De behandeling van wratten

Dermatologie
Patiënteninformatie
De behandeling van wratten
U ontvangt deze informatie, omdat u last heeft van wratten. Wratten zijn besmettelijke, maar
ongevaarlijke aandoeningen van de huid. In deze informatie leest u hoe wratten ontstaan, hoe u ze
kunt herkennen en hoe u ze kunt (laten) behandelen.
Wat zijn wratten?
Wratten zijn meestal verheven, bloemkoolachtige uitgroeisels van de huid met een ruw oppervlak.
De medische benaming is verruca. Meestal zijn er meerdere wratten gelijktijdig aanwezig.
Voorkeursplaatsen zijn de handen en voeten. Wratten komen veel voor, vooral bij kinderen en
jongvolwassenen.
Hoe ontstaan wratten?
Wratten worden veroorzaakt door het humaan papillomavirus. Wrattenvirussen zijn besmettelijk en
verspreiden zich door huidcontact. Dat gebeurt vooral wanneer de huid beschadigd of verweekt is.
De tijd die verloopt tussen een besmetting en het ontstaan van een wrat varieert van twee tot zes
maanden, maar kan ook langer dan een jaar beslaan.
De verschijnselen
Wratten kunnen pijnlijk zijn en er lelijk uitzien. Vaak ziet u in elke lob van de ‘bloemkool’ in het
midden een klein zwart puntje. Dit zijn puntbloedinkjes van de daarin gelegen bloedvaatjes.
Huidlijnen lopen op de plaats van de wrat niet door.
Er zijn verschillende soorten wratten, onderverdeeld naar de plaats waar ze zich bevinden (op
handen, voeten) of naar vorm (gewone wrat, mozaïekwrat, doornwrat, vlakke wrat en draadvormige
wrat).
•
De gewone wrat (verruca vulgaris) komt vooral op handen en voeten voor, soms op knieën
en ellebogen. Meestal zijn er meerdere wratten tegelijk aanwezig.
•
De voetwrat (verruca plantaris) zit op de voetzool. We onderscheiden twee typen: de
mozaïekwrat (die zich oppervlakkig uitbreidt) en de doornwrat (in de diepte groeiend en
pijnlijk). Voetwratten zijn vaak hardnekkig en groeien diep in de huid vanwege de druk op de
voetzool.
•
De vlakke wrat (verruca plana) is een glad, plat en slechts enkele millimeters groot,
huidkleurigroze of lichtbruin bobbeltje. Gewoonlijk zijn ze in groten getale aanwezig en
komen ze voornamelijk op het gezicht, onderarmen, handruggen en benen voor.
•
De draadvormige wrat (verruca filiformis) is een uitstulpinkje van de huid op een smalle
steel. Het is een gesteelde variant van de gewone wrat en bevindt zich meestal in het
gezicht. Bij kinderen komen ze vooral voor op de lippen, neus of oogleden.
Pagina 1/4
De diagnose stellen
De arts stelt de diagnose meestal direct zonder verder onderzoek te verrichten. Eventueel kan de
arts wat verhoorning wegschrapen, waardoor de zwarte puntjes zichtbaar worden. Zelden is het
nodig om een klein stukje huid weg te nemen voor aanvullend onderzoek.
De behandeling van wratten
Behandelen is niet altijd nodig. De wratten verdwijnen spontaan binnen twee jaar bij twee derde
van de mensen. Behandelen is alleen nodig wanneer de wratten hinderlijk of pijnlijk zijn of
cosmetisch storend. Doel van elke behandeling is het vernietigen van de opperhuid, waarin de
virusdeeltjes zich bevinden. Het is niet mogelijk het humaan papillomavirus rechtstreeks te doden
of te inactiveren.
Hierna leest u over staan de verschillende behandelingsmogelijkheden:
Aanstipvloeistoffen en zalven met salicylzuur
Salicylzuur in zalf, pleister of tinctuur op de wrat aanbrengen, is bewezen effectief. Deze middelen
verweken de hoornlaag. Soms voegt de arts hier nog andere stoffen aan toe (zoals melkzuur of
ditranol). Meestal moet u de zalf of tinctuur eenmaal per dag aanbrengen. Zalf of tinctuur werkt
beter onder een pleister of leukoplast. Wanneer een pleister nat is, moet u deze vervangen. Wij
adviseren de omringende, gezonde huid met zinkolie, zinkzalf of vaseline te beschermen. Het
verdient aanbeveling de verweekte hoornlaag regelmatig te verwijderen met een mesje, eeltvijl of
puimsteen. Eventueel kunt u eerst, gedurende een kwartier, de wratten verweken in warm water.
Na het zichtbaar verdwijnen van de wrat, adviseren wij nog één tot twee weken door te gaan om er
zeker van te zijn dat er geen virus achterblijft. De behandeling kan pijnlijk zijn; soms treedt irritatie
op.
