WI1808TH1/CiTG - Lineaire algebra deel 1 College 6 26 september 2016 Challenge the future 1 Hoofdstuk 3.1 en 3.2 Matrix operaties • • • • • Optellen van matrices Matrix vermenigvuldigen met een constante Matrices vermenigvuldigen Machten van matrices Getransponeerde matrix Challenge the future 2 Matrix notatie Het element in de 𝑖-de rij en 𝑗-de kolom van 𝑚 × 𝑛 matrix 𝐴 wordt aangeduid met 𝑎𝑖𝑗 en heet het (𝑖, 𝑗)-element van 𝐴. 𝑎11 ⋮ 𝐴 = 𝑎𝑖1 ⋯ 𝑎𝑚1 ⋯ ⋯ 𝑎1𝑗 ⋮ 𝑎𝑖𝑗 ⋮ 𝑎𝑚𝑗 ⋯ ⋯ ⋯ 𝑎1𝑛 ⋮ 𝑎𝑖𝑛 ⋮ 𝑎𝑚𝑛 Challenge the future 3 Matrix notatie Het element in de 𝑖-de rij en 𝑗-de kolom van 𝑚 × 𝑛 matrix 𝐴 wordt aangeduid met 𝑎𝑖𝑗 en heet het (𝑖, 𝑗)-element van 𝐴. Voorbeelden 1 2 , 0 3 2 4 , 17 25 3 3 3, 10 Challenge the future 4 Matrix notatie • De diagonale elementen van een matrix zijn 𝑎11 , 𝑎22 , 𝑎33 ,… • Een diagonaal matrix is een vierkante 𝑛 × 𝑛 matrix waarbij de niet-diagonaal elementen 0 zijn. 5 0 0 2 Challenge the future 5 Matrix notatie • De diagonale elementen van een matrix zijn 𝑎11 , 𝑎22 , 𝑎33 ,… • Een diagonaal matrix is een vierkante 𝑛 × 𝑛 matrix waarbij de niet-diagonaal elementen 0 zijn. • Een diagonaal matrix met alle diagonale elementen gelijk aan 1 heet de identiteitsmatrix. 1 0 0 𝐼3 = 0 1 0 0 0 1 Challenge the future 6 Matrix notatie • Een nul matrix is een matrix waarbij alle elementen 0 zijn. 0 0 0 0 0 0 Challenge the future 7 Matrix notatie • Een nul matrix is een matrix waarbij alle elementen 0 zijn. • Twee matrices zijn aan elkaar gelijk als ze dezelfde grootte hebben en de corresponderende elementen aan elkaar gelijk zijn. 2 3 2 3 = 0 5 0 5 Challenge the future 8 Som van matrices De som van twee 𝑚 × 𝑛 matrices 𝐴 en 𝐵 geeft matrix 𝐴 + 𝐵 waarvoor elk element gelijk is aan de som van de corresponderende elementen van matrices 𝐴 en 𝐵. • 𝐴 + 𝐵 is dus alleen gedefinieerd als matrix 𝐴 en 𝐵 dezelfde afmetingen hebben. Challenge the future 9 Som van matrices De som van twee 𝑚 × 𝑛 matrices 𝐴 en 𝐵 geeft matrix 𝐴 + 𝐵 waarvoor elk element gelijk is aan de som van de corresponderende elementen van matrices 𝐴 en 𝐵. Voorbeeld 𝐴= 4 −2 1 2 −3 −1 en 𝐵 = 3 −5 0 6 −7 3 4 + 2 −2 − 3 1 − 1 6 −5 0 𝐴+𝐵 = = 3 + 6 −5 − 7 0 + 3 9 −12 3 