Hans Verpoest

VVKBuO scholen type 7
VLOR Seminarie 29 november
Memorandum i.v.m. het onderwijs
aan dove en slechthorende kinderen en jongeren
al dan niet met meervoudige beperkingen
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
1
VVKBuO
scholen voor type 7
•
•
•
•
•
•
BuBaO en BuSO K.I. Spermalie – Brugge
BuBaO Sint-Lievenspoort – Gent
BuSO Sint-Gregorius – Gentbrugge
K.I. Woluwe – Sint-Lambrechts-Woluwe
BuBaO Jonghelinckhof - Speciale beroepsschool - Antwerpen
BuBaO en BuSO K.I. Kids - Hasselt
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
2
Anticiperen op de intenties van de minister (1)
(beleidsbrief 2011 – 2012)
• Ik zal dit schooljaar een nieuwe regelgeving mbt de doventolkondersteuning
voor dove en slechthorende leerlingen in onderwijs uitwerken. Daarbij houd ik
maximaal rekening met de uitspraak in het arrest betreffende de toekenning
van doventolkondersteuning in het Vlaamse onderwijs.
• De meeste scholen met een dove en/of slechthorende leerlingenpopulatie
hanteren het Nederlands als instructietaal of een vorm van simultane
communicatie. Vanuit het oogpunt van functionele integratie is de verwerving
van het Standaardnederlands belangrijk. Toch blijkt uit onderzoek dat de
erkenning en introductie van de Vlaamse Gebarentaal (VGT) als volwaardige
instructietaal voor een specifieke doelgroep van kinderen en jongeren met een
auditieve beperking meer gelijke kansen in het onderwijs kan creëren. Ik zal
daarom onderwijsmodellen stimuleren die een plaats geven aan deze
voorkeurtaal van een belangrijke groep van dove en slechthorende leerlingen,
door de uitwisseling van materialen en praktijken eenvoudiger te maken, bv.
via de talenwebsite.
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
3
We willen anticiperen op de intenties van de minister (2)
beleidsbrief 2012 – 2013 dd. 22 oktober 2012
• We zetten verder in op de ondersteuning van leerlingen en
studenten met een auditieve beperking door middel van tolken
Vlaamse Gebarentaal (VGT) of schrijftolken en passen de procedure
nog meer aan in functie van de klantvriendelijkheid. Daarmee geven
we maximaal uitvoering aan het arrest van het Hof van Beroep in
Gent dat stelt dat jongeren die dat willen, voor minstens 70% van de
onderwijstijd moeten kunnen een beroep doen op
tolkondersteuning.
• Ik zal de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek naar GON
en ION gebruiken om volgend schooljaar de discussie over een
toekomstgerichte organisatie en bekostiging van de
ondersteuning van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften
in het gewoon onderwijs op te starten.
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
4
Anticiperen op de intenties van de minister (3)
talennota 2011 (juli)
• Onder pnt. 3.2.2. (op blz 16 en 17) is er aandacht
voor de Vlaamse gebarentaal
• “Een onderwijsinnovatie binnen het onderwijs
aan dove kinderen dringt zich op”
• De minister doet een paar suggesties…
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
5
Anticiperen op artikel 24 (3)-C
VN-verdrag voor personen met een handicap
Het verdrag voorziet in een speciaal statuut voor blinde, dove
en doofblinde kinderen:
• Staten moeten Braille en gebarentaal bevorderen
• Staten moeten waarborgen dat het onderwijs aan deze
kinderen plaatsvindt in de talen en met de
communicatiemethoden- en -middelen die het meest
geschikt zijn voor de desbetreffende persoon en in de
omgeving waarin hun communicatieve en sociale
ontwikkeling worden gestimuleerd.
Deze bepaling wordt geïnterpreteerd als een toelating om
voor blinde, dove en doofblinde kinderen onderwijs te
laten volgen in scholen voor BuO. (Zie onderhandelingen
World Blind Union en World Federation of the deaf (WFD)
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
6
Graag overleg!
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
7
• Beleid kiest voor:
– Prioriteit invoering VGT als instructietaal
– Uitbreiding aanbod tolken Vlaamse gebarentaal
-> Wij menen dat het niet
bij deze ‘redelijke aanpassingen’ mag blijven.
->
8 gewenste aandachtspunten of actiepunten
voor onderwijsinnovatie van het onderwijs
aan dove en slechthorende kinderen en jongeren
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
8
1.
We pleiten voor een sterk
gediversifieerd aanbod
in gespecialiseerde scholen
en in gewone (inclusieve) scholen
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
9
Een gediversifieerd aanbod (1)
• In aantal klein, maar de ondersteuningsvragen zijn divers
• De onderwijsvraag is steeds een intra-individueel en zeer
dynamisch gegeven
• Continu sterk wijzigende onderwijsbehoeften
Dus pleiten we voor: -> steeds een individueel antwoord
• Soepele overgangs- en combinatiemogelijkheden ts BuO
en gewoon onderwijs
• Flexibele inzetbaarheid van onderwijsondersteuning
• Expertise in diverse contexten en constellaties
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
10
2.
Vlaamse gebarentaal (VGT)
is een essentieel deel van het aanbod
van een school voor BuO Type 7
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
11
“We beklemtonen dat het, niet minder dan voor
horende leerlingen, ook voor de grootste groep
dove en slechthorende kinderen en jongeren
essentieel is dat zij het Standaardnederlands
beheersen, minstens in een geschreven vorm.
Op het vlak van taal en communicatie mag men niet
enkel investeren in VGT.
Evengoed moet de klemtoon liggen op het aanleren
van het Nederlands.”
