Kan diagnostische onzekerheid over vulvovaginale candida-infectie behulpzaam zijn bij de diagnostiek van vulvodynie? Peter Leusink D. van Moorsel, Dr. E. Laan, Dr. D. Teunissen, Dr. P. Lucassen, Prof. Dr. A. Lagro-Janssen Outline • Achtergrond • Methode • Resultaten • Discussie • Conclusie Definitie Definitie provoked vulvodynie (PVD): (focale vulvitis, vulvair vestibulitis syndroom) ‘vulvar pain of at least 3 months duration, without clear identifiable cause, which may have potential associated factors ‘ Bornstein J, et al. 2015 ISSVD, Consensus terminology and classification of persistent vulvar pain and vulvodynia. Obstet Gynecol. 2016 Apr;127(4):745-51 PVD • schrijnende branderige vulva tijdens/na coïtus • primair of secundair bekkenbodemhypertonie • primaire of secundaire opwindingsstoornis NHG-Werkgroep Seksuele klachten. NHG-Standaard Seksuele klachten (eerste herziening). Huisarts Wet 2015;58(11):586-97. Vicieuze cirkel PVD NHG-Werkgroep Seksuele klachten. NHG-Standaard Seksuele klachten (eerste herziening). Huisarts Wet 2015;58(11):586-97. PVD geassocieerd met:1,2 • • • • • Chronische pijnsyndromen (IBS, fibromyalgie) Vulvovaginale candida-infecties Psychische klachten (angst, depressie, slapeloosheid) Seksuele problemen (minder opwinding/zin) Seksueel en fysiek trauma Niet geclassificeerd in ICPC > niet zichtbaar in de huisartspraktijk 1. 2. Reed BD, et al. Factors associated with vulvodynia incidence. Obstet Gynecol. 2014;123:225-31. Basson R. The recurrent pain and sexual sequelae of provoked vestibulodynia: a perpetuating cycle. J Sex Med. 2012;9:2077-92. Epidemiologie Prevalentie PVD in diverse populaties:1 Prevalentie dyspareunie in Nederland:2 Incidentie dyspareunie HA-praktijk:3 1. 2. 3. 3 - 18% 4.9% (18-70 j.) 11.0% (< 25 j.) 0.10% 0.34% (20-25 j.) Harlow BL, et al. Prevalence and predictors of chronic lower genital tract discomfort. Am J Obstet Gynecol 2001;185:545-57. Kedde H. [Sexual dysfunctions in the Netherlands. Prevalence and associated functions]. Tijdschr Seksuologie. 2012;36:98-108. Dutch. Kedde H, et al. The incidence of sexual dysfunction in patients attending Dutch general practitioners. Int J Sexual Health 2011;23:269–277. PVD en comorbide factoren Retrospectieve cohort-analyse (Transitieproject, n= 959 episodes) ICPC-gecodeerde suggestieve PVD-symptomen: genitale pijn, dyspareunie, andere vulvovaginale klachten Comorbide factoren: candida, psychische klachten, pijnsyndromen en seksueel misbruik IBS - PVD: Candida – PVD: OR 2,6 - 4,3 OR 3,5 - 7,7 Leusink P, Kaptheijns A, Laan E, van Boven K, Lagro-Janssen A. Comorbidities among women with vulvovaginal symptoms in family practice. Journal of Sexual Medicine, 2016;13:220-225 Vulvovaginale candida en PVD • • • 25% van vulvovaginale klachten heeft geen microbiologische basis1,2 HA-en (2008) diagnosticeren VVC nauwelijks conform NHG-Standaard3 Is er overdiagnostiek VVC ‘ten koste’ van PVD? 1. Lowe NK, et al. Accuracy of the clinical diagnosis of vaginitis compared with a DNA probe laboratory standard. Obstet Gynecol. 2009; 113(1):89-95. doi:10.1097/AOG.0b013e3181909f63. 2. Dekker J. Vaginal symptoms of unknown aetiology: a study in Dutch general practice. Br J Gen Pract. 1993;43:239-44. 3. Engberts MK, et al. Vulvovaginal candidiasis: diagnostic and therapeutic approaches used by Dutch general practitioners. Eur J Gen Pract. 2008;14(1):30-3 Onderzoeksvragen • Verschillen vrouwen met een onzekere VVC van vrouwen met zekere VVC • Heeft de groep onzekere VVC kenmerken die kunnen duiden op PVD? • Verschillen huisartsen in het handelen bij zekere en onzekere VVC? Methode • • • • NIVEL Zorgregistratie database cross-sectioneel, 2014 premenopausale vrouwen zekere en onzekere VVC vergeleken op comorbide symptomen suggestief voor PVD Variabelen • Onzekere VVC: • recidiverende episodes VVC (RVVC) (≥3 X72); • aanhoudende klachten X72 binnen 1 episode (8 w); • Zekere VVC: • vrouwen met ICPC-code X72 zónder kenmerken onzekere VVC Variabelen • Comorbide factoren suggestief voor PVD: • genitale symptomen • SOLK-syndromen • psychologische en seksuele symptomen • mictieproblemen (hyperactieve bekkenbodem) • relationele problemen Resultaten - 1 • • 5.088 zekere VVC, 1.978 onzekere VVC onzekere 28% van totale groep VVC in de groep onzekere VVC tov zekere VVC: • vaker dyspareunie, vulvovaginale klachten en nietgespecificeerde vaginitis/vulvitis (p<0.001) • vaker IBS en chronische vermoeidheid (p<0.001) • vaker angst, depressie en verminderd seksueel verlangen (p<0.05) • vaker frequente mictie/aandrang, blaasontsteking (p<0.05) • vaker relatieproblemen (p<0.05) Resultaten - 2 in de groep onzekere VVC tov zekere VVC: • • • • meer consulten/patiënt (11,3 resp. 4,3) meer telefoon/patiënt (3,1 resp. 1,2) meer verwijzingen gyn. (17,7% resp. 4,4%) meer recepten/patiënt (4,1 resp. 1,9) Discussie • Sterkte: • representatieve weergave • nauwkeurige registratie • in lijn met literatuur • Beperkingen: • indirect bewijs PVD • analyse op ICPC-subcode-niveau niet mogelijk • beperkte registratie seksuele klachten Conclusies • Er kan een subgroep met onzekere VVC onderscheiden worden • Comorbide factoren in de groep onzekere VVC kunnen onder andere wijzen op PVD • Huisartsen handelen in de groep onzekere VVC anders, maar niet conform richtlijnen mbt PVD Vervolgonderzoek • Kwalitatief onderzoek, Focusgroepen: • Welke factoren belemmeren en faciliteren huisartsen bij diagnostiek vulvovaginale klachten? • Welke factoren belemmeren en faciliteren vrouwen met PVD in de diagnostiek van hun klachten door de huisarts? Vragen en discussie ?