Herfststormen en hoosbuien

MILIEU
DA KENRA A D NU M M E R 12 8, O K TO B E R 2015
S E RIE BE PL A NT I NG OP DA K E N ( 7 9 )
Herfststormen
en hoosbuien
Klimaatverandering is aan de orde van de dag,
weerberichten reppen ook dit jaar van windhozen,
hittegolven, langdurige droogte en enorme natheid.
In de toekomst zullen we hier veel mee te maken
krijgen en dit zal gevolgen hebben voor de
plantenkeuze in (dak)tuinen.
Sisyrinchium
striatum
Biezen op het dak
O
Bieslelie met o.a. vuurpijl en bieslook op MoorgateCrofts roofgarden
06-10-15 15:19
©NIGEL DUNNETT
Te veel of te weinig vocht, uitdroging
en storm, temperatuurstijging en vorst,
de daktuin moet op alles voorbereid
zijn. Een plant die binnen dat systeem
past is de bieslelie Sisyrinchium
striatum. Aanbevelingswaardige eigenschappen zijn de mooie groengrijze
bladkleur, het verdragen van hitte,
droogte en tijdelijke natheid, de windvastheid, de mooie winterverkleuring
(tot bijna zwart blad) en de zomerbloei
van juni tot juli.
De enige negatieve eigenschappen van
de plant zijn de zaaikracht en de discutabele winterhardheid want bieslelie
is vorstgevoelig als er te veel vocht in
de bodem zit.
Beide genoemde minpunten hoeven
geen probleem te zijn, want in het
beplantingsplan voor de tuin kan
rekening worden gehouden met het
uitzaaiende karakter van bieslelie en
in het onderhoud zijn de zaailingen
©NIGEL DUNNETT
nderzoeken wijzen uit dat
het verspreidingsgebied van
de soorten gaat veranderen
door de huidige klimaatverandering.
In Europa wordt ongeveer 20% van
de habitats en 12% van de belangrijke
soorten door de klimaatverandering
bedreigd. Plantenkwekers bezinnen
zich daarom op aanpassing van hun
sortiment. Soorten die als onvoldoende
winterhard te boek stonden, worden
tegenwoordig wel aangeboden,
vertrouwend op milde winters.
Maar we zullen ook sterkere planten
moeten gaan toepassen, planten die de
grotere extremen van het weer goed
verdragen.
Moorgate Crofts roofgarden van Nigel Dunnet.
16
DR128_016-017.indd 16
10-10-15 11:10
MILIEU
DA KENRA A D NU MMER 12 8, O K TO B E R 2015
S E RIE BE PL A N T I NG OP DA K E N ( 7 9 )
Sterke dakplanten die zich aanpassen aan de omstandigheden
Botanische naam
Nederlandse
naam
Bijzonderheid
Substraatdikte
vanaf
Ajuga reptans
zenegroen
verdraagt nat en droog, zon en schaduw
Allium schoenoprasum
bieslook
verdraagt enorme natheid
100 mm
80 mm
Anaphalis margaritacea
witte knoop
verdraagt nat, houdt van droog en warm
200 mm
Astilbe chinensis ‘Pumila’
spirea
enige Astilbe die ook echt droogte verdraagt
200 mm
Buddleja davidii
vlinderstruik
als zaailing sterkst, dan ‘climatproof’
200 mm
Carex morrowii
zegge
sterke grassoort, liever niet te veel zon
200 mm
Cytisus scoparius
brem
overal tegen bestand, maar liefst droog en zon
200 mm
Eryngium yuccifolium
yuccadistel
droogte en zon favoriet, stormbestendig
200 mm
Juniperus communis
jeneverbes
wind, hitte, droogte resistent, nat tijdelijk mogelijk
300 mm
Luzula pilosa
ruige veldbies
droog tot nat, schaduw
200 mm
Luzula sylvatica
veldbies
droog tot nat, liefst beschaduwd
250 mm
Salix repens
kruipwilg
van droog tot nat, heet tot koud of storm
200 mm
Saponaria occymoides
zeepkruid
weinig verdamping bij droogte en wind
120 mm
Sedum telephium
hemelsleutel
van vochtig grasland tot droge daktuin met wind
80 mm
Sisyrinchium angustifloium blauwe bieslelie
blauw voorjaar, 15 cm, liefst vochtige bodem
100 mm
Sisyrinchium californicum
gele bieslelie
geel voorzomer, 25 cm, liefst vochtige bodem
120 mm
Sisyrinchium striatum
bieslelie
crème zomer, 50 cm, liefst droge bodem
150 mm
Yucca filamentosa
palmlelie
warm en droog met wind geen probleem
200 mm
gemakkelijk te verwijderen en eventueel te herplanten om vorstschade te
herstellen.
Juist die spontane groei van de plant
geeft dynamiek aan de tuin en zorgt
door de jaren heen voor een wisselende uitstraling. Uit ervaring met
bieslelie in mijn eigen behoorlijk natte
tuin blijkt dat deze plant zich voor
de eerste vorst uitzaait op de meest
zonnige plekjes en de kou hiermee
ruimschoots de baas is. Elk jaar,
na een stevige vorstperiode toont mijn
border anders, wat ik als een bijzondere kwaliteit zie. Daarmee is
Sisyrinchium een eigengereide plant
die alle elementen trotseert.
De naam bieslelie verwijst naar de
grasachtige bladeren, die vooral de
blauwe en gele bieslelie kenmerken.
Beide soorten zijn redelijk geschikt
voor de extensieve daktuin.
Met 80 mm lukt het soms om de
blauwe bieslelie meerdere jaren op
het dak te behouden, maar 100 mm
substraatdikte geeft beter resultaat.
Voor de gele is een minimum van
120 mm nodig. Sisyrinchium striatum,
die veel hoger wordt en qua blad
meer aan Iris doet denken, groeit pas
overtuigend vanaf 150 mm substraat.
Deze biesleliesoort komt van origine
uit Chili en Argentinië, heeft jarenlang
als niet winterhard te boek gestaan
en was daardoor amper te koop in
Nederland. Met de warmere zomers
en winters is hier verandering in
Sisyrinchium angustifolium in 80 mm substraat.
Sisyrinchium striatum.
gekomen en is Sisyrinchium striatum
nu volop verkrijgbaar en toepasbaar.
Een mooi voorbeeld van een daktuin
met Sisyrinchium striatum is het dak
dat Nigel Dunnet heeft ontworpen
in Yorkshire op het Moorgate Crofts
Business Centre. Het toepassen van
weelderige planten met verschillende
groeivormen doet de stijve bladeren
en bloemen van de bieslelie goed
uitkomen. Zijn dak is een prachtige
inspiratiebron voor de toepassing van Sisyrinchium dat
navolging verdient.
Tekst en beeld: Annemieke Langendoen, Hollandsgroen BV (onderdeel
van de Van der Tolgroep)
Bieslelie in border bij Haddon Hall.
17
DR128_016-017.indd 17
10-10-15 11:10