Schaliegaswinning Wat is het? Schaliegas is gas dat zit ‘opgesloten’ in gesteente dat een heel dichte structuur heeft (een versteende vorm van klei, ook wel schalie genoemd). Het gas stroomt hierdoor niet makkelijk naar een boorput, waardoor het moeilijker economisch rendabel te winnen is. Dat verandert nu, mede doordat technieken als horizontaal boren en het hydraulisch breken (‘fraccen’) economisch toepasbaar zijn geworden. Hoe gebeurt het? Fraccen is het onder hoge druk injecteren van water in de aardlaag. Hierdoor komen scheurtjes in de aardlaag. Die scheurtjes worden opengehouden met korrels zand, die met het water mee naar beneden gebracht worden. Ook worden chemische hulpstoffen toegevoegd om er onder andere voor te zorgen dat het zand in de ontstane scheurtjes dringt. In feite wordt de doorlaatbaarheid van het gesteente dus kunstmatig vergroot, waardoor het gas makkelijker naar de put kan stromen. De aangebrachte scheurtjes hebben een beperkte lengte van enkele tientallen meters (vergelijk: de diepte van het gesteente dat gefract wordt, is enkele kilometers). In Nederland zijn in de afgelopen 40 jaar al meer dan 200 boringen gefract op land en zee (bij de vanouds bekende aardgaswinning). Waar gebeurt het? In Nederland wordt nog geen schaliegas gewonnen. Het is niet duidelijk of winning van schaliegas in Nederland ooit van betekenis kan zijn. Proefboringen zijn nodig om te onderzoeken wat de potentie van schaliegas is. Het boren naar gas is in Nederland gebonden aan strikte wetten en regels. Het Staatstoezicht op de Mijnen houdt toezicht op de veiligheid. Eerst loopt nu echter nog een onafhankelijk onderzoek naar de mogelijke risico’s en gevolgen van de opsporing en winning van schalie- en steenkoolgas, dat door de minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie is toegezegd. De reikwijdte van het onderzoek is als volgt : In kaart brengen van mogelijke risico’s en gevolgen van opsporen en winnen van schaliegas (en steenkoolgas) in Nederland in termen van veiligheid voor natuur, mens en milieu. Tevens hoe de risico’s en gevolgen zijn opgenomen in de Nederlandse wet- en regelgeving. Vóór dat de resultaten beschikbaar zijn, zal er geen proefboring naar schalie- of steenkoolgas starten en zullen geen nieuwe opsporingsvergunningen voor schalie- of steenkoolgas worden verleend. Op dit moment zijn in Nederland twee opsporingsvergunningen voor schaliegas verleend; één in Boxtel, Noord-Brabant en één in de Noordoostpolder, Flevoland. Wat is de opgave voor het Rijk? Om een CO2 arme economie in 2050 te realiseren streeft het kabinet naar een evenwichtige mix van groene en grijze energie. Hierbinnen past het benutten van gas uit de kleine velden. De winning van schaliegas zou hier mogelijk onderdeel van uit kunnen maken. Wat zijn de risico’s? Provincies, gemeenten, burgers en bedrijfsleven hebben tijdens consultatierondes over het voorgenoemde onderzoek hun zorgen Gaswinning geuit over de mogelijke risico’s en gevolgen van het opsporen en winnen van schaliegas in Nederland. Tevens zijn zij vertegenwoordigd in een klankbordgroep voor het onafhankelijke onderzoek. In het onderzoek worden alle mogelijk risico’s en gevolgen uitvoerig bekeken, waaronder: Bron: Geographic Meer informatie op; http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/gas/gasexploratie-enproductie/onconventioneel-gas • Mogelijke risico’s en risicobeheersing bij boor- en fracactiviteiten; • Effecten van watergebruik; • Mogelijke effecten op de omgeving; • Migratie van gas en vloeistoffen; • Emissies en afvalstromen; • Bodembeweging (bodemdaling en aardtrillingen). Dit is een uitgave van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu Postbus 20901 | 2500 ex Den Haag www.rijksoverheid.nl/ienm September 2012