Educatieve kwaliteit - Kohnstamm Instituut

Onderzoek PreCOOL
Hoofdlijnen van de opzet van
PreCOOL2-5 in relatie tot COOL5-18
Kohnstamm Instituut - Universiteit van Amsterdam
Langeveld Instituut -Universiteit Utrecht
ITS - Radboud Universiteit Nijmegen
Kohnstamm Instituut
Kernvragen
• Wat zijn de effecten van kinderopvang, peuterwerk
en VVE op de cognitieve en sociaal-emotionele
ontwikkeling van jonge kinderen?
• Wat is het economische en sociale rendement van
voorschoolse voorzieningen op lange termijn?
• Opleidingsniveau, arbeidsmarktpositie, inkomen.
• Psychosociaal welzijn, gedrag, behoefte aan zorg.
Kohnstamm Instituut
Onderzoeksmethode
• Multilevel value added benadering: wat is de netto
toegevoegde waarde van professionele voorschoolse
opvang, opvoeding en educatie?
• Controle voor overige invloeden (gezin, buurt) èn
controle voor vroege kindkenmerken (cognitieve en
sociaal-emotionele aanleg).
Kohnstamm Instituut
Twee cohorten
•
•
•
•
•
Instellingencohort: kinderen geworven in instellingen
die toeleveren aan COOL5-18 basisscholen (± 4200).
± 300 instellingen, twee groepen per instelling, ± 7
kinderen per groep.
Gezinscohort: kinderen uit een aselecte steekproef op
basis van CBS-register, uit dezelfde wijken (± 1000).
Geboren tussen 1 april en 1 november 2008.
Alle cohorten: extra kinderen uit achterstandsgroepen.
Kohnstamm Instituut
Overzicht meetmomenten PreCOOL en
aansluiting op COOL5-18
Leeftijd
2
3
Groep
PreCOOL
COOL
Kohnstamm Instituut
2010
2011
4-5
5-6
6-7
7-8
8-9
→
1
2
3
4
5
→
2012
2013
2014
2015
2016
→
2013
Gezinsmetingen
Cultuurpedagogische gezinskenmerken (vragenlijst ouders)
Taalgebruik, voorlezen, spelletjes, informele educatie
Emotionele gezinskenmerken en risicofactoren (vragenlijst ouders)
Opvoedingsstijl en opvoedingsideeën
Psychische en sociaal-economische risicofactoren, opvoedersstress, sociale steun
Medische risico’s, vroeggeboorte, geboorteafwijkingen
Sociaaleconomische gezinskenmerken (vragenlijst ouders)
Etnische herkomst, opleidingsniveau, beroep
Werk, gezinsinkomen, vrijwilligerswerk
Gezinssamenstelling en gebruik voorschoolse voorzieningen (vragenlijst ouders)
Aantal kinderen, gezinstype, gebruik voorschoolse voorzieningen en opvoedingsondersteuning
Keuzeprocessen t.a.v. voorschoolse voorzieningen
Kohnstamm Instituut
Kohnstamm Instituut
Kindmetingen
Motoriek en exploratie (vragenlijst ouders)
Motorische mijlpalen, fijne en grove motoriek
Exploratiegedrag
Executieve functies en werkgeheugen (tests)
Selectieve en executieve aandacht, inhibitie/flexibiliteit
Visueel-ruimtelijk en verbaal (werk)geheugen
Zelfregulatie en impulscontrole
Receptieve en productieve taal (tests, vragenlijsten ouders & leidsters)
Klanken onderscheiden, nonwoorden na zeggen
Woordenschat, grammatica (woordvormen, zinsstructuur), tekstbegrip
Ontluikende gecijferdheid en geletterdheid (tests)
Aantal schatten, vormen benoemen, ordenen, cijferkennis
Rijmkennis, naam schrijven, letterkennis, woordlezen
Sociaal-emotionele vaardigheden en gedrag (vragenlijsten ouders & leidsters)
Temperament, zelfregulatie (‘effortful control’), sociale competentie en probleemgedrag
Relatie met leidster/leerkracht
Kohnstamm Instituut
Werkgeheugen: Testopstelling
Kind
3
1
2
Locaties
4
Testleider
Kohnstamm Instituut
6
5
Grammaticale kennis
Kind hoort:
“De poes bijt de hond”
Kind hoort:
“De man leest”
Kohnstamm Instituut
Ontluikende geletterdheid
–
–
–
–
Woordenschat
Leesinzicht (‘wie is er aan het schrijven’, ‘lezen’, enz.)
Letterkennis
Leesvaardigheid (woordjes, zinnetjes)
Waar is …het haar van de jongen?
Kohnstamm Instituut
Wijs aan: woord, punt, hoofdletter,..
Zie jij het woordje ‘kat’?
