierbij een meer actieve rol geven - de kosten van het onderzoek transparanter te maken via een verplichte consignatie op de griffie van de rechtbank - het gebrek aan eenvormigheid in de procedure wegwerken. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Het gerechtelijk deskundigenonderzoek in burgerlijke zaken Vaststellingen Beschrijving van voorwerpen, personen : vorm, kleur, eigenschappen, afmetingen, werking (technische gegevens) Principieel moet dit actueel zijn : dwz dat de deskundige de toestand beschrijft zoals hij hem aantreft – maar hij kan soms een toestand reconstrueren aan de hand van verzamelde gegevens (bijv foto’s, rx-en, studiemodellen) Rechter kan ook bevelen om na te gaan of bepaalde werken in de toekomst nog kunnen uitgevoerd worden Het noteren van wie er aanwezig is, welke documenten en gegevens overgelegd worden, tijdsgegevens, protocols van werkwijze, resultaten van onderzoeken Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Het gerechtelijk deskundigenonderzoek in burgerlijke zaken Advies Een zuiver theoretisch advies is mogelijk indien de rechter geconfronteerd wordt met twee tegenstrijdige visies. De rechter is nooit gebonden door het verslag van de deskundige; hij kan het verslag desnoods geheel of gedeeltelijk naast zich neerleggen Een loutere raadpleging om uit te maken of iemand rechten heeft kan niet het voorwerp zijn van een deskundig onderzoek. Het voorwerp moet gekoppeld zijn aan een bestaand recht of een recht dat dreigt geschonden te worden Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 54 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Het gerechtelijk deskundigenonderzoek in burgerlijke zaken Verloop onderzoek Aanstelling deskundige Deskundige nodigt alle partijen uit voor installatievergadering, Alle stukken moeten voorgelegd worden Deskundige stelt volledig dossier samen Daarna volgt een voorverslag Partijen kunnen opmerkingen maken Deskundige maakt eindverslag met antwoord op opmerkingen en legt zijn verslag neer op rechtbank Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Het gerechtelijk deskundigenonderzoek in burgerlijke zaken Advies In ieder geval mag de rechter geen juridisch probleem ter beantwoording voorleggen aan de deskundige Het moet gaan om een nuttig advies over technische toestanden, voorwerpen, personen en hun daden. Bij schattingen zal steeds de methode waarop de schatting is gebaseerd vermeld worden en wordt de “normale” waarde toegepast (en niet noodzakelijk de werkelijk gemaakte kosten van de benadeelde (kan te hoog of te laag zijn) Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Arbeidsongevallen Regeling voor privé Arbeidsongevallenwet 10.04.1971 Voor arbeiders, bedienden, mijnwerkers en zeelieden Regeling voor openbare besturen Dateert van 1967 Overheidssector Militairen NMBS Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 55 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Wat is een arbeidsongeval? Ieder ongeval dat werknemer overkomt tijdens zijn werk of op weg van en naar het werk Verzekeraar heeft 30 dagen de tijd om te betwisten dat het om een arbeidsongeval gaat Er is dus met andere woorden een vermoeden dat er arbeidsongeval is Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Vereisten voor arbeidsongeval Letsel Plotse gebeurtenis Schade Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Arbeidsongevallen Afwijking gemeen recht Geregeld in speciale wetgeving Regeling voor privé en voor openbare besturen Forfaitair stelsel Enkel lichamelijke schade Gaat voor op regeling gemeen recht Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 56 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Arbeidsongevallen Forfaitair stelsel Slachtoffer niet altijd volledig vergoed Normale tandheelkunde beperkt tot wat is overeengekomen in akkoorden tandartsenziekenfondsen Niet-geconventioneerde Tandarts mag zijn normaal tarief toepassen mits informeren van slachtoffer dat hij het extra ereloon zelf moet betalen Prothesen worden voorzien op voorwaarde dat ze noodzakelijk zijn