Beton Bekistingen CGO Infra 3 Projecttaak 5 1 Inhoudsopgave: Voorkant Inhoudsopgave Voorwoord Inleiding Wandbekisting Systeembekisting Glijbekisting Tunnelbekisting Tafelbekisting Grootwandbekisting ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ……………………………………………………………….... ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ……………………………………………………………….... 1 2 3 4 5 6 8 9 11 12 2 Voorwoord: Dit is het verslag over bekistingen voor CGO. Het is Project Taak 5 ( Het laatste deel van CGO) Veel Leesplezier. 3 Inleiding Bekisting is een tijdelijk aangebrachte mal of contravorm waarin beton wordt gestort. De mal houdt het beton en doorgaans ook de wapening op zijn plaats tijdens het storten en uitharden. Deze mal kan bestaan uit verschillende materialen zoals hout, kunststof of staal. Wanneer het beton is uitgehard wordt de bekisting doorgaans verwijderd en in het geval van een systeembekisting opnieuw gebruikt. Het komt ook voor dat de bekisting na gebruik niet verwijderd wordt. Men spreekt dan van verloren bekisting. Dit wordt bijvoorbeeld toegepast voor: bekisting voor stalen buispalen (heipalen) vloerrandbekisting paalkopbekistingen bekistingplaatvloer (oude naam is breedplaatvloer): een dunne onderstempelde betonvloer van 50 mm dik waarop na het maken van de installaties en wapening een betonlaag wordt gestort funderingsbekisting van polystyreen (PS) schuim. Voorbeelden van bekisting die hergebruikt en dus ontkist wordt, zijn: tunnelbekisting vibro palen (de holle stalen buis wordt de grond ingeheid en tijdens het vullen met beton wordt deze stalen buis slaand eruit getrokken) traditionele houten bekisting systeembekisting Bij glijbekisting kan in een aantal weken tijd tientallen metershoge liftschachten of silo's (met een continu gelijkvormige doorsnede) gebouwd worden. Bij deze techniek wordt ononderbroken gebouwd; zodra het beton hard is wordt de bekisting verder omhooggetrokken. Sadsd 4 Wandbekisting Bij wandbekisting met breedplaatvloeren worden eerst de wanden in de bekisting gegoten. Vervolgens worden de vloeren op geprefabriceerde betonnen bekistingsplaatvloeren ofwel breedplaatvloeren gestort. Kenmerken Voor wandbekisting kan gebruik worden gemaakt van traditionele bekisting, projectbekisting of systeembekisting. De keuze voor het type wandbekisting is afhankelijk van het project. De breedplaatvloeren worden vóór het storten doorgaans op stempels met onderslagen geplaatst. De breedplaten maken deel uit van de uiteindelijke constructie. Zij zijn in de fabriek reeds voorzien van wapening. Ook sparingen en centraaldozen voor elektra worden vooraf aangebracht. Traditionele bekisting: Vaak gewoon van hout. Projectbekisting is een bekisting die binnen een project veelvuldig kan worden ingezet. Er zijn twee soorten projectbekistingen. Grootwandbekisting. Grootwandbekisting bestaat uit een bekistingsplaat op een ondersteuning van hout, aluminium of staal. Deze bekisting wordt deels fabrieksmatig voorgemonteerd of zelfs geheel kant en klaar op de bouwplaats aangeleverd.. Stalen wandbekisting. Stalen wandbekisting bestaat uit een stalen huidplaat met stalen spanten en liggers. Deze bekisting wordt grotendeels fabrieksmatig voorgeprogrammeerd. 5 Systeem bekisting Systeembekisting is bekisting die wordt opgebouwd uit afzonderlijke elementen. De elementen worden met behulp van bekistingsloten aan elkaar gekoppeld. De bekistingspanelen kunnen worden opgebouwd uit diverse elementen. De systeembekisting is in de jaren 70 ontwikkeld en als eerste toegepast door MEVA Schalungssystemen. Systeembekisting was een grote innovatie binnen de betonstortmarkt. Voorheen werd bekisting volledig met de hand opgebouwd en bestond uit houten steunbalken en bekistingsplaten. Opbouw: frame opgebouwd uit verticale en horizontale dragers (standaard maatvoering) bekistingsplaten (kunnen bestaan uit hout, kunststof of metaal) bevestigingsmaterialen (sloten en klemmen) centerpennen (voor de bevestiging van twee elementen aan elkaar) ondersteuning en richtschoren (voor het uitlijnen van de bekisting) Doordat systeembekisting wordt ingezet kan grote tijdwinst worden geboekt en aanzienlijk op de kosten worden bespaard tijdens het bouwproces. Systeembekisting kan vrijwel