Gelijke behandeling

Gelijke behandeling
informatie voor werknemers
Gelijke behandeling:
informatie voor werknemers
Het is wettelijk bepaald dat iemand niet ongelijk behandeld mag
worden vanwege zijn godsdienst, levensovertuiging, politieke
overtuiging, ras, geslacht, nationaliteit, seksuele geaardheid, burgerlijke
staat, handicap of chronische ziekte, leeftijd, arbeidsduur (voltijd- of
deeltijdwerk) of soort contract (vast of tijdelijk). In deze brochure
vindt u onder meer informatie over (on)gelijke behandeling tijdens
een sollicitatieprocedure, op het werk en bij de arbeidsvoorwaarden.
Inhoudsopgave
Wat is gelijke behandeling op het werk?
3
Wat betekent gelijke behandeling voor uw sollicitatie?
4
Mogen bepaalde sollicitanten voorrang krijgen bij de sollicitatie? 6
Hoe zit het met gelijke behandeling op uw werk?
8
Kunt u bij ontslag een beroep doen op gelijke behandeling? 9
Wat kunt u doen bij ongelijke behandeling? 10
Kunt u een klacht indienen bij de Commissie Gelijke Behandeling? 11
Informatie
11
2
GELIJKE BEHANDELING
Wat is gelijke behandeling
op het werk?
Gelijke behandeling op het werk betekent dat uw werkgever u
niet anders mag behandelen dan andere werknemers omdat u
bijvoorbeeld een ander geloof hebt of een handicap. Samengevat: uw
werkgever mag geen onderscheid maken op grond van godsdienst,
levensovertuiging, politieke overtuiging, ras, geslacht, nationaliteit,
seksuele geaardheid, burgerlijke staat, leeftijd, handicap of chronische ziekte, soort contract en arbeidsduur. Dit zijn de zogenoemde
discriminatiegronden.
Goede reden voor ongelijke behandeling
Een werkgever mag alleen onderscheid maken als hier een goede
reden voor is. Er zijn twee mogelijkheden:
1.In de wet is expliciet een uitzondering vastgelegd. De werkgever
mag bijvoorbeeld voorkeur geven aan een kandidaat met een
handicap om de achterstand van deze groep op de arbeidsmarkt
weg te werken.
2.Bij onderscheid op grond van leeftijd, arbeidsduur of het hebben
van een vast of een tijdelijk contract is het maken van onderscheid
mogelijk als de werkgever daarvoor een hele goede reden kan
aanvoeren (zogenaamde ‘objectieve rechtvaardiging’).
Voorbeeld: In een houtverwerkingsbedrijf geldt als regel dat werknemers jonger dan 21 jaar niet met bepaalde zaagmachines mogen
werken. Dit onderscheid op grond van leeftijd kan uit veiligheidsoverwegingen gerechtvaardigd zijn.
Commissie Gelijke behandeling
De Commissie Gelijke Behandeling (CGB) houdt toezicht op de
naleving van de wetten op het gebied van gelijke behandeling.
GELIJKE BEHANDELING
3
Wat betekent gelijke
behandeling voor uw
sollicitatie?
Als u solliciteert, mag uw mogelijke werkgever geen onderscheid
maken op grond van één van de discriminatiegronden. Dit geldt
voor alle onderdelen van de sollicitatieprocedure: van de inhoud
van de personeelsadvertentie waar u op reageert tot uw eventuele
aanstelling.
Personeelsadvertentie en gelijke behandeling
In een personeelsadvertentie mag een werkgever alleen eisen stellen
die nodig zijn voor het werk.Verder mogen er alleen zogenoemde
geslachtsneutrale woorden worden gebruikt, zoals persoon of kandidaat. Ook mag er alleen een leeftijdsgrens worden opgenomen als
hier een goede reden voor is.
Selectieprocedure en gelijke behandeling
U mag alleen worden beoordeeld op basis van de functie-eisen.
Sollicitatiegesprek en gelijke behandeling
Tijdens het sollicitatiegesprek mogen alleen vragen worden gesteld
die relevant zijn voor de functie.Vragen over privé-zaken horen in
een sollicitatiegesprek niet thuis. Bijvoorbeeld vragen naar uw kinderwens of gezinsomstandigheden mogen niet worden gesteld. Ook mag
er niet gevraagd worden naar uw gezondheid of uw ziekteverzuim bij
uw vorige werkgever.
4
GELIJKE BEHANDELING
Alsnog afgewezen
Is de keuze op u gevallen, dan mag u niet alsnog worden afgewezen
omdat de werkgever nieuwe informatie over u gekregen heeft.