door het ongeval Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Arbeidsongevallen Forfaitair stelsel Slachtoffer niet altijd volledig vergoed Normale tandheelkunde beperkt tot wat is overeengekomen in akkoorden tandartsenziekenfondsen Niet-geconventioneerde Tandarts mag zijn normaal tarief toepassen mits informeren van slachtoffer dat hij het extra ereloon zelf moet betalen Prothesen worden voorzien op voorwaarde dat ze noodzakelijk zijn door het ongeval Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Arbeidsongevallen Slachtoffer moet naar tandarts Verzekeraar betaalt 90 % van het gemiddeld dagloon voor iedere dag dat so bij u in de stoel zit U hoeft hem dus niet te zien buiten de werkuren Bij verplichte verplaatsing naar de raadstandarts van de verzekeraar wordt 100 % van het dagloon betaald Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 57 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Arbeidsongevallen Schade aan prothesen Lichamelijke schade Dus… herstel of vervanging is mogelijk Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Arbeidsongevallen Tandsteekkaart prothese Kaart die opgestuurd wordt door de verzekeraar AO aan het slachtoffer om te laten invullen door behandelend tandarts. Eerst akkoord So met verzekeraar nodig Dan bekrachtiging door FAO Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Arbeidsongevallen Bekrachtiging door FAO Doel : FAO gaat na of aan de voorwaarden van de wet is voldaan Ja : bekrachtiging Neen : FAO maakt dit kenbaar aan so en V° - meest gerede partij moet naar de Arbeidsrechtbank Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 58 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Arbeidsongevallen Herzieningstermijn Art 72 AOW Loopt tot 3 jaar na de bekrachtiging van de overeenkomst Zowel in positieve als negatieve zin Behandeling alsnog te wijzigen indien toestand plots verergert Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Arbeidsongevallen Kan men nog naar een burgerlijke rechtbank? Ja, tegen : Werkgever, die ongeval opzettelijk heeft veroorzaakt Werkgever voor schade aan goederen Tegen derde, aansprakelijk voor het ongeval Extra te verkrijgen : Materiële schade Morele of esthetische schade Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Arbeidsongevallen Overeenkomst vergoeding Bij arbeidsongevallen is het zo dat er een overeenkomst-vergoeding moet gesloten worden tussen het slachtoffer (en de behandelende tandarts) en de verzekeraar (en zijn raadstandarts).[i] [i]. Het moge duidelijk wezen, dat de “partijen” bij de overeenkomst de verzekeraar en het slachtoffer zijn. De raadstandarts en de behandelende tandarts zijn geen partij, al is hun advies wel vereist. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 59 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Arbeidsongevallen Geen overeenkomst behandelend/raads - tandarts Indien beiden op hun standpunt blijven staan, kan de arbeidsrechtbank de patstelling oplossen. De verzekeraar zal zich twee keer bedenken om naar de arbeidsrechtbank te stappen en zal dat pas doen indien hij heel zeker is van zijn stuk (hier moet de verzekeraar een kosten-baten analyse maken, want hij moet de expertisekosten, de advocaat, zijn raadgever en de procedurekosten betalen). Voor het slachtoffer zijn de kosten om deze stap te zetten veel kleiner (eventueel kosten van de advocaat, al kan men zich ook laten vertegenwoordigen door een afgevaardigde van de vakbond, de rest is voor de verzekeraar). De verzekeraar moet op een zo objectief mogelijke manier worden voorgelicht door zijn tandarts raadgever, zodat hij de juiste beslissingen kan nemen. