Investeringsagenda - Niet praten maar doen!

Investeringsagenda
Niet praten maar doen!
Besteding NUON-middelen
Besteding NUON-middelen
Fryslân beschikt op dit moment over een NUON-reserve van 1,1 miljard euro. Deze reserve
is tot stand gekomen door de verkoop in 2009 van de provinciale aandelen NUON. Aan deze
reserve zijn door Provinciale Staten een aantal criteria verbonden. Deze criteria moeten
ervoor zorgen dat dit geld op een verantwoorde wijze ingezet wordt voor Fryslân. Met de
nota ‘Wurkje foar Fryslân’ stelt Gedeputeerde Staten (GS) voor om 300 miljoen euro van de
NUON-reserve in te zetten voor Fryslân. Ten behoeve hiervan zullen zij met een
investeringsagenda komen.
De VVD heeft er al vaker voor gepleit dat dit college zijn centrale rol als het gaat om de
regionale economie op moet pakken. Hiertoe is er voor de provincie een rol weggelegd om te
stimuleren, te faciliteren en daarnaast te investeren in randvoorwaarden, waarbij het
economische beleid gericht moet zijn op werk en werkgelegenheid.
Vooruitlopend op de investeringsagenda van GS komt de VVD met een eigen
investeringsagenda. Deze investeringsagenda vertegenwoordigt projecten ter waarde van €
450 miljoen en sluit aan bij het eerder gepresenteerde ‘Actieplan economie’ en de
voorstellen van de VVD omtrent besteding van middelen vanwege het niet doorgaan van de
spoorlijn Heerenveen – Drachten – Groningen.
Voor de VVD is het belangrijk dat de middelen uit de NUON-reserve een structurele bijdrage
leveren aan de Friese economie. Het mag niet zo zijn dat het geld, dat destijds door onze
pakes en beppes is bijeengebracht en decennialang in Fryslân heeft gerendeerd, nu wordt
uitgegeven aan incidentele zaken die niet structuurversterkend zijn voor de Friese economie.
Dat verdienen onze voorouders niet, en dat verdient Fryslân niet.
De VVD heeft vier domeinen gekozen waarover de NUON-middelen moeten worden
verdeeld. Deze domeinen zijn gekozen omdat ze structuurversterkend zijn en Fryslân hier
sterk op is. De VVD gaat uit van eigen kracht. De domeinen zijn:




Kennis, economie en werkgelegenheid
Infrastructuur
Toerisme en recreatie
Water, energie en duurzaamheid
Naast de 4 inhoudelijke lijnen waar de NUON-middelen over verdeeld worden, zouden deze
middelen ook meer geconcentreerd ingezet moeten worden. Het geconcentreerd inzetten
van de middelen zal hierdoor effectiever en doelmatiger zijn. De samenwerkingagenda’s en
streekagenda’s zouden hier een rol in kunnen spelen, maar zijn niet leidend voor wat betreft
de inzet van de NUON-middelen.
Onderstaande onderwerpen lenen zich voor het geconcentreerd inzetten om de effectiviteit
en doelmatigheid ten goede te komen. Daarnaast blijven uiteraard de onderwerpen die we
provinciebreed moeten blijven doen zoals: infrastructuur, landbouw, toerisme en recreatie,
etc.
Onderwerpen:

Dienstverlening

Energie

Hoger onderwijs

Industriële technologie

Lifestyle en gezondheid

Overheid

Toerisme en recreatie

Transport en logistiek

Watersport/ -toerisme
Investeringsagenda
Domeinen:




Kennis, economie en werkgelegenheid
Infrastructuur
Toerisme en recreatie
Water, energie en duurzaamheid
Kennis, economie en werkgelegenheid:
Omschrijving
Economie
Economie
Kennis, Economie
Economie
Kennis
Kennis
Kennis
Nieuw Thialf
Extra budget herstructurering
bedrijventerreinen.
Toekomst Afsluitdijk
Expertcentrum (export) ter
ondersteuning van het MKB
Hightech campus bij Drachten
UCF (2e tranche)
Omscholingsbudgetten voor
opleiden technisch personeel
Totaal investering
Bijdrage provincie
€ 81 miljoen
€ 75 miljoen
€ 50 miljoen*
€ 13,4 miljoen
€ 500 miljoen
€ 10 miljoen
€ 10 miljoen
€ 10 miljoen
€ 32 miljoen
€ 8 miljoen**
€ 7 miljoen
€ 7,5 miljoen
€ 7,5 miljoen
Totaal:
€ 105,9 miljoen
*
20 miljoen is reeds in de begroting verwerkt en is gedekt met REP-middelen. VVD is bereid
meer in Thialf te investeren dan € 50 miljoen en stelt vanuit NUON bovenop de €20 miljoen
nog € 50 miljoen beschikbaar.
**
Mogelijk ook te dekken d.m.v. investeringsagenda Smallingerland n.a.v. niet doorgaan
spoorlijn Heerenveen-Drachten-Groningen
Infrastructuur:
PVVP-knelpunten en
verkeersveiligheid
Breedband
Skarster Rien
Gemaal Lauwersoog
Naviduct Afsluitdijk
Traverse Lemmer
Havenontwikkeling
Omschrijving
150 knelpunten in
provinciale wegen Fryslân
Participeren in NGA-network
Aanleg van aquaduct
Nieuw gemaal
Totaal investering
€ 130 miljoen*
Bijdrage provincie
€ 30 miljoen
€ 110 miljoen
€ 50 miljoen
€ 130 miljoen
€ 80 miljoen
€ 37,5 miljoen
€ 50 miljoen
€ 35 miljoen**
€ 20 miljoen
€ 30 miljoen
€ 30 miljoen
€ 17,5 miljoen
€ 20 miljoen
Totaal:
€ 182,5 miljoen
*
Voor een deel te dekken uit de NUON-middelen. Overige kan uit programma verkeer en
vervoer worden gedekt.
**
Participerend inzetten van middelen.
Toerisme en Recreatie:
Omschrijving
Wandel en ruiterpaden
Regeling MKB toerisme
Toerisme
Toerisme
Totaal investering
€ 10 miljoen
€ 7,5 miljoen
Totaal:
Bijdrage provincie
€ 10 miljoen
€ 7,5 miljoen
€ 17,5 miljoen
Water, energie en duurzaamheid:
Energie
Energiebesparing
Innovatie
Omschrijving
FSFE
Isolatie van woningen
Blue Energy en Geothermie
Totaal investering
€ 90 miljoen
€ 30 miljoen
Totaal:
*
Participerend inzetten van middelen.
Bijdrage provincie
€ 90 miljoen*
€ 30 miljoen
€ 25 miljoen
€ 145 miljoen
Totaal:
Domeinen
Kennis, economie en werkgelegenheid
Infrastructuur
Toerisme en recreatie
Water, energie en duurzaamheid
€ 105,9 miljoen
€ 182,5 miljoen
€ 17,5 miljoen
€ 145 miljoen
Totaal:
€ 450,9 miljoen
Herstructurering bedrijventerreinen:
Fryslân telt primair 58 terreinen met een revitaliserings- en/of herprofileringsopgave. Die 58 terreinen
hebben gezamenlijk een omvang van 970 ha, waarvan 360 ha is verouderd; hiervan heeft ongeveer
140 ha betrekking op revitalisering en/of herprofilering. Totale kosten van herstructurering en
revitalisering van dit project zijn geraamd op € 75 miljoen. Gemeenten staan financieel erg onder druk
om cofinanciering te verkrijgen voor deze projecten. Vanuit het Rijk zijn er de zogenaamde
Toppergelden (5,1 miljoen) beschikbaar gesteld. Een bijdrage uit de NUON-middelen om deze
verouderde terreinen op te knappen is structuurversterkend en zou gemeenten en bedrijfsleven over
de streep kunnen trekken om (eerder) mee te financieren.
Hightech Campus bij Drachten:
In Drachten is een aantal hoogwaardige technologische bedrijven gevestigd dat meer dan 1/3 van de
jaarlijkse noordelijke investeringen voor rekening neemt in projecten over de hele wereld. Hiermee is
