Aarde zonder Maan

Geen leven zonder
maan
Carl Koppeschaar
Was er een periode zonder
maan?
Mythologie van toen en nu:
1. Democritus en Anaxagoras:
“Een tijd dat de aarde zonder maan was”.
2. Appolonius van Rhodes:
“Toen nog niet alle posities aan de hemel waren
bezet, voordat er een maan was.“
3. Plutarchus, Ovidius, Hippolytus and Lucius:
”De Arkadiërs zijn pre-selenen (‘vóór-maners’).
4. Chibcha-indianen (Colombiaanse Andes):
“In de vroegste tijd, toen er nog geen maan aan de
hemel stond.”
Ontstaan van de maan
1: Dubbelplaneet
2: Splitsingstheorie
3: Ingevangen in een baan om de aarde
Al deze theorieën zijn verouderd
1. Dubbelplaneet:
Kan niet verklaren waarom op de maan zo weinig ijzer
is.
2. Splitsingstheorie:
Kan wel het verschil van de chemische samenstelling
verklaren door het ontstaan uit de aardmantel. Maar
analyse van het totale hoekmoment van het aardemaanstelsel maakt het zeer onwaarschijnlijk dat het
aarde-maanstelsel zo zou zijn ontstaan.
3. De maan ontstond elders in het zonnestelsel waar
minder ijzer was en werd later ingevangen door de
aarde:
Onwaarschijnlijk, want maanrots heeft dezelfde
isotopische samenstelling als aards gesteente.
Nieuw: inslagtheorie
Idee in een notendop:
Toen de aarde 4,5 miljard jaar geleden ontstond,
waren er ook nog andere, zich nog vormende
planeten (zgn. ‘planetesimalen’). Eén daarvan
schampte de aarde.
Door de schampende botsing verdampte de
gesteentemantel van de ‘indringer’, evenals een stuk
van de buitenkant van de aarde. Dit materