Prikkelbare darmsyndroom – Irritable bowel syndrome – spastische colon Symptomen Prikkelbare darmsyndroom (‘spastische colon’) of Irritable Bowel Syndrome (IBS) = een functionele darmaandoening welke gekenmerkt wordt door buikpijn, abdominaal ongemak en ontlastingsproblemen. Pijn = subjectief grote variatie in plaats en intensiteit van de pijngewaarwording. Veranderd stoelgangpatroon (variëert sterk) : harde, weinig frequente ontlasting (constipatie) OF diarree (snelle aandrang tot ontlasting ongecontroleerd verlies) Vaak: wisselend stoelgangpatroon: verstopping en diarree alternerend voorkomen Naast pijn en ontlastingsproblemen: opgeblazen gevoel en slijmverlies ‘Overprikkelbaarheid’ van de darm Syndroom = combinatie van verschillende ziekteverschijnselen Psychosociale problemen : continue belasting sociaal leven en psychologisch welbevinden; wispelturig karakter ziekte + onzekerheid oorzaak en concrete behandeling Prevalentie IBS komt vrij frequent voor 10-20% Westerse bevolking (prevalentie wrss hoger niet iedereen met klachten consulteert een arts) Tweemaal vaker bij vrouwen dan bij mannen Intrede op jongvolwassen leeftijd Diagnose Praktijk = uitsluiten van andere oorzaken die aanleiding geven tot darmklachten Handig instrument : Rome II criteria nagaan of in voorbije jaar sprake is geweest van buikpijn of abdominale ongemakken sprake van IBS ALS aan criteria wordt voldaan. Oorzaken Veel hypotheses omtrent het tot stand komen van IBS Theorie: darmspasmen oorsprong + krampwerende middelen Verlaten Viscerale hypersensiviteit (darmovergevoeligheid) van de dikke darm darm overreageert op lokale stimuli exp. : speciale ballon in dikke darm opblazen tot patiënt dit voelt patiënten met IBS: volume kleiner nodig om pijn te voelen Gewijzigde interpretatie in hersenen van signalen afkomstig uit het darmstelsel = ‘braingut (hersen-darm)interaction’ => communicatieverstoort => prikkels vanuit darmen worden door het centrale zenuwstelsel als pijnlijk beschouwd Behandeling en voedingsadvies Klinisch beeld = disparaat geïndividualiseerde aanpak voor voedingsadvies en geneesmiddelen Voedingsadviezen: proefondervindelijk aantal VM kunnen klachten van IBS verergeren Vette VM (chips), gefrituurde of sterk gekruide gerechten, koffie, alcohol, slecht opneembare suikers (sorbitol en fructose (fruit)) diarree en krampen Gasproducerende VM: bonen, kolen, peulvruchten, uien, bruisende dranken en volumineuze maaltijden opgeblazen gevoel Geen wetenschappelijk bewijs verband voeding en klachten! Voedingsadvies = symptomen verlichten + adequaat nutriëntenaanbod => gezonde voeding (in geval constipatie: voedingsvezels) ! niet iedere patiënt is gebaat met ↗ vezels : soms kunnen klachten verergeren Studie: gebruik van PHGG (gedeeltelijk gehydroliseerde guargom) i.p.v. tarwezemelen -> conclusie: type voedingsvezel invloed op behandeling PHGG beter getolereerd en grotere voorkeur Voldoende vocht : > 1,5 l per dag (alcohol en koffie vermijden) Combinatie met andere aandoeningen Gluten of lactose uit voeding vermijden bij 5% IBS patienten: glutenintolerantie ; bij 24%: lactose-introlerantie Probiotica? Personen met IBS: Bifidobacterium in mindere mate aanwezig in darm t.o.v. gezonde controlepersonen 4 weken stammen Bifidobacterium en Lactobacillus toegediend symtomen en pijn ↘ 50% conlusie: korte termijn toediening probiotica = hoopvolle benadering in niet medicamenteuze behandeling van IBS Slotbeschouwing Voeding zal het probleem IBS niet volledig oplossen. Voeding= één van de peilers die de totale behandelingsstrategie van IBS moet ondersteunen Strenge beperkende diëten = niet aangeraden onnodige daling levenskwaliteit + mogelijke malnutritie Eenvoudige voedingsaanpassingen zinvol