Document

Begrippenlijst
BRD = de democratische/kapitalistische ‘Bundes Republik Deutschland’
Brezjnjev-doctrine = opgesteld in 1968 als een reactie op de Truman-doctrine: overal waar
communistische landen bedreigd worden door het kapitalisme komt de SU te hulp
Brezjnjev = leider van SU, hij volgt Chroesjtov op in 1964
Ceausescu = communistisch leider van Roemenië
Charta ’77 = burgerrechtenbeweging in Tsjecho-Slowakije, grote voorman: Havel
Chroesjtsjov, Nikita= Chroesjtsjov was leider van de SU in 1953-1964
communisme = productiemiddelen in handen van de staat, iedereen verdient evenveel. Het maakt niet uit
hoeveel iemand werkt
containment-politiek = overal op de wereld waar volken bedreigd werden in hun vrijheid zouden de
Verenigde Staten dat volk bijspringen met economische en eventueel militaire hulp Ingevoerd door
Truman in 1947
DDR = de communistische ‘Deutsche Demokratische Republik’
dekolonisatie = het proces waarbij kolonies zelfstandig worden van het moederland. Op gang gekomen
doordat er in veel Aziatische koloniën geen kolonisatoren meer waren
Diem, Ngo Dinh = Diem was een Vietnamese katholieke en kapitalistische president, die in het zuiden
regeerde en gesteund werd door VS. Er was veel protest tegen repressieve beleid van Diem
Dien Bien Phoe = stad/dorp in Noord Vietnam→1954: Frankrijk wordt verslagen → akkoorden van
Geneve
dominotheorie = als 1 land communistisch word, zullen de landen eromheen ook communistisch worden
Dubcek = president in Tsjecho-Slowakije, hij voert veranderingen door ten koste van het communisme,
hier gaat de SU niet mee akkoord en valt TS binnen => Praagse Lente
Geneefse akkoorden = 1.Fransen verlaten Vietnam 2.Noord Vietnam voor de Vietminh Zuid Vietnam
onafhankelijk 3.Er mogen geen vreemde troepen in Vietnam aanwezig zijn
glasnost = (openheid)→meer politieke vrijheid→de Partij beslist niet meer alleen. In 1989 kwamen er
parlementsverkiezingen
Gorbatsjov = politiek leider van de SU vanaf 1985
Havel = leider van de burgerrechten beweging in Tsjecho-Slowakije
Ho Chi Minh = communistische leider van Noord-Vietnam
Hongaarse opstand = op 24 oktober 1956 brak een massale volksopstand uit tegen het stalinistische
bewind in Hongarije
invloedssferen = de gebieden waarbinnen de Kapitalistische en de Communistische staten/partijen
invloed hebben
Johnson = vice-president onder Kennedy, wordt president na de dood van Kennedy
kapitalisme = een politiek-economisch systeem dat onder andere gekenmerkt wordt door het private
bezit van de productiemiddelen. Ieder voor zich
Kennedy = John Kennedy (JFK) (29 mei 1917 - 22 november 1963) was president van de VS in 19611963
NAVO = Noord-Atlantische VerdragsOrganisatie (North Atlantic Treaty Organisation - NATO) Een na
de Tweede Wereldoorlog opgerichte organisatie ter ondersteuning van het Noord-Atlantische Verdrag
dat in Washington op 4 april 1949 werd getekend. Militair bondgenootschap
Nixon = gekozen president, na Johnson aan de macht
oorlog in Afghanistan = oorlog tussen SU en Afghanistan van 1979 tot 1989
perestrojka = (herstructurering)→meer economische vrijheid. Meer ruimte voor particulier initiatief,
omvorming Russische mentaliteit→weg met corruptie, passiviteit en drankzucht
Praagse Lente = Alexander Dubček schafte in Tsjechië de censuur af, zodat de mensen toegang kregen
tot informatie over de wereld buiten de communistische staten, en er in de kranten niet enkel
partijpropaganda te lezen stond (etc.). Deze vernieuwingen brachten een golf van protestbewegingen en
