Wat staat in de Schijf van Vijf en wat niet?
advertisement
22 maart 2016 Vandaag presenteert het Voedingscentrum de nieuwste update van de Schijf van Vijf en start een landelijke campagne. Het voorlichtingsmodel in de vorm van een schijf met 5 vakken geeft de essentie van gezond eten weer. Mensen kunnen hiermee gezonde(re) keuzes maken naar eigen smaak en voorkeur. Elke stap richting de Schijf van Vijf levert gezondheidswinst op. Meer dan ooit zet de omgeving aan tot ongezond eten. In deze tijd van overvloed en verwarring over voeding biedt de Schijf van Vijf houvast. Aan de basis van de Richtlijnen Schijf van Vijf staan de Richtlijnen Goede Voeding 2015 van de Gezondheidsraad, samen met bestaande normen voor voedingsstoffen. Er is in Nederland geen ander voorlichtingsmodel zo uitvoerig wetenschappelijk onderbouwd. Onbewerkte producten voeren de boventoon in de Schijf van Vijf. Veel fruit, groente en volkorenproducten. Vlees mag wat minder en kan vervangen worden door peulvruchten, noten, ei of tofu. Ook staat er vis en zuivel in, zachte en vloeibare smeer- en bereidingsvetten voor de onverzadigde vetten, en kraanwater, thee en koffie als de beste vochtleveranciers. Alles wat goed voor je is Wie eet volgens de Schijf van Vijf krijgt alles binnen voor een goede gezondheid. Het geeft de optimale combinatie weer van producten die de Gezondheidsraad aanraadt om chronische ziekten te voorkomen, en producten die zorgen voor genoeg energie en alle nodige voedingsstoffen om het lichaam fit te houden. Gezond eten volgens de Schijf van Vijf betekent: vooral uit de Schijf van Vijf eten; elke dag uit elk vak de juiste hoeveelheden en volop variëren. Bewerkte producten bevatten over het algemeen veel suiker, zout of verzadigd vet en staan niet in de Schijf van Vijf. Snoep, snacks, koek, sauzen, vleeswaren, sappen en zoet broodbeleg kunnen er wel bij, maar niet te veel en niet te vaak. Stapsgewijs en op maat De consument bepaalt zelf welke stappen hij kan en wil maken richting Schijf van Vijf. De nadruk in de advisering ligt op veranderingen waarbij elke stap in de goede richting telt. De nieuwe tool Mijn Eet-update geeft persoonlijke suggesties hiervoor en herinnert deelnemers aan hun voornemen. Voeding is bovendien heel persoonlijk. Daarom houden we in de advisering zoveel mogelijk rekening met leeftijd, geslacht, eetgedrag en persoonlijke voorkeuren. De Schijf van Vijf voor jou-tool laat met verschillende voorbeelden zien hoe je de aanbevolen hoeveelheden voedingsmiddelen uit de Schijf van Vijf omzet in een dagmenu naar eigen smaak. Gezond eten met de Schijf van Vijf Gezond eten met de Schijf van Vijf Hoeveel en wat kan ik per dag eten? Aan de slag met gezonder eten De Schijf van Vijf in een notendop Het gemak van de Schijf van Vijf Leestip Schijf van Vijf (achtergronden) Kijktip: onze expert geeft je een tour langs de Schijf van Vijf Meer filmpjes Je lijf gaat je hele leven mee, daar wil je dus zo goed mogelijk voor zorgen. Maar hoe doe je dat? Als je volgens de Schijf van Vijf eet, neem je genoeg van alle producten die gezondheidswinst opleveren, plus alle benodigde voedingsstoffen om fit voor de dag te komen. De Schijf van Vijf bestaat uit 5 vakken vol goede producten om uit te kiezen. Kies elke dag genoeg uit elk vak en varieer daarbij volop, dan krijgt je lijf wat het nodig heeft. Waar heb jij zin in vandaag? Heb je meer zin in broccoli of witlof? En neem je vis, peulvruchten of vlees? Is daar pasta, aardappelen of couscous lekker bij? Wil je melk of yoghurt? Iedereen maakt zijn eigen Schijf