nieuwsbrief december inhoudelijk

Drie maandelijkse uitgave LMMI St. Elisabeth Ziekenhuis Tilburg December 2012
Voorwoord
In de deze editie een bijdrage over Parvo B19 virus en zwangerschap van Judith Beuving en
een bijdrage van Ronald Aalbersberg over Kaizen.
De redactie.
Parvo B19 virus en
zwangerschap
Door Judith Beuving
Parvo B19 virus is de verwekker van
‘erythema infectiosum’ oftewel de vijfde
ziekte. Er bestaan vele soorten
parvovirussen, maar Parvo B19 is de
enige soort die bij mensen voorkomt.
Een infectie met Parvo B19 wordt
overgebracht via druppels en bloed. Het
komt voor in epidemieën, iedere 3-5 jaar,
vooral in het voorjaar en in de winter. Het
wordt meestal opgelopen op school en
kinderdagverblijven en via
gezinscontacten, meestal op de
kinderleeftijd. 60% van alle
jongvolwassenen is beschermd tegen
Parvo B19 infectie.
4-20 dagen na besmetting ontstaan de
eerste symptomen: koorts, spierpijn,
hoofdpijn en jeuk. Dus als de symptomen
verschijnen heeft de patiënt al vele
mensen ongemerkt kunnen besmetten. De
voor vijfde ziekte kenmerkende vlekkige
huiduitslag en de rode wangen ontstaan
pas 5-7 dagen later (zie figuur 1).
Deze symptomen verdwijnen meestal na
een week, maar bij warmte, kou, stress of
inspanning kunnen ze soms nog tot 3
weken terugkomen.
Bij volwassenen die met Parvo B19 virus
zijn geïnfecteerd, komt deze huiduitslag
niet vaak voor, zij hebben vaak meer last
van gewrichtsklachten, die bij kinderen
weer veel minder vaak voorkomen. Deze
verdwijnen ook vanzelf, meestal na zo’n 13 weken, maar kunnen soms wel
maanden aanhouden. Ongeveer 25% van
de geïnfecteerde personen is
symptoomloos.
Op het moment dat de huiduitslag en
gewrichtsklachten optreden is de patiënt
niet meer besmettelijk, omdat op dat
moment de antistofreactie goed op gang is
gekomen.
Als het virus nog wordt uitgescheiden, dus
vanaf 1 week tot 2-3 weken na
besmetting, kan dit worden aangetoond
met behulp van PCR. Deze wordt gedaan
in het UMC Utrecht. Het duurt ongeveer 2
weken voordat de uitslag hiervan bekend
is.
Na 2-3 weken kunnen de specifieke
antistoffen worden aangetoond, eerst IgM
en snel daarna ook IgG. Dit wordt in het St
Elisabeth Ziekenhuis gedaan met een
immunofluorescentie assay en wordt
Figuur 1: kenmerkende vlekkerige
huisuitslag en rode wangen.
2012 December 1
dagelijks ingezet. Het IgM verdwijnt weer
na ongeveer 3 maanden, maar het IgG
blijft ook daarna nog aantoonbaar (zie
figuur 2).
Voor de meerderheid van de patiënten is
de aandoening niet gevaarlijk en geneest
zonder restverschijnselen. Echter, bij
patiënten met chronische hemolytische
anemie of een chronische immuunstoornis
kan de aandoening gecompliceerd
belopen.
Ook voor zwangeren kan het virus
gevaarlijk zijn. Het kan namelijk de
placenta passeren en zo de erytrocyten en
hartcellen van het kind infecteren. Op die
manier ontstaat anemie die fataal kan
verlopen. 40% van alle zwangere vrouwen
heeft nog geen Parvo B19 infectie
doorgemaakt en is dus vatbaar voor de
infectie. Als een zwangere geïnfecteerd
raakt met het virus, is er 25-50% kans dat
het kind ook geïnfecteerd raakt. Bij infectie
van de moeder in de eerste 20 weken van
de zwangerschap is het risico op het
overlijden van het kind tot 9%, daarna is er
geen risico meer voor het kind.