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Arbeidsongevallen Vernieuwing prothesen Normaal na tijd voorzien in AOW – tabellen Verzekeringsmaatschappijen klagen erover dat een deel van de prothesen (meestal brugwerk of implantaten) na verloop van enige jaren vernieuwd moeten worden, omdat ze de eerste keer niet volgens de regels van de kunst gemaakt zijn geweest. Wat dan ? Strikt genomen moeten ze ook voor die kosten opdraaien, tenzij ze kunnen bewijzen dat de prothese niet volgens de regels van de kunst werd gemaakt = regresrecht tegen schuldige. Verzekeraar kan toezicht houden op behandeling Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Arbeidsongevallen Vernieuwingsaanvraag Ongevallen van voor 01.01.1988 bij FAO, andere bij V° zelf Meedelen van dossiernummer, toegekend bij ongeval Afwachten tot toelating bekomen wordt Dan behandelen en factuur toesturen aan FAO of aan V° Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 60 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Regeling bij openbare besturen Wat is openbaar bestuur ? Wie valt daar onder ? Iedereen tewerkgesteld door : Staat Gewest of gemeenschap Provincie Gemeente Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Verschillende regeling Geen FAO, rechtstreeks via Ministerie van Volksgezondheid Eigen V°, al kan overeenkomst met gewone V° wel (meestal Ethias) Verslag : zelfde als privé Vernieuwingen : mogelijk, opnieuw aanvragen aan zelfde openbaar bestuur Eenvoudiger verslag Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN School en sportongevallen Tussenkomst via polisvoorwaarden Eerste zorgen Eerste definitieve zorgen Dikwijls beperkt tot kost eerste prothese en vast bedrag per tand Slachtoffers hiervan verwittigen Eenvoudiger verslag Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 61 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Algemene aansprakelijkheidsverzekering Dekt aansprakelijkheid van de school en de leerkrachten bij : Onvoldoende toezicht Nalatigheid van school of leerkracht Open laten liggen van put op speelplaats Onverantwoorde spelen toelaten Feitenkwestie : Rechter oordeelt School of leerkracht aansprakelijk, verzekering dekt alle schade Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Algemene aansprakelijkheidsverzekering School of leerkracht aansprakelijk, verzekering dekt alle schade Andere leerling aansprakelijk, familiale verzekering kan tussenkomen Dekt ALLE schade voorzover lichamelijk Met Franchise wat materiële schade betreft Contact opnemen met ouders van ander kind én getuigen hebben Fout van ander kind moet steeds bewezen worden Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Getuigschrift schrijven bij ongeval? Men kan dit steeds doen Wel vermelden dat het om ongeval gaat, dan legt de mutualiteit een dossier aan. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 62 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Malpraxis -Tijdens de behandeling loopt het niet zoals het zou moeten -Patiënt weet - ontdekt dat er iets niet in orde is -Wat nu ? Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Malpraxis De patiënt komt klagen in de praktijk Is tandarts zich bewust van de toegebrachte schade? Is er schade? Kan er nog wat aan gedaan worden? Hoe ga je dat oplossen? Heb je de indruk dat de patiënt bereid is om te luisteren naar de argumenten/voorstellen van de tandarts Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Malpraxis Neem iedere klacht serieus Patiënt wil weten wat er is gebeurd Patiënt wil dat de schade hersteld wordt Patiënt heeft nog vertrouwen in tandarts Fout of complicatie Herstelbaar : herstellen – gratis !!! Niet herstelbaar – wat dan? Je kan het herstellen op eigen kosten en het is opgelost De schade is zo dat herstel uitgebreid en kostelijk is Verzekering verwittigen – die komt enkel in actie na officiële klacht van een patiënt Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 63 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Malpraxis Complicatie Verwikkeling; het in het verloop van een ziekte of therapie optreden van een bijkomende ziekte of negatief gevolg, te verklaren door de aard van die ziekte of de therapie die erbij hoort = inherent aan de behandeling Complicaties zijn bijkomende problemen tijdens een behandeling of bij een ziekte. Er kunnen plotseling nieuwe symptomen optreden die vooraf niet voorzien werden. Tandarts moet patiënten op voorhand informeren over mogelijke complicaties – zeker indien de kans