van Vijf Of je nu vooral Hollandse pot kookt of helemaal thuis bent in de oosterse keuken, of je nu vegetarisch kookt of graag een stukje vlees eet: binnen de Schijf van Vijf zijn er eindeloos veel mogelijkheden. Je richt de Schijf van Vijf zelf in. Volg je smaak! Gezond eten met de Schijf van Vijf is goed voor je lijf De basis van de Schijf van Vijf bestaat uit producten die volgens de laatste wetenschappelijke inzichten goed zijn voor je lichaam. Omdat ze bijvoorbeeld de kans op hart- en vaatziekten en kanker verkleinen. Als je eet volgens de Schijf van Vijf krijg je daarnaast voldoende mineralen, vitamines, eiwitten, koolhydraten, vetten en vezels binnen. Kies je verder niet te vaak voor producten die buiten de Schijf van Vijf staan, dan blijf je makkelijker op gewicht en vergroot je de kans op een gezonde oude dag. Bovendien helpt de Schijf van Vijf je om in grote lijnen milieuvriendelijker te eten. Vis, peulvruchten, vlees, ei, noten en zuivel Een snelle bonenschotel, pittige viscurry, rijst met tofu of aardappelen, groente en vlees. Wat kies jij vandaag? De trend is: meer plantaardig en minder vlees. Daarmee zorg je goed voor jezelf en het milieu. Dit vak bestaat uit producten met veel eiwit. De producten dragen ieder zijn eigen steentje bij aan je gezondheid. Vis, peulvruchten, vlees en ei Met het eten van vis verlaag je het risico op hart- en vaatziekten. Peulvruchten verlagen je LDLcholesterol, wat helpt om je bloedvaten gezond te houden. In vlees en ei zitten veel goede voedingsstoffen, zoals ijzer en vitamine B12. Tips voor vis, peulvruchten, vlees en ei In deze groep draait het om afwisseling tussen de dierlijke en plantaardige producten. Steeds meer mensen eten niet elke dag vlees. Ook kun je heel goed zonder vlees. Een voorbeeld van een weekindeling kan zijn: 1 dag vis, 1 dag peulvruchten, 1 dag noten, 2 dagen rund- of varkensvlees en 2 dagen kip of ander gevogelte. In plaats van het vlees kun je ook tofu, tempé of ei nemen of nog een keer peulvruchten of een handje noten. Zet elke week peulvruchten op je menu! Goed voor jezelf en het milieu. Vlees is die dag dan niet meer nodig. Peulvruchten zijn bijvoorbeeld linzen, kikkererwten en bruine bonen. Lees meer en bekijk hoe je ze klaarmaakt. 2-3 eieren per week past in een gezonde voeding. Bijvoorbeeld een keer een gekookt ei bij het ontbijt, een omelet bij de lunch of door de salade. Je kunt met ei ook een keer vlees vervangen. Lees meer tips over vis en vlees 1 keer per week vis eten is een echte aanrader. Vooral vette vis zoals makreel, haring, zalm, heilbot, bokking, sardines. Lekker op brood, door salade en bij het avondeten. Ga voor de duurzame vissoorten. Bij vis met het MSC-keurmerk is rekening gehouden met het natuurbehoud in de zee. Voor kweekvis bestaat het ASC-keurmerk. De VISwijzer geeft aanvullende informatie. Haring, makreel en zalm zijn bijvoorbeeld prima keuzes. Eet niet meer dan 500 gram vlees per week (inclusief vleeswaren), waarvan maximaal 300 gram rood vlees. Rood vlees is al het vlees dat komt van runderen, schapen, geiten en varkens. Eet je veel rood vlees, dan heb je meer kans op darmkanker, beroerte en diabetes type 2 (suikerziekte). Rood vlees belast het milieu ook meer dan wit vlees (kip of ander gevogelte), vis en ei. Wil je letten op dierenwelzijn? Let dan bij het kopen van vlees of ei op keurmerken zoals Beter Leven-sterren, Vrije Uitloop of biologisch. Bekijk ook eens de Boodschappenhulp dierenwelzijn. sluiten Hoeveel vis, peulvruchten, vlees en ei heeft jouw lichaam nodig? Op deze pagina vind je