er een voedingsbodem voor een cluster van elkaar versterkende bedrijven en kennisinstellingen op
het gebied van R&D en hightech. Totale kosten van het project worden geschat op 32 miljoen euro
waarbij 8 miljoen voor rekening komt van de provincie. Het overig zal voor rekening van gemeente
Smallingerland (8 miljoen) en het bedrijfsleven (16 miljoen) komen.
University Campus Fryslân (UCF):
UCF heeft tot doel, met gerichte investeringen in academische activiteiten, de kennisinfrastructuur en
kennisketen rond Fryske hotspots te versterken, te verdiepen en te verbinden in samenwerking met
aanwezige kennispartners en daarmee optimale voorwaarden te scheppen voor een innovatieve en
duurzame regionale ontwikkeling in Fryslân en de noordelijke regio. In 2011 is reeds 16,4 miljoen euro
beschikbaar gesteld. Voor 2013-2014 moet nog een 2e tranche beschikbaar worden gesteld van 7
miljoen euro.
Omscholingsbudgetten technisch personeel:
Er is een nijpend tekort aan technisch personeel en tegelijkertijd zijn de omscholingsbudgetten van
bijvoorbeeld het UWV schoon leeg. Wel staan bedrijven op dit moment te springen om technisch
personeel. Zo hebben nieuw gevestigde grote bedrijven in Fryslân nu al zorg om over een jaar
voldoende lassers te krijgen. In de bouwsector die in Fryslân sterk vertegenwoordigd is zitten veel
mensen gedwongen ontslagen thuis. Met omscholingsbudgetten zouden we vraag en aanbod beter
op elkaar af kunnen stemmen en zouden mensen weer aan het werk kunnen komen in een sector
waar ze bekend mee zijn.
Toekomst Afsluitdijk:
In de Ambitie Agenda Afsluitdijk wordt een totaal investeringsplaatje neergelegd van ruim 500 miljoen
euro op de lange termijn (inclusief een blue energy-centrale).
PVVP-knelpunten:
Fryslân telt op dit moment 150 knelpunten in de infrastructuur. De totale kosten van deze knelpunten
wordt geraamd op € 130 miljoen. Momenteel kan er voor ca. € 30 miljoen euro direct aan projecten
weggezet worden. Het versneld oplossen van knelpunten in infrastructuur zou door werk met werk te
maken ook kunnen leiden tot het versneld uitvoeren van herstructureringsopgaven en stads- en
dorpsvernieuwingen door andere overheden en bedrijven d.m.v. ISV en PHP. Op het platteland zal
het oplossen van de knelpunten leiden tot meer ontwikkelingsruimte voor de agrarische sector, en de
verkeersveiligheid zal toenemen op zowel autowegen als fietspaden.
Aquaduct Skarster Rien:
De VVD is bereid om eigen middelen in te zetten om de brug Skarster Rien te vervangen door een
aquaduct. Met de komst van het aquaduct worden in 2030 circa 3,5 miljoen minuten voor
personenverkeer en 0,5 miljoen minuten voor vrachtverkeer bespaard. Dit vertaalt zich over een
periode van 100 jaar in een geldwaarde van respectievelijk € 12,1 miljoen en € 11,0 miljoen (contante
waarde per 2013).
Gemaal Lauwersoog:
In 2030 is gemaal nodig voor de waterveiligheid. Er zijn plannen om een gemaal te realiseren met de
mogelijkheid van additionele programma’s. De mogelijke additionele programma’s zijn:
natuurbeleving, recreatiepoort en kenniscluster en kunnen respectievelijk 2½, 14 en 40-140
arbeidsplaatsen opleveren. Het eerder dan in 2030 investeren in een nieuw gemaal zal de
waterveiligheid vergroten, biedt kansen op subsidie uit het Waddenfonds en kan een economische
plus opleveren. Voorfinanciering zou ook tot de mogelijkheden kunnen behoren.
Naviduct Afsluitdijk:
