Het veilig kunnen werken met chemicaliën voor

Blootstelling Gevaarlijke stoffen
Tips voor implementatie
4 stappen model (van Inspectie SZW)
René Bekman (RAH / RHVK) –april 2014
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
4 Stappen toezicht stoffen (Inspectie SZW)
Stap 1: Registreer de stoffen en ken de gevaren
Hints:
Welke stoffen worden gebruikt (in het bedrijf)?
Welke stoffen ontstaan er (tijdens de werkzaamheden)?
Zijn alle stoffen geregistreerd (in een begrijpelijk
overzicht)?
Is dit overzicht actueel?
Aan welke stoffen wordt het personeel blootgesteld?
Wat is de grenswaarde (van elke stof)?
Stap 2: Beoordeel de risico’s
Hints:
Maak een rangschikking:
Hoe gevaarlijk is de stof?
Is de stof kankerverwekkend?
Hoe vaak wordt het personeel aan de stof
blootgesteld?
Hoe groot is het risico van de blootstelling?
Zorgen maatregelen voor een risicomindering?
Welke stof is het meest risicovol?
Welke stof is het minst risicovol?
Worden er grenswaarden overschreden?
Moeten er direct maatregelen genomen worden?
Stap 3: Worden de juiste maatregelen genomen?
Hints:
Moeten er maatregelen getroffen worden?
Welke maatregelen?
Zijn er goede voorbeelden (veilig werkwijzen)?
Hoe kan het bedrijf ze toepassen?
Is er een plan van aanpak?
Zijn de risico’s zoveel mogelijk bij de bron aangepakt?
Kunnen gevaarlijke stoffen vervangen worden (door minder
gevaarlijke stoffen)?
Stap 4:
Borging aanpak gevaarlijke stoffen
Hints:
Check het bestaande Arbobeleid:
Zijn gevaarlijke stoffen hierin opgenomen?
Is de Rl&E actueel?
Is het plan van aanpak actueel?
Zijn er werkprocedures?
Worden ongevallen en incidenten geregistreerd?
Krijgt het personeel voldoende informatie?
Is er een gezondheidskundig onderzoek mogelijk?
Is er aandacht voor beroepsziekten?
is er een noodplan?
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
De oplossing
De Via Appia Antica
Bron: Sectorrapportage ACFKR (2012) – ministerie SZW
Grote chemische bedrijven, zoals Fuji e.a., zetten zich in om praktische (eenvoudige toepasbare) werkwijzen en goede voorbeelden te ontwikkelen voor
collega bedrijven.
René Bekman (RAH)
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
Stap
1
Stap
4
Stap
2
Inventariseren - Beoordelen
Stap
3
Voer stap 1 en 2 gelijktijdig uit
Overzichtsmatrix / register:
CAS nummer
Stofnaam
REACH registratienummer
Risico- & Hazard classificatie (R of H-zin)
Grenswaarde
Fysische eigenschappen
Prioritering
Werkplekomstandigheden
Prioritering & cluster (op stof niveau – worste case scenario)
René Bekman (RAH)
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
Voorbeeld I
MSDS info
Vaste stof
Ames test
LD50
Huid – oogirritatietest
negatief
Grenswaarde
5 mg/m3
10 mg/m3
Acuut pakket
licht irriterend
respirabel stof
totaal stof
Bij onvoldoende betrouwbare gegevens / data (m.n. in hfdst. 9 en 11 van de e-SDS / MSDS) wordt de stof ingedeeld in risico klasse 3
(COSSH essentials).