Challenge the future 10 Veelvoud matrix De vermenigvuldiging van 𝑚 × 𝑛 matrix 𝐴 met constante 𝑐 geeft matrix 𝑐𝐴 waarvoor elk element gelijk is aan het corresponderende element van matrix 𝐴 vermenigvuldigd met constante 𝑐. Voorbeeld 𝐴= 𝑐𝐴 = 4 −2 1 en 𝑐 = 2 3 −5 0 2 ∙ 4 2 ∙ −2 2 ∙ 1 8 −4 2 = 2 ∙ 3 2 ∙ −5 2 ∙ 0 6 −10 0 Challenge the future 11 Verschil van matrices Het verschil van twee 𝑚 × 𝑛 matrices 𝐴 en 𝐵 wordt gegeven door 𝐴 − 𝐵 = 𝐴 + −1 ⋅ 𝐵. Challenge the future 12 Matrix operaties Stelling Laat 𝐴, 𝐵 en 𝐶 matrices zijn met dezelfde afmetingen en laat 𝑐 en 𝑑 constanten zijn. Dan geldt dat a. 𝐴 + 𝐵 = 𝐵 + 𝐴 b. 𝐴 + 𝐵 + 𝐶 = 𝐴 + 𝐵 + 𝐶 c. 𝐴 + 𝑂 = 𝐴 d. 𝐴 + −𝐴 = 𝑂 e. 𝑐 𝐴 + 𝐵 = 𝑐𝐴 + 𝑐𝐵 f. 𝑐 + 𝑑 𝐴 = 𝑐𝐴 + 𝑑𝐴 g. 𝑐 𝑑𝐴 = 𝑐𝑑 𝐴 h. 1𝐴 = 𝐴 Challenge the future 13 Product matrices Definitie Het product van 𝑚 × 𝑛 matrix 𝐴 met 𝑛 × 𝑝 matrix 𝐵 is 𝑚 × 𝑝 matrix 𝐶 = 𝐴𝐵. Het element in rij 𝑖 en kolom 𝑗 van matrix 𝐶 wordt gegeven door 𝑐𝑖𝑗 = 𝑎𝑖1 𝑏1𝑗 + 𝑎𝑖2 𝑏2𝑗 + ⋯ + 𝑎𝑖𝑛 𝑏𝑛𝑗 . • Als 𝐴 𝑚 × 𝑛 is en 𝐵 is 𝑛 × 𝑝, dan is 𝐴𝐵 𝑚 × 𝑝. Challenge the future 14 Product matrices Definitie Het product van 𝑚 × 𝑛 matrix 𝐴 met 𝑛 × 𝑝 matrix 𝐵 is 𝑚 × 𝑝 matrix 𝐶 = 𝐴𝐵. Het element in rij 𝑖 en kolom 𝑗 van matrix 𝐶 wordt gegeven door 𝑐𝑖𝑗 = 𝑎𝑖1 𝑏1𝑗 + 𝑎𝑖2 𝑏2𝑗 + ⋯ + 𝑎𝑖𝑛 𝑏𝑛𝑗 . 𝑐𝑖𝑗 = 𝑎𝑖1 𝑎𝑖2 … 𝑎𝑖𝑛 𝑏1𝑗 𝑏2𝑗 ⋮ 𝑏𝑛𝑗 Challenge the future 15 Blokmatrix Een blokmatrix is een matrix die bestaat uit een aantal kleinere matrices oftewel blokken. Een blokmatrix ontstaat door een matrix zowel verticaal als horizontaal te verdelen en de ontstane delen als blokken op te vatten. Voorbeeld 1 0 𝐴= 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 2 1 4 1 7 1 3 𝐼 = 0 𝑂 7 2 𝐵 𝐶 Challenge the future 16 Product matrices Als 𝐴 een 𝑚 × 𝑛 matrix is en 𝐵 een 𝑛 × 𝑝 matrix die als volgt is opgedeeld in zijn kolomvectoren 𝒃1 𝒃2 ⋯ 𝒃𝑝 ⋯ 𝒃𝑝 = 𝐴𝒃1 dan geldt 𝐴𝐵 = 𝐴 𝒃1 𝒃2 𝐴𝒃2 ⋯ 𝐴𝒃𝑝 . Dit heet de matrix-kolom representatie van het product. Challenge the future 17 Product matrices Laat 𝐴 een 𝑚 × 𝑛 matrix zijn en 𝐵 een 𝑛 × 𝑝 matrix. Als 𝐴 als volgt is opgedeeld in zijn rijvectoren 𝑨1 𝑨2 ⋮ 𝑨𝑚 dan geldt 𝑨1 𝑨1 𝐵 𝑨2 𝑨2 𝐵 𝐴𝐵 = 𝐵= . ⋮ ⋮ 𝑨𝑚 𝑨𝑚 𝐵 Dit heet de rij-matrix representatie van het product. Challenge