Instellingsmetingen
Structurele kenmerken en beleid (vragenlijsten leidinggevenden, leidsters)
Kosten en openingstijden: prijs per uur, opvang in uren per dag, minimum afname
Staf: etnisch-culturele achtergrond, opleiding, verloop, werkstress, ervaren competentie
Gebruikers: sociaal-economische en etnisch-culturele achtergrond gebruikers
Groepen: verticaal/horizontaal, groepsgrootte, staf-kindratio, stabiliteit
Visie: opvoedingsideeën, pedagogische en educatieve doelen
Structurele kwaliteit: inrichting ruimten, materialen, activiteitenprogramma, gebruik VVE-programma
Proceskenmerken opvang en educatie (observaties, vragenlijst leidsters)
Pedagische kwaliteit: positieve en negatieve emotionaliteit, interacties kinderen, groepsprocessen
Educatieve kwaliteit: kwantiteit en kwaliteit verbale interactie, ontwikkelingstimulerende activiteiten.
Stimulering: Taal, geletterdheid, rekenen, wetenschap en techniek, executieve functies, zelfregulatie
Omgaan met verschillen: respect voor andere culturen, sekse-gelijkwaardigheid
Welbevinden kinderen (observaties, vragenlijst leidsters)
Emotioneel welbevinden, sociale competentie, probleemgedrag
Relatie leidster-kind
Kohnstamm Instituut
Kohnstamm Instituut
Beleidsvragen
• Wat zijn de effecten van voorschoolse voorzieningen op de ontwikkeling
van kinderen? Wat is het economische en sociale rendement op lange
termijn?
• Wat is de validiteit van gangbare (wettelijk vastgelegde) kwaliteitscriteria
en daarop gebaseerde kwaliteitsbeoordelingssystemen in de kinderopvang
en andere voorschoolse voorzieningen, afgemeten aan de effecten op
kinderen en controlerend voor gezinseffecten en vroege kindkenmerken?
• Wat zijn de effecten van huidig beleid (o.a. OKE-wet) op (ontwikkelingen
in) het bereik en gebruik, en op (ontwikkelingen in) de pedagogische en
educatieve kwaliteit van voorschoolse voorzieningen?
• In welke mate is het gebruik van voorschoolse voorzieningen sociaal- en
etnisch-cultureel selectief? Is er een (negatieve) correlatie tussen de
pedagogische en educatieve kwaliteit van voorschoolse voorzieningen en
sociaal-economische en culturele gezinsachtergrondkenmerken?
Kohnstamm Instituut
Sociaal-economische vragen
• Wat beïnvloedt de keuzen die ouders maken inzake het combineren van
zorg en werk? Wat is de invloed van opvangkosten, gemak en
toegankelijkheid van de voorzieningen, beschikbare alternatieven, en de
(waargenomen) kwaliteit van de opvang? Zijn er modererende factoren
zoals opleiding, loopbaanmogelijkheden, inkomen?
• Wat is de relatie tussen de door ouders waargenomen kwaliteit en de
kwaliteit volgens wetenschappelijke standaards van voorschoolse
voorzieningen?
• Wat is de relatie tussen structurele kwaliteit zoals flexibiliteit van de
opvang, groepsgrootte en staf-kind ratio (kostenfactoren) en
proceskwaliteit (opbrengstfactoren)? Zijn er mediërende en modererende
factoren, bijvoorbeeld het gebruik van speciale (VVE) programma’s,
kwaliteitszorgsystemen, staf-samenstelling?
Kohnstamm Instituut
Pedagogische-onderwijskundige vragen
• Wat zou het richtpunt moeten zijn van voorschoolse educatie, met het oog
op lange termijn effectiviteit: zogenaamde learning-related skills
(executieve functies, zelfregulatie) of schoolse vaardigheden
(geletterdheid, gecijferdheid, Nederlandse taal)? Of beide?
• Wat is effectiever: het werken met een gestructureerd (VVE) programma of
zelf – als team – vormgeven aan pedagogische en educatieve kwaliteit en
ontwikkelingsstimulering? Of beide? Wat beïnvloedt de implementatiegetrouwheid bij VVE-programma’s?
• Wat zijn de belangrijkste kenmerken en determinanten van
professionaliteit van de pedagogisch medewerkers en leidsters:
opleidingsniveau, aanvullende specifieke training, begeleiding op de
werkvloer, methodisch werken, …?
Kohnstamm Instituut
Ontwikkelingspsychologische vragen
• Zijn er interactie-effecten op de ontwikkeling van kinderen van
gezinskenmerken en instellingskenmerken? Is er sprake van compensatie,
versterking, of juist ondermijning van de gezinsopvoeding? In hoeverre
beïnvloedt de structuur- en proceskwaliteit van voorschoolse
voorzieningen de gezinsopvoeding, en wat zijn hierbij ondersteunende en
verstorende mechanismen?
• Is er ‘differential susceptibility’, d.w.z. zijn sommige kinderen (afhankelijk
van temperament, gedragsontwikkeling, sekse en cognitieve vermogens)
meer gevoelig voor pedagogische en educatieve kwaliteitsverschillen dan
andere kinderen?
Kohnstamm Instituut
Dank u!
Kohnstamm Instituut