GESPLETEN WERELD Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd er

GESPLETEN WERELD
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd er een organisatie opgericht, waar bijna alle landen zich bij
aansloten: de Verenigde Naties. Landen zouden zo problemen oplossen door te overleggen. Ondanks
de VN stonden de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie al snel tegenover elkaar: twee ideologische
blokken met verschillende ideeën. Het Westen geloofde in de Verlichting, vernieuwing, maar het
Oostblok was en bleef communistisch. Duitsland werd verdeeld onder de VS, GB, Frankrijk en de
Sovjet, ook Berlijn werd in vieren gedeeld. Stalin zorgde ervoor dat er communisten in de OostEuropese regeringen kwamen, zodat de westgrenzen beschermd konden worden en hij de
wereldrevolutie een opstapje kon geven.
Het was duidelijk dat de VS atoombommen bezat (na de twee op Japan), maar later bleek dat de
Sovjet ook over deze bom beschikte. Er ontstond zo een wapenwedloop: steeds meer wapens om
machtsevenwicht te behouden. In 1947 startte de VS het Marshallplan (naar minister van
Buitenlandse Zaken): geld schenken aan landen die getroffen waren door de WOII. Zo wilden ze
voorkomen dat heel Europa communistisch werd, plus Europa was een mooi afzetgebied voor
Amerikaanse producten. Maar het leidde in 1949 ook tot een blokvorming: de Noord-Atlantische
VerdragsOrganisatie werd opgericht met als leden VS, Canada en sommige West-Europese landen.
Als antwoord hierop kwam de Sovjet-Unie in 1955 met het Warschaupact, bondgenootschap tussen
de Oost-Europese landen.
Duitsland werd in 1949 ook in tweeën gesplitst:


Bundesrepublik Deutschland (BDR); westen, democratisch
Deutsche Demokratische Republik (DDR); oosten, communistisch
Berlijn lag in het Oosten, maar de helft van de stad was Westers. Daarom besloot de Oost-Duitse
regering in 1961 een muur te bouwen die de twee delen van elkaar scheidde.
Maar niet alleen in Europa woedde de Koude Oorlog: in China en Korea werd de scheiding tussen
prowesterse partijen en het communisme ook groter. Ook in Cuba waren er veel burgeroorlogen
tussen oost en west. Fidel Castro (communistisch) was aan de macht en hier was Sovjetleider
Chroesjtsjov vet blij mee; Cuba lag heel dicht bij de VS. Amerika was hier duidelijk niet zo happy over
en ze steunden daarom de rebellen tegen Castro. Voor de zekerheid liet Chroesjtsjov raketten op
Cuba plaatsen, gericht naar Amerika. John Kennedy legde een zeeblokkade om Cuba en deze riep
net op tijd de schepen terug en liet de raketten verwijderen.
AFTOCHT DER WESTERSE MACHTEN
In de tijd van het Modern Imperialisme kwam de dekolonisatie op gang. Wilden Westerse landen
handelen met overzeese landen, dan hadden ze medewerking van de inheemse bevolking nodig.
Deze bevolkingsmensen waren dus absoluut niet opgeleid, maar daar zorgden de Westerse mensen
wel voor; de ideeën van vrijheid, gelijkheid, nationalisme en democratie werden snel opgepikt door
de simpele bevolking. Het verlangen naar zelfbestuur werd zo steeds sterker. Ook leden de Britten,
Fransen en Nederlanders een nederlaag tegen Japan: blanke, westerse mensen werden verslagen
door kleurlingen wowow. Ook in Nederlands-Indië was er veel aanhang voor het nationalisme: in
1927 werd de Partai Nasional Indonesia opgericht, o.l.v. Soekarno. Maar de Nederlanders vonden
het land nog lang niet sterk genoeg om zelf te regeren en ze sloten de PNI-leiders op. Japan drong
het land binnen en joeg de blanken weg en liet de PNI vrij. In 1945 verdween Japan van het toneel en
Soekarno en Hatta riepen gelijk de Republik Indonesia uit. Nederland vond dit stom en zond een
leger naar Java en Sumatra. De VS koos de kant van Soekarno en dreigden Nederland met het
Marshallplan terug te trekken, dus in 1949 zei Nederland; ok whatever u can keep it.
