Hst. 3 Endocrinologie Struma Stress 3.1 Hormonen Hypothalamus

Hst. 3 Endocrinologie
Struma
Stress
3.1 Hormonen
Hypothalamus
Hypofyse
Hormoon: signaalstof die door
endocriene klieren wordt
geproduceerd en via het bloed Schildklier
haar bestemming bereikt.
Bijschildklieren
De belangrijkste endocriene
klieren:
Bijnieren
Pancreas
Uterus en Ovaria
Testikels
Hormonen algemeen
• https://www.youtube.com/watch?v=RYWWZA
szS4k
3.2 Hypothalamus en hypofyse
De hypothalamus en hypofyse zijn gelegen in de tussenhersenen.
De hypothalamus staat in verbinding met de hypofyse via de
hypothalamo-hypofysaire as.
De hypothalamo-hypofysaire as bestaat uit axonen en een
poortadersysteem.
3.2 Hypothalamus en hypofyse
Neurohypofyse staat met axonen in verbinding met de hypothalamus en
produceert ADH (antidiuretisch hormoon = vasopressine) + oxytocine
ADH
Oxytocine
Vermindert de productie van urine
Samentrekken baarmoeder
Osmotische waarde van bloed daalt
Uitdrijven jong
Hypothalamus merkt dit op
Melkklieren geven melk af
Remming aanmaak van ADH
Bij mnl dier samentrekken
spieren voor ejaculatie
Productie van urine / Osmotische waarde
van bloed stijgt
Hypothalamus activeert neurohypofyse
voor aanmaak van ADH
NEGATIEVE TERUGKOPPELING
3.2 Hypothalamus en hypofyse
Adenohypofyse wordt door de hypothalamus aangestuurd via de poortader d.m.v.
hormonen.
Releasing factor: activeert hypofyse tot afgifte van hormoon
Inhibitor factor: stopt hypofyse tot afgifte van hormoon
Adenohypofyse maakt op bevel van hypothalamus:
- Prolactine  vorming van melk (aminozuren  melkeiwitten)
- Groeihormoon (GH)  aanmaak bouwstoffen
- Adreno-cortico-troop hormoon (ACTH)  stimuleert bijnierschors
- Melanotroop hormoon (MSH)  vorming pigment in huid
- Thyreotroop hormoon (TSH)  stimuleert schildklier
- Follikelstimulerend hormoon (FSH)  aanmaak follikels / zaadcellen
- Luteostimulerend hormoon (LH)  stimuleert ovulatie / vorming testosteron
Voor elk van de bovengenoemde hormonen
worden releasers en inhibitors geproduceerd!!
Adenohypofyse: releasing en
inhibiting factors
•
•
•
•
•
•
•
prolactine
groeihormoon (GH)
adreno-cortico-troop hormoon (ACTH)
melanotroop hormoon (MSH)
thyreotroop hormoon (TSH)
follikelstimulerend hormoon (FSH)
luteotroop (of luteostimulerend) hormoon
(LH)
Nieren en bijnieren
Reis doorheen de nieren
• https://www.youtube.com/watch?v=iuA1HGI
OLeE
Nieren
Nieren produceren renine + EPO (erythropoetine)
Renine
(bij te lage bloeddruk en Na-spiegel)
Constant houden van bloeddruk en
Na-spiegel
EPO
Aanmaak erytrocyten in beenmerg
Bij gebrek aan EPO ontstaat anemie
(chronische nierinsufficiëntie)
Bijnieren
Bijnieren bestaan uit een schors (cortex) en een merg (medulla)
De cortex is opgebouwd uit drie lagen die elk andere hormonen produceert.
Buitenste laag van de cortex maakt aldosteron op bevel vd nieren
Renine-angiotensine-systeem
Bij lage bloeddruk maken de Nieren
Renine
NEGATIEVE TERUGKOPPELING
Angiotensinogeen (in bloed) +ACE  angiotensine
Bijnieren produceren (mineralocorticosteroid) aldosteron
Bloeddruk stijgt door vernauwing bloedvaten
Nieren houden Na vast
Bijnieren
Tweede laag:
Bijnieren
Voorlopers van geslachtshormonen
Ovaria / testes
Hebben bij sterilisatie nog
voldoende kracht om poes
krols te laten worden!
Oestrogeen / progesteron / testosteron
Derde laag: glucocorticosteroiden door ACTH van hypofyse
- Glucose
leveren aan hersenen ipv aan spieren.
- Eiwitten en vetten omzetten in glucose.
(gluconeogenese)
- Remmen ontstekingsreacties.
Medulla bijnieren (ad rena)
Medulla:
Adrenaline / noradrenaline
Lichaam voorbereiden op actie
(Sympathische zenuwstelsel)
Zijn zeer instabiel en verdwijnen
snel uit bloed, geen negatieve
terugkoppeling nodig!
Fight-flight-fright/freeze
Hart gaat sneller kloppen / grotere bloed toevoer naar
skeletspieren / minder bloed naar darmen / pupillen verwijden
adrenaline
• https://www.youtube.com/watch?v=rhKRRP6
sVNs
3.4 Schildklieren en bijschildklieren
Schildklier produceert onder invloed van TSH (Thyreotroop hormoon) van de
hypofyse:
T3 (trijoodthyronine + T4 (tetrajoodthyronine)
Lichaamscellen aanzetten tot snellere metabolisme /
lichaamscellen gevoelig maken voor GH
(bij afwezigheid ontstaat dwerggroei)
Schildklier produceert onder invloed van Ca in het bloed
Calcitonine (remt de afbraak van botweefsel)
POSITIEVE FEEDBACK
Hoe meer Ca in het bloed, hoe meer
calcitonine wordt geproduceerd.
Schildklier en bijschildklier
• https://www.youtube.com/watch?v=m5oJ7Eb1ZU
3.4 Schildklieren en bijschildklieren
Bijschildklieren produceren PTH (paraathormoon)
PTH
Verhoogt Ca spiegel
- Osteoclasten maken Ca vrij
- Calcium uit urine terugwinnen
- Vit. D neemt Ca uit darmen op
Calcium (Ca) speelt een belangrijke rol bij de stofwisseling,
een correcte Calciumspiegel is van levensbelang!
Lage Calciumspiegel
Calcitonine
PTH
Hoge Calciumspiegel
pancreas
• https://www.youtube.com/watch?v=NZ4zcrTz
UjA
3.5 Pancreas
De pancreas bestaat uit een exocrien en een endocrien deel.
Endocrien, de Eilandjes van Langerhans, bestaan uit twee soorten cellen:
α-cellen
β-cellen
Glucagon
Insuline
Verhoogd het bloedsuikergehalte door
lever te stimuleren glucose vrij te maken
Verlaagd het bloedsuikergehalte door
cellen glucose te laten opnemen
Bevorderd de gluconeogenese
Remt de gluconeogenese
diabetes
• https://www.youtube.com/watch?annotation
_id=annotation_187781&feature=iv&src_vid=
RUMuhvZqKCo&v=qdQ5_ZZ1d_Y