the future 18 Product matrices Laat 𝐴 een 𝑚 × 𝑛 matrix zijn en 𝐵 een 𝑛 × 𝑝 matrix. Als 𝐴 is opgedeeld in zijn kolomvectoren en 𝐵 in zijn rijvectoren dan geldt 𝑩1 𝑩 2 𝐴𝐵 = 𝒂1 𝒂2 ⋯ 𝒂𝑛 = 𝒂1 𝑩1 + 𝒂2 𝑩2 + ⋯ + 𝒂𝑛 𝑩𝑛 . ⋮ 𝑩𝑛 Dit heet de kolom-rij representatie van het product. Challenge the future 19 Product matrices Stelling Laat 𝐴 een 𝑚 × 𝑛 matrix zijn en laat de afmetingen van 𝐵 en 𝐶 zo zijn dat de onderstaande sommen en producten gedefinieerd zijn. a. b. c. d. e. 𝐴 𝐵𝐶 = 𝐴𝐵 𝐶 𝐴 𝐵 + 𝐶 = 𝐴𝐵 + 𝐴𝐶 𝐴 + 𝐵 𝐶 = 𝐴𝐶 + 𝐵𝐶 𝑘 𝐴𝐵 = 𝑘𝐴 𝐵 = 𝐴(𝑘𝐵) voor een constante 𝑘 𝐼𝑚 𝐴 = 𝐴 = 𝐴𝐼𝑛 Challenge the future 20 Product matrices Waarschuwingen 1. Het product 𝐴𝐵 is niet altijd hetzelfde als 𝐵𝐴. 2. Als 𝐴𝐵 = 𝐴𝐶 dan hoeft 𝐵 niet gelijk te zijn aan 𝐶. 3. Als 𝐴𝐵 = 𝑂 dan kun je niet concluderen dat 𝐴 = 𝑂 of 𝐵 = 𝑂. Challenge the future 21 Macht van een matrix Als 𝐴 een 𝑛 × 𝑛 matrix is en 𝑘 een positief geheel getal, dan 𝐴𝑘 = 𝐴 ∙ 𝐴 ∙ ⋯ ∙ 𝐴 . 𝑘 Voor positieve gehele getallen 𝑟 en 𝑠 geldt dat 1. 𝐴𝑟 𝐴𝑠 = 𝐴𝑟+𝑠 2. 𝐴𝑟 𝑠 = 𝐴𝑟𝑠 Challenge the future 22 Getransponeerde matrix Definitie Als 𝐴 een 𝑚 × 𝑛 matrix is, dan is de getransponeerde van de matrix, aangeduid met 𝐴𝑇 , een 𝑛 × 𝑚 matrix waarvan de kolommen gevormd worden door de rijen van 𝐴. Voorbeeld 1 4 1 −2 0 𝐴= en 𝐴𝑇 = −2 3 . 4 3 5 0 5 Challenge the future 23 Symmetrische matrix Definitie Een vierkante 𝑛 × 𝑛 matrix 𝐴 is symmetrisch als 𝐴 = 𝐴𝑇 . Voorbeeld 1 3 2 𝐴= 3 5 0 , 2 0 4 1 3 2 𝐴𝑇 = 3 5 0 2 0 4 Challenge the future 24 Getransponeerde matrix Stelling Laat 𝐴 en 𝐵 matrices zijn met afmetingen zo dat de onderstaande sommen en producten zijn gedefinieerd. a. b. c. d. e. 𝐴𝑇 𝑇 = A 𝐴 + 𝐵 𝑇 = 𝐴𝑇 + 𝐵𝑇 𝑐𝐴 𝑇 = 𝑐𝐴𝑇 , voor een constante 𝑐 𝐴𝐵 𝑇 = 𝐵𝑇 𝐴𝑇 𝐴𝑟 𝑇 = 𝐴𝑇 𝑟 voor positief geheel getal 𝑟 Challenge the future 25 Samenvatting • Als 𝐴 𝑚 × 𝑛 is en 𝐵 is 𝑛 × 𝑝, dan is 𝐴𝐵 𝑚 × 𝑝. • Het product 𝐴𝐵 = 𝐶 wordt gegeven door 𝑐𝑖𝑗 = 𝑎𝑖1 𝑏1𝑗 + 𝑎𝑖2 𝑏2𝑗 + ⋯ + 𝑎𝑖𝑛 𝑏𝑛𝑗 . • De 𝑘-de macht van 𝑛 × 𝑛 matrix 𝐴 wordt gegeven door 𝐴𝑘 = 𝐴 ∙ 𝐴 ∙ ⋯ ∙ 𝐴 . 𝑘 • Als 𝐴 een 𝑚 × 𝑛 matrix is, dan is de getransponeerde van de matrix, aangeduid met 𝐴𝑇 , een 𝑛 × 𝑚 matrix waarvan de kolommen gevormd worden door de rijen van 𝐴. Challenge the future 26