Psychologisch onderzoek bij kinderen en jeugdigen Informatie voor ouders of verzorgers Uw kind wordt voor psychologisch onderzoek bij de afdeling medische psychologie opgeroepen. In deze folder geven wij u een indruk van de gang van zaken op een onderzoeksochtend of -middag en de voorbereiding daarop. Tenslotte volgt informatie over het verdere verloop. Welke soorten onderzoek zijn er? Er zijn verschillende soorten onderzoek, zoals intelligentie-onderzoek, neuropsychologisch onderzoek, persoonlijkheidsonderzoek, spelobservatie/kinderintake en onderzoek door vragenlijsten voor ouders en leerkracht. Afhankelijk van de hulpvraag zal uw kind voor één of meerdere vormen van onderzoek opgeroepen worden. • Bij intelligentie-onderzoek wordt er gekeken naar de intellectuele mogelijkheden en capaciteiten; wat zijn de sterke en zwakke punten, hoe gaat het kind te werk en wat betekent dat voor het schoolse functioneren? • Neuropsychologisch onderzoek brengt een aantal specifieke functies nader in kaart zoals aandacht, concentratie, geheugen, waarneming, planning en fijnmotorische vaardigheden. • Bij persoonlijkheidsonderzoek staat de belevingswereld van een kind centraal; hoe denkt, voelt en gedraagt het kind zich in bepaalde situaties? • Bij de spelobservatie/kinderintake komt het kind in de spelkamer voor spel en gesprek. Spel is een middel om contact te krijgen met het kind en zijn belevingswereld en de problematiek beter te leren kennen. Ook worden (spel)gedrag en vaardigheden geobserveerd. Inbreng ouders Tijdens een intakegesprek - dat een half uur tot bijna twee uur kan duren - wordt met beide ouders alle belangrijke informatie over hun kind verzameld. Daarnaast worden meestal vragenlijsten aan ouders meegegeven met het verzoek deze onafhankelijk van elkaar in te vullen. Dit alles 2 geeft ons een goed beeld van de mogelijke problemen of juist de probleemloze kanten van uw kind. Dat is onmisbaar voor een goed onderzoek. Kan ik als ouder aanwezig zijn bij het onderzoek? Voor het onderzoek begint brengt u uw kind naar de test- of spelkamer. Bij het onderzoek zelf kunt u als ouder niet aanwezig zijn. Dit omdat wij willen beoordelen hoe het kind zelfstandig taken aanpakt, zonder dat er extra steun, aandacht of bronnen van afleiding zijn. Veelal wordt hierbij gebruik gemaakt van audiovisuele middelen. Voorbereiding op onderzoek Het is verstandig om uw kind van tevoren te vertellen, waarom het onderzocht gaat worden en wat er gaat gebeuren. Zeker als uw kind gespannen is voor het psychologisch onderzoek, kunt u hem het beste geruststellen door wat meer uit te leggen: • er worden allerlei heel verschillende korte opdrachten/werkjes gedaan, waarbij je je best moet doen en laten zien wat je kan; • er zijn gemakkelijke en ook moeilijkere taken, die soms lijken op wat je op school moet doen en soms meer op leuke spelletjes; • je komt niet bij een dokter; • je krijgt zeker geen prik! Om fit en goed uitgerust aan de taakjes te kunnen werken, is het belangrijk dat uw kind de avond voor het onderzoek op de gebruikelijke tijd naar bed gaat. Het is wenselijk dat u uw kind iets te eten meegeeft (boterham, fruit of koek) voor de pauze halverwege het onderzoek. Afhankelijk van de leeftijd van het kind en de omvang van het psychologisch onderzoek kan het onderzoek één of meer dagdelen beslaan. De duur van het onderzoek kan variëren van één tot drie uur per keer. Daarover worden van tevoren afspraken met u gemaakt. 3 Resultaten onderzoek In een gesprek met beide ouders wordt de uitslag van het onderzoek en de vragenlijsten besproken. Kinderen vanaf 12 jaar mogen bij dit nagesprek aanwezig zijn. Na de conclusies wordt er een advies gegeven, bijvoorbeeld voor een verdere behandeling of begeleiding, te nemen stappen in de aanpak of adviezen rond de schoolsituatie. Soms wordt een doorverwijzing naar een andere instelling of hulpverlener voorgesteld. In goed overleg wordt met u gezocht naar de best passende oplossing in uw situatie. In de vervolgfase ontvangt u een schriftelijk verslag van het psychologisch onderzoek. Dit gaat ook naar de verwijzende kinderarts en - met uw toestemming - ook naar de huisarts en mogelijk verdere betrokkenen. Toestemming en informatie Als uw kind jonger dan twaalf jaar is, heeft de psycholoog uw toestemming voor onderzoek en behandeling nodig. Is uw kind twaalf jaar of ouder dan is behalve uw toestemming ook de toestemming van uw kind zelf nodig. Vanaf zestien jaar mag uw kind zelfstandig over een (medische) behandeling beslissen. Toestemming kunt u alleen geven nadat de psycholoog u geïnformeerd heeft over onder andere de aandoening, mogelijke onderzoeken en behandeling(en), de gevolgen, de mogelijke risico’s en vooruitzichten en eventuele alternatieven. Ook uw kind zelf heeft recht op informatie, passend bij zijn bevattingsvermogen. Daarentegen heeft de psycholoog ook informatie van u nodig en rekent hierbij op uw volledige medewerking. Met behulp van de informatie die u heeft gekregen, beslist u of u wel of niet toestemt in het onderzoek of de behandeling. Meer informatie over rechten en plichten vindt u op de website van het CWZ: www.cwz.nl/rechtenenplichten 4 Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, neemt u dan contact op met de psychologisch- pedagogisch medewerker. Dit kan tijdens kantooruren via telefoon (024) 365 7420. Bericht van verhindering Bent u op het afgesproken tijdstip verhinderd, bel dan zo snel mogelijk de afdeling medische psychologie. Er kan dan nog een andere patiënt in uw plaats komen en met u maken wij een nieuwe afspraak. 5 Adres en telefoonnummer Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Weg door Jonkerbos 100 6532 SZ Nijmegen Afdeling medische psychologie C14 Telefoon (024) 365 74 20 6 G435-A / 02-14 Website: www.klinischepsychologie.cwz.nl