onbeperkt worden ingezet. Uiteraard is dit afhankelijk van de wijze waarop een systeemkist is opgebouwd. De frames van een systeembekisting kunnen bestaan uit metaal (staal, aluminium), hout of kunststof. De Platen: Op de frames worden platen gemonteerd. De kwaliteit van deze platen bepaalt het uiteindelijke resultaat. Hoe gladder de platen, des te gladder de betonnen wand. Voor deze platen worden drie type materialen gebruikt: hout metaal kunststof Aan ieder type materiaal voor de bekistingsplaten zitten voordelen en nadelen. Hout is beperkt inzetbaar en zal door het water in het beton uiteindelijk snel gaan uitzetten en krimpen. Houten bekistingsplaten dienen regelmatig te worden vervangen. Gemiddeld kunnen deze vier keer worden gebruikt. Metaal is stevig en star, maar door het grote gewicht, zijn bekistingselementen volledig opgebouwd uit staal moeilijker te verplaatsen. Metaal is tevens onderhevig aan roest, hetgeen zichtbaar wordt op het beton. Bekistingsplaten van kunststof zijn 6 bestand tegen uitzetten, kunnen flexibel worden ingezet en onbeperkt worden gebruikt (dat laatste geldt tevens voor stalen platen). Voor het betonresultaat genieten kunststof bekistingsplaten altijd de voorkeur. Een keuze voor het type materiaal is afhankelijk van welk resultaat men wil bereiken. Metaal en kunststof zijn duurder in productie. Ondanks dat deze materialen een mooier betonresulstaat garanderen en onbeperkt kunnen worden gebruikt worden veel bekistingssystemen opgebouwd met houten platen. 7 Glijbekisting: Een glijbekisting is een bekisting die tijdens het bouwproces langzaam omhoog wordt gebracht en gebruikt wordt bij hoge bouwwerken of gebouwdelen zoals liftschachten. Hierbij wordt ervoor gezorgd dat het beton aan de onderzijde van de bekisting voldoende sterkte heeft. Afhankelijk van de betonsamenstelling zal het beton al na 6 uren voldoende sterkte bezitten. Hierdoor is het mogelijk de bekisting aan de onderzijde af te steunen op het jonge, verse beton. Over het algemeen is het een continu proces. Een glijbekisting kan ook voor horizontale constructies, zoals betonwegen of barriers, worden toegepast. Voorbeeld van een gebouw uitgevoerd met glijbekisting is de Rembrandttoren in Amsterdam. Overigens werd hier tevens beton met zeer hoge betondruksterkte toegepast. 8 Tunnelbekisting Tunnelbekisting is een speciaal soort bekisting voor beton, waarbij de wanden en de daarop liggende vloer, een beuk genoemd, in één arbeidsgang gestort wordt en door het 's middags gestorte beton 's nachts te verwarmen kan het de volgende ochtend al ontkist worden, waarmee de cyclus zich herhaalt. Ontkisten Het ontkisten van de tunnel gebeurt door het laten zakken van het tunneldek, dit is het plafond, dat door de zakbeweging de bovenkant van de wand iets naar binnen laat schranken. Vervolgens zakt de hele bekisting een stukje, waardoor het geheel op een aantal wielen komt te rusten die op vaste afstanden aan de wanden gemaakt zijn. Vervolgens rijdt de tunnel met behulp van een lier de beuk over een speciale hangsteiger uit. Zodra de eerste hijsogen eruit steken worden deze vastgezet aan de kettingen van de compensatiecilinder. Deze hangt in een viersprong die aan een hijskraan hangt. Vervolgens rijdt de tunnel verder uit, terwijl niet gecompenseerd wordt. Als de achterste hijspunten vrij komen worden deze aan de andere twee punten van de viersprong bevestigd. De compenstaie cilinder wordt dan uitgelaten (verlengd) en alle vier de hijspunten dragen dan evenveel. Op de achterste rijwielen staat geen druk meer. Hierna tilt de kraan de gehele tunnel eruit en zet deze klaar op de volgende beuk die gemaakt gaat worden. Installaties Vervolgens maken de installateurs hun installaties in de wanden en vloeren en de betonijzervlechter de wapening. In een woningblok zijn over het algemeen de eindwanden gewapend ivm stabiliteit en zijn alle vloeren voorzien van doorgaande onderwapening en bovenwapening bij de wanden. Rond het middaguur worden de tunnelwanden gesloten. De dekken worden voorzien van de randkisten en sparingen. En de onderwapening. Daarop worden de voorzieningen en installaties aangebracht. Waarna de bovenwapening aangebracht wordt. Meestal alleen bij de wanden. En daarna worden de kimmen (kleine stukjes wand waar de tunnel de volgende dag tegen gesteld wordt) aangebracht. Tijdens de laatste werkzaamheden wordt meestal de beton al aangevoerd en worden de wanden vast volgestort. Daarna worden de dekken afgestort. En als de dekken al een beetje opgestijfd zijn worden de kimmen volgestort. Na het storten wordt alles afgedekt en gaan de kachels in de tunnels (bij warme gietbouw, is bij koude gietbouw niet nodig) aan zodat de volgende ochtend opnieuw de cyclus gestart kan worden. 