lesidee

LESIDEE september 2012
'Levende mammoetcellen
gevonden'
OVER HET LESIDEE
Samenvatting
Er zijn goed bewaarde delen van een mammoet gevonden en volgens de onderzoekers zitten
daar misschien nog levende cellen in. Aan de hand van een paar filmpjes wordt gekeken
wanneer de mammoet leefde en hoe het dier is uitgestorven. Ook helpen de leerlingen de
onderzoekers te bepalen waar de mammoetcellen het best gevonden kunnen worden.
Hoort bij
4 havo; 4 vwo; 5 vwo
Trefwoorden
cel, DNA, erfelijkheid, evolutie, fossiel, genotype, mammoet, ordening, toendra, weefsel
LESIDEE
Brontekst
MOSKOU - Wetenschappers hebben in Siberië resten van een wolharige mammoet gevonden
die nog levende cellen zouden bevatten. Dat deelde de Russische Noordoostelijke Federale
Universiteit dinsdag mee. De wetenschappers hopen het uitgestorven dier in de toekomst te
kunnen klonen.
Op een diepte van honderd meter vonden de onderzoekers haren, weefsel en beenmerg van
een mammoet. De resten zouden cellen bevatten die nog levensvatbaar kunnen zijn.
Expeditieleider Semjon Grigorjev zei evenwel dat het nog maanden zal duren om te bepalen of
er inderdaad levende cellen gevonden zijn.
Een wetenschapper van het Instituut voor Paleontologie van de Russische Academie voor
Wetenschappen, Alexander Agaddzjanja, plaatste tegen persbureau RIA Novosti zijn
vraagtekens bij de ontdekking. Hij achtte het onwaarschijnlijk dat zo diep in de permafrost
cellen zijn gevonden die nog in staat zouden moeten zijn hun celprocessen te verrichten. Ook
vroeg hij zich af waarom de onderzoekers hun vondst niet in een wetenschappelijk artikel
hebben bekendgemaakt.
Bron: www.nu.nl/wetenschap/2907059/levende-mammoetcellen-gevonden.html (11-09-2012)
1
© Uitgeverij Malmberg
LESIDEE september 2012
Links



Paleoworld - Mammoths (7:02). Aflevering van een Engelstalig serie:
http://www.youtube.com/watch?v=UlOyV4KL83Y
De mammoet in het Natuurhistorisch Museum Rotterdam (2:47). Informatie en foto's:
http://www.youtube.com/watch?v=h72RH7kvYP0
Fossielvondsten zuidelijke mammoet in Nederland:
http://www.geologievannederland.nl/fossielvondsten?show=map&groep=&naamnl=Zui
delijke+mammoet&naamws=&tijdvak=&plaats=&postcode=&lattitude=&longitude=&str
aal=999&locatie=#overzicht
Vragen
De mens en de mammoet hebben lange tijd naast elkaar geleefd. De mammoet was een
planteneter en had grote platte kiezen om de 180 kilo gras die hij per dag at te kunnen
vermalen. De mens had dus niet veel te vrezen van de mammoet. Andersom wel, want er werd
flink op ze gejaagd. Toch is de mammoet niet uitgestorven door de mens. Dat komt voor een
groot deel door klimaatveranderingen.
Nu zijn er misschien levende cellen van de uitgestorven mammoet gevonden. Als dat zo is,
zouden de onderzoekers het dier misschien weer tot leven kunnen wekken.
1
2
3
4
5
6
7
8
Er zijn verschillende typen weefsel gevonden, zoals haren en beenmerg.
Wat is de definitie van een weefsel?
Welk weefsel biedt de beste kansen om nog levende cellen te vinden? Waarom is dat zo?
Stel dat het lukt om levende cellen te vinden in het weefsel van de mammoet.
In welk deel van de cel zijn de onderzoekers dan het meest geïnteresseerd? En waarom?
Maakt het uit uit welk type weefsel de cel wordt gehaald?
Wanneer is de mammoet ongeveer uitgestorven?
Doordat het warmer werd trokken de poolkappen zich terug en veranderenden de toendra's
en graslanden.
Waarom was de opwarming van de aarde uiteindelijk de doodsoorzaak van de mammoet?
Hoe kan het dat er in Siberië zoveel goed bewaarde delen van mammoeten worden
gevonden?
De titel van het krantenartikel klopt niet.
Wat klopt er niet aan?
Extra
Bekijk samen met de klas de trailer van de eerste Jurassic Park-film uit 1993 van regisseur
Steven Spielberg: http://www.youtube.com/watch?v=Bim7RtKXv90. De film gaat over het
opnieuw tot leven wekken van dinosauriërs nadat er cellen zijn gevonden die nog leven. Het
liep in de film niet met elke hoofdrolspeler even goed af.
Welke bezwaren kun je bedenken tegen het klonen van een mammoet ? Is het onverantwoord
om de dieren tot leven te wekken? Zou het voor wetenschappelijke doeleinden wel moeten
worden toegestaan? Zouden de gekloonde dieren ook in een dierentuin moeten komen, zodat
iedereen ze kan bekijken?
2
© Uitgeverij Malmberg
LESIDEE september 2012
Antwoorden
1
2
3
4
5
6
7
8
Een groep cellen met dezelfde vorm en functie.
De beste kans om nog levende cellen te vinden is waarschijnlijk het beenmerg. Dit weefsel
ligt goed beschermd in het harde beenweefsel.
In de celkern, hierin ligt al het DNA (zijn gehele genotype).
Nee, zolang het maar een lichaamscel is en geen geslachtscel.
Ongeveer 4000 jaar geleden.
Omdat het klimaat warmer werd, maakten de toendra's en grasvlakten steeds meer plaats
voor bos. Hierdoor was er uiteindelijk niet meer genoeg voedsel te vinden voor de
mammoet.
Vanwege de permafrost. De mammoeten werden door de opwarming steeds verder naar
het noorden gedreven. Als ze daar stierven, werd hun lichaam redelijk goed bewaard door
de vrieskou.
In het artikel staat dat de cellen levensvatbaar kúnnen zijn. De titel suggereert dat er al
levende cellen gevonden zijn.
3
© Uitgeverij Malmberg