Gezonde- en aangepaste voeding bij ouderen

Gezonde en aangepaste voeding
bij het ouder worden
Kimberly Feys – Diëtiste
Liesbeth De Meyer – Logopediste
Als alles goed gaat…

Gezonde voeding

Gezond kauw- en slikpatroon
Gezonde voeding
Voedingsdriehoek
Gezonde voeding
Verhoogde behoefte aan voedingsstoffen
Eiwitten
Calcium
Fosfor
Vitamine D
Vitamine A
+
Gezond kauw- en slikpatroon
Voorbereidings- en mondfase

Eten naar de mond brengen


Afbijten/afhappen


Goede fijne en grove motoriek
Gezonde tanden, tandvlees, mondslijmvliezen en tong
Kauwen



Fijn malen
Voedsel met speeksel vermengen
Bolus vormen
Gezond kauw- en slikpatroon
Keelfase

Verhemeltebogen worden geprikkeld

Slikreflex:


Afsluiten neus-keelholte
Beschermen luchtweg
Gezond kauw- en slikpatroon
Slokdarmfase

Transport doorheen de slokdarm
naar de maag
Als het fout gaat…
… bestaan er alternatieven

Verminderde eetlust

Constipatie

Verstoord kauw- en slikpatroon

Reflux

Ondervoeding

‘Zin’ en ‘onzin’ van diëten
Verminderde eetlust

Minder behoefte aan eten
dus extra aandacht voor wat men eet!

Gebruik voldoende (verse) kruiden (beperk zout)

Zorg voor een aangename eet- en omgevingssfeer
Vermijd alleen eten!

Beweeg voldoende
Verminderde eetlust

Zorg voor gevarieerde voeding

Voorzie voldoende maaltijdmomenten
Sla geen maaltijd over!

Neem voldoende tussendoortjes
(vb.: fruitsla of fruitpap)

Bespreek de verminderde eetlust of problemen met uw gebit
met uw (tand)arts
Constipatie

Medicatie is vaak de oorzaak

Eet voldoende vezelrijke producten

Drink minimum 1,5 l/dag

Beweeg voldoende

Onder controle houden van de defecatiedrang
‘Zin’ en ‘onzin’ van diëten
Vetarm en maagdarmsparend dieet

Zin

Voorkomen van maag- en darmklachten

Voeding:





Gekookte groenten = geen rauwkost
Rijp en geschild fruit
Geen saus
Gekookte aardappelen = geen puree en gefrituurde gerechten
Opletten met gebak en koeken
‘Zin’ en ‘onzin’ van diëten
Zoutarm

Zin


chronisch hartfalen of felle oedemen
nierdialysepatiënten
(op doktersadvies)

Onzin


minder smaak
verhoogde kans op ondervoeding
‘Zin’ en ‘onzin’ van diëten
Diabetes dieet (DM)
Gezonde voeding!

Zin

insulinedependente DM





dessert zonder suiker (yoghurt, pudding)
koeken zonder suiker
zoet beleg zonder suiker (confituur, chocopasta, speculoospasta,
chocolade)
conserven zonder suiker
Onzin!



afhankelijk van bewoner
suikervrije producten = slechte smaak, veel vet!
verminderde voedselinname
Verstoord kauw- en slikpatroon
Voorbereidings- en mondfase

Bemoeilijkte motoriek

Moeite met hanteren van bestek


Onvoldoende lipsluiting

Lekkage, speekselverlies



Hulpmiddelen
Aangepaste beker
Indikmiddel
Onvoldoende kauwfunctie


Voedsel blijft in de wangen zitten, langdurig kauwen
Slecht ruikende adem


Aangepaste consistentie
Mondhygiëne!
Verstoord kauw- en slikpatroon
Voorbereidings- en mondfase
Mondzorg

Natuurlijke tanden en tandvlees




Prothese




2x per dag poetsen (min. 2 minuten)
Zachte/elektrische tandenborstel en tandpasta
Flosdraad/ragertjes
1x per dag reinigen
Protheseborstel en zeep
‘s Nachts droog bewaren
2x per jaar naar de tandarts
Verstoord kauw- en slikpatroon
Keelfase

Verminderde gevoeligheid

Hoesten, overvloedig speeksel, hoorbare ademhaling



Onvoldoende afsluiting neusweg

Voedsel/drank komt terug langs de neus, niezen


Zeer koud/warm voedsel
Indikmiddel
Indikmiddel
Onvoldoende afsluiting luchtweg

Naslikken, vochtige stem, hoesten, hoorbare ademhaling


Indikmiddel
Hoofd naar voor kantelen, goede houding
Verstoord kauw- en slikpatroon
Slokdarmfase



Slechte peristaltiek
Vertraagd transport naar de maag
Gevoel dat er iets blijft hangen




Zacht voedsel, goed kauwen, veel drinken
Onvoldoende sluiting van de bovenste slokdarmsluitspier
Reflux
Verslikken in zure maaginhoud

Aangepaste voeding, rechtop slapen
Verstoord kauw- en slikpatroon
Slokdarmfase
Reflux

Terugstromen van zure maaginhoud in de slokdarm

Vermijd:
-

snel eten
koolzuurhoudende dranken en koffie
sterk gekruid eten
vetrijke maaltijden
alcoholische dranken
Verkies:
-
melkdranken
Verstoord kauw- en slikpatroon
Aangepaste consistentie

Drank





Gewoon
Nectardikte
Honingdikte
Puddingdikte
Vaste voeding


Gewoon
Zachte voeding
= gemakkelijk te kauwen voedsel

Gladde voeding
= zachte voeding zonder stukjes

Dik-vloeibare voeding
Verstoord kauw- en slikpatroon
Aangepaste consistentie

Opgepast!

Vezelige of draderige voeding

Plakkerige voeding

Gemengde consistenties

Knapperige voeding

Schil van groente/fruit

Kruimelige voeding

Harde voeding
Verstoord kauw- en slikpatroon
Wat bij verslikken?








Indien hoesten lukt:
Aansporen tot hoesten
NIET op de rug kloppen
Indien hoesten niet lukt:
 112
Gebitsprothese verwijderen
5 krachtige slagen tussen schouderbladen
Heimlich-manoeuvre
Ondervoeding
Oorzaken
Een groot probleem!

Verminderde opname van voeding

Verminderde vertering van voeding

Verhoogde behoefte voor voeding

Overmatig verlies van voedingsstoffen
Ondervoeding
Aanpak

Opvolgen van de gewichtsevolutie

Aandacht bij maaltijdmomenten

Kwaliteit van de maaltijden

Gevarieerde en verrijkte maaltijden

Orale voedingsondersteuning


Bijvoeding
Eiwitrijke pudding
Ondervoeding
Bijvoeding

Aandacht bij gebruik van bijvoeding!

Verschillende soorten bijvoeding:
Resource 2.0
Resource Fruit
Resource Dessert