Not confidential
13
Voorbeeld II
Methanol
GB
(Engelse leverancier)
266 mg/m3
333 mg/m3
TGG
+ H notatie
TGG
+ H notatie
NL
SZW stof
TGG
133 mg/m3
voor de voortplanting giftig
+ H notatie
EU
260 mg/m3
520 mg/m3
270 mg/m3
260 mg/m3
TGG
+ H notatie
15 min
+ H notatie
TGG
+ H notatie
1300 mg/m3
15 min
D
F
Not confidential
TGG
14
Prioritering
COSSH Essentials:
Gezondheidsrisico’s [GR] (R of H-zinnen)
Fysische eigenschappen [FE]
samenstelling)
Werkomstandigheid [WO]
Prio = GR + FE + WO
René Bekman (RAH)
(vlampunt – dampspanning –
(duur – frequentie – hoeveelheden)
(evt. reductie voor mengsels)
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
[GR]
Prioritering – Gezondheidsrisico’s
Gezondheid gerelateerde H-zinnen \ (R-zinnen)
Gezondheidsrisico (GR)
Kankerverwekkend
Schadelijk
351
(40)
H
332
(20)
M
331
(23)
350
(45)
HH
312
(21)
M
311
(24)
350i
(49)
HH
302
(22)
M
301
(25)
Mutageen
340
(46)
HH
341
(68)
H
Reprotoxisch
Giftig (vergiftig)
Dodelijk (zeer vergiftig)
Irriterend
Brandwonden
H
330
(26)
HH
319
(36)
M
314
HH
(34)
H
H
310
(27)
HH
335
(37)
M
314
HH
(35)
HH
M
300
(28)
H
315
(38)
M
(20/21)
(23/24)
(26/27)
(36/37)
(21/22)
(24/25)
(27/28)
(37/38)
(20/22)
(23/25)
(26/28)
(36/38)
(20/21/22)
(23/24/25)
(26/27/28)
(36/37/38)
(48/20)
H
(39/23)
HH
(39/26)
HH
(48/21)
H
(39/24)
HH
(39/27)
HH
(48/22)
H
(39/25)
H
(39/28)
HH
Risico
(60)
HH
(48/20/21)
(39/23/24)
(39/26/27)
EU029
(29)
M
360D
(61)
HH
(48/20/22)
(39/23/25)
(39/26/28)
EU031
(31)
M
361f
(62)
H
(48/21/22)
(39/24/25)
(39/27/28)
EU032
(32)
M
361d
(63)
H
(48/20/21/22)
(39/23/24/25)
(39/26/27/28)
EU066
(66)
362
(64)
M
EU070
EU071
334
317
370
(39)
HH
372
(48)
HH
M
318
(41)
HH
-
H
373
(48)
H
-
H
H
(48/23)
HH
304
(65)
H
H
(48/24)
HH
336
(67)
M
(68/22)
H
(48/25)
H
371
(68)
H
(68/20/21)
(43)
H
(68/20/22)
(48/23/25)
(68/21/22)
(48/23/24/25)
René Bekman (RAH)
M
(68/21)
HH
(42/43)
(33)
(68/20)
(42)
L= Laag
0
M= Middel
2
H= Hoog
5
HH= Zeer hoog
10
Overige
360F
Sensibiliserend
Score
(48/23/24)
Overige H-zinnen of R-zinnen
L
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
Prioritering – Fysische
Eigenschappen [FE]
Bij vloeistoffen
Dampspanning [hPa]
+
(*)
<1
1 tot 20
20 tot 100
> 100
Zeer laag
Middel
Hoog
Zeer hoog
0
1
2
3
Werk - procestemperatuur
>
<
Kookpunt
Vlampunt
Kookpunt
Vlampunt
2
0
(*) Indien de werk-/procestemperatuur > 20 o C
Bij een vaste stof
Totaal score
Samenstelling
(Gecoate) granulaat - pellets - vlokken
Grof
Fijn
Extreem fijn
0
1
2
3
René Bekman (RAH)
Laag
0
Middel
1
Hoog
2
Zeer hoog
3- 5
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
Prioritering – Werkomstandigheid
[WO]
Duur [dag]
Frequentie
Risico
< 1 min.
< 15 min.
< 2 uur
< 4 uur
> 4 uur
Zeer laag
Laag
Middel
Hoog
Zeer hoog
Totaal score
< 1x/jaar
Laag
0
0
0
1
2
Laag
0
< 1x/maand
Middel
0
0
1
2
2
Middel
1
< 1x/week
Hoog
0
1
2
2
3
Hoog
2
Dagelijks
Zeer hoog
0
1
2
3
3
Zeer hoog
3- 5
< 1 kg/l
Laag
0
< 100 kg/l
Hoog
1
> 100 kg/l
Zeer hoog
2
Hoeveelheden
+
René Bekman (RAH)
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
Prioritering / risico klasse
Prioritering / risico klasse
Gezondheidsrisico (GR)
Werkplekomstandigheid (WO)
0
0
0
1
1
2
2
1
2
3
2
2
3
4
4
5
6
2
3
4
3
4
5
Risico klasse Score
5
4
6
5
7
6
8
5
6
7
6
7
8
10
7
8
9
9
10
11
10
11
12
11
12
12
13
13
14
Laag
0- 4
Middel
5- 8
Hoog
9 - 12
Zeer hoog
13 - 18
14
15
16
4
3 tot 5
4
0
5
1
6
8
2
4
3 tot
5
6
0
7
1
8
10
2
4
3 tot
5
9
0
10
1
11
13
2
4
3 tot
5
14
0
15
1
16
18
2
4
3 tot
5
Fysische eigenschappen (FE)
3 tot 5
In de scoringstabel wordt gerekend met een score van 4.