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
12
VGT aanbod in scholen type 7
Inzetbaar op maat van de individuele leerling
Dit veronderstelt:
• Mogelijkheden om medewerkers op te leiden in VGT
• Medewerkers aantrekken die vaardige VGTgebruikers zijn
• Opgeleide dove medewerkers in dienst (volwaardig
beschermd personeelsstatuut)
• Er kan een vak VGT aangeboden worden in het BuO
en in het GON
• Waar wenselijk is VGT aangewend als instructietaal,
in BuO en in GON
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
13
VGT aanbod in scholen type 7 (2)
Inzetbaar op maat van de individuele leerling
Dit veronderstelt (2):
• Gezinsleden van leerlingen kunnen zich bijscholen in het
omgaan met de vroege communicatiebehoeften van
kinderen met een gehoorverlies
• Mogelijkheden voor gezinsleden om VGT te leren
• Kinderen met thuistaal VGT kunnen we van jongsaf
onderwijs in VGT aanbieden
• Dovenscholen beschikken over tolken VGT
oudercontacten, bij infoavonden, bij beroepsgerichte vakken,
bij leeruitstappen, bij vervanging van leerkrachten…
= ook tolkbewustzijn aanbieden.
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
14
3.
Dovencultuur
en het ervaren van het ‘doof zijn’ bijbrengen
zijn essentieel in het aanbod
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
15
Dovencultuur, meer dan een vak
Dit veronderstelt dat:
• Dovencultuur kan op een gediversifieerde manier
aangeboden worden
• Specifieke doelstellingen rond doofbewustheid
• Mogelijkheden om dove of cultureel dove
medewerkers in dienst te nemen die het vak
Dovencultuur kunnen geven
• Een vak dovencultuur kan aangeboden worden aan
dove en horende leerlingen in het gewoon onderwijs
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
16
4.
Kwaliteitsvol onderwijs aan dove en
slechthorende kinderen en jongeren is meer dan
alleen het aanleren van VGT en Dovencultuur
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
17
Een breed spectrum
van communicatievormen en methodieken (1)
Om communicatie te ontwikkelen en interventies te kunnen
afstemmen op de mogelijkheden van of op de uitdagingen voor
elke leerling.
Medewerkers hebben inzicht in en kennis van:
• Auditieve en visuele communicatiestrategieën
• VGT, NMG, Technische hulpmiddelen, gebruik van
pictogrammen, persoonlijke communicatie…
• een specifieke taaldidactiek
• Hoe het opbouwen en stimuleren van auditieve vaardigheden
• Vaardigheden om dove en slechthorende kinderen technisch
te leren lezen en eveneens het begrijpend lezen optimaal te
stimuleren.
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
18
Een breed spectrum
van communicatievormen en methodieken (2)
• Medewerkers staan open voor de andere manier waarop
dove en slechthorende mensen de wereld beleven
• Medewerkers kunnen op een gestructureerde wijze
leerprogramma’s voor de verschillende
ontwikkelingsgebieden uitwerken
• Er is ruimte om te differentiëren en om
geïndividualiseerd te werken.
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
19
5.
een degelijke opleiding en vorming van
opvoeders, therapeuten, leerkrachten, GONbegeleiders is van cruciaal belang!
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
20
Een degelijke opleiding
We verwachten heel wat specifieke
pedagogische en didactische competenties +
ook specifieke communicatieve competenties
-> In Vlaanderen één vormingscentrum !
• Een specifieke opleiding
• Ontwikkelen van specifieke onderwijsprogramma’s,
didactiek en curricula
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
21
6.
Een gespecialiseerde setting
is niet voor iedere dove of slechthorende leerling
het meest wenselijke onderwijstraject
Daarom :
Er moeten faciliteiten zijn
om andere onderwijsvormen (dan het BuO)
toegankelijk te maken
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
22
tolkuren en GON-begeleiding
• De hoeveelheid GON-begeleiding en tolkondersteuning
laten afhangen van de ondersteuningsnood en niet enkel
van de graad van gehoorverlies
• Schrijftolken in sec. en hoger ond. professionaliseren
• Mogelijkheden van het afstandstolken in
onderwijssituaties onderzoeken
• Aangepaste curricula voor dove studenten aanbieden
• Aangepaste technologie inzetten
• Het BuO van een ander type toegankelijk maken via het
inzetten van tolken en GON. (Prioriteit BuSO)
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
23
7.
Aanpassen van de reglementering
van het leerlingenvervoer
voor deze kleine doelgroep
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
24
Het leerlingenvervoer
• Kleine groep -> Minder scholen (per provincie)
• Het leerlingenvervoer type 7 is georganiseerd
op de leest van alle andere BuO-scholen!
-> Kan het niet effectiever?
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
25
8.
Onderwijs (en zorg)
aan kinderen en jongeren
met auditief meervoudige beperkingen (*)
en niet het minst doof-blinde kinderen en
jongeren vraagt bijzondere middelen!
(*) doof-mentaal geretardeerd, doof-blind of slechtziend,
doof-ASS, doof-motorisch
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
26
Niet te begrijpen:
Middelen zijn jaarlijks afhankelijk
van middelen voor extra weddentoelage!
• Erkenning van de doelgroep doof-Blinden
• Erkenning van de doelgroep sensorisch intensieve
kinderen en jongeren
• Faciliteiten voor vorming, opleiding en coaching
• Een aangepaste omkadering die het mogelijk maakt
zowel voldoende individuele instructiemomenten als
overlegmomenten en intervisie te organiseren
• Organisatorische en arbeidsvoorwaardelijke faciliteiten
en aanpassingen voor geïntegreerde samenwerkingsverbanden tussen onderwijsinstellingen en
zorgvoorzieningen.
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
27
[email protected]
nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
28