Infecties in de zwangerschap

Infecties in de zwangerschap
Inge Gyssens
Internist infectioloog
Jessa ziekenhuis
Alfabetische lijst infecties
Blaasontsteking – nierbekkeninfectie
Cytomegalovirusinfectie (CMV)
Griep (Influenza)
Groep A Streptokokkeninfecties
Groep B Streptokokkeninfecties
Hepatitis A ,B, C , E
Herpes simplex: labialis (koortslip)
Herpes simplex: genitalis
Kinkhoest
Listeriose
Malaria
Mazelen
Rubella (rodehond)
Toxoplasmose
Vijfde ziekte (Parvovirus B19)
Waterpokken
Infecties in de zwangerschap
• Zijn vrouwen dan gevoeliger voor infecties?
– Bij primoinfecties
– Bij reactivaties
• Kennen infecties dan een ernstiger verloop?
– Voor moeder
• spontane abortus
– voor kind
• morbiditeit
• sequelae
Endemisch (aantal artikelen)
Influenza (n = 12)
Herpes simplex virus infectie (n = 5)
Listeriose (n = 7)
Toxoplasmose (n = 6)
Mazelen (n = 5)
Varicella (n = 10)
HIV infectie (n = 13)
Import/reizen (aantal artikelen)
Malaria (n = 18)
Hepatitis E infectie (n = 8)
Pokken (n = 1-review)
Infecties tijdens de zwangerschap
• Zijn vrouwen dan gevoeliger voor infecties?
Misschien: malaria, HIV infectie, listeriose
• Kennen infecties dan een ernstiger verloop?
JA: voor
influenza, malaria, hepatitis E, and herpes simplex virus (HSV) infectie
(risico voor disseminatie/hepatitis);
• Ook mazelen en pokken
– spontane abortus
– morbiditeit
– sequelae
moeder
foetus - neonaat
• Verworven
immuniteit
Onrijp
immuunsysteem
• Cellulaire
respons
moeder
foetus - neonaat
CMV
Toxoplasma
Parvovirus B19 (5e ziekte)
(Mazelen Rubella)
Neonaat: herpes simplex
Listeria
Pasgeborene
Groep B Streptokokkeninfecties
Listeriose
Herpes simplex gedissemineerd
Casus 1
•
•
•
•
•
Sofie, 29 jaar
Kinderwens
Komt bij 12 weken zwangerschap
Serologie?
Syfilis - , HIV - , hepatitis B -, C -, CMV IgG -,
Toxoplasma IgM lage titer, Toxoplasma IgG lage
titer
Wat te doen?
Toxoplasmose (1)
Verwekker: Toxoplasma gondii. protozoön
Tachyzoiëten (uit weefselcellen)
Transmissieroute: via kattenfeces,
met kattenfeces besmette tuinaarde, voedsel en
transplacentair. Incubatietijd: 10-23 dagen. Symptomen: men merkt meestal weinig
van een infectie met Toxoplasma,
soms zijn er klachten van moeheid,
lusteloosheid en lichte koorts. Besmettelijke periode: n.v.t.
Toxoplasma levenscyclus
eindgastheer
Toxoplasmose (2)
• Incubatie: 10-23 dagen
• Enkel primo-infectie leidt tot congenitale toxoplasmose
• 1e trimester:
hydrocefalus, cerebrale verkalkingen, mentale retardatie,
microcefalie, oogafwijkingen en doofheid of intra-uteriene
vruchtdood (spontane abortus)
• De schade aan de ogen door choreoretinitis (netvlies) met
visusverlies treedt vooral op na 15-20 jaar.
Toxoplasmose diagnostiek (3)
• ! IgM kan lang, bij een aanzienlijk deel zelfs
nog 2 jaar na seroconversie, aantoonbaar zijn
• Mogelijkheden diagnostiek
– Tweede serummonster na 2wk IgM en IgG:
titerstijging?
– aviditeit van IgG (hoog bij oudere infectie)
Toxoplasmose (4):
behandeling
• Weinig evidence
• Controversieel
• Spiramycine
of pyrimethamine/sulfadiazine
CMV
Transmissieroute:
direct en indirect contact met speeksel, urine,
sperma
Incubatietijd:
4-12 weken.
Symptomen:
vaak asymptomatisch, soms koorts en
moeheid.
IgG antistoffen
voor de zwangerschap
sluiten primo infectie uit
Besmettelijke periode:
tijdens de primaire infectie
tijdens perioden van asymptomatische
reactivatie. 10-30% van de peuters en kleuters
heeft CMV in speeksel of urine
Diagnostiek CMV
• Voor de zwangerschap
CMV IgG antistoffen bepalen
• Tijdens de zwangerschap
Diagnostiek door gynecoloog
• Na de geboorte
viruskweek van een in de eerste drie weken na
de geboorte afgenomen urinemonster.
Bloedonderzoek bij zwangeren
• Zo vroeg mogelijk in de zwangerschap (liefst
kort tevoren): CMV, toxoplasmose
• Standaard: HIV, hepatitis B, syfilis (NL)
• Indien positief: andere SOA testen
• Koortsende ziekte en risico:
– CMV serologie herhalen indien IgG negatief
Groep B streptokokken (GBS) (1)
• Verwekker: Streptococcus
agalactiae
• Transmissieroute: direct
contact.