op complicatie relevant is (>1%) Bijv. : beschadigen van zwaar gevulde naburige tanden bij extracties Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Malpraxis Fout Niet handelen zoals een voorzichtig en bekwaam tandarts in dezelfde omstandigheden zou gehandeld hebben rekening houdend met de actuele stand van de wetenschap Onvoorzichtig – niet volgens de regels van de kunst – verwijtbaar aan de tandarts Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Malpraxis Mag ik tegen een patiënt zeggen dat er een “Fout” werd gemaakt? Ja Beter : “er is iets misgelopen” bij de behandeling “verkeerde inschatting” bij een behandeling Was je diagnose ok ? – zou je dan anders gehandeld hebben ? Onvoorzienbaar; plots Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 64 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Malpraxis Hoe omgaan met klachten? Vele betwistingen ontstaan door een verkeerd gevoerde communicatie en een afwijzen van het klachtrecht van de patiënt. Die komt ons vertellen dat we in feite toch een beetje geknoeid hebben en dat horen we niet graag. De meeste tandartsen zijn serieus van hun melk wanneer ze geconfronteerd worden met een aangetekende brief opgesteld door een advocaat. Het taalgebruik van de advocaat is zeer direct en hard. Je ziet bij wijze van spreken de tralies al opdagen. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Malpraxis Hoe omgaan met klachten? In feite hebben we nooit leren omgaan met klachten en met de verwachtingen die een patiënt daarbij heeft. Wij zelf moeten weten dat iedereen fouten kan maken en dat dit op zich geen probleem is. We hebben dat niet met opzet gedaan. We deden ons best maar toch liep het verkeerd. We moeten alleen leren van onze fouten zodanig dat die in de toekomst niet meer kunnen gebeuren Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Malpraxis Wat verwacht patiënt dan van de tandarts? Een patiënt heeft een recht op weten, ook in het geval er iets misloopt. Geef toe dat er iets is misgelopen, verontschuldig U en toon empathie Zeg hem dat dit in de toekomst niet meer mag gebeuren en help hem om de schade te beperken of op te lossen en verwittig uw beroepsaansprakelijkheidsverzekeraar. Een patiënt heeft ook het recht om teruggebracht te worden in de toestand waarin hij zou gebleven zijn indien het schade verwekkend feit niet zou gebeurd zijn. De moeilijkheid voor de patiënt in gevallen van malpraxis is het bewijs leveren van de fout, de schade en het oorzakelijk verband. Pas wanneer daar aan voldaan is spreekt men van aansprakelijkheid. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 65 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Malpraxis De relatie loopt spaak • Patiënt wil niet luisteren of tandarts is te koppig om te luisteren o o o o Aangetekende brief van patiënt of advocaat Direct doorsturen aan uw verzekeraar Zaak wordt onderzocht – verzekeraar leidt de debatten en zal zo weinig mogelijk willen betalen aan schadevergoeding U moet ook uw eigen versie van de feiten maken Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Malpraxis De relatie loopt spaak Procedure volgt • Nare periode – speelt door je hoofd – slapeloze nachten • Tijdverlies • Reputatie in het gedrang Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Fonds Medische Ongevallen De wet van 30 maart 2010 richt een Fonds op, dat in september 2012 actief is geworden. In 2013 zijn er 1606 dossiers ontvangen. Het merendeel van de dossiers is nog niet opgelost wegens onderbezetting en gebrek aan ervaring met zulke dossiers. De toekomst zal uitwijzen of het Fonds zich kan doorzetten en het beoogde doel kan bereiken. Het gaat hierbij om een twee sporensysteem. Het slachtoffer heeft de keuze om de zaak voor te brengen voor de rechtbank of voor het Fonds. Ten allen tijde kan het slachtoffer wisselen van het ene systeem naar het andere, met deze beperking dat een definitieve beslissing in één systeem uitsluit om nog over te gaan naar het andere. Deze procedure is gratis en dus zeer laagdrempelig. Men kan verwachten dat het aantal aangiften bij het Fonds zeker in den beginne sterk zal stijgen om dan geleidelijk terug af te zwakken naar normale proporties. