AANWIJZING VAN DE GETUIGE VAN ZIJN RECHTEN EN

AANWIJZING VAN DE GETUIGE VAN ZIJN RECHTEN EN PLICHTEN IN
STRAFRECHTELIJKE PROCEDURE
In de strafrechtelijke procedure heeft de getuige de volgende rechten en plichten:
1. Iedere persoon die als getuige moet optreden, is verplicht te verschijnen en getuigenis af te
leggen (art. 177 par. 1)1. Rechtvaardiging van het niet verschijnen vanwege ziekte is mogelijk
alleen na overlegging van een medische verklaring opgesteld door gerechtsarts. Andere
verklaringen zijn niet conform (art. 117 par. 2). De getuige mag de kosten van zijn aankomst
op verzoek terugvragen (art. 618a-618c). Het ongerechtvaardigd niet verschijning op verzoek
kan leiden tot het opleggen van boete, aanhouding of arrest (art. 285-287).
2. In bijzondere situaties kan het verhoor van getuige plaatsvinden met behulp van
videoconference apparaten (art. 177 1a, art. 290 par. 3)
3. Indien de getuige niet kan verschijnen op verzoek, vanwege belangrijke rede (bv. ziekte), kan
hij verhoord worden op de plaats van zijn verblijf (art. 177 par. 1a i par. 2).
4. Indien er onzekerheid bestaat betreffende de psychische of mentale staat van de getuige, kan
het verhoor plaatsvinden met behulp van een deskundige arts of psycholoog (art. 192 par. 2).
Met toestemming van de getuige kan hij medische onderzoek ondergaan (art. 192 par. 4), en
zonder zijn toestemming mogen er geen vingerafdrukken, uitstrijkjes van mond, haren,
speeksel, schrijfproeven, geur, foto of stem opname af –en/of opgenomen worden (art. 192a
par. 1).
5. Het verhoor van de getuige omtrent geheime of strikt geheime informatie kan alleen
plaatsvinden na het vrijstellen van verhoorde persoon door gemachtigde leidinggevende van
de geheimplicht (art. 179 par. 1). De getuige mag weigeren om voorbehouden of
vertrouwelijke informatie te onthullen of zijn beroepsgeheim, tenzij de rechtbank of officier
van justitie hem vrijstelt van de geheimplicht (art. 180 par. 1). Het verhoor omtrent
notarisgeheim, advocatengeheim, rechtsadviseursgeheim, artsengeheim, journalistgeheim of
statistiekgeheim, mag alleen gebeuren indien het noodzakelijk is en de omstandigheid niet
anders bepaald kan worden (art. 180 par. 2). De vrijstelling van de journalist van zijn geheim
mag niet de identificatie van de auteur van het materiaal omvatten, brief naar redactie, of
personen die persoonlijke gegevens willen voorbehouden, tenzij het een misdaad betreft met
verklikking plicht (art. 180 par. 3 en par. 4). In deze gevallen wordt de getuige tijdens een
geheime zitting gehoord (art. 181 par. 1).
6. De dichtbijstaande familieleden van de getuige (bv. echtgenoot, ouder, kind, persoon van
samenwoning) mogen weigeren om getuigenis af te leggen. De getuige heeft het recht om te
weigeren getuigenis af te leggen ook indien hij beschuldigd is voor het medeplegen van het
misdrijf dat onderworpen is aan dit onderzoek (art. 182 par. 1 en 3). De getuige mag weigeren
om getuigenis af te leggen totdat de eerste getuigenis in de procedure afgelegd wordt, de
vorige getuigenis mag in dat geval niet gebruikt worden als bewijs (art. 186 par. 1).
7. De getuige mag zich onttrekken aan antwoord op een vraag indien het antwoorden hem of zijn
gezin in gevaar brengt voor strafrechtelijke of belasting aansprakelijkheid van een misdrijf
(art. 183 par. 1). De getuige mag vrijstelling van de plicht om getuigenis afleggen of vraag te
beantwoorden indien hij met beschuldigde persoon in dichtbije relatie verblijft (art. 185). De
getuige mag verzoeken om de rechtszaak als niet-openbaar aan te merken, indien de inhoud
van zijn verklaringen de getuige of zijn dichtbijste persoon aan schaamte zal blootstellen (art.
183 par. 2).
8.
De getuige die jonger dan 15 jaar oud is en verklaring aflegt omtrent misdaad met gebruik van
overmacht of bedreiging, seksuele misdaad, of tegen familie, of slachtoffer is van misdaad
tegen vrijheid, wordt door de rechtbank alleen één keer verhoord in een speciaal aangepaste
kamer. Het verhoor wordt opgenomen. Hij mag ook verhoord worden door videoconferentie
middelen. Allen in bijzondere gevallen mag hij tweede keer verhoord worden (art. 185a, art.
185b en art. 185d).
9. De getuige die slachtoffer was van verkrachting of seksueel misbruik wordt door de rechtbank
verhoord en in de aangifte van misdrijf aan de Politie en Officier van Justitie worden alle
belangrijkste feiten en bewijsmateriaal aangegeven. Zulk verhoor wordt opgenomen. In het
geval tweede verhoor, kan het door middel van videoconferentie gebeuren (art. 185c par. 2 en
3).
10. Het woon en werkadres van de getuige wordt niet bekendgemaakt in de aktes van de zaak.
Het kan alleen in bijzondere gevallen bekendgemaakt worden (art. 148 par. 2a-2c). In het
geval van gevaar voor leven, gezondheid, vrijheid of vermogen van grote waarde van getuige
of dichtbijstaande personen, de identiteit van de getuige kan ook geheim gehouden worden
(anoniem getuige, art. 184).
11. In het geval van bedreiging van leven of gezondheid van getuige of dichtbijstaande
personen, kunnen zij voor de tijd van de proceshandeling bescherming van de politie
krijgen, en indien het risico hoog is, kunnen zij persoonlijke bescherming krijgen of hulp om
de verblijfplaats te veranderen. Het verzoek om bescherming wordt ingediend bij het
Provinciale hoofd van politie via de autoriteit die het onderzoek leidt of de rechtbank (art. 1-17
besluit van 28 november 2014 bescherming en hulp aan slachtoffer of getuige Dz.U.
van
2015 pos. 21).
12. De getuige of zijn dichtbijstaande personen kunnen rechtsbijstand en psychologische hulp
krijgen in Sieć Pomocy Pokrzywdzonych Przestępstwem [Netwerk voor Slachtoffers van
Misdaad] (art. 43 par. 8 punt 2a besluit van 6 juni 1997- wetboek strafrecht- uitvoerend, Dz.U.
Nr. 90 pos. 557 gewijzigd).
Ik bevestig ontvangst van de aanwijzing
…………………………..
(datum, handtekening)
_____________________________________________
1)
Indien geen andere juridische grondslag aangeduid werd, de bepalingen tussen haakjes aanduiden de artikels van het
besluit van 6 juni 1997- wetboek strafvordering (Dz. U. Nr 89, poz. 555, gewijzigd).