1. Hoe fintech financiële dienstverlening fundamenteel verandert

ING Investment Office
Publicatiedatum: 19 April 2016
Sectorcommentaar (vervolg)
1. Hoe fintech de financiële
dienstverlening
fundamenteel verandert
Fintech (financial technology) is een belangrijke
ontwikkeling. Vrijwel wekelijks komen er start-ups op
de markt. Het uitgangspunt van deze nieuwe spelers:
gebruik technologie om financiële diensten
efficiënter, goedkoper en klantvriendelijker te maken.
Wat is de impact van fintech op de financiële sector
en de financiële markten?
Wat heeft fintech gemeen
met Airbnb of Facebook?
Fintech nam een vlucht in
2015
Veel fintech-startups hebben zich laten inspireren door
technologiebedrijven zoals Facebook, Alibaba, Uber en Airbnb:
bedrijven die de gevestigde orde wisten te verstoren zonder
zich bezig te houden met de onderliggende activiteiten en
producten. Ze verhuren zelf geen hotelkamers, maar bieden
een platform waarop huurders en verhuurders elkaar
ontmoeten. Of verkopen zelf niets, maar bieden (Chinese)
bedrijven de mogelijkheid om op een toegankelijke manier
hun spullen wereldwijd aan te bieden. Hun kernactiviteit is het
toegankelijker maken van producten en diensten. Hiervoor
maken ze gebruik van slimme technologie en van een
bedrijfsmodel dat de relatie met de klant en de klantbeleving
centraal stelt. Het is niet verrassend dat ondernemers zoeken
naar soortgelijke toepassingen voor de financiële sector.
“30% van de banen bij traditionele banken verdwijnen”
Vrijwel alle processen en diensten bij banken en verzekeraars
zijn interessant voor fintechbedrijven: het betalingsverkeer
(zie ook ons eerdere sectorcommentaar over
betaaldienstverleners), kapitaalverstrekking (crowdfunding),
vermogensbeheer (robo-advies), verzekeringen en markt-
Jan Kleipool (CFA level I)
is Beleggingsanalist voor
de sector financiële
waarden sinds 2007.
Eerder was hij onder
meer portfoliomanager
bij ING
Vermogensbeheer.
70% investeringen
is gericht op het
verbeteren van de
klantbeleving
Banken lopen het risico
slechts de „rails‟ te
worden van de financiële
sector
gerelateerde diensten zoals big data, kunstmatige intelligentie en diensten die betrekking
hebben op de beurshandel en clearingactiviteiten. Volgens een rapport van advies- en
accountantskantoor KPMG over fintech - The Pulse of Fintech, 2015 in review - was 2015 het jaar
waarin het begrip fintech gemeengoed werd. De wereldwijde durfinvesteringen in fintech
verdubbelden in 2015 ten opzichte van 2014 naar $14 mld. Vooral in Noord-Amerika en Azië
werd veel in fintech geïnvesteerd met respectievelijk $7,7 mld. en $4,5 mld. aan deals. Europa
bleef hier met $1,5 mld. enigszins bij achter. Citigroup, Goldman Sachs en J.P. Morgan zijn grote
investeerders in fintech-start-ups. Volgens Citigroup en CB Insights (database over
durfinvesteringen) zijn investeringen in fintech geëxplodeerd van $1,8 mld. in 2010 en $12 mld.
in 2014 naar $19 mld. in 2015. Opvallend detail is dat zo‟n 70% van deze investeringen wordt
gebruikt om de klantbeleving te verbeteren. Volgens Citigroup kan tussen 2015 en 2025 zo‟n
30% van de banen bij traditionele banken verdwijnen, voornamelijk binnen retailbanking, waar
het merendeel van de processen geautomatiseerd kan worden.
