Powerpoint hormonale regulatie

Hormonale regulatie
Hormonale stelsel
• = endocriene stelsel
(endocrien = naar binnen afgeven)
• ± 50 hormonen
• Hormoonklieren produceren hormoon
• Hormoon = chemische boodschapper
• Receptoren in doelwitweefsel 
Herkennen hormoon
Vraag
• Wat is de functie van een endocriene
klier?
• Produceren van hormonen
• Wat is doelwitorgaan van een hormoon?
• Orgaan dat gevoelig is voor hormoon
• Waarin is mate van reactie van
doelwitorgaan afhankelijk?
• Concentratie hormoon
Hormoonspiegel
• Transport via bloed
• Concentratie hormoon schommelt:
– Lever breekt af
Continue proces
– Hormoonklieren maken aan
gereguleerd door regelkring
• Doelwitorgaan
Hormoonproducerende klieren
Zenuwstelsel - hormoonstelsel
Zenuwstelsel
Hormoonstelsel
Regeling vindt
plaats d.m.v.
impulsen
Hormonen
Snelheid =
snel
langzaam
Duur =
kortdurend
Langdurend
Regeling bereikt
plaats van
werking
Via uitlopers van
zenuwcellen
Via bloed
Hypofyse
• = hormoonklier
• Stimuleert werking van hormoonklieren
• Hypofyse gestimuleerd of geremd door
hypothalamus
Hypofyse
• Produceert hormonen o.a.:
– Oxytocine  melkproductie, weeen
– Groeihormoon  groei, ontwikkeling
– ADH  urineproductie in nieren
– TSH  stimuleert schildklier
Hypofyse produceert
Oxytocine
• Veroorzaakt samentrekking glad
spierweefsel:
• 1. baarmoederwand
– progesteron remt oxytocineaanmaak
• 2. melkklieren
– Zuigen aan tepel  oxytocine
Regelkring
•
•
•
•
Sensor registreert waarde 
CZS beoordeelt (interne norm) 
↑↓ door (motorische) zenuwcellen
Hormoonklier  productie ↑↓
Regelkring
Negatieve feedback
• > hormoon  < hormoonproductie
Hypofyse produceert
ADH (anti-diuretisch hormoon)
• Osmoreceptoren in hypothalamus registreren >
osmotische bloedwaarde
– Te veel zout
– Te weinig water
• Zenuwstelsel stimuleert ADH afgifte
• Nieren (doelwitorgaan)  minder
wateruitscheiding 
– 1. Lagere osmotische waarde
– 2. hogere bloeddruk
Schildklier
•Bekijk de film over hormonen
Schildklier
•Jodium nodig voor Thyroxineproductie (schildklierhormoon)
•Thyroxine stimuleert verbranding in lichaamscellen:
•Celstofwisseling
•Groei
•Veel schildklierwerking
 mager, rusteloos
•Weinig schildklierwerking
 klein, koud, traag
•Vroeger: gebrek aan Jodium
•Nu: bakkerszout
Opdracht
Teken een
regelkring
van de
Schildklier
Hint?
Schildklier
Regelkring
(Negatieve feedback)
↓ Thyroxine
 productie TSH ↑
(Schildklierstimulerend hormoon)
 Schildklier actiever
 Thyroxine ↑
 Remming hypofyse
 Productie TSH ↓
Eilandjes van Langerhans
• In alvleesklier
• Sensor in Eilandjes van Langerhans
• Hormoon:
– Insuline
– Glucagon
(antagonist)
• Film
Eilandjes van Langerhans
Insuline bloedsuikerspiegel ↓
1. Glucose  Glycogeen (lever / skeletspieren)
2. Glucoseopname in cel ↑
Glucagon  bloedsuikerspiegel ↑
Bijnieren
• Ligging: op nier
• 2 delen (2 aparte hormoonklieren):
– Bijniermerg
• Adrenaline
• Nor-adrenaline
– Bijnierschors
• Aldosteron
• Cortisol
Adrenaline / Nor-adrenaline
•
•
•
•
•
•
Glycogeen  glucose
Hartactiviteit ↑
Pupillen verwijden (schrikogen)
Bloedvatverwijding in skeletspieren,
Spierspanning ↑ (trillen op benen)
Elders bloedvatvernauwing (bleek zien)