demonstraties teweeg in het land Russen grijpen in in 1968
satellietstaten = communistische staten die direct of indirect onder het bewind van de SU staan
Solidariteit = van oorspong een Poolse vakbond, in 1980 eisen ze meer vrijheid, o.l.v. Lech Walesa
spoetnik = hiermee wordt de eerste succesvolle ruimtevlucht gemaakt, gemaakt door de Russen om de
VS af te schrikken in de wapenwedloop
Tet-offensief = (Tet=Nieuwjaar)→Vietcong valt op de Vietnamese Nieuwjaarsdag overal Amerikaanse
doelen aan→De Vietcong raakt hierdoor vrijwel uitgeschakeld, alle leiders komen om en de wapens zijn
ze kwijt
Tonkin-incident = casus belli(=reden voor oorlog) van Johnson: er zou een marine schip aangevallen
zijn bij Vietnam (1964)
Truman-doctrine = de VS helpt vrije volken die van binnenuit of van buitenaf bedreigd worden door
onvrije krachten
vietcong = ondergrondse beweging in Zuid-Vietnam (guerillastrijders)
vietminh = communistische beweging in Noord-Vietnam, tegen de VS, leger van Ho Chi Minh
volksdemocratieën = een democratie waarbij het volk alle macht in eigen handen heeft (het uiteindelijke
doel van het communisme)
vreedzame coëxistentie = (1958-1960) Het was een plan van Chroetsjov dat betekende dat niet het
systeem van het kapitalisme overal vernietigd moest worden, maar dat de twee systemen (kapitalisme en
communisme) naast elkaar konden bestaan
Walesa, Lech = eerste democratisch verkozen president van Polen
wapenwedloop = wedloop tussen de Sovjet Unie en de Verenigde Staten om verbeterde, en meer,
kernwapens te produceren gedurende de Koude Oorlog
warschaupact = een militair bondgenootschap van communistische landen in Oost-Europa, de
tegenhanger van de NAVO Opgericht door Stalin 1955
wederzijdse afschrikking = i.v.m. wapenwedloop tussen SU en VS als de een zal beginnen met schieten,
gaat de ander ook schieten, door daar beide mee te dreigen gaat als het goed is geen van beide schieten
Jaartallenlijst
1945: Ho Chi Minh roept onafhankelijkheid van Vietnam uit
1949: China communistisch
1954: Dien Bien Phoe (stad/dorp in Noord Vietnam)→Frankrijk wordt verslagen
1954: Conferentie van Genève:
-Fransen verlaten Vietnam
-Noord Vietnam voor de Vietminh Zuid Vietnam onafhankelijk
-Er mogen geen vreemde troepen in Vietnam aanwezig zijn
1956: Hongaarse opstand (Imre Nagy versoepelt communisme in Hongarije)
1960 - 1975: Oorlog in Vietnam
1964: ”Tonkin-incident (casus belli(=reden voor oorlog) van Johnson: er zou een marine schip
aangevallen zijn bij Vietnam)
→Congres neemt Tonkin-resolutie aan: Johnson krijgt toestemming om als hij dat nodig vindt Noord
Vietnam de oorlog te verklaren
1968: Praagse lente(opstand onder leiding van Dubçek en Svoboda)
1968: Tet-offensief (Tet = Nieuwjaar)→Vietcong valt op de Vietnamese Nieuwjaarsdag overal
Amerikaanse doelen aan
→De Vietcong raakt hierdoor vrijwel uitgeschakeld, alle leiders komen om en de wapens zijn ze kwijt
1972: Amerikaanse troepen beginnen weg te trekken uit Vietnam
1973: Parijse akkoorden: (=>Einde Vietnam oorlog)
-VS trekken zich terug uit Vietnam
-Noord Vietnam houdt de door hen veroverde gebieden in Zuid Vietnam (‘pantervelconstructie’)
1975: Vietminh verovert Zuid Vietnam => Eenwording Vietnam onder communisme
1980: Oprichting Solidariteit, vakbondsbeweging in Polen, olv Wech Walesa
1985: Gorbatsjov aan de macht
1989: Solidariteit wint Poolse verkiezingen
1989: Democratische verkiezingen in Hongarije
1989: Val van de Berlijnse Muur
1990: Duitse eenwording
1990: Wech Walesa president van Polen
1991: Uiteenvallen Sovjet Unie