Verslag discussietafel `Cultuur in een vrijetijdscontext`

Start to Cook 2010
Discussietafels Start to Cook (11.30 uur – 12.30 uur)
Sessie cultuur in een vrijetijdscontext
moderator: Toon Berckmoes (IDEA-consult)
verslag: LOCUS
Toon Berckmoes start de sessie met een paar uitgangspunten. Bottom line is de complexe
driehoeksverhouding tussen aanbod, (potentieel) publiek en speelplek. Het aanbod groeit steeds
meer (denk hierbij aan de brede vrijetijdscontext, niet alleen aan de kunsten). Zowel aanbieders
als spreiders kunnen op heel wat aspecten inspelen om de toegang voor een publiek letterlijk en
figuurlijk te vergemakkelijken: van rolstoelvriendelijke gebouwen tot een toegankelijk aanbod zeg
maar.
Maar waar lopen de deelnemers aan de sessie in hun dagelijkse praktijk vooral op vast?
Een eerste vaststelling uit de groep: het wordt alsmaar moeilijker om aandacht te krijgen voor
voorstellingen die niet gehypet worden (door de media, bijv. met BV’s), ook al zijn ze vaak
minstens even goed.
Cultuurcentra mogen en willen niet enkel de hypes programmeren. Alleen wordt deze piste steeds
moeilijker omdat het gemakkelijker is om publiek te vinden voor de bekende voorstellingen.
 Het product van de CC’s op zich is goed. Er kan wel extra aandacht gaan naar de
totaalbeleving voor het publiek om hier een antwoord op te bieden.
-
Breng de voorstelling naar een sprekende locatie.
In CC De Ploter (Ternat) werpt deze aanpak alvast zijn vruchten af. Martijn Gunst van De
Ploter merkt ook op dat deze benadering soms ook het artistieke project ondersteunt en
toegankelijker maakt voor het publiek: “Bach in de Rosario kapel werkt gewoon beter dan in
een klassieke schouwburg.”
In Mol past men bewust de locatie aan de publieksopkomst aan. Ongekende voorstellingen
trekken vaak minder publiek. Indien mogelijk worden ze in een gepast aangeklede foyer
getoond waar ze beter tot hun recht komen dan in een zaal met maar een twintigtal gevulde
zetels. Men heeft bovendien het gevoel van iets exclusiefs meegemaakt te hebben en de mondaan-oor reclame kan van start gaan.
In Leuven heeft men minder goede ervaringen hiermee: de seizoensstart vond plaats in het
voetbalstadion van de stad en er was minder volk dan verwacht. Is dit aan de locatie te wijten?
-
Breng de voorstelling op het moment dat het publiek ze wil zien.
In CC De Meent (Beersel) programmeert men vaak op zondagnamiddag.
-
Werk uw uitgebreide product uit van A tot Z: een hartelijke ontvangst, een duidende
inleiding, nabespreking met de artiest, een aangepast hapje en drankje,… Het uitgebreide
product verdient absoluut veel aandacht. Mensen haken af op kleine dingen als vuile
toiletten, een lawaaierige foyer, te weinig parking. Deze zaken lossen de grote
moeilijkheden niet op, maar zorgen ervoor dat een avondje uit een geslaagde
totaalbeleving wordt en halen al een paar kleine drempels onderuit. Ook al zijn dit maar
kleine stapjes in een groter geheel.
-
Belang van toeleiding.
In CC Strombeek (Grimbergen) geeft men uitleg tijdens de voorstelling klassieke muziek.
Daarna wordt het stuk integraal opnieuw gespeeld en luistert het publiek met andere oren. Niet
evident met theater, maar dit voorbeeld duidt wel op het belang van goede toeleiding.
Pagina 1 van 3
Start to Cook 2010
Onder andere Theater Antigone biedt steeds de mogelijkheid om een inleiding bij te boeken,
om het publiek te vormen.
-
Focus op uw sterktes. Het is in het belang van zowel het CC als de gezelschappen dat er
gecommuniceerd wordt over waar de voorstelling het beste staat, hoe die gebracht moet
worden, wat de sfeer is, …
Gezelschappen zoals Theater De Spiegel en Cie De Koe maken van de kleine voorstellingen hun
sterkte. De intieme sfeer creëert een band met het plaatselijke publiek.