“Banken moeten innoveren voordat fintechbedrijven de distributie in handen krijgen”
De disruptie van de financiële sector door nieuwe fintechbedrijven kan volgens het hoofd van
Citigroups divisie Digital Strategy een kritiek moment bereiken wanneer hun marktaandeel stijgt
naar circa 10%. (Onder disruptie wordt verstaan het schoksgewijs verstoren en vervangen van
een businessmodel, zoals de opkomst van mp3-spelers en Spotify de muziekindustrie op zijn kop
zette.) Het tempo waarin de verstoring in de financiële sector plaatsvindt, zal volgens hem
versnellen voorbij die 10%. Momenteel zijn fintechbedrijven actief op zo‟n 1% van de
Amerikaanse consumentenmarkt. Dit kan tegen 2020 oplopen tot zo‟n 15-20%. Voor de
gevestigde orde is het dus zaak om sterk in te zetten op fintech en dit wordt dan ook sectorbreed
gedaan. Veel banken hebben hun eigen investeringsfondsen voor fintech opgezet en werken
samen met nieuwe fintechbedrijven. “Banken moeten innoveren voordat fintechbedrijven de
distributie in handen krijgen”, aldus „chief development officer‟ van BBVA Ventures, het
onderdeel van het Spaanse banconcern BBVA dat zich hier op toelegt. Momenteel richten
fintechbedrijven zich met name op diensten, zoals betalingsverkeer, die nog sterk afhankelijk zijn
van de bestaande infrastructuur van banken. Banken en verzekeraars lopen hierdoor het risico
om in de toekomst nog slechts als infrastructuur of „rails‟ te dienen voor fintechbedrijven. Het is
dus van belang dat banken, net als fintechbedrijven, hard werken aan het verbeteren van de
klantbeleving en inzetten op efficiëntere, simpelere en meer transparante processen.
Bankensector profiteert (nog) van hoge toetredingsbarrières
Banken profiteren op dit moment van hoge toetredingsbarrières. Ze hebben over het algemeen
al een zeer grote klantenbasis en hebben historisch gezien veel ervaring met het beheer van
gelden en effecten. Financiële dienstverlening (betalingsverkeer, vermogensbeheer,
verzekeringen et cetera) is buitengewoon complex door de grote hoeveelheid data, die ook nog
eens voortdurend in beweging is. Hier komen nog bij: de zeer complexe regelgeving en de
noodzakelijke vakinhoudelijke kennis van diensten en producten. Nieuwe partijen zullen zich op
deze terreinen nog moeten bewijzen.
Banken innoveren al volop, beseffen de urgentie…
Het is een goede zaak om verzekeren, betalen en beleggen minder complex te maken. Slimme
algoritmen kunnen helpen deze diensten toegankelijker te maken voor de consument. Niet
alleen fintechbedrijven, maar ook banken zijn hier volop mee bezig. Dit past in de trend van
digitalisering die al tientallen jaren gaande is binnen de financiële sector. Veel processen – zoals
de kredietverlening – zijn geautomatiseerd, technologische vernieuwingen zoals
internetbankieren en de digitalisering van de beurshandel zijn door de sector omarmd. Meer
recent hebben banken sterk ingezet op de ontwikkeling van mobiele toepassingen voor
bankzaken. Groot verschil met de afgelopen jaren is dat de noodzaak om mee te gaan met
technologische ontwikkelingen als veel urgenter wordt ervaren. De financiële sector heeft gezien
hoe in andere sectoren traditionele partijen in snel tempo voorbij zijn gestreefd door nieuwe
platforms. Nieuwe technologie wordt deze keer dus meer gezien als een serieuze bedreiging en
niet alleen als een potentiele efficiëntieslag.