De Molukkers hadden de Republik Maluku Selatan uitgeroepen over de Zuid-Molukse eilanden,
maar president Soekarno vond dit echt belachelijk. Molukkers werden bedreigd en zo eindigden ze in
het koude NL.
Natuurlijk kon Afrika niet achterblijven en ook deze kolonies werden een voor een zelfstandig. Ja
behalve Algerije, want die was bezet door de Fransen en je weet, die Fransen zijn zo koppig als ezels.
Algerije werd boos en zo eindigde de opstand uit 1954 in de Algerijnse Oorlog. In 1962 werd dan ook
eindelijk Algerije zelfstandig. Het leek misschien alsof alle kolonialisme voorbij was, maar het Westen
bleef economische invloed houden en de voormalige kolonies zaten nu met een aantal problemen:
de infrastructuur was echt bagger, dikke overbevolking en bestuur wat nergens op sloeg. Daarbij
werden de koloniegrenzen dwars door stammen getrokken, waardoor er etnische haat en
stammenoorlogen ontstonden.
Het Midden-Oosten was erg interessant door het Suez-kanaal en de olievondsten, vooral tijdens de
WOI. De Britten en Fransen verdeelden onderling de olierijke gebieden, terwijl de Arabieren gewoon
niks werd gevraagd. De Britse minister Balfour besloot dat de zionisten (Joden die een eigen staat in
Palestina wilden) terugmochten naar Palestina. Jammer genoeg dachten de Arabieren (die er al
woonden) daar anders over dus er ontstond een burgeroorlog in 1936. Engeland schrok hiervan en
zette de immigratie stop, maar dat duurde niet lang: de Joden wilden na de Holocaust alleen maar
meer naar Palestina. De Britten waren pussies en lieten het over aan de VN die een verdelingsplan
oprichtten in 1947. De zionisten vonden het ok, maar de Arabieren vonden het een nope. In 1948
riep de zionistenleider Ben-Goerion de staat Istraël uit.
HET EUROPESE HUIS
Na al die Wereldoorlogen wist Europa dat ze het nu toch even chill moesten doen en daarom werd in
1951 de eerste stap gezet richting de Europese integratie: de Europese Gemeenschap voor Kolen en
Staal (EGKS) werd opgericht door Frankrijk, W-Dld, Italië en BNLX. In 1957 breidden zij dit uit tot de
Europese Economische Gemeenschap (EEG). Tien jaar later werd alles samengevoegd tot de
Europese Gemeenschap (EG). Sinds 1993 heet het dan officieel de Europese Unie. De binnengrenzen
werden opengezet en werden alle tarieven en douanerechten afgeschaft. Nieuwe landen wilden lid
worden omdat het welvaartspeil binnen de EU lekker z’n ding deed. De EU had veel voordelen, maar
er waren ook nadelen: Europees Parlement heeft weinig invloed, terwijl de Ministerraad wél alles
regelt. Ook zijn lang niet alle landen het eens met bepaalde toetredingen (bv Turkije).
Oost-Europa leefde ondertussen nog lekker in het communisme (tot 1989). Stalins dood (1953) hielp
gelukkig wel een beetje om alles losser te maken. Hongarije kwam daardoor in 1956 in opstand,
maar de Sovjettroepen hakten iedereen neer in deze Opstand. Ze deden vervolgens hetzelfde tijdens
de democratische hervormingen in Tsjechoslowakije (1968, Praagse Lente). In 1985 wilde de nieuwe
Sovjetleider Gorbatsjov een herstructurering van de economie (perestrojka): meer efficiency en
eigen initiatief. De media werd nu vrijgelaten, de censuur verdween en er kwam openheid van zaken
(glasnost). Veel deelrepublieken kwamen in opstand en in 1989 was er een definitieve erkenning van
de vakbond Solidariteit, gepaard met vrije verkiezingen en alles. In november van dat jaar werd er
een opening gemaakt in de Berlijnse Muur en in 1990 werden de twee delen weer herenigd. De
meeste Oost-Europese landen sloten zich daarna aan bij de NAVO en de EU.
