Onderzoek: 34 Titel Engels: Fanconi anemia: course of

Onderzoek:
Titel Engels:
34
Fanconi anemia: course of disease in the Dutch patient cohort and early
recognition of cancer
Titel Nederlands:
Onderzoek naar het ziekteverloop en de vroege ontdekking van Fanconi
anemie bij Nederlandse patiënten
Centrum:
Wilhelmina Kinderziekenhuis – UMC Utrecht
Startjaar:
2009
Looptijd:
5 jaar
Totale kosten/bijdrage KiKa: € 408.082
Introductie
Fanconi anemie (FA) is een erfelijke aandoening met een ernstige en soms levensbedreigende afname in aanmaak van witte en rode
bloedcellen en bloedplaatjes in het beenmerg. Naast dit beenmergfalen leidt FA ook tot aanlegstoornissen en een sterk verhoogd risico op het
krijgen van kanker op jonge leeftijd. Op jonge leeftijd komt met name leukemie voor (en het voorstadium daarvan: myelodysplasie), oudere
kinderen en jongvolwassenen worden getroffen door hoofd/hals tumoren en gynaecologische kanker. In Nederland zijn ongeveer 30 families
bekend met FA. Beenmergtransplantatie kan het risico op het krijgen van leukemie verkleinen, het verhoogde risico op andere vormen van
kanker blijft bestaan.
Er zijn verschillende afwijkingen in het DNA (mutaties) bekend die tot FA leiden. In Nederland is het opvallend dat ruim 1/3 van de FA patiënten
een bepaalde DNA afwijking, de ‘322delG mutatie’, heeft. Daarmee is deze DNA afwijking in Nederland de meest voorkomende. Artsen denken
dat FA bij patiënten met deze DNA afwijking minder ernstig verloopt, maar goed gedocumenteerde data ontbreken. Het is van groot belang het
beloop van de ziekte en de voor de DNA afwijking afwijking geldende risicofactoren goed te beschrijven en nader te identificeren om de
Nederlandse patiënten optimaal te adviseren betreffende de voor hen beste behandeling.
In dit onderzoek zal het DNA van Nederlandse FA patiënten met behulp van nieuwe technieken onderzocht worden op de aanwezigheid van
DNA afwijkingen die een vroeg teken van leukemie zijn. Ook zal een eventuele bijdrage van het afweersysteem aan de uitval van de
bloedaanmaak bestudeerd worden. Daarnaast zal er een nieuwe test geëvalueerd worden. Met deze test kunnen door middel van uitstrijkjes
van het mondslijmvlies afwijkingen opgespoord kunnen worden die een vroeg teken van tumorvorming kunnen zijn.
Uiteindelijk doel van het onderzoeksproject is het verbeteren van de behandelrichtlijn voor de Nederlandse FA patiënten door het identificeren
van risicofactoren (met behulp van klinisch- en laboratoriumonderzoek) voor het ontstaan van kanker. Gerichte vroege interventie kan leiden tot
langere ziektevrije overleving en betere kwaliteit van leven.
Stichting Kinderen Kankervrij werft fondsen voor onderzoek naar kinderkanker in Nederland
Voor het project zal een kinderarts-in-opleiding de specialisatie tot kinderarts combineren met een langdurige follow-up van de Nederlandse FA
patiënten. Hierdoor is het mogelijk de te identificeren risicoprofielen gedurende een lange periode te testen in de Nederlandse FA patiënten.
Stand van zaken
Bij het in kaart brengen van de Nederlandse FA patiënten bleek het aantal patiënten een stuk hoger te liggen dan gedacht. Momenteel zijn er in
Nederland circa 85 FA patiënten bekend. Bij 2/3 van deze patiënten is onderzoek gedaan naar DNA afwijkingen. Bij ruim 1/4 van deze patiënten
is de typisch Nederlandse DNA afwijking aangetoond.
In 2007 is bij het SKION (Stichting Kinderoncologie Nederland) de Nederlandse FA behandelrichtlijn en de hieraan gekoppelde
patiëntenregistratie ingevoerd. Sinds de start van ons onderzoek hebben inmiddels twintig patiënten toestemming gegeven voor deze
Nederlandse FA patiëntenregistratie. De komende tijd hopen we nog meer patiënten te kunnen benaderen voor de registratie.
Van zestien patiënten is inmiddels restmateriaal van beenmergpuncties opgeslagen bij SKION. In deze beenmergmonsters zullen we gaan
kijken naar vroege tekenen van kanker en oorzaken van uitval van de bloedaanmaak. Twintig patiënten doen reeds mee aan het
mondslijmvliesonderzoek. Een belangrijk neveneffect van dit onderzoek en van de landelijke behandelrichtlijn is dat mensen met FA zich beter
bewust zijn van de risico’s van hun ziekte. Hierdoor laten steeds meer patiënten zich regelmatig controleren bij de KNO arts of hoofdhalschirurg.
Stichting Kinderen Kankervrij werft fondsen voor onderzoek naar kinderkanker in Nederland