Valpreventie bij ouderen - Therapeutisch Centrum van Berkel

Valpreventie bij ouderen (65+)
15 april 2016
Therapeutisch Centrum van Berkel
1
VALLEN BIJ OUDEREN
• Komt vaak voor door de normale (fysiologische) veroudering
van het lichaam: dit zorgt voor een afname van
reactiesnelheid, spierkracht, balans en uithoudingsvermogen
en toename van valangst.
• Veelal spelen meerdere factoren een rol (lichamelijk en
verstandelijk vermogen zoals het verwerken van informatie en
geheugen)
Therapeutisch Centrum van Berkel
2
HOE VAAK KOMT HET VOOR
• Ongeveer 30% van de zelfstandig wonende
ouderen van 65 jaar en ouder valt tenminste
één keer per jaar
• Bij thuiswonenden met dementie loopt dit op
tot 66%
• Een derde van de thuiswonende ouderen die
vallen, valt zelfs meerdere keren per jaar
Therapeutisch Centrum van Berkel
3
GEVOLGEN VAN VALLEN
• Lichamelijk letsel. Ongeveer 5% van de
valincidenten leidt tot een fractuur en 2% tot
ernstig letsel.
• Psychische gevolgen zoals valangst,
somberheid en sociaal isolement
Therapeutisch Centrum van Berkel
4
RISICOFACTOREN (AFHANKELIJK VAN
DE PERSOON)
•
•
•
•
•
•
•
•
HOGE LEEFTIJD
VALGESCHIEDENIS
DEMENTIE
BEPERKINGEN IN HET UITVOEREN VAN
BEWEGINGEN
LAGE LOOPSNELHEID
SPIERZWAKTE
DUIZELIGHEID
PROBLEMEN MET HET ZIEN
Therapeutisch Centrum van Berkel
5
RISICOFACTOREN (AFHANKELIJK VAN
DE OMGEVING)
•
•
•
•
Natte vloer
Verkeerde bed- of stoelhoogte
Overvolle kamer (meubilair, spullen)
Type vloerbedekking (meer risico tapijt dan
met vinyl, kleedjes op de vloer)
• Slechte verlichting
• Verkeerd schoeisel
Therapeutisch Centrum van Berkel
6
VALKANS
• Beste voorspeller voor een val zijn te zien als je goed naar het lopen kijkt:
- stoppen met lopen tijdens praten
- lagere staphoogte (< 13 mm, voet niet helemaal van de grond)
- kortere staplengte (voet niet voor de andere voet)
- minder stapcontinuïteit (stoppen tussen passen)
- moeite met draaien tijdens lopen (niet vloeiend)
• Valkans neemt toe naarmate het aantal risicofactoren die afhankelijk zijn
van de persoon en/of de omgeving en/of de situatie toenemen
• Een verminderd evenwicht bij draai van 360 graden
Therapeutisch Centrum van Berkel
7
RISICOMEDICATIE
•
•
•
•
•
Rustgevende en angstwerende medicatie
Slaapmedicatie
Antipsychotica
Antidepressivia
Bloeddrukverlagende middelen (diuretica,
vaatverwijders, bètablokkers)
Therapeutisch Centrum van Berkel
8
VALANGST
VISCIEUZE CIRKEL
Val
verhoogd valrisico
angst om te vallen
verminderde reflexen
verminderde activiteit
contractuur
verminderde conditie
verlies van spiersterkte
Therapeutisch Centrum van Berkel
9
BIJ FREQUENT VALLEN
• Kan een behandeling door verschillende disciplines
zinvol zijn zoals:
- Specialist ouderengeneeskunde
- Psycholoog
- Fysiotherapeut
- Ergotherapeut
- Diëtiste
- Verzorgende
- podotherapeut of orthopedisch schoenmaker
Therapeutisch Centrum van Berkel
10
Fysiotherapeutisch onderzoek
• Anamnese (algemeen en valanamnese)
• Functie-onderzoek (mobiliteit, spierkracht, algemeen
uithoudingsvermogen, balans en coördinatie)
• Meetinstrumenten: voor loopsnelheid en tijd die ervoor nodig is om op te
staan en stukje e lopen, bewegingen waarvoor balans/evenwicht nodig is,
valangst, vermoeidheid bij inspanning enz.
Bijvoorbeeld: tienmeter looptest
- Bij een loopsnelheid van meer dan 0,58 m/sec (17,2 sec over 10 m) is
binnenshuis zelfstandig functioneren waarschijnlijk.
- Je hebt een snelheid van 13 sec. over 10 meter nodig om een straat over
te kunnen steken.
Therapeutisch Centrum van Berkel
11
Behandeling fysiotherapeut
• Keuze en instructie gebruik loophulpmiddel
• Instructies aan familie/verzorgenden
• Oefenprogramma gericht op mobiliteitstraining, kracht en
balanstraining en functionele training (zoals looptraining,
transfers)
• Valprogramma: functionele aspecten als hindernisbaan,
specifieke valtraining, sport-spelelement
• Aandacht voor aanpassingen in en rond huis (eventueel
inschakelen ergotherapie)
Therapeutisch Centrum van Berkel
12
ADVIEZEN WOONOMGEVING
• VOLDOENDE EN VEILIGE LOOPRUIMTE OF RIJRUIMTE ROLSTOELEN (GEEN
OBSTAKELS, GEEN GLADDE VLOEREN, LOSSE MATTEN, STABIELE STOELEN)
• BEUGELS EN LEUNINGEN
• GOEDE (NACHT)VERLICHTING, VERMIJDEN SCHADUW EN REFLECTIE
• GOED FUNCTIONEREND ALARMERINGSSYSTEEM/TELEFOONCIRKEL
• GEBRUIK VAN VEILIG MEUBILAIR (GOEDE BED- EN STOELHOOGTE,
LEUNINGEN AAN STOELEN, LAMPSCHAKELAARS GOED TE BEDIENEN ENZ.)
• GEBRUIK VAN VEILIGE HULP- EN BESCHERMMIDDELEN
• AANDACHT BESTEDEN AAN HET VERTROUWD EN HERKENBAAR MAKEN
VAN DE OMGEVING DOOR MARKERINGEN (STREPEN OP DE VLOER) EN/OF
KLEUREN AAN TE BRENGEN
Therapeutisch Centrum van Berkel
13
DANK JE WEL
Therapeutisch Centrum van Berkel
14