OVERVLOED EN GISTING
Na WOII geloofden Nederlanders niet meer in welvaart, daarom emigreerden veel Nederlanders
naar Canada, Australië of Nieuw-Zeeland. De overgebleven NL’ers stroopten de mouwen op en
gingen aan de slag: BOEM welvaartsgroei! :D Dit kwam vooral door de motivatie, de hoeveelheid
aan infrastructuur die er al was, goede scholing, Marshallhulp, wisselkoersen en het nieuwe
vertrouwen in de toekomst.
PvdA-premier Willem Drees zorgde voor de basis van de welvaart. Partijen deden alles voor
soberheid, spaarzaamheid en zuinigheid. Bedrijven hielden hun lonen laag, maakten meer winst en
producten werden in het buitenland bekend als ‘goed en goedkoop’. Zo schakelde Nederland ineens
over op industrialisatie en urbanisatie. Er ontstonden in deze en latere kabinetten veel sociale
voorzieningen zoals de AOW, WW, kinderbijslag, bijstand en de WAO. En een ‘ruimhartig
studiebeurzenstelsel’ ( >:0) Er werd ook aardgas gevonden in Slochteren, wat ontzettend veel
opbracht. Na 1960 besloten de bedrijven de lonen lekker omhoog te smijten: loonexplosies
everywhere. Maar hierdoor werden de producten wel duurder, iets wat de wereld niet van ons
gewend was. Gelukkig steeg de binnenlandse koopkracht en was daar de tv.
In de jaren ’60 en ’70 sloeg de leefstijl in Nederland om: secularisering (ontkerkelijking) en
individualisering (jwz). De kerk had steeds minder invloed op ons leefgedrag en de jongeren gingen
groepen vormen: Nozems (geld, vrije tijd, vetkuif), Provo’s (studenten met wereldovertuigingen) en
Hippies (flowerpower en wiet ). Vooral de provo’s waren lekker in actie met rookbommen naar Bea
en Claus gooien en ‘Dolle Mina’ met kinderboxen (aandacht voor crèches en kinderopvang).
Jongeren werden veel vrijer opgevoed en mode, muziek en leefstijl kregen een plek in de
samenleving. De nieuwe communicatiemogelijkheden (email en klapmobieltjes) versterkten de
individualisering.
MULTICULTURELE SAMENLEVING ????
De VS was altijd al een typisch immigratieland en had allang een multiculturele samenleving. Maar
de Afro-Amerikanen werden altijd nog gediscrimineerd. Rond de twintigste eeuw kwam hier
verandering in:



Hun land vocht mee in wereldoorlogen en kwam daarbij op voor de democratie
De VS was in andere landen wél tegen discriminatie
Dekolonisatie in Afrika was lekker bezig
De tv zorgde ervoor dat de Afro-Amerikanen meer aandacht kregen. In 1954 zei het Hooggerechtshof
dat de rassenscheiding op openbare scholen niet meer gold. Rond 1960 kwam de beweging voor
burgerrechten op gang: de Afro’s waren o.l.v. Martin Luther King en hielden in 1963 een mars naar
Washington, waar King z’n ‘I have a dream’ -speech hield. Hierdoor ontstond de Civil Rights Act die
besloot dat er niet meer gediscrimineerd mocht worden op grond van huidskleur. Jammer genoeg
werd King vermoord in 1968 :(. Door King kwamen de Zuid-Afrikanen er ook achter dat ze misschien
wel rechten konden krijgen: alles was oneerlijk verdeeld en ze mochten niet stemmen. Maar verzet
tegen de apartheidswetten werden platgeslagen. Het in 1912 opgerichte African National Congress
werd verboden en de leider Nelson Mandela werd in 1962 opgesloten.
Het verzet in ZA werd steeds sterker en in 1985 moest de regering zelfs een noodtoestand uitroepen.
ZA stond er wel alleen voor, want alles werd geboycot: niks ging meer in of uit ZA. In 1990 werd het
roer omgegooid, werd de ANC legaal, Mandela kwam vrij en de verkiezingen in 1914 (one man, one
vote) maakten hem president.
Nederland was like; wuuuut wij hebben geen verschillende rassen in Europa. Maar toen kwamen er
gastarbeiders en Molukkers, Antilianen en Surinamers die immigreerden. Nu hebben wij ook een
multiculti-samenleving yeyyy party.