Sectorcommentaar (vervolg) – 1. Hoe fintech de financiële dienstverlening fundamenteel verandert - april 2016 2
… maar van algehele opschudding lijkt voorlopig geen sprake
Voor een regelrechte disruptie van de financiële sector en van het bancaire betalingssysteem
moet volgens ons eerst aan een aantal randvoorwaarden worden voldaan. Een voorbeeld vanuit
de technologiesector is Uber: de opkomst van de smartphone, GPS en internet waren
randvoorwaarden om dit nieuwe platform voor taxidiensten te kunnen ontwikkelen. Ook de
medische sector kan pas echt worden opgeschud als onder meer nano- en genthereapie verder
zijn ontwikkeld. In het geval van de financiële sector moet er volgens ons wereldwijd
overeenstemming zijn over een overgang naar een volledig digitaal monetair systeem op basis
van „cryptomunten‟ (digitale betaalmiddelen, gebaseerd op cryptografie). Daarnaast is een
wereldwijde ontwikkeling van „blockchaintechnologie‟ nodig om een dergelijk systeem te
faciliteren. Hieronder vindt u meer uitleg over cryptomunten zoals bitcoins, en over
blockchaintechnologie.
„Millenials‟ voelen
best voor
bankdiensten van
nieuwe aanbieders
als Google of
Amazon
Ook Google en Apple vormen een risico voor de bankensector
Grote spelers als Apple en Google zijn volgens ons een grotere bedreiging voor de bankensector
dan de nieuwe fintechbedrijven. Veel start-ups richten zich op delen van bankdiensten, terwijl
Apple en Google de mogelijkheid hebben om een groot aantal financiële diensten aan te bieden.
Twee belangrijke factoren weerhouden deze grote spelers van het toetreden tot de financiële
sector: mogelijke reputatieschade en regelgeving. Volgens de Millennial Disruption Index
(Scratch, Viacom Media Networks) uit 2013 zou 75% van de „millenials‟ zeer geïnteresseerd zijn in
nieuwe financiële diensten als Amazon, Google, Apple of PayPal deze zouden aanbieden. Het is
dus maar de vraag of het risico op reputatieschade inderdaad zo hoog is. Bovendien kunnen
nieuwe technologieën zoals blockchain eventuele juridische obstakels voor een deel wegnemen.
Sectorcommentaar (vervolg) – 1. Hoe fintech de financiële dienstverlening fundamenteel verandert - april 2016 3
Meer weten?
Kijk op ing.nl/beleggen
Belangrijke informatie
De waarde van uw beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
U kunt uw inleg (gedeeltelijk) verliezen.
Disclosure
Deze publicatie is opgesteld door Jan Kleipool, analist bij het ING Investment Office en is uitgebracht door ING Bank N.V. Zijn
beloning is niet afhankelijk van specifieke observaties of standpunten in deze publicatie. Evenmin houdt hij beleggingsposities
aan in de genoemde financiële instrumenten.
Disclaimer
Deze publicatie is opgesteld door Jan Kleipool, analist bij het ING Investment Office, uitgebracht door ING Bank N.V. en is
slechts bedoeld ter informatie. ING Bank N.V. is gevestigd in Amsterdam en is onderdeel van ING Groep N.V. Deze publicatie
bevat een beleggingsaanbeveling maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van
enig financieel instrument. ING Bank N.V. betrekt haar informatie van betrouwbaar geachte bronnen en heeft alle mogelijk
zorg betracht om er voor te zorgen dat ten tijde van de publicatie de informatie waarop zij haar visie in deze publicatie heeft
gebaseerd niet onjuist of misleidend is. ING Bank N.V. geeft geen garantie dat de door haar gebruikte informatie accuraat of
compleet is. De informatie in deze publicatie kan gewijzigd worden zonder enige vorm van aankondiging. Auteursrecht en
rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze publicatie. Overneming van gegevens uit deze
publicatie is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. De waarde van uw belegging kan fluctueren. U kunt uw gehele inleg
kwijtraken. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. ING Bank N.V. is statutair gevestigd
te Amsterdam, handelsregister nr. 33031431 Amsterdam en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank (DNB) en de
Autoriteit Financiële Markten (AFM).