Indien het geen zuivere stof is wordt een correctie toegepast:
Bij
W/W
%
> 50
> 10 - 50
1 - 10
<1
René Bekman (RAH)
van de stof in het mengsel moet de
score van de risico klasse verlaagd
worden met
0
-1
-2
-3
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
Voorbeeld
Afvullen van Methanol vaten
100%
200 liter per vat
4 uur
Semi automatisch proces
Geventileerde ruimte
Handmatig – sluiten van vat
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
Voorbeeld
Afvullen van Methanol vaten
100%
200 liter per vat
4 uur
Semi automatisch proces
Geventileerde ruimte
Handmatig – sluiten van vat
Prio =
GR + FE + WO
10 + 3 + 3
16
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
Voorbeeld
Afvullen van Methanol vaten
100%
200 liter per vat
4 uur
Semi automatisch proces
Geventileerde ruimte
Handmatig – sluiten van vat
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
Voorbeeld
Afvullen van Methanol vaten
100%
200 liter per vat
4 uur
Semi automatisch proces
Geventileerde ruimte
Handmatig – sluiten van vat
Prio =
GR + FE + WO
10 + 3 + 3
16
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
Correctie factoren
Blootstelling correctie
Correctie voor mengsels
-10
Blootstelling op de werkplek kan worden uitgesloten
Frequentie / duur correctie
- 1
- 2
- 3
>10 - 50
1 - 10
<1
Correctie technische maatregelen
Duur [dag]
Frequentie
Bij
W/W
[%]
< 1x/ jaar
Risico
Laag
< 1x/maand
Middel
< 1 min.
Zeer laag
< 15 min.
Laag
-2
-1
Proces vindt plaats in een gesloten systeem
Proces vindt plaats in een half gesloten systeem
-10
- 8
Ventilatievoud
-10
- 5
30/uur
10/uur
-1
PBM correctie
Verse luchtkap of volgelaatsmasker
- 2
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
Voorbeeld
Afvullen van Methanol vaten
100%
200 liter per vat
4 uur
Semi automatisch proces
Geventileerde ruimte
Handmatig – sluiten van vat
Prio =
GR + FE + WO
10 + 3 + 3
16
Correctie: blootstelling = uitgesloten
of gesloten systeem
-10
6
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
(mogelijke) Beheersmaatregelen
Score 0 – 3
a)
b)
c)
d)
e)
Ruimtelijke ventilatie
“Good housekeeping”
Algemene arbeidshygiëne
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Instructie
Score 4 – 7
• Zie a) tot e) +
f)
Deels gesloten systeem
g)
Lokale afzuiging
René Bekman (RAH)
Score 8 – 11
• Zie a) tot –e) +
h) Bronaanpak
i) Gesloten systeem
Score 12 – 18
•
Advies arbeidshygiënist of toxicoloog
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
Stoffenregister
Samenvatting
Voor meer detail informatie
Hiërarchie gevaarlijke stoffen
Versie 3.0
Rene Bekman (RAH)
copyright - 2013
CAS no
Recept
no:
Mrt. 2013
Stof naam
Gezondheidsgerelateerd
H-statements
Registratie
stof
CMR
Score (opbouw )
FUJI
GR
10024-97-2
Distikstof oxide
A58
10028-15-6
Ozon
-
10043-35-3
Boorzuur
360FD
107-06-2
1,2-Dichloorethaan
350-302-315-319-335
107-98-2
1-methoxy-2-propanol
336