de tool de Schijf van Vijf voor jou. Vul hem in en ontdek hoeveel jij nodig hebt. Wat staat in de Schijf van Vijf en wat niet? Kies vooral producten uit de Schijf van Vijf - Vis (vooral vette vis) - Schaal- en schelpdieren - Peulvruchten, zoals linzen en bruine bonen - Onbewerkt vlees, zoals kipfilet, kipdrumstick, kalkoenfilet, (extra) mager gehakt, biefstuk, magere runderlappen, sukadelap, varkenshaas, haaskarbonades, magere varkenslappen, varkensfiletlapjes, hamlap en mager lamsvlees - Eieren - Tofu en tempé - Kant-en-klare vegetarische burgers, stukjes of balletjes met niet te veel zout Niet in de Schijf van Vijf - Alle vleeswaren, zoals worst, ham of paté - Bewerkt vlees, zoals hamburger, worst en gemarineerd vlees - Vette vleessoorten, zoals speklap, gehakt, varkensschouderkarbonade, krabbetjes, lamskotelet en lamskarbonade - Peulvruchten uit blik met toegevoegd suiker of te veel zout - Kant-en-klare vegetarische burgers, stukjes of balletjes met te veel zout Ontdek waarom deze producten niet in de Schijf van Vijf staan Zuivel Melk, yoghurt, kwark en kaas, ze zijn populair in Nederland. En dat is mooi, want met je dagelijkse portie zuivel verklein je het risico op darmkanker. Eet je yoghurt, dan verklein je bovendien de kans op diabetes type 2 (suikerziekte). Daarnaast levert zuivel je onder andere calcium en vitamine B12. Tips voor zuivel Met halfvolle en magere varianten zuivel krijg je niet te veel verzadigd vet binnen. Yoghurt en kwark combineert fantastisch met fruit. Ook een handje noten erdoor smaakt goed. En bij het ontbijt kun je er volkoren ontbijtgranen bij nemen. Brood met kaas nog smaakvoller maken? Wat denk je van kaas met tuinkers of komkommer, hüttenkäse met reepjes paprika en peper, mozzarella met tomaat en basilicum. En vergeet de tosti niet. Lactose-intolerantie of liever geen zuivel? Sojadrink geeft niet dezelfde gezondheidseffecten als zuivel, maar levert wel vitamine B12 en calcium, als dit eraan is toegevoegd. Hoeveel zuivel heeft jouw lichaam nodig? Op deze pagina vind je de tool de Schijf van Vijf voor jou. Vul hem in en ontdek hoeveel uit deze groep jij elke dag nodig hebt. Neem niet meer zuivel dan aangegeven staat, dan belast je het milieu niet meer dan nodig is. Wat staat in de Schijf van Vijf en wat niet? Kies vooral producten uit de Schijf van Vijf - Magere en halfvolle melk, karnemelk Magere en halfvolle yoghurt Magere kwark Drinkyoghurt Sojadrink met toegevoegd vitamine B12 en calcium 10+, 20+ of 30+ kaas met niet te veel zout Zuivelspread Hüttenkäse Mozzarella Verse geitenkaas Niet in de Schijf van Vijf - Zuivel- en sojadrank met te veel suiker - Pudding en toetjes met toegevoegd suiker - Volle melk en volle yoghurt - Rijstmelk en amandelmelk - Vla - Roomijs, softijs en yoghurtijs - 48+ en 60+ kaas - Feta - Crème fraîche, zure- en kookroom - Slagroom Ontdek waarom deze producten niet in de Schijf van Vijf staan Noten Noten verlagen net als peulvruchten het LDL-cholesterol, en dat is goed voor je bloedvaten. Noten verlagen ook het risico op hartziekten. Met een handje per dag krijg je flink wat onverzadigde vetten binnen die helpen je bloedvaten gezond te houden. Tips voor noten Elke dag wat ongezouten noten is goed voor je lijf. Hoe vind jij noten het lekkerste? Om te eten tussendoor, in je avondmaaltijd, in een salade, in de yoghurt of als notenpasta op brood? Je kunt met een handje noten ook een keer vlees vervangen. Ongebrand, gebrand of geroosterd? Alle noten zonder zout zijn goed. Een handje noten staat in de Schijf van Vijf, maar overdrijf