 Andere abonnementsinvullingen zijn ook mogelijk. Mensen kiezen zelf enkele voorstellingen
en krijgen er een aantal onbekendere bij. De ervaring leert dat publiek best wel openstaat
voor een avontuur en nieuwe dingen wil uitproberen. De ervaren keuze van een
programmator die zijn publiek kent en een vertrouwensband heeft opgebouwd, is hierbij
cruciaal.
In Ternat werkt men met een carroussel-systeem: op één avond roteren 3 voorstellingen
rond drie locaties. Vaak wordt een combinatie van bekend en minder bekend
geprogrammeerd en het is niet zelden dat de ongekende voorstelling als topper uit de avond
komt. Het publiek wordt evenwel aangetrokken door de bekende voorstelling.
In Avelgem biedt men een succesvol abonnement aan: het team van GC Spikkerelle
selecteert zelf 10 voorstellingen uit het totale podiumaanbod en biedt dit pakket aan een
democratische prijs aan.
Middelkerke telt ca. 17.500 inwoners. De programmatoren staan dicht bij hun publiek en
kunnen vrij goed inschatten welke mensen interesse zullen hebben in welke voorstellingen.
 Samenwerking met andere gemeentelijke diensten voor de promotie van de activiteiten.
Inschakelen van uw netwerk voor de bekendmaking van de activiteiten.
In Hamme werkt het GC samen met de bib om de activiteiten te communiceren, in de hoop
zo een breder publiek te bereiken.
In Tielt werkt men samen met het Tieltse Theater Malpertuis en het Deeltijds
Kunstonderwijs.
Een vraag die opduikt in de groep: hebben CC’s voldoende middelen om een tegengewicht te bieden
tegen de grote blockbusters, publiciteitscampagnes en daaruitvolgende samsonisering van onze
maatschappij?
Aan de ene kant zijn er marktprincipes en tendensen die we op zich niet kunnen tegengaan. Toch
ziet Pat Vanderhaeghe van Hamme het als de rol van de centra om speldenprikken te blijven geven,
hoe klein ook. Ze willen het publiek mee vormen en verder laten gaan dan het puur consumeren. In
de groep weerklinkt de oproep om hierbij vooral te vertrekken vanuit de eigen sterktes en de
aanwezige centra zien die vooral in het lokale aspect.
Op eigen terrein de troeven uitspelen: mensen hoeven niet naar de stad te rijden en er uren naar
parking te zoeken, de intimiteit van een kleiner centrum als absolute sterkte uitdragen… Ook als de
abonnementenverkoop goed loopt, moeten programmatoren meer de boer op en gerichter
communiceren zodat het juiste aanbod bij het juiste publiek terecht komt. Daarbij moet men
vertrekken van de kennis van het publiek en als die kennis er niet is, moet die dringend opgebouwd
worden. In Hamme verwijzen bib en CC naar mekaars activiteiten en bereiken zo een ander
cultuurminnend publiek. Belangrijk daarbij is op lange termijn te denken. Een publiek bouw je niet
in één dag op.
De vraag naar lokale politieke druk wordt gepareerd. Van inhoudelijke inmenging is er absoluut
geen sprake. Een terugblik op de voorbije 25 jaar leert dat cultuur er op vooruit gegaan is. De
vergelijking met het buitenland toont aan dat er in Vlaanderen heel veel speelplekken zijn, en dat
Pagina 2 van 3
Start to Cook 2010
een klaagzang dus zeker niet op zijn plaats is. Het is wel een feit dat er vandaag de dag minder geld
is, en dat lokale besturen dus ook in cultuur aansturen op verzakelijking en efficiëntie.
Centra zoeken naar extra middelen bij sponsors (bijvoorbeeld CC Strombeek heeft een groot
sponsorbudget). Die verwachten vaak een return in populaire activiteiten. De spanning tussen hype
en minder bekend blijft hier bestaan, maar via de sponsoring kunnen andere types van voorstelling
toch mee in het programma worden genomen. In tijden waar zelfs populaire voorstellingen niets
meer opbrengen voor de spreider is dit een mogelijke piste.
De discussiegroep eindigt met een warme oproep. We moeten ophouden met afwachtend te zijn en
enkel te reageren. Spreiders en aanbieders moeten tot actie overgaan, zelf de touwtjes in handen
nemen en de vinger aan de pols houden bij wat er leeft in de straat. De enige manier waarop dit
kan werken is als beide partners mekaar vinden en samen handelen.
Pagina 3 van 3