Bijdrage aan stelling Duurzaam Geproduceerd In hoeverre staat het

Bijdrage aan stelling Duurzaam Geproduceerd
In hoeverre staat het winnen van schaliegas haaks staat op de zg circulaire economie? Dat
hangt ervan af hoe je tegen de zaken aankijkt en het kaderen van dit issue.
Als we kijken vanuit het oogpunt van de chemie en andere energie-intensieve industrie (glas,
metaal bijv) dan hebben we te maken met een disruptive resource technology. Ca. 25% van de
energiebehoefte van de chemie in de VS wordt momenteel voorzien door goedkoop
schaliegas! De ontwikkelingen gaan snel en hierdoor staan de concurrentieverhoudingen van
Amerikaanse en Europese bedrijven stevig onder druk. Dit merk ik ook tijdens mijn
klantcontacten met verschillende chemische bedrijven. Als gevolg van grootschalige
schaliegas winning in de VS wordt daar significant in nieuwe chemische plants geïnvesteerd
terwijl dat in Europa in veel mindere mate gebeurt.
Omdat de chemie een sector is die toelevert aan vele marktsectoren, vormt zij een niet alleen
vanuit economisch perspectief een basis maar ook een basis vanuit duurzaamheidsperspectief
(of circle economy zo je wil). Dit duurzaamheidsperspectief komt in mijn ervaring mede tot
stand door waardeketen gedreven innovatie, zoals het sluiten van materiaalketens, nieuwe
procesintensificatie technologie of extractie van waardevolle grondstoffen uit algen, etc.
Probleem is nu wel dat dergelijke innovatieprocessen veel trager verlopen dan de schaliegas
revolutie die nu in de VS plaatsvindt. Een gevolg hiervan is dat (een deel) van de chemische
en energie-intensieve sector hierdoor in Europa niet meer rendabel zal zijn. Hierdoor zullen
niet alleen grote chemie bedrijven kunnen verdwijnen, maar dan zeker ook veel kennis.
Kennis die ingezet kan worden voor onze noodzakelijke toekomstige innovaties die
uiteindelijk mede kunnen resulteren in een circulaire economie. Om de chemie en onze kennis
in Europa op korte termijn te behouden pleit ik voor de korte termijn economische voordelen
van schaliegaswinning ten bate van de ontwikkeling van de lange termijn voordelen van een
circulaire economie. Wel ben ik van mening dat schaliegaswinning technologisch en milieu
verantwoord dient te gebeuren, en in afstemming met lokale gemeenschappen. Hier is in
Nederland al sinds de jaren 50 ervaring mee.
Waar ik een voorstander van zou zijn is dat een deel van de schaliegasbaten geïnvesteerd
dienen te worden aan onderwijs en onderzoek aan universiteiten en kennisinstituten, immers
kennis is de enige “grondstof” die zich vermenigvuldigt als je hem deelt. Ook subsidies en
een consistent beleid ter bevordering van duurzame energiebronnen en energiebesparing lijkt
me heilzaam, ook om onze klimaatdoelstellingen te kunnen behalen. Bedrijven die van de
Nederlandse regering toegang krijgen tot goedkoop schaliegas moeten zich verplichten om
(een deel van) hun innovaties te richten op de ontwikkeling nieuwe duurzame processen en/of
producten. Op deze wijze zou schaliegas de transitie naar een circulaire economie mogelijk
kunnen versnellen!
Jan Willem Slijkoord - TNO