Anatomie / fysiologie

Anatomie / fysiologie
Cxx53 9 en 10
Hart acties
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
1
Het pericard is van essentieel belang voor
de cardiac output.
Normaal pericard (hartzakje)
Pericardiale effusie
Pericard (hartzakje)
Effusie = het doorlekken van (lichaams)vloeistoffen naar een
lichaamsholte of ander weefsel
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
2
Elektrische / mechanische activiteit
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
3
boezems
Hartactie
1
Hart is ontspannen.
Atria EN ventrikels
stromen vol
atria
2
Atria trekken samen,
Beetje bloed nog
naar ventrikels
ventrikels
3
Ventrikels trekken
samen, bloed uit
hart gepompt
ventrikels
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
4
Hartacties
Contractiefase, de systole
• Hart trekt samen en bloed wordt arteriën in
gepompt
• Eerst de atria dan als bijna één geheel de
ventrikels
• Pas bij ventriculaire contractie openen
arteriële kleppen zich
Diastolische fase, ontspannings- of
vullingsfase
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
5
Hartactie contractiefasen
Hart kent een aantal fasen waarin contractie
en vulling plaatsvindt.
• Atriale systole fase of atriale contractiefase
• Isovolumetrische contractiefase
• Snelle ejaculatiefase
• Verminderde ejaculatiefase
• Isovolumetrische ontspanningsfase
• Snelle ventriculaire vullingsfase
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
6
Registratie van de
elektrische activiteit
van het hart.
P-top = atriummyocard
PQ-segment = vertraging
AV-knoop
QRS ventrikelmyocard
Q = bundeltakken
R = Purkinje vezels
S = prikkeling tot aan
annulus fibrosis
ST-segment = wegebben
prikkel ventrikel
T-top = rust
ventrikelmyocard
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
7
Atrium systole
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
8
Atriale systole
• Druk in atrium stijgt door de contractie
ervan. Hierdoor wordt het bloed wat zich in
het atrium bevindt, naar de ventrikels
gepompt.
• Hoe ouder het hart, hoe stijver de wand
van de atria en ventrikels, dus minder
vulling tijdens de diastole
• Atriumcontractie kan 10% (rust) tot 30%
(inspanning) toevoegen aan het
einddiastolisch ventriculaire volume
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
9
Isovolumetrische
contractie
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
10
Isovolumetrische contractie
• Systole is begonnen maar hart spant
alleen aan, dus drukverhoging, dus sluiten
AV-kleppen
• De prikkel van de AV-knoop is de bundel
van His voorbij en gaat via de vezels van
Purkinje over de ventrikels, die bijna als
één geheel contraheren.
• Pas op: Arteriële kleppen nog gesloten
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
11
Snelle ejectie
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
12
Verminderde
ejectie
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
13
Ejectiefase
• Arteriële kleppen (aortaklep en valve
pulmonalis) openen zich.
• Uitstroom bloed naar lichaam en longen
• 60-80 ml/0,2 sec (in rust)
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
14
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
15
Isovolumetrische ontspanning
• Contractie is voorbij en hart ontspant
• Maar nog geen vulling, want geen
volumeverandering
• Maar wel, sluiting arteriële kleppen!
Immers de druk in de arteriën wordt groter
dan in het hart, bloed stroomt terug.
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
16
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
17
Relaxatie
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
18
Regulatie cardiac output
• Hoeveelheid bloed die per minuut door het
hart wordt verpompt
• Cardiac output (Hart Minuut Volume) is
gelijk aan het slagvolume vermenigvuldigt
met hartfrequentie
• CO (HMV) = slagvolume x frequentie / min
– Gemiddeld: 70 cc x 70 contracties = 4900
ml per minuut, in rust dus 300 liter per uur.
In je leven dus zo ongeveer 4 biljard (4000 miljoen)
contracties, meer dan 300 miljoen liter rondpompen.
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
19
Beïnvloedende factoren Cardiac
Output
•
•
•
•
•
Preload
Contractiliteit
Afterload
Hartfrequentie
Perifere weerstand
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
20
Preload, afterload, contractiliteit
 Preload: de voorbelasting van het hart. Dit is de gemiddelde
wandspanning aan het eind van de diastole (rekking voor contractie)
 Afterload: de nabelasting van het hart. Is de gemiddelde wandspanning
van de linker ventrikel tijdens de systole
 Contractiliteit: het vermogen van een spier (hier de hartspier) om zich
samen te trekken
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
21
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
22
Preload
• Einddiastolisch volume = hoeveelheid bloed
aanwezig op einde van diastole in rechter- of
linker ventrikel
• Het slagvolume neemt toe naarmate de ventrikel
een hoger einddiastolisch volume heeft (rekking
myofibrillen)
• wet van Frank-Starling
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
23
Preload afhankelijk van
• Totale hoeveelheid circulerend volume
• Verdeling bloedvolume
• Intrapericardiale druk (-5 / +5 mm Hg)
• Atrium-systole (10 tot 30 % bijdrage)
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
24
Welke compensatie
mechanismen?
• Hartfrequentie regulatie (instantane) via:
– sympathische  en parasympatische 
–  circulerende catecholamine = positief
inotrope middelen (met name contractiekracht
)
• Instantane contractiekracht regulatie
– idem hartfrequentie regulatie
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
25
Welke compensatie
mechanismen?
• Frank-Starling mechanisme = toename
cardiac output als de vullingsdruk toeneemt
(binnen fysiologisch bereik)
Contractiekracht
Boven dat punt
(hogere druk dan
18mm) is geen toename
contractiekracht meer.
Vullingsvolume
(Preload)
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
26
Frank-Starlingeffect
S
l
a
g
v
o
l
u
m
e
Decompensatio Cordis
Inspanning, toegenomen
contractiliteit
Rust
Einddiastolische druk
Contractiekracht hart hangt in 1e instantie af van de initiële
spiervezellengte, begin contractie
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
27
Frank-Starlingeffect
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
28
Contractiliteit
• Is de kracht waarmee het hart samentrekt
• Contractiekracht hart hangt in 1e instantie
af van de initiële spiervezellengte, aan het
begin van de contractie
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
29
Contractiliteit
• O.i.v. sympatisch en parasympatisch
zenuwstelsel
• Hoeveelheid energie ter beschikking
• Contractie-interval
• Medicamenteus beïnvloedbaar
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
30
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
31
Afterload
• Weerstand die ventrikels moeten
overwinnen om bloed te verpompen in de
uitstroomvaten (aorta en arteria pulmonalis)
• Afterload wordt dus bepaald door
weerstand in de uitstroomvaten (elasticiteit,
windketelfunctie)
• Gezond hart geen problemen
• Cardiaal belast > probleem
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
32
Decompensatio cordis
• Hartzwakte of hartfalen
• Pompfunctie van het hart schiet tekort
• Links decompensatie van het hart = de
linker harthelft kan de gevraagde arbeid
niet leveren
• Rechts decompensatie van het hart =
rechterhelft faalt zodanig dat het niet kan
voldoen aan de vraag
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
33
Decompensatio cordis
Links decompensatio cordis
• Longoedeem
• Dyspnoe = Kortademigheid
Rechts decompensatio cordis
• Oedeem in benen en buik
• Meestal gevolg van een links
decompensatie
Links decompensatio cordis geeft op den
duur dikwijls een rechts
decompensatio cordis erbij
FHV2009 / Cxx53_9_10 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie
34