Oedipus tekst - WordPress.com

SPREEKCOMPLEX
Oedipus. Ik ken het verhaal; een koning krijgt een voorspelling te
horen dat zijn zoon hem zal vermoorden en zal trouwen met zijn
moeder. Daarom wil de koning geen kinderen krijgen. Toch krijgt zijn
vrouw een kind van hem, dus geeft hij de opdracht om het kindje te
doden. De persoon die hiervoor moest zorgen kan het niet over zijn
hart verkrijgen hem te doden en brengt de jongen naar een
buurland, waar de koning en koningin geen kinderen kunnen krijgen.
Na vele jaren wordt de koning gedood, en omdat de vreemdeling de
sfinx verslaat, mag hij de koningin trouwen. De voorspelling komt
uit…
Wanneer we aankomen bij het theater en naar onze plaatsen willen lopen, worden we
tegengehouden. ‘Sorry mevrouw, uw plaats is niet bereikbaar, dat deel van het theater gaat niet
open.’ Okay, wat is dit?. ‘Het is niet druk genoeg, dus u moet op een andere plaats kijken of er nog
een plaats over is.’ Na even zoeken vinden we dan toch nog een plaatsje, recht tegenover het
podium. Waarschijnlijk zijn dit betere plaatsen dan waarvoor we betaald hebben. We zitten wel bij
een aantal middelbare scholieren, maar de docent is mee, dus het komt vast goed.
Het begint en de lichten gaan uit. De middelbare scholieren
hebben nog wat moeite met hun telefoon uitzetten, maar
uiteindelijk lukt het ze toch. Er komen drie mensen het
podium op die het verhaal uitleggen tot het punt waarop
het ‘echte’ verhaal, het toneelstuk, begint. Er is er een die
de mythologie van voor Oedipus uitlegt. Een tweede geeft
soms wat aanvullingen en herhaalt veel van wat de eerste
zegt. De derde maakt muziek. De persoon die alles uitlegt,
spreekt naar het publiek, wat op zich nog niet zo gek is. Het verhaal zit lastig in elkaar, en het wordt
vanaf het begin van de Griekse mythologie uitgelegd. Het publiek heeft veel kennis nodig om het stuk
te begrijpen, en dit moet dus duidelijk verteld worden aan het publiek.
En dan komt koning Oedipus het podium op. Hij spreekt zijn onderdanen toe. De onderdanen zijn wij,
het publiek. Hij vraagt ons wie de oude koning Laios heeft vermoord. Degene die het gedaan heeft
moet opstaan. Hij spreekt een lange tijd. Op een gegeven moment staat er iemand in het publiek op
die de schuldige aanwijst. Dit was niet de bedoeling, en ze gaan er ook helemaal niet op in. Maar hij
bleef zo lang praten en vragen wie de schuldige was, dat ik wel snap dat er iemand opstaat om te
kijken wat er dan gebeurt.
Deze tegen het publiek praten, gebeurt vaker in het stuk. Op een gegeven moment stellen twee
spelers vragen aan het publiek. Voor mij was het niet helemaal duidelijk of ze er nu wel of geen
antwoord op verwachtten. Misschien bij sommige vragen wel, en bij andere weer niet. Er werd
bijvoorbeeld wel antwoord gegeven op de vraag hoe die persoon heette. Maar ik denk niet dat er
een antwoord werd verwacht bij de vraag of die persoon zijn of haar schaamhaar scheerde. Er kwam
in ieder geval geen antwoord. Doorat je niet wist wat de bedoeling was, werkte dit heel verwarrend.
Het leidde voor mij ook veel af van het stuk.et deed mij in het begin een beetje denken aan het
episch theater van Bertold Brecht. Naar mijn mening kwamen enkele kenmerken van het episch
theater wel overeen met dit stuk. Enkele kenmerken van episch theater zijn bijvoorbeeld een
verteller die het verhaal samenvat; de karakters zijn geen echte personen meer, maar types die
worden gespeeld; Er wordt extreme kleding gebruikt en acteurs stappen uit hun rol en richten zich
tot het publiek.
Niet alle kenmerken van episch theater passen in dit stuk. De spelers
spreken dan wel tot het publiek, maar dat doen ze wanneer ze in hun rol
zijn. Hun rol spreekt dus tot het publiek. Maar dit viel wel het meest op. Er
was ook sprake van extreme kleding. De spelers droegen kleding met felle
kleuren. En aparte kleren. Oedipus had bijvoorbeeld alleen schoenen met
sokken, ondergoed en een vest aan. De broer van de koningin alleen
schoenen, ondergoed en een overhemd. Ook dit gaf een vreemd effect aan
het toneelstuk.
Na het verhaal van Oedipus was het pauze. Ik
had het idee dat het verhaal al was afgelopen.
Maar toen was het pas pauze. Ik wist dus niet meer wat er daarna zou
gebeuren, dus dat was helemaal nieuw voor mij. Ik merkte dat ik dat
deel ook moeilijker vond, omdat ik niet wist waar het over ging.
Het verhaal ging verder over de oude Oedipus. Hij had zichzelf
verbannen en zijn ogen uitgestoken. Dat was de straf die hij aan degene
zou geven die de koning vermoord had.
Maar ook de jonge Oedipus was constant op het podium. Wat hij precies
aan het doen was, weet ik niet. De ene keer hield hij de oude Oedipus
tegen, de andere keer wilde hij hem motiveren iets te gaan doen.
De oude Oedipus sprak eigenlijk alleen maar naar het publiek, wat het
erg lastig maakte. Je moet dan continue luisteren en opletten. Andere spelers beeldden het verhaal
nog wel uit, maar de oude Oedipus blijft doorpraten. Daar blijf je dus naar luisteren.
Het verhaal sprak me heel erg aan, maar ik vond de vorm van het toneelstuk apart. Ik wist niet zo
goed wat ik er mee moest. Doordat er naar mijn mening weinig samenspel was, was het moeilijk om
heel de tijd op te blijven letten, omdat ze veel gericht waren op het publiek.
Bronnen:
• http://static.digischool.nl/ckv1/toneel/epischtheater1.htm, geraadpleegd op 15-04-2013
Afbeeldingen bronnen:
• http://bearah718.tripod.com/id2.html, geraadpleegd op 16-04-2013
• http://www.de-oosterpoort.nl/programma/ro-theater-oedipus, geraadpleegd op 16-04-2013
• http://www.ssba.nl/page.ocl?pageid=3&ev=46002, geraadpleegd op 16-04-2013