108-88-3
Tolueen
304-361d-373-315-336
109-86-4
2-Methoxyethanol
360FD-302-312-332-370-373
110-85-0
Piperazine
334-314-317
122-99-6
2-f enoxyethanol
302-319
123-31-9
Hydrochinon
318-341-351-302-317
127-19-5
N,N-dimethylaceetamide
360D-312-332
1310-73-2
Natriumhydroxide
314
141-78-6
Ethylacetaat
319-336-EU066
497-19-8
Natriumcarbonaat
319
50-00-0
Formaldehyde oplossing % in w ater
301-311-331-314-351-317
64-17-5
Ethanol
A57-A58
64-19-7
Azijnzuur 100%
314
67-56-1
methanol
301-311-331-370-A58
67-63-0
IPA
319-336
68-12-2
N,N-dimethylf ormamide
360D-312-332-319
7447-41-8
lithiumchloride
302-315-319-335-A58
75-12-7
Formamide
360D
75-15-0
Kooldisulf ide
372-361f d-315-319
7664-93-9
Zw avelzuur
314
7697-37-2
Salpeterzuur
314
78-93-3
Methylethylketon
319-336-EU066
80-05-7
Bisphenol A
318-361f -317-335
872-50-4
1-methyl-2-pyrrolidone
315-319-360-335
René Bekman (RAH)
2
0
2
2
0
2
2
2
0
2
2
0
0
0
2
2
0
2
0
2
2
2
2
0
0
0
2
2
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Grensw aarde
[mg/m 3]
Optel som van:
GR + WO + FE
Prioriteit stof
WO
FE
Totaal
TGG
Prioriteit incl.
beheersmaat- regelen
15 min.
Correctie
f actor
Prioriteit
Totaal
Prioriteit
0
0
2
2
Hoog
3,6
-
-10
-8
Laag
0
0
0
0
Hoog
0,12
-
-10
-10
Laag
10
0
0
10
Hoog
0,13
-
-10
0
Laag
10
0
2
12
Hoog
7
-
-10
2
Laag
2
3
1
6
middel
375
563
0
6
Middel
5
0
2
7
Hoog
150
384
-10
-3
Laag
10
0
1
11
Hoog
0,5
-
-10
1
Laag
10
0
0
10
Hoog
0,1
0,3
-10
0
Laag
2
2
0
4
Laag
8,07
-
0
4
Laag
5
1
0
6
Hoog
0,4
-
-3
3
Laag
10
0
1
11
Hoog
36
72
-10
1
Laag
10
2
0
12
Hoog
1
-
0
12
Hoog
2
2
2
6
middel
734
-
0
6
Middel
2
2
2
6
middel
0,5
-
-2
4
Laag
10
1
1
12
Hoog
0,15
0,5
-8
4
Laag
0
2
2
4
Hoog
260
1900
0
4
Hoog
10
2
1
13
Zeer hoog
25
-
0
13
Middel
10
3
3
16
Zeer hoog
133
-
-2
14
Zeer hoog
2
3
2
7
middel
500
-
0
7
Middel
10
0
1
11
Hoog
15
30
-10
1
Laag
2
1
2
5
Hoog
0,0012
-
-8
-3
Laag
10
0
0
10
Hoog
6,66
-
-10
0
Laag
10
0
3
13
Zeer hoog
15
-
-10
3
Laag
10
2
0
12
Hoog
0,05
-
-8
4
Laag
10
2
2
14
Zeer hoog
-
1,3
-8
6
Middel
2
3
3
8
middel
590
900
10
0
1
11
Hoog
10
-
10
1
0
11
Hoog
40
80
0
8
Middel
-10
1
Laag
-8
3
Laag
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
Blootstelling
Moduleringprogramma’s
“Rubbish in is rubbish out”
Deskundigheid gewenst
Meten is weten
NEN 689
Prioritering – Hoog risico stoffen
René Bekman (RAH)
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
Meetdata vs ART vs stoffenmanager
Difusse emissie
P1- Process - Ethylacetaat
120
80
60
40
20
0
1
2
4
5
1= ART 2= Stoffenmanager 3 & 4 meetresultaten
Opvullen O/W drums
P1- Process - Ethylacetaat
Grenswaarde ethylacetaat 550 mg/m3
300
250
mg/m3
mg/m3
100
200
150
100
50
0
1
2
4
5
1= ART 2= Stoffenmanager 3 & 4 meetresultaten
Grenswaarde ethylacetaat 550 mg/m3
René Bekman (RAH)
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013
[email protected]
© copyright, FUJIFILM Manufacturing Europe B.V. – 2013