Bijvoorbeeld omdat de werkgever tijdens het laatste gesprek met u
over de arbeidsvoorwaarden hoort dat u zwanger bent.
Klacht ongelijke behandeling
Als er tijdens de sollicitatieprocedure sprake is van ongelijke behandeling kunt u bij de werkgever informeren of er een klachtenregeling
voor sollicitanten bestaat.Voor het indienen van een klacht over
ongelijke behandeling of voor advies kunt u ook contact opnemen
met de Commissie Gelijke Behandeling.
GELIJKE BEHANDELING
5
Mogen bepaalde
sollicitanten voorrang
krijgen bij de sollicitatie?
In bepaalde situaties mag een werkgever een voorkeur uitspreken
voor een bepaalde groep sollicitanten. De volgende regels gelden:
Voorkeursbeleid
Als kandidaten gelijk geschikt zijn voor een baan mag een werkgever
een voorkeur uitspreken voor een bepaalde groep.Voorkeursbeleid
mag alleen voor vrouwen, etnische minderheden en personen met
een handicap of chronische ziekte. Er is een aantal voorwaarden.
Een voorkeur voor vrouwen mag alleen wanneer het percentage
vrouwen in een bepaalde functie in een bedrijf beduidend lager is dan
het percentage mannen. Dit betekent niet dat er precies evenveel
mannen als vrouwen in die desbetreffende functie moeten werken.
Een voorkeur voor etnische minderheden mag alleen wanneer het
percentage van deze groep in een bepaalde functie in een bedrijf
beduidend lager is dan het regionale percentage.
Sollicitanten uit groepen waarvoor geen voorkeursbeleid geldt,
bijvoorbeeld mannen, mogen niet bij voorbaat uitgesloten worden bij
de werving van personeel.
Geslachtsbepaalde, rasbepaalde en leeftijdsbepaalde
beroepsactiviteiten
Soms kan een functie alleen door een man of alleen door een vrouw
uitgeoefend worden of door iemand van een bepaald ras. Denk
bijvoorbeeld aan een actrice in een toneelstuk of de rol van Martin
Luther King in een speelfilm. Sommige functies zijn ook leeftijdsbepaald.
6
GELIJKE BEHANDELING
Noodzakelijk vanwege gezondheid/veiligheid
Kandidaten met een handicap of chronische ziekte mogen geweigerd
worden voor de sollicitatieprocedure als dat noodzakelijk is voor
de gezondheid en veiligheid van de kandidaat/werknemer of van
anderen. Ze mogen echter niet worden geweigerd als het risico voor
de gezondheid en veiligheid is weg te nemen door aanpassingen op
de werkplek.
Jongeren
Ook voor jeugdige werknemers kunnen soms andere regels gelden.
Risicovolle werkzaamheden door werknemers onder de 18 jaar
kunnen gevaar opleveren voor de veiligheid of gezondheid van de
werknemers zelf of van collega’s of klanten. Dit kan een reden zijn
om hen uit te sluiten van het sollicitatieproces.
Godsdienst en levensbeschouwing
Ook als het gaat om instellingen op religieuze en levensbeschouwelijke grondslag, is er een aantal uitzonderingen. Als voor de uitoefening van een bepaald beroep, een religieuze of levensbeschouwelijke
overtuiging noodzakelijk is, mag de instelling deze eis aan de sollicitanten stellen.
Zo mag een gereformeerd ziekenhuis een verpleegkundige vragen
met een gereformeerde overtuiging. Door de veelvuldige contacten
die verpleegkundigen met patiënten hebben, geven zij ook invulling
aan de identiteit van de instelling. Deze eis mag dus niet gesteld
worden aan een kok die uitsluitend in de keuken bezig is.
GELIJKE BEHANDELING
7
Hoe zit het met gelijke
behandeling op uw werk?
Op de werkvloer mag geen sprake zijn van ongelijke behandeling. Uw
werkgever mag u niet anders behandelen dan een andere werknemer
omdat u bijvoorbeeld vrouw bent of een handicap hebt. Gelijke
behandeling heeft gevolgen voor alle aspecten van uw werk. Bepalingen cao en gelijke behandeling
Bepalingen in de collectieve arbeidsovereenkomst (cao) die in strijd
zijn met gelijkebehandelingswetgeving zijn ongeldig.
Arbeidsvoorwaarden vast en tijdelijk contract
Een werkgever mag geen onderscheid maken tussen de arbeidsvoorwaarden van werknemers met een vast en tijdelijk contract.