9 Kenmerken Bij tunnelgietbouw wordt in een dagcyclus gewerkt. Met een tunnelbekisting kunnen verschillende cascovormen worden gemaakt. Schegvormen en uitkragende vloeren zijn geen probleem. Ook binnen een project zijn afwijkende breedte, hoogte en diepte van woningen te realiseren. De tunnelbekistingen zijn voorzien van uitgekiende mechanismen die het plaatsen en verwijderen eenvoudig maken. Bij halve tunnels kunnen binnen een project eenvoudig verschillende beukbreedtes worden gecreëerd. Dit kan bijvoorbeeld met wegklapbare paspanelen. Bij tunnelmoten kan de diepte van de tunnel optimaal worden aangepast aan de diepte van de woning. Bovendien zijn ze lichter en dus makkelijker te verplaatsen. Voor weinig voorkomende, sterk afwijkende vloervelden kan een combinatie met breedplaatvloeren worden overwogen. Beukbreedtes tot 9 meter zijn mogelijk. Tunnelbekisting komt het best tot zijn recht bij grote series (>18 woningen). Tunnelgietbouw is geschikt voor laagbouw én hoogbouw. Hele tunnels, halve tunnels en tunnelmoten Een deel van de nieuwbouwwoningen en appartementen vertoont een trend naar hoger, breder en dieper. Met tunnelgietbouw is dit goed uitvoerbaar. Lange lengtes worden gehaald door tunnels op te delen in tunnelmoten. Bij grote overspanningen (breedte van de woning) kunnen halve tunnels ingezet worden. 10 Tafelbekisting Een tafelbekisting kan in elke gewenste vorm worden aangepast en zijn ideaal voor grote en gelijkmatige vloeroppervlakken. Breedte, hoogte en diepte zijn te verstellen. Randtafelbekisting kan dienen als ondersteuning voor de vloerbeveiliging én als omloopsteiger. Een tafelbekisting is geschikt voor kleinschalige en grootschalige projecten. Ook projecten met veel variaties kunnen goed met tafelbekisting worden gemaakt. Werking Grote vrije keus in vorm en grootte van de tafels en kunnen voor het desbetreffende bouwwerk exact op maat gemaakt worden. Door een leverancier de bekisting te laten uittekenen wordt het aantal passtukken tot een minimum beperkt. Bij de keuze voor dit type bekisting speelt tijdwinst tijdens de montage een belangrijke rol. Wat betreft de constructie zijn ze eenvoudig en snel te monteren. Om de bouwtijd te versnellen kunnen kant-en-klare r4andtafelsrandtafels en veiligheidsleuningen geintegreerd worden. Voordelen Sneller transport, eenvoudiger aan te passen. Randtafels kunnen rechtstreeks met de evenaar naar het volgende werkniveau gehesen worden. Het horizontale transport, zonder kraan, gaat met de hefwagen. Door het geringe aantal stempels gaat het nivelleren razendsnel. De ingebouwde veiligheidsleuningen bij de randtafels bieden vanaf het begin al veiligheid. De tafelbekisting is direct na het plaatsen stabiel en begaanbaar. 11 Grootwand wandbekisting Deze bekisting bestaat uit een bekistingsplaat op een ondersteuning van hout, aluminium of staal. Hij wordt deels fabrieksmatig voorgemonteerd of zelfs geheel kant en klaar op de bouwplaats aangeleverd. Kenmerken Voor wandbekisting kan gebruik worden gemaakt van traditionele bekisting, projectbekisting of systeembekisting. De keuze voor het type wandbekisting is afhankelijk van het project. De bekistingsplaat en het onderstel vormen één geheel. Werkzaamheden voormonteren wandelementen met pandelen, plaatmaterialen op fabriek of bouwplaats maatvoeren vanuit referentielijnen eerste stelwandbekisting stellen hulpsteiger plaatsen, weghalen sparingen en instortvoorzieningen aanbrengen eventueel kopschotten plaatsen, weghalen sluitwandbekisting stellen schoren, stempelen wand ontkisten na storten beton wandbekisting schoonmaken en transporteren Veiligheid: stormvoorziening aanbrengen Bereikbaarheid: voldoende ladders en loopbruggen; vloeren opgeruimd 12