LeerIing moet de crisis

LeerIing moet
de crisis
kunnen begrijpen
INTERVIEW Om de leer van
Keynes kun je niet heen, vindt
Heertje
AXEL VELDHUIJZEN
AD vrijdag 6 februari 2009
DEN HAAG
Arnold Heertje (74) leerde Nederland wat economie is. Zijn boek De kern van de economie, op
scholen vooral bekend als Heertje, verscheen voor het eerst in 1961. Inmiddels zijn er
honderdduizenden exemplaren van verkocht. En nog steeds krijgen scholieren les uit Heertje.
,,We zijn nu volgens mij toe aan de twintigste druk,” zegt de econoom die in 48 jaar de exacte tel
kwijtraakte. Juist deze dagen werkt hij samen met anderen aan een modernisering van zijn
belangrijkste werk. De nieuwe Heertje is bijna klaar voor weer een volgende generatie.
Maar de emeritus-hoogleraar maakt zich grote zorgen over het economievak op middelbare scholen.
Héertje is zelfs een beetje boos. Het economieonderwijs voor havo en vwo wordt de komende jaren
namelijk volledig vernieuwd, maar volgens Heertje worden een paar belangrijke onderwerpen over het
hoofd gezien.
,,Leerlingen hoeven straks bijna niets meer te weten over macro-economie, de geldscheppende banken
en over de rol van overheden. Juist nu je elke dag in de kranten leest over steunoperaties en
overheidsinterventies in de economie, wordt in het Nederlandse onderwijs besloten dat scholieren dat
niet meer hoeven te begrijpen. Het is huiveringwekkend.”
Over de nieuwe exameneisen voor economie wordt al zeker zeven jaar gepraat. Na een proef met de
nieuwe lesstof op een klein aantal scholen, zal de rest yan de scholen volgend jaar ‘om’ gaan. Het
economievak moet volgéns de plannen straks concreter worden, meer aansluiten bij de leefwereld van
hedendaagse scholieren. Zij moeten straks alles weten over herkenbare begrippen als schaarste, markt
en ruil. De economische theorieën en hun bedenkers als Keynes, Schumpeter en Stuart Mill,
verdwijnen tegelijkertijd naar de achtergrond.
Maar waar het nieuwe economieonderwijs bedoeld was als modernisering, is het door de
kredietcrisis al voor de invoering achterhaald. De tijden van keihard kapitalisme liggen echt achter
ons nu Wall Street en de grote banken alleen maar kunnen blijven overleven aan een financieel
overheidsinfuus.
,,Het nieuwe lesprogramma sluit niet meer aan bij de leefwereld van scholieren,” meent Heertje. ,,Die
leefwereld is de kredietcrisis en die zal nog even aanhouden. Leerlingen moeten begrijpen wat er nu
om hen heen gebeurt en daarvoor biedt dit programma geen ruimte.”
Leerlingen hoeven straks bijna niets meer te weten over
macro-economie, de geldscheppende banken en de rol van
de overheden.
De leer van Keynes moet van Heertje op z’n minst terug in het programma. ,,De essentie van de leer
van Keynes is dat een actieve rol van de overheid van belang is als de markt het laat afweten. Daar
kunnen we niet omheen,” verzucht Heertje.
De eminente econoom staat niet alleen in zijn kritiek. Tussen Nederlandse economen woedt ah aren
een koude oorlog over de nieuwe exameneisen. Het is in de kern de eeuwige strijd tussen de absolute
marktdenkers aangevoerd door Coen Teulings, directeur van het Centraal Planbureau, tegenover
vakgenoten als Heertje die vinden dat de economie bestaat uit een samenspel van markt én overheid.
En die laatste groep lijkt met de dramatische implosie van de financiële markten het gelijk aan zijn
zijde te krijgen.
,,Arnoud Boot sms’t mij net dat dat hij in ESB, ons economenvakblad, ook van leer zal trekken in een
artikel over de ‘tunnelvisie’,” zegt Heertje opgetogen. ,,En Boot is bepaald geen kleintje. Hij is
voorzitter van de Koninklijke Vereniging voor de Staathuishoudkunde, de belangrijkste
economenclub, kroonlid van de SER, hoogleraar financiële markten, bestuurder bij de Nederlandse
Bank en de AFM en nog veel meer.”
Volgens Heertje is het aan de Tweede Kamer om in actie te komen. Alleen het parlement kan er
volgens hem nog voor zorgen dat scholieren straks begrijpen waarom ABN Amro nu staatseigendom
is en waarom minister Bos steeds miljarden in de bankensector steekt.
,,Ik vind het prima dat banken en andere organisaties nu lesbrieven voor de scholen maken om de
kredietcrisis uit te leggen, maar in de kern is het een zwaktebod. Al deze kennis zou op wettelijke
gronden in het schoolboek moeten staan.”
Paspoort
• Geboren: Breda, op 19 februari 1934.
• Carrière: Studeert in 1956 cum laude af aan de Universiteit van Amsterdam (economie).
Promoveert in 1960 op de prijstheorie van het oligopolie Van 1964 tot 1999
hoogleraarstaathuishoudkunde.
Van 1997 tot 2006 bijzonder hoogleraar in de geschiedenis van de economische wetenschap bij de
Universiteit van Amsterdam.
Lid
PvdA, criticaster van grote projecten als de Betuwelijn en de Noord- Zuidlijn.
• Privé Getrouwd, drie zoons, en drie kleinkinderen