• Symptomen: geen,
commensaal in darmkanaal.
Besmettelijke periode: zolang
GBS aanwezig is
• Gevolgen
– Neonatale sepsis bij prematuren
Groep B streptokokken (GBS) (2)
• Advies hoge gezondheidsraad
PREVENTIE VAN PERINATALE
GROEP B STREPTOKOKKENINFECTIES 2003
Penicilline bij dragerschap, gebroken vliezen en
prematuriteit
Listeriose (1)
• Verwekker: Listeria monocytogenes
gram positieve bacterie
• Transmissieroute: via voedsel
rauw vlees, groenten, melk, zachte kaas
• Meestal in het derde trimester
• Symptomen: influenza-like illness met lichte koorts.
• Incubatietijd: 2-4 weken
• Symptomen: bij immuuncompetente personen meestal asymptomatisch
of mild griepachtige beeld
• Besmettelijke periode: Listeria blijft enkele maanden aantoonbaar in
faeces • miskraam, doodgeboorte, prematuriteit, neonatale sepsis
Listeriose (2)
• Diagnostiek: bij zwangere met koorts: bloed
kweken
• Therapie: amoxicilline
Casus 2
•
•
•
•
•
Mariama, 24 jaar
3 dagen terug uit R Congo
26 weken zwanger
Koorts 39,9°C, rillingen
Icterische sclerae
“Nooit malaria gehad”
Wat te doen?
Casus 2
•
•
•
•
Differentiaal diagnose:
Malaria
Andere koortsende ziekte
Hepatitis E?
Casus 2
• Malaria bij primipara na reis naar endemisch gebied
• “visiting friends and relatives”
• Immuniteit gedaald (was 3 jaar in België)
! Ook in Congo verloopt malaria ernstiger tijdens de eerste zwangerschap
Steeds verwijzen voor verder onderzoek
Plasmodium falciparum malaria
• Sequestratie in de
placenta
• Anemie bij moeder
• Laag geboortegewicht
• Intrauteriene
groeiachterstand
• Vroeggeboorte
• Behandeling: kinine
Hepatitis E
• Waar?
• India, ZuidOost Azië, Middenoosten, and
Afrika
• Verloopt ernstiger tijdens de zwangerschap
• Fulminante infectie
• Acuut leverfalen
• Hoge mortaliteit in het derde trimester
Syfilis
• http://www.infectieziektebulletin.be/defaultSubsite.as
px?id=9752#.UoK7jaXh4pE
• Prenatale testen voor syfilis: zinvol in België?
• Treponema pallidum serologie
• Behandelen Zwangere:
• ongeacht het stadium Benzathine-benzylpenicilline
Vijfde ziekte: erythema infectiosum
parvovirus B19 (1)
• Verwekker: Parvovirus B19
• Transmissieroute: aerogeen,
druppelinfectie
• Incubatietijd: 1-3 weken
• Symptomen: exantheem,
beginnend in het gezicht
(appelwangen) soms koorts,
algemene malaise of
gewrichtsklachten
• Besmettelijke periode: 1 week
voorafgaand aan het exantheem;
na het begin van het exantheem is
de patiënt niet meer besmettelijk
Clinical dermatology: A color guide to
diagnosis & therapy, by Thomas P. Habif,
Fourth edition, 2004.
Vijfde ziekte: erythema infectiosum
parvovirus B19 (2)
• Miskraam of intra-uteriene vruchtdood (9%)
bij primo infectie < 20 wk
• Geen sequelae bij levendgeborenen
• Screening vrouwen mogelijk (beroepsrisico)
Herpes simplex (koortslip)
http://hardinmd.lib.uiowa.edu/cdc/coldsores.html
Herpes neonatorum: zeldzaam; enkel bij primoinfectie moeder
Mazelen-Rubella
Vaccinatiegraad bij jonge kinderen en adolescenten Vlaanderen
– Jonge kinderen 96,6% (mazelen-bof-rubella/MBR),
– bij 14-jarigen 92,5% (MBR dosis 5de leerjaar).
Bron Vlaams Infectieziektenbulletin
HIV
• Jessa: medische en verpleegkundige
procedure
Conclusie
probleeminfecties intrauteriene ontwikkeling
• Nummer 1 = CMV
• Toxoplasmose
• Rubella/mazelen (zeldzaam)
Maatregelen voor/tijdens de zwangerschap
• Bloedonderzoek voor de zwangerschap
• Vaccinatiestatus:
– BMR (niet tijdens de zwangerschap)
– influenza geinactiveerd wel
• Hygiene
– handen wassen ! Professioneel: handalcoholgel
(contact kleine kinderen, dieren)
– rauwe melk en rauw vlees mijden
– Reizen buiten Europa
Take home message
• Kinderwens? Serologische status VOOR de
zwangerscha
• Koorts zonder LWI tijdens de zwangerschap
(contact kinderen G2, crèche..)
• Preventie:
• Basisvaccinaties in orde + influenzavaccinatie,
kinkhoest