Als een vrouw die minder dan 20 weken
zwanger is in contact is gekomen met een
geïnfecteerd familielid of zelf symptomen
heeft , dan kan met behulp van serologie
worden bepaald of ze de ziekte heeft
doorgemaakt (en dus beschermd is). Bij
niet beschermde vrouwen dient na 2
weken opnieuw serologie gedaan te
worden om te bepalen of ze geïnfecteerd
is geraakt. Als dat zo blijkt te zijn, dan
wordt ze doorverwezen naar de
gynaecoloog voor voorlichting en
zorgvuldige monitoring van het ongeboren
kind. In sommige gevallen kan in een later
stadium van de zwangerschap bij
complicaties een intra-uteriene
bloedtransfusie gegeven worden. Het
risico op complicaties is bij een nietbeschermde zwangere die is blootgesteld
aan een geïnfecteerd gezinslid is
ongeveer 5%.
Het vermijden van contact met
geïnfecteerde personen is niet zinvol,
aangezien de patiënt niet meer
besmettelijk is op het moment dat de
typische symptomen zich openbaren en
de kans groot is dat besmetting dus al
eerder heeft plaatsgevonden. Bovendien
loopt een vrouw de meeste kans besmet
te raken door eventuele zieke kinderen
thuis, waar het mijden van contact niet
wenselijk is . Het wordt dus ook niet
aangeraden voor zwangeren om scholen
en kinderdagverblijven te mijden op het
moment van een uitbraak aldaar.
Een uitzondering hierop vormen zwangere
werkneemsters van kinderdagverblijven en
scholen die nog geen Parvo B19 infectie
hebben doorgemaakt, omdat zij voor
langere tijd worden blootgesteld tijdens
een epidemie. Voor hen wordt
geadviseerd om tijdelijk, totdat ze langer
dan 20 weken zwanger zijn, andere
werkzaamheden te verrichten waarbij zij
niet in contact komen met kinderen.
Om te voorkomen dat zwangeren een
Parvo B19 infectie oplopen via een
bloedtransfusie krijgen ze Parvo-veilig
bloed toegediend indien dat nodig is. Dat
is bloed waarvan zeker is dat de donor de
ziekte heeft doorgemaakt, zodat er niet
ongemerkt meer Parvo-virus in kan zitten.
2012 December 2
Kaizen
Door Ronald Aalbersberg
Kaizen (改善, Japans
voor "veranderen naar
beter" of "verbetering")
is een aanpak in
productiviteitsverbeteri
ng ontstaan uit de
toepassing van het
werk van Amerikaanse
experts zoals Frederick
Winslow Taylor, Frank
Bunker Gilbreth,
Walter Shewhart en
een
samenwerkingsprogramma van het United
States Department of War met de industrie
na de Tweede Wereldoorlog. De
ontwikkeling van Kaizen ging hand in hand
met de ontwikkeling van
kwaliteitstechnieken, maar beperkt zich er
niet toe.
De doelstellingen van kaizen zijn:




Het elimineren van verspillingen
(muda's i.e. activiteiten die kosten
toevoegen maar geen waarde)
Just in time leveringen
Standaardisering van productie
...
Een betere definitie van het Japanse
gebruik van Kaizen is "uiteen halen en
opnieuw in elkaar steken op een betere
manier." Datgene wat uiteen gehaald
wordt is meestal een proces, een systeem,
een product of een dienst.
Kaizen is een dagelijkse activiteit met een
doel dat verder gaat dan verbetering. Het
is ook een proces dat, wanneer correct
uitgevoerd, de werkplaats menselijker
maakt: het elimineert hard werk (zowel
mentaal als fysiek) en het leert mensen de
verspillingen in een proces zien en
elimineren.
Kaizen wordt vaak misverstaan en
incorrect toegepast. Dit resulteert in
slechte resultaten en leidt tot bijvoorbeeld
ontslagen. Dit noemt men "kaiaku"
(letterlijk: "veranderen naar slechter").
Ontslagen zijn niet het doel van kaizen.
Integendeel, kaizen moet uitgevoerd
worden met respect voor de mensen.
Zonder respect voor de mensen kan er
geen voortdurende verbetering mogelijk
zijn. In de plaats daarvan zijn er eenmalige
verbeteringen die snel vervagen.
Iedereen neemt deel in kaizen: mensen uit
alle lagen van een organisatie gaande van
de CEO tot helemaal beneden de ladder.
Zelfs externe stakeholders kunnen
betrokken worden wanneer nodig.
Een van de bekendste schrijvers over
Kaizen is Masaaki Imai. Hij schreef het
boek Kaizen, en het vervolg daarop
Gemba Kaizen. Wat vrij vertaald kan
worden als verbeteren vanaf de werkvloer.
Bron: Wikipedia
2012 December 3
2012 December 4