Satire - Studio Socrates

Satire
1. Satire als geneesheer
2. Het Satirisch argument
• Kritiek op de moraal
• Kritiek op een opvatting (Voltaire)
• Kritiek op de macht (Erasmus)
Satire
Voorstelling van zaken waarin op
spottende wijze iets aan de kaak
wordt gesteld.
Satire
De geneesheer van de samenleving
Lanx Satura = gemengde vruchten
Karikatuur
Absurdisme
Overdrijven van kenmerken
Zinloos en bevreemdend
Cynisme
Bitter/ dierlijk
Ironie
Lichte spot,
Vaak door omdraaiing
Sarcasme
Bijtende spot
Parodie
spottende nabootsing
Parodie: een lied naast een lied
Uw vaste prik voor betrouwbaar nieuws
http://www.speld.nl/
Karikatuur
Carricare = overdrijven, beladen
Voorbeelden in film
http://youtu.be/UcTCJ-3VWCw
http://youtu.be/SA3GmB9Bxfc
Gebruik 1:kritiek op moraal
Het Satirisch argument
Stap 1:
Welk gedrag/ normen/ waarden van anderen wil
ik veranderen?
Fakeluisteraars, sneloplossers, egoïsten,
agressieve terechtwijzers, blikjes op straat
gooiers
Het Satirisch argument
Stap 2:
Kies je grootste ergernis en geef 1 argument:
Sneloplossers zijn stom, want ze gaan voorbij
aan het eigenlijke probleem.
Het Satirisch argument
Stap 3:
Draai een deel van je stelling om.
Speel met mogelijke omdraaiingen,
overdrijvingen enzovoort…
Lang leve snelle oplossingen! Kan je de oorlog
niet winnen? Nou, dan verlies je hem toch!
Gebruik 2) kritiek op opvattingen en
trends
Voltaire (1694-1778)
Candide
Leibniz: God & wetenschap gaan samen.
God schiep de best mogelijke wereld.
Het Satirisch argument
Stap 1:
Van welke opvattingen wil jij de onzin laten
zien?
Christenen zijn dogmatisch, filosofie is vaag,
wetenschap heeft gelijk, camerabewaking
helpt, werklozen zijn lui….
Het Satirisch argument
Stap 2:
Kies 1 opvatting en geef aan wat er onzinnig aan
is:
Uit experimenten blijkt dat camerabewaking
binnen een jaar geen enkel effect heeft op
misdaadcijfers, of op opsporing van daders.
Het Satirisch argument
Stap 3:
Laat het absurde zien door het strak naast elkaar
zetten van de feiten.
Almere inbraakcijfers 2012: 15 per 10.000 inwoners
Oplossing: Camera. Kosten: 50 000 euro
Almere inbraakcijfers 2013: 21 per 10.000 inwoners
Gebruik 3) kritiek op macht uiten
Alleen van onder naar boven?
De Lof van/over Zotheid
Erasmus +/- 1509
http://youtu.be/En8tlcrWEKc
Zotheid is de
ware wijsheid
Lof der zotheid, vert. Harm-Jan van
Dam. Met ill. van tien Nederlandse
tekenaars. Amsterdam 2007. Sign.:
2265701
Moria
Thomas More (1478-1538)
Utopia
een land zonder privébezit
De godin van
de zotheid
Het zinvolle werk van Godgeleerden
Zij beschikken verder over een eindeloos aantal nog
fijner haarklooverijen, over begrippen, betrekkingen,
algemeene vormen, bijzondere eigenaardigheden,
wezenlijkheden, zaken, alleen zichtbaar voor de oogen
van hem, die zulke scherpe oogen bezit, dat hij in staat
is ook door de dikste duisternis heen het nergens
bestaande waar te nemen.
GROTE zonden
zoo beweren zij bijv., dat het een lichter misdrijf is,
duizend menschen van kant te maken dan éénmaal op
den dag des Heeren een schoen voor een armen
drommel te naaien.
Bid tot een beeld!
dat men met denzelfden eerbied als tot Christus
zelf moet bidden tot een beeldje, met houtskool
op een wand geteekend, als het slechts twee
uitgestoken vingers, lang haar en aan den aan
het achterhoofd bevestigden stralenkrans drie
punten heeft.
Godgeleerden weten het beter dan de Bijbel
(…)voor hun conclusies meer gezag eischen dan voor
Solon’s wetten, ja ze zelfs boven de pauselijke decreten
willen gesteld hebben.
Geleerdheid…
en terwijl zij zoo stamelen, dat ze slechts door
iemand, die zelf stamelt, kunnen begrepen
worden, noemen zij scherpzinnigheid, wat het
volk niet kan begrijpen.
Waaruit bestaat de heiligheid
van monniken?
Voor of tegen reformatie?
Luther
Roomsgezinden
Erasmus: Rotterdam 1466- Bazel 1536
Tolerantiegedachte:
vrijheid voor wetenschap en ideeën
Het Satirisch argument
Stap 1:
Welke “machthebber” vind jij (soms) vervelend?
De politie, oma, fietsparkeerwachten in de
stad,verscheidene politici.
Het Satirisch argument
Stap 2:
Kies 1 “machthebber”. Wat zijn kenmerkende
eigenschappen?
Oma: Kort haar, bril, dunne lippen die ze stevig
op elkaar drukt. Grijs, beetje krom. Streng.
Het Satirisch argument
Stap 3:
Vergroot deze eigenschappen sterk uit. In woord
of beeld.
Het satirisch argument
1. Bekijk je lijstjes. Wat wil je écht veranderen?
2. Bedenk waarom je wilt dat dat verandert.
3. Vertel in tweetallen aan elkaar wat je wilt
veranderen en waarom.
4. Geef aan elkaar terug wat je raakt in het
verhaal. (Los niets op, ga niet in discussie.
Alleen: dit beeld/ woord/ argument raakt mij.
Het satirisch argument
1. Richt je boodschap: wie moet jouw opvatting
overnemen?
2. Welke beelden/ woorden/ argumenten zijn
het meest geschikt voor deze doelgroep?
3. Schijf/teken het belangrijkste pleidooi op
kaart formaat.
Het satirisch argument
Speel met je boodschap.
1. Wat kan je omdraaien?
2. Wat kan je uit vergroten?
3. Kun je een parodie maken op je onderwerp?
4. Kun je de verbitterdheid uitvergroten?
5. Kun je de zinloosheid laten zien?
Lanx Satura = gemengde vruchten
Karikatuur
Absurdisme
Overdrijven van kenmerken
Zinloos en bevreemdend
Cynisme
Bitter/ dierlijk
Ironie
Lichte spot,
Vaak door omdraaiing
Sarcasme
Bijtende spot
Parodie
spottende nabootsing
Het satirisch argument
Kies je leukste vondsten uit en meng die op een
briefkaart. Adresseer hem aan je doelgroep.
Bijvoorbeeld:
Aan alle mensen in de stiltecoupé
Blijf a.u.b in mijn oor schreeuwen. Dan hoor ik
straks lekker niets meer.
Kan Satire te ver gaan?