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 66 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Fonds Medische Ongevallen Procedure Het slachtoffer kan met een aangetekende brief aan het Fonds de zaak in gang zetten. In die brief wordt een omstandige uitleg gegeven wat er nu juist gebeurd is. Het Fonds gaat dan na of de klacht ontvankelijk is of niet. Wordt de zaak weerhouden dan zal het Fonds alle gegevens verzamelen en het dossier volledig maken. Binnen de zes maanden zal er dan een advies volgen over de aansprakelijkheid. De verzekeraar en de practicus kunnen hun aansprakelijkheid betwisten. Daardoor moet het slachtoffer alsnog naar de burgerlijke rechtbank stappen, maar hij kan het advies van het Fonds meenemen naar de rechtbank Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Fonds Medische Ongevallen Aansprakelijkheid weerhouden Wanneer de aansprakelijkheid wordt weerhouden en de verzekeraar erkend die ook, dan vraagt het Fonds aan de beroepsaansprakelijkheidsverzekeraar om een schadevergoedingsvoorstel te doen. Hierbij wordt ook een volledige integrale schadevergoeding nagestreefd. Doet de verzekeraar een voorstel dat kennelijk ontoereikend is dan zal het Fonds zelf de schadevergoeding uitbetalen en de practicus en zijn verzekeraar voor de rechter dagen. Wordt de aansprakelijkheid betwist, dan rest er voor het slachtoffer enkel de weg naar de rechtbank Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Claim Collecting information receivable 1 m unreceivable 1m Victim informed Motivated Court 6 m Reminder 1 m Special investigation investigation Non Binding advice for parties Not liable Practitioner no insurance– Fund pays – practitioner sued Victim asks advice of Fund Victim to court Liable + insured Request proposal from insurer (3 m) Proposal insufficient– Proposal of Fund CourtRB Liability challenged– Victim to Court 67 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Fonds Medische Ongevallen No fault Deze wet kent ook een luik met schadevergoeding zonder fout. Daarvoor moet echter voldaan zijn aan enkele zeer specifieke voorwaarden : het moet gaan om volledig onverwachte en ernstige schade = complicaties die neerkomt op een invaliditeit van meer dan 25 %, een aanzienlijke vermindering van de levenskwaliteit, een werkonbekwaamheid van meer dan 6 maanden of in geval van overlijden van de patiënt. Nooit in tandheelkunde, mogelijks wel bij kaakchirurgie Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Fonds Medische Ongevallen Best denkbare procedure? Lage drempel voor de patiënt Geen nood aan advocaten Eenvoudig en gratis Patiënt moet bewijzen niet zelf leveren Procedure loopt in de luwte Geen straf voor tandarts – verzekeraar betaalt bij aansprakelijkheid Maar FMO kan bij multipele klachten tegen 1 tandarts de zaak voorleggen aan bevoegde instantie – normaal PGC Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Fonds Medische Ongevallen Procedure van de toekomst? In feite zou het ethisch niet meer dan normaal zijn indien we bij een geval van malpraxis een schadeformulier zouden invullen zoals dat gedaan wordt bij een verkeersongeval. In dat geval zouden verzekeringen het onder mekaar kunnen regelen hoe de schade zal vergoed worden. Het enige dat dan zou moeten gebeuren is dat een onafhankelijke instantie toezicht zou houden op de correctheid van de schadevergoeding. Dat systeem hebben we nu bijna in België met het Fonds voor medische ongevallen. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 68 20/09/2015 BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Fonds Medische Ongevallen Procedure van de toekomst? Door het feit dat we een vrij goede ziekteverzekering hebben worden kleine fouten bedekt met de mantel der liefde. Schadeclaims gaan meestal over dure behandelingen die niet in de basisverzekeringen zijn opgenomen en die uit eigen zak moeten betaald worden. De hedendaagse procedures moeten meer de nadruk leggen op het zoeken naar een causaal verband in plaats van de fout. Onafhankelijke instanties en deskundigen moeten de schadedossiers samenstellen en de procedures moeten sneller verlopen in een open systeem met meer informatie van beide kanten. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN Fonds Medische Ongevallen Procedure van de toekomst? Hierdoor kan er aan kwaliteitscontrole gedaan worden. Misschien moeten we afstappen van de integrale schadevergoeding naar een forfaitaire som naar redelijkheid. Als men dan nog de weg openhoudt voor diegenen die het onderste uit de kan willen halen om alsnog naar de burgerrechter te stappen dan is het plaatje compleet Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven INLEIDING JURIDISCHE BEGINSELEN AANSPRAKELIJKHEID SCHADE EN SCHADELOOSSTELLING BELGISCHE PROCEDURES IN RECHTE EN DAARBUITEN RISK MANAGEMENT INTERACTIEVE CASUSBESPREKINGEN Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 69 20/09/2015 RISK MANAGEMENT Definitie Risk management heeft te maken met de identificatie, beschrijving, controle, financiering en verschuiven (verzekeren) van risico’s, die de leefbaarheid en het patrimonium van de praktijk bedreigen Uit bedrijfswereld ontstaan Herkennen van risico’s binnen bedrijf Opdrijven van de efficiëntie Vastleggen van procedures om werk te verbeteren en zo problemen te vermijden Ieder werknemer wordt bij proces betrokken Verschillende niveaus op mekaar afstemmen Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Taak tandartsen Tandartsen moeten zichzelf en hun praktijkvoering in vraag durven stellen Tandartsen moeten hun eigen zwakke plekken gaan opzoeken Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Werkwijze Definitie van het probleem Aanbrengen van mogelijke oplossingen Kiezen van de optimale oplossing Nagaan of de gekozen oplossing voldoet Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 70 20/09/2015 RISK MANAGEMENT Veel wordt onbewust gedaan Diagnoses stellen Behandelplannen maken Producten en toestellen bestellen Praktijk herinrichten Met andere collega samenwerken Een assistente in dienst nemen Toch moet er zo nu en dan bewust gezocht worden naar risico’s Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Veel wordt onbewust gedaan Toch moet er zo nu en dan bewust gezocht worden naar risico’s Hoe herkennen we risico’s ? Waar vinden we ze binnen de tandheelkunde ? Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Evaluatieprocedure Is er een risico ? Welk risico> Beoordelen van risico Significant Niet significant Risico controle Vermijden of voorkomen Aanvaarden Beperken Financieren Zelf Verzekeren Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 71 20/09/2015 RISK MANAGEMENT Risico’s in het domein van Wetgeving Aansprakelijkheid Milieuproblematiek Praktijkvoeren Communicatie Planning Procedures Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Hoe? Externe audit Meer iets voor bedrijven. Kan ook in de tandheelkunde. Collegae pluizen mekaars praktijkvoering uit Interne audit Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Interne audit, self-screening Via vragenlijst, opgesteld samen met andere collegae Gestandaardiseerde doelstellingen Waarom geen enquête houden bij je patiënten : wat vinden zij van de praktijk? wat kan er verbeterd worden? Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 72 20/09/2015 RISK MANAGEMENT Vastleggen standaarddoelstellingen Relevant Verstaanbaar Objectief meetbaar Bereikbaar Realistisch Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Practisch toepassen Veiligheid, netheid van de praktijk Praktijkorganisatie Rx-procedures Kruisinfectiecontrole Eerste hulp tegen bepaalde producten telefoon antigifcentrum telefoon huisarts Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Anamnese Medisch profiel van de patiënt Steeds opnieuw, eerste handeling, niets overslaan Moet in het dossier zitten Wie doet dit systematisch ? Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 73 20/09/2015 RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Anamnese Je hebt geen anamnese Je anamnese is onvolledig Je anamnese is niet up-to-date Patiënt is high risk Patiënt verzwijgt iets Patiënt moet naar hospitaal Patiënt blijft dood in je stoel zitten Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Anamnese Je hebt wel een anamnese Patiënt doorsturen - risico overdragen Nodige en juiste medicatie voorschrijven Indien alle voorzorgsmaatregelen genomen en toch nog problemen - dan sta je redelijk sterk. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Diagnose Heb je alle middelen aangewend om tot de juiste diagnose te komen ? Ja, dan geen probleem Neen, dan eventueel fout Hoe complexer de behandeling en de gezondheidstoestand hoe meer aandacht voor diagnose Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 74 20/09/2015 RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Diagnose Het afbakenen van een zo juist mogelijk ziektebeeld. Dit door middel van medische technieken en hulpmiddelen zonder daardoor de ziekte te verergeren Geen overdiagnose, wel doelgericht en adequaat Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Tandheelkundig dossier Het belang van het tandheelkundig dossier !!!!! Verplicht sinds de wet op de rechten van de patiënt !!! Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Tandheelkundig dossier Noteer meer dan je tot nu toe gewoon was We schrijven veel te weinig Zorg dat alle informatie in het dossier terecht komt en blijft Schrijven we persoonlijke bedenkingen op een afzonderlijk blad ? Noteren we iedere behandeling of deel van behandeling in het dossier ? Doen we dat direct ? Noteren we dat een patiënt niet komt opdagen Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 75 20/09/2015 RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Tandheelkundig dossier Zit er een anamnese in het dossier ? Is deze gedateerd, up-to-date gebracht ? Is het duidelijk dat er een medisch probleem is ? Zitten je verwijsbrieven in je dossier ? Zitten de protheseopdrachten en beschrijvingen in je dossier ? Hoe verwerk je de patiënteninformatie, die je om een of andere reden wegdoet ? Hoe lang bewaar je je dossiers ? Heb je daarvoor een opslagruimte ? Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Straf op onvolledig tandheelkundig dossier Sinds wet op rechten van de patiënt moet iedereen, werkzaam in de gezondheidszorg een dossier aanleggen per patiënt. Bij onvolledig, slordig of ontbrekend dossier zal de rechter dit opnemen als een onzorgvuldigheid van U eventueel zelfs de bewijslast omkeren Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Opstellen van behandelingsplan Afhankelijk van de behandeling(en) : eenvoudig uitgebreid (liefst schriftelijk) Moet in het dossier Grondig te bespreken met de patiënt Toestemming nodig van de patiënt Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 76 20/09/2015 RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Looking for trouble No cure, no pay Belofte om een bepaald resultaat te bekomen Dat je met je prothese op implantaten zo goed kan eten als met je eigen tanden Dat je ze niet kan onderscheiden van echte tanden Belofte om de patiënt te behandelen tot zijn volledige voldoening Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Inhoud Beschrijf het probleem van patiënt Wat gaat er in eerste instantie gebeuren : conserverend extracties endobehandeling Paro Tweede fase, de prothetische fase Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Richtlijnen Geef een nauwkeurige beschrijving van de gevonden problemen, beschrijf de huidige toestand. Welke oplossingen zijn er? Welke behandelingsalternatieven, wat kosten die verschillende behandelingen, wat zijn de voor en nadelen van ieder alternatief. Geef aan wat de meest ideale oplossing is en waarom. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 77 20/09/2015 RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Richtlijnen Beloof nooit iets in een behandelplan We opteren voor een vaste brugconstructie op implantaten, tenzij niet alle implanten volledig integreren of de stand van de implanten ons noopt tot het maken van een overdenture Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Vermelden verwikkelingen Necrose van pijlerelement : “ Uw tanden worden zo afgeslepen dat de kroon of brug er zal uitzien als een echte tand - mocht U na de eerste behandeling blijvende pijn voelen in één van de afgeslepen tanden, neem dan contact op met de praktijk.” Niet-integratie implant : “ Indien alle implanten integreren, kunnen we binnen 4 à 6 maanden overgaan tot het plaatsen van de abutments” Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Bestek /kosten technische problemen integreren Neem een bestek op in je behandelingsplan maar doe het zo dat de prijs berekenbaar is en dat je bepaalde meerkosten tengevolge van technische complicaties niet zelf moet dragen geef de basisprijs van een kroon, te vermeerderen met het gebruikte goud of half-edel geef de basisprijs van de brug op implantaten, te vermeerderen met de kostprijs van de hulpstukken en de prijs van het edel metaal “Indien er technische problemen opdagen, die we momenteel niet kunnen voorzien en die we normaal gesproken ook niet verwachten, dan zal de meerkosten hiervan bij het opgegeven bedrag aangerekend worden” Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 78 20/09/2015 RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Voorbehoud Bouw een voorbehoud in na iedere behandelfase om je behandelingsplan bij te sturen : “Als deze behandelingen beëindigd zijn, en alles is verlopen zoals voorzien, dan gaan we over naar de volgende fase. Mocht er een wijziging van het behandelplan nodig zijn, dan zullen we dat met U bespreken” Ter afsluiting van het behandelplan kan je schrijven : “ Ik hoop je voldoende ingelicht te hebben. Indien je nog vragen heb, aarzel dan niet om ze te stellen : we beginnen pas met de behandeling indien je begrijpt wat we gaan doen.” Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Voorbehoud Bouw een voorbehoud in na iedere behandelfase om je behandelingsplan bij te sturen : “Als deze behandelingen beëindigd zijn, en alles is verlopen zoals voorzien, dan gaan we over naar de volgende fase. Mocht er een wijziging van het behandelplan nodig zijn, dan zullen we dat met U bespreken” Ter afsluiting van het behandelplan kan je schrijven : “ Ik hoop je voldoende ingelicht te hebben. Indien je nog vragen heb, aarzel dan niet om ze te stellen : we beginnen pas met de behandeling indien je begrijpt wat we gaan doen.” Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde De behandeling zelf In feite kan alles hier mislopen : - We morsen etsgel op de lip of weke weefsels van de patiënt - Een vijl breekt af in het wortelkanaal - De patiënt slikt de stiftopbouw in die wij aan het passen zijn Fout of niet ? Middelverbintenis of resultaatsverbintenis ? Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 79 20/09/2015 RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Begeleidingsinformatie Zeg je patiënt wat je aan het doen bent Zeg hem hoe hij kan helpen bij de behandeling : wat hij niet mag en wat hij juist wel moet doen Stel hem gerust : zeggen dat alles best in orde zal komen is niet hetzelfde als het doen van een belofte - het is enkel geruststellingsinformatie. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Begeleidingsinformatie Zeg je patiënt wat je aan het doen bent Zeg hem hoe hij kan helpen bij de behandeling : wat hij niet mag en wat hij juist wel moet doen Stel hem gerust : zeggen dat alles best in orde zal komen is niet hetzelfde als het doen van een belofte - het is enkel geruststellingsinformatie. Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven RISK MANAGEMENT Waar loopt het mis in de tandheelkunde Besluit Ken je job Besteed aandacht aan de problemen van je patiënt Sta hem bij met raad en daad Zorg dat je tandheelkundig dossier volledig is en up-to-date Wees niet te optimistisch over je eigen behandelingsresultaten en niet te pessimistisch over het werk van je collegae Forensic Dentistry Campus Saint-Raphael / Kapucynenvoer 7 / Block A - box 7001 / BE-3000 Leuven 80