Discriminatie en intimidatie op de werkvloer
Een werkgever is verplicht discriminatie en intimidatie tussen werknemers onderling te voorkomen. Een werkgever moet zorgen voor
een goed werkklimaat. Daar hoort bij het voorkomen van discriminatie en intimidatie tussen werknemers onderling.
Recht op gelijke beloning
Het recht op gelijke beloning maakt deel uit van het recht op gelijke
behandeling. Alle werknemers binnen een bedrijf moeten bij gelijkwaardig werk, gelijkwaardig loon krijgen. Uw werkgever mag dus
geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen, autochtonen
en allochtonen, voltijders en deeltijders, mensen met en zonder
handicap of chronische ziekte en tussen werknemers met een vast en
een tijdelijk contract.
Op de website www.gelijkloon.nl kunt u meer informatie en tips
vinden over gelijke beloning.
8
GELIJKE BEHANDELING
Kunt u bij ontslag een
beroep doen op gelijke
behandeling?
U mag niet worden ontslagen op grond van de discriminatiegronden.
Ook zwangere of zieke werknemers kunnen niet zomaar worden
ontslagen. Als dit wel gebeurt, kunt u een beroep doen op uw recht
op gelijke behandeling.
Ontslag op grond van leeftijd
Het kan dat uw werkgever op grond van uw leeftijd de arbeidsovereenkomst mag beëindigen. Bijvoorbeeld als u de pensioengerechtigde
leeftijd van 65 jaar bereikt. Ook kan er voor een bepaalde functie
een functioneel leeftijdsontslag zijn. Dit houdt in dat u zodra u een
bepaalde leeftijd bereikt ontslag krijgt. Een piloot wordt bijvoorbeeld
ontslagen als hij 56 wordt. Functioneel leeftijdsontslag is vaak bedoeld
om de gezondheid of veiligheid van oudere werknemers en derden
te beschermen.
Meer informatie vindt u op www.szw.nl bij het onderwerp Ontslag.
GELIJKE BEHANDELING
9
Wat kunt u doen bij
ongelijke behandeling?
Denkt u dat u tijdens uw sollicitatieprocedure, op het werk of bij uw
ontslag ongelijk behandeld bent? Dan kunt u de volgende personen
of instanties raadplegen:
• De (mogelijke) werkgever
• De ondernemingsraad
• De Commissie Gelijke Behandeling (CGB), www.cgb.nl
Adres: Postbus 16001, 3500 DA Utrecht.
Telefoonnummer 030 888 38 88
• U kunt uw zaak voorleggen aan de rechter. U kunt dit meteen
doen of eerst een oordeel afwachten van de Commissie Gelijke
Behandeling. De rechter kan bijvoorbeeld een schadevergoeding
toekennen.
• In Nederland zijn overal organisaties actief die u kunnen adviseren
over discriminatie en ongelijke behandeling. Bij u in de buurt is
dat het lokale Anti Discriminatie Bureau (ADB). U kunt een lokaal
ADB vinden via internet Bel gelijk, www.belgelijk.nl en via de landelijke telefoonlijn 0900-BelGelijk. In cijfers is het nummer 0900-2
354 354. De telefoonlijn is opgezet in het kader van de campagne
‘Discriminatie? Bel Gelijk!’.
10
GELIJKE BEHANDELING
Kunt u een klacht indienen
bij de Commissie Gelijke
Behandeling?
Als u zich tijdens de sollicitatieprocedure of op uw werk ongelijk behandeld voelt, kunt u hierover bij de Commissie Gelijke
Behandeling (CGB) een klacht indienen. De CGB is een onafhankelijk
orgaan van deskundigen.
Onderzoek CGB
Iedereen die zich ongelijk behandeld voelt, kan naar de Commissie
stappen. Naar aanleiding van de klacht kan de Commissie een onderzoek instellen. De CGB beoordeelt dan of de gelijkebehandelingswetgeving goed is nagevolgd.
Uitspraak CGB
Een uitspraak van de Commissie is niet bindend, zoals een vonnis
van de rechter. Maar vaak worden de betrokken partijen het na de
uitspraak van de Commissie alsnog eens en wordt het oordeel
opgevolgd.
Meer informatie
Op www.szw.nl vindt u meer vragen en antwoorden over gelijke
behandeling en gelijke beloning.
Hebt u naar aanleiding van deze brochure nog vragen of wilt u
meer exemplaren bestellen, dan kunt u contact opnemen met de
Postbus 51 infolijn: 0800-8051 (gratis) of kijken op www.postbus51.nl.
GELIJKE BEHANDELING
11
Postbus 90801
2509 LV Den Haag
Bestelnummer 129
Maart 2009
Gewijzigde herdruk
Gratis uitgave