het niet. Er zitten veel calorieën in noten. Gek op pindakaas? Wist je dat er notenpasta en pindakaas bestaat van 100% noten en 100% pinda? Kijk op het etiket of er geen zout of suiker aan is toegevoegd. Hoeveel noten heeft jouw lichaam nodig? Op deze pagina vind je de tool de Schijf van Vijf voor jou. Vul hem in en ontdek hoeveel noten jij elke dag nodig hebt. Wat staat in de Schijf van Vijf en wat niet? Kies vooral producten uit de Schijf van Vijf - Ongezouten noten en pinda’s - Notenpasta en pindakaas van 100% noten of pinda’s Niet in de Schijf van Vijf - Gezouten noten - Borrelnoten - Noten met chocolade of suiker - Notenpasta en pindakaas met toegevoegd zout of suiker Ontdek waarom deze producten niet in de Schijf van Vijf staan Veelgestelde vragen over vegetarisch eten, peulvruchten, noten, vis, zuivel en ei Hoe eet ik minder vlees of vegetarisch? Goede vegetarische keuzes met genoeg eiwit, ijzer en vitamine B1 Hoeveel is vergelijkbaar met 100 gram (1 stuk) bereid vlees? Waar let je op? Eieren 2 eieren Als vegetariër kun je 3-4 eieren per week eten. Eet je wel wat vlees, houd het dan op 2-3 per week. Vis 100 gram Eet je geen vis? Dan mis je de gezondheidsvoordelen van het eten van vis. Lees meer. Sommige kant-enklare vegetarische stukjes, balletjes en burgers 100 gram Zit er (toegevoegd) ijzer en vitamine B12 in? Daarnaast moet er minder dan 1,1 gram zout inzitten. Kijk daarom op het etiket. Bijna alle producten bevatten te veel zout. Peulvruchten en producten gemaakt van de peulvrucht sojaboon (tofu en tempé) 75 gram Peulvruchten zijn bijvoorbeeld bruine bonen, kikkererwten en linzen. Lees meer over peulvruchten en hoe je ze klaarmaakt. Noten, pinda's en pitten 25 gram (een handje) Noten zijn heel gezond, maar overdrijf het niet. Er zitten veel calorieën in noten. Welke noten zijn goed om te eten? Met vitamine B12 Zonder vitamine B12 Groente. Vooral groene bladgroente, zoals spinazie, andijvie en sla Volkoren graanproducten, zoals volkorenbrood, volkoren ontbijtgranen, volkoren couscous, bulgur, zilvervliesrijst en volkorenpasta Seitan Aardappelen Melk, yoghurt en kwark Kaas Sojadranken met toegevoegd vitamine B12 Als je geen of weinig dierlijke producten neemt: vitamine B12-tabletten of met vitamine B12 verrijkte producten Melk, yoghurt en kwark Kaas Volkoren graanproducten, zoals volkorenbrood, volkoren ontbijtgranen, volkoren couscous, bulgur, zilvervliesrijst en volkorenpasta sluitenWat zijn peulvruchten en hoe maak ik ze klaar? Kikkererwten Kidneybonen Kapucijners Bruine bonen Linzen Zwarte bonen Witte bonen Hummus (gepureerde kikkererwten) sluitenWelke noten zijn goed om te eten? Ongebrande noten zijn niet bewerkt en bevatten alleen de eigen aanwezige voedingsstoffen. Noten die sowieso nooit gebrand worden aangeboden zijn walnoten en paranoten. Gebrande noten zijn noten die zijn gefrituurd in olie. Doordat de noten op hoge temperatuur zijn gebrand, bevatten deze noten iets minder vitamines en mineralen dan de ongebrande rauwe variant. Voor hun gezondheidswaarde maakt dat niet veel uit. Omdat noten al veel gezonde onverzadigde vetten bevatten, nemen ze vrijwel geen olie meer op. Gebrande noten bevatten daarom ongeveer evenveel vet als rauwe noten. Geroosterde noten zijn met droge lucht geroosterd. Hier is geen olie aan te pas gekomen. sluitenIk wil of kan geen noten eten, kan ik noten vervangen? sluitenIk wil of kan geen vis eten, kan ik vis vervangen? sluitenIk wil of kan geen zuivelproducten zoals melk nemen, kan ik melk vervangen? sluitenHoeveel eieren per dag of per week?
