Heterdaadkracht organiseren

het Tijdschrift voor de Politie – jg.75/nr.2/13
Heterdaadkracht / informatiebemiddeling
19
Heterdaadkracht
organiseren
Voor de effectiviteit en legitimiteit van de politie is het van belang dat zij
alert reageert op meldingen, snel ter plaatse is en aangiftes zo succesvol
mogelijk afhandelt en het resultaat terugkoppelt. Het versterken van de
heterdaadkracht van de politie past als één van de strategische thema’s
voor de nationale politie binnen deze ambities. In de praktijk pakt de politie
dit thema op met zeer uiteenlopende initiatieven. Lopend onderzoek van de
Politieacademie en AEF brengt de verschillende initiatieven in kaart en
moet leiden tot een model om heterdaadkracht op een samenhangende en
effectieve manier binnen de gehele nationale politie te organiseren.
et versterken van de heterdaadkracht door het
verhogen van het aantal aanhoudingen op heterdaad is om meerdere redenen van belang. Ten
eerste omdat het direct bijdraagt aan het verhogen van de pakkans. Ten tweede omdat bij een heterdaadaanhouding sprake is van duidelijke bewijslast, waardoor
de veroordelingskans toeneemt. Ten derde omdat een aanhouding op heterdaad een doelmatiger inzet van politiecapaciteit is ten opzichte van opsporing achteraf. En ten
vierde omdat het samenspel tussen politie en burger bij
directe opsporing bij kan dragen aan het versterken van het
vertrouwen van burgers in de politie.
H
wezenlijk belang om de heterdaadratio te kunnen verbeteren.
Een volgend aangrijpingspunt voor verbetering vormt de wijze
waarop meldingen van burgers door de politie worden opgepakt, bijvoorbeeld in het telefonische contact tussen burger
en meldkamer. Een derde hefboom voor verbetering betreft de
wijze waarop de politie inspeelt op meldingen. Hierbij gaat
het om het vermogen van de politie om gericht, snel, flexibel
en op een juiste wijze met een heterdaadmelding om te gaan.
Onderzoek van de Politieacademie uit 2007 naar heterdaadkracht heeft geresulteerd in een rendementsmodel, dat inzichtelijk maakt hoe elk van deze schakels van belang is om te
komen tot een aanhouding op heterdaad.2
Het verhogen van de heterdaadkracht staat daarom al enkele
jaren prominent op de agenda voor de politie. Bij de vaststelling van de landelijke prioriteiten voor de politie 2011-2014 is
als doelstelling opgenomen dat de heterdaadratio, het aantal
aanhoudingen op heterdaad gedeeld door het totaal aantal misdrijven, in 2014 met een kwart verhoogd zal zijn.1 En bij de
vorming van de Nationale Politie is het uitbouwen van de
heterdaadkracht als één van de strategische thema’s benoemd.
De doelstelling om de heterdaadkracht van de politie te
versterken kan in de praktijk op verschillende manieren
worden opgepakt. Een eerste hefboom voor verbetering vormt
het samenspel tussen politie en burgers. Ieder misdrijf vindt
immers op heterdaad plaats, dus het is van belang dat de
politie daar zo snel mogelijk bij is. Het vergroten van de
meldings- en aangiftebereidheid van burgers is daarom van
Momenteel voeren de Politieacademie en AEF onderzoek uit
naar diverse initiatieven die gericht zijn op het versterken van
de heterdaadkracht van de politie. Het onderzoek is er op
gericht om zowel een overzicht te bieden van de verschillende
manieren waarop er binnen de politieorganisatie gewerkt
wordt aan het versterken van de heterdaadkracht als van de
opbrengsten van die initiatieven. Een eerste inventarisatie
wijst uit dat er weliswaar sprake is van een grote hoeveelheid
en verscheidenheid aan initiatieven, maar dat van een samenhangende benadering om heterdaadkracht te versterken nog
weinig sprake is. Bovendien blijkt het concept heterdaadkracht in de praktijk op verschillende manieren geïnterpreteerd te worden, variërend van specifieke interventiestrate-
Vervolg > van de kennisfunctie van de Politieacademie houden mediathecarissen hun vaardigheden bij om te zoeken, hebben ze
toegang tot de lectoraten, tot kennismakelaars en hogescholen. Dat heeft veel meerwaarde, ondanks de keerzijde dat ze
verder van de operatie staan. Dichter bij de operatie gepositioneerd komen ze met gerichtere informatie, maar soms is
juist ook die brede scope van belang. Dat kan nieuwe invalshoeken bieden die onze analyses verrijken.” Roskam: “Het
gaat om de toegevoegde waarde. Dan heeft het niks te maken
met de positie. Bekijk het vanuit de politie als concern, waar
in mijn optiek ook de Politieacademie onderdeel van is.
Sonja Harmsen is blij met de uitkomsten van het experiment.
“We gaan de inzichten gebruiken om onze informatiebemiddelingsrol voor de politiepraktijk landelijk te verbeteren.”
Lees verder op pagina de volgende pagina >
«
Meer info over de mediatheek: www.politieacademie.nl/
mediatheek
20
Heterdaadkracht / Column
het Tijdschrift voor de Politie – jg.75/nr.2/13
> Vervolg Heterdaadkracht
Verdiepingssessie Heterdaadkracht
In het kader van het onderzoek ‘Heterdaadkracht organiseren’ organiseren de
Politieacademie en AEF op woensdag 17 april ’s middags een verdiepingssessie
in Utrecht. Deze sessie is bedoeld om de resultaten van het onderzoek, inclusief
het organiseermodel voor heterdaadkracht, bij het veld te toetsen. De sessie is
bedoeld voor leidinggevenden en beleidsmakers bij de politie. Voor aanmelden
of meer informatie kunt u contact opnemen met Debby van Arkel via debby.van.