Bevriezing met vloeibare stikstof
Dit is een standaardbehandeling voor wratten, alhoewel de effectiviteit niet wetenschappelijk is
aangetoond. Met een wattenstok of een soort spuitbus wordt de wrat bevroren met vloeibare
stikstof. Hierdoor beschadigt het weefsel. De bedoeling is dat er een blaar ontstaat waarbij de wrat
in het blaardak achterblijft. De huid geneest binnen vier tot zeven dagen. De behandeling moet u
vaak herhalen met intervals van enkele weken. In de tussentijd kunt u aanstipvloeistoffen of zalven
gebruiken om nog meer huidlagen te kunnen afpellen. Deze behandeling is voor voetwratten wat
minder succesvol, omdat de blaarvorming minder goed optreedt. Dit komt doordat de hoornlaag
hier dikker is. Soms ontstaat een krans van nieuwe kleine wratjes gecentreerd om de plek van de
oorspronkelijke wrat. De behandeling is pijnlijk en na een dag kunnen (bloed)blaren ontstaan.
Naderhand kan de huid wat lichter gekleurd zijn, vooral als u een donkere huid heeft. Rond de
nagels kan bevriezen erg pijnlijk zijn. Soms kunnen de nagels blijvend beschadigd raken.
Pagina 2/4
Mono-, bi- en trichloorazijnzuur
Dit zijn agressief bijtende stoffen, die we vooral gebruiken bij dikke wratten op handpalmen en
voetzolen. U brengt ze op de wrat aan met een houten stokje dat even in de vloeistof is gedoopt.
Dit moet u om de zeven tot tien dagen herhalen. Tussendoor kan salicylzuur de wrat verder
verweken. Wanneer de wratten dun zijn, kan deze behandeling pijnlijk zijn.
Uitlepelen (excochleatie) en wegsnijden
Soms worden wratten, vooral draadvormige wratten, onder plaatselijke verdoving uitgelepeld of
weggesneden. Hierna schroeit de arts het wondgebied dicht (coaguleren). De wond geneest
binnen ongeveer twee weken. Na deze behandeling komt 20 procent van de wratten binnen enkele
maanden terug. Er is kans op blijvende littekenvorming. Voetwratten kunt u daarom beter niet laten
wegsnijden in verband met blijvende hinder bij het lopen.
Wegbranden (coagulatie)
Deze behandeling is effectief, maar meestal te agressief. Bij wegbranden komen virusdeeltjes in de
lucht, waardoor niet alleen de patiënt (opnieuw), maar ook de behandelaar kan worden besmet.
Goede afzuigapparatuur is daarom nodig. Bij kinderen verrichten wij deze behandeling bij voorkeur
onder narcose. Hierbij kan littekenvorming ontstaan, wat onder de voet blijvende hinder geeft.
Vitamine A-zuurbevattende crème
Vitamine A-zuurbevattende crème maakt de hoornlaag dunner. De crème werkt vooral bij vlakke
wratten en wordt één of twee keer per dag aangebracht. Bescherming tegen de zon is van belang,
omdat dit middel de huid gevoeliger maakt voor zonlicht.
Lasertherapie
Lasertherapie (vaatlaser, pulsed dye laser, CO2-laser) kan soms succesvol zijn bij voetwratten. Bij
kinderen moet deze behandeling - als u er al toe besluit - onder narcose plaatsvinden, omdat de
behandeling meestal als zeer pijnlijk wordt ervaren.
Overige lokale behandelingen
Bij hardnekkige wratten kunt u een behandeling overwegen waarbij de arts het celdelingremmende
geneesmiddel bleomycine in de wrat spuit. Soms worden hardnekkige wratten behandeld met duct
tape, difencypron, 5-fluorouracil, fotodynamische therapie of interferon. De effectiviteit van deze
behandelingen is niet aangetoond.
Wratten onder de nagel
Deze zijn zeer moeilijk te behandelen. Soms kunt u het verwijderen van de nagel overwegen om
een effectievere lokale behandeling te bewerkstelligen. Bij bevriezing van de huid rondom de nagel
kunt u soms niet voorkomen dat uw nagel permanent beschadigd raakt.
Pagina 3/4
Wat u zelf nog kunt doen
Preventieve maatregelen hebben alleen bij voetwratten enig nut. In alle andere gevallen zijn deze
veel moeilijker of minder praktisch uitvoerbaar. Door niet op blote voeten te lopen in
gemeenschappelijke ruimten, zoals zwembaden en gymnastieklokalen, kunt u de kans op infectie
verminderen.
Vele behandelingen kunnen napijn geven. Hiertegen kunt u een pijnstiller, bijvoorbeeld
paracetamol, gebruiken. Als u meerdere grote voetwratten tegelijk laat behandelen, raden wij u aan
om een begeleider mee te nemen die u naar huis kan brengen.
De vooruitzichten
De meeste wratten verdwijnen vanzelf, maar het kan wel lang duren. Wratten op de hand, onder de
nagels en op de voetzolen kunnen zeer hardnekkig zijn. Wratten komen vaak terug, ook op een
andere plek dan die van de oorspronkelijke wrat.
Bron: Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie www.huidarts.info ©.
Versie: augustus 2015
Pagina 4/4