In de structuurvisie voor de Afsluitdijk wordt uitgegaan van de renovatie en nieuwbouw van de sluizen
bij Kornwerderzand in respectievelijk 2020 en 2050. Een andere optie zou zijn om hier een naviduct te
realiseren. Een naviduct is een soort aquaduct, maar dan met een sluis in de waterloop waaronder
een weg doorgaat. Deze mogelijkheid wordt ook meegenomen in de uitwerking van de structuurvisie
van het Rijk. Het voordeel van een naviduct is dat het verkeer niet meer stil staat voor de brug en altijd
kan doorrijden. Ook voor de doorvaart van (grotere) schepen is een naviduct van economisch belang.
Traverse Lemmer:
De huidige verkeerssituatie in Lemmer vraagt om investeringen in de provinciale weg. Op dit moment
wordt naar verschillende varianten gekeken. De totale kosten van de opwaardering worden geschat
op 37,5 miljoen euro. Hiervoor is 15 miljoen reeds gereserveerd, moet 5 miljoen worden opgebracht
door de lokale overheid en zal er nog rond de 17,5 miljoen euro aan dekking moeten worden
gevonden.
Breedband:
Vanuit sociaal-maatschappelijk en economisch oogpunt is het van belang dat ieder huishouden in
Fryslân toegang heeft tot een zeker basisniveau aan (maatschappelijke) digitale diensten, onder meer
op het gebied van Zorg en Onderwijs.
Havenontwikkeling:
Fryslân heeft veel havens (Harlingen, Drachten, Lemmer, Lauwersoog, etc.) die een belangrijke
functie vervullen met betrekking tot de regionale economie. Er liggen verschillende plannen om de
Friese havens verder te ontwikkelen. Ontwikkeling van deze havens zal een versterking van de
structuur van het bedrijfsleven en toerisme tot gevolg hebben.
Isolatie particuliere woningen:
Fryslân heeft ambities heeft op het gebied van duurzame energie. Het energiefonds dient om een
herkenbare bijdrage te leveren aan een breed gedragen energiebeleid voor Fryslân. En uit recent
onderzoek is inmiddels gebleken dat energiebesparing de meest effectieve vorm van energiebeleid is.
Een actuele en belangrijke bijkomstigheid is dat een stimulans voor woningisolatie zowel
energiebesparing levert als een stimulans voor de inmiddels kwijnende Friese bouwsector waar
vakbekwaamheid dreigt verloren te gaan.
Blue Energy
Blue energie is een kansrijk voorbeeld om duurzame energie op te wekken. Door zoet en zout water
op een bepaalde manier te mengen komt energie vrij. In het laboratorium van Wetsus te Leeuwarden
is deze techniek inmiddels verder ontwikkeld en de volgende stap is een praktijkopstelling op de
Afsluitdijk. Totale kosten hiervoor zijn 10 – 14 miljoen euro. Door testen uit te voeren gaat de
praktijkopstelling de informatie leveren voor de volgende stap: een democentrale in 2016. Die levert
500 kW energie. Dat is energie voor 1250 gezinnen. Het einddoel is een volwaardige centrale met een
capaciteit van 200 Megawatt. Het verder door ontwikkelen van deze techniek kan leiden tot een
prachtig exportproduct voor Fryslân.
Geothermie
Aardwarmte is een belangrijke (toekomstige) energiebron. In de Friese bodem zit op betrekkelijk
beperkte diepte (2 tot 3 km) gloeiend heet water en leent zich daardoor bij uitstek voor mogelijkheden
voor deze energiebron. Vooral in Noordoost-Friesland, maar ook bij Terschelling, onder de kassen
van Noordwest-Friesland en onder Leeuwarden. Met stoomturbines is hier elektriciteit mee op te
wekken. Een pilot en investering in innovatie om de ongekende mogelijkheden van aardwarmte te
onderzoeken met NUON-middelen zou structuurversterkend voor Fryslân kunnen zijn.