[email protected].
gieën voor overvalsituaties, tot integrale visies op het
organiseren van politiewerk.
Een tweede doel van het onderzoek is daarom om meer inzicht
te krijgen in wat het vergt om heterdaadkracht op een meer
systematische, samenhangende manier te organiseren. Hierbij gaat het zowel om de vraag wat er nodig is om te komen tot
een meer programmatische benadering van het ontwikkelen
van heterdaadkracht, als om de ontwikkeling van een organisatiemodel voor heterdaadkracht. Voortbouwend op het eerder
genoemde rendementsmodel is het doel te komen tot een
integraal model om heterdaadkracht niet alleen een concept
te laten zijn, maar het juist ook in de dagelijkse politiepraktijk
te kunnen organiseren.
«
Noten
1) De heterdaadratio is gedefinieerd als het aantal heterdaadaanhoudingen gedeeld door het totaal aantal misdrijven met slachtoffers.
Delicten zonder slachtoffers, zoals rijden onder invloed, vallen buiten
de ratio omdat de impact hiervan op het veiligheidsgevoel en het
vertrouwen van burgers in de politie gering worden geacht.
2) Os, P. van, G. van den Brink en J.K. Baardewijk: Heterdaadkracht.
Aanhoudend in de buurt. Apeldoorn, Politieacademie, 2007.
Column
Veiligheid sober en duurzaam: kan dat?
H
oe zou ‘duurzame veiligheid’ er uit
zien? De politie-taser opladen met
zonnecellen? Een surveillancePrius op groene stroom? Het
papierloze politiebureau? Veel onwaarschijnlijker kan het niet worden. Is duurzaamheid
een luxe linkse hobby, die Nederland in crisis
zich helemaal niet kan veroorloven?
Die crisis wordt nu tastbaar: ook de middenklasse gaat het voelen. We krijgen eindelijk
de rekening van het kabinet Balkenende-IV
gepresenteerd, toen minister Bos voortvarend
de kredietcrisis ‘oploste’ door met tientallen
miljarden aan belastinggeld de ‘Nederlandse’
banken te redden. Om over de Europese
kredieten nog maar te zwijgen. Wie nu nog
werk heeft, verloor vaak op maandbasis al
honderden euro’s aan koopkracht. Wie zijn
baan verliest is ronduit de sjaak. Om me heen
worden goede onderzoekers ontslagen en gaan
bekende adviesbureaus op de fles. Nogal wat
voormalige politieofficieren die de afgelopen
jaren kozen voor een baan in het bedrijfsleven
melden zich ineens als zzp-ers. Een oudcollega vroeg laatst zelfs geld te leen: dat was
me in vijfentwintig jaar niet gebeurd. Hij ging
er geen nieuwe iPhone van kopen…
De opsporing wordt in de nieuwe bezuinigingsronde vrijwel als enige ontzien: er komt
zelfs geld voor meer recherche en ook de
FIOD wordt uitgebreid. Jammer alleen dat in
de rest van de strafrechtsketen stevig wordt
gesnoeid, want wie gaat dan die zaken vervolgen en afdoen? Er waait een kille wind, en als
we niet oppassen gaan alle verworvenheden
en geleerde lessen van de afgelopen tien jaar
teloor. Wanneer we terug moeten naar de
kerntaken blijft er voor de programmatische
aanpak van criminaliteit al snel geen ruimte
meer. We zijn al blij als we de aangebrachte
criminaliteit enigszins kunnen bijhouden.
Criminologen menen dat mensen eerder in de
verleiding komen om vermogensmisdrijven te
plegen als ze in financiële problemen verkeren, dus dat voorspelt weinig goeds. Maar aan
de andere kant zou wat soberder leven misschien geen kwaad kunnen. De laatste twintig
jaar klommen de bomen tot in de hemel en
was de groei heilig verklaard. Iedereen drukdruk-druk en gericht op materiële welstand.
Zelfs het opgroeiend kroost had last van
agenda- en keuzestress. Misschien bevordert
financiële krapte de aandacht voor geborgenheid. Tijd om met de buren te praten en je
bezig te houden met de leefomgeving. Werklozen brengen meer tijd door in de eigen wijk en
met kleinschalige activiteiten die de sociale
samenhang versterken. Wie weet bloeit er een
nieuw verenigingsleven op en hebben ouders
weer tijd voor hun kinderen.
Wat kan ‘duurzame veiligheid’ in dat verband
betekenen? Meer onderlinge bekendheid en
sociale controle. Letten op elkaars kinderen
en spullen. Samen de buurt heel en schoon
houden en zorgen voor kleinschalig groen.
Overlast tegengaan door elkaar aan te spreken
en zo nodig samen actie te voeren tegen
hardnekkige problemen. De gemeente,
woningcorporaties maar ook de Politie kunnen dat stimuleren en ondersteunen. Noem
het cocreatie, maar gemotiveerde bewoners en
ondernemers vormen door hun voortdurende
actieve aanwezigheid de beste waarborg voor
blijvende leefbaarheid en veiligheid. Duurzame veiligheid dus.
«
Dr. Peter Klerks,
raadadviseur ParketGeneraal,
Openbaar Ministerie en
docent aan de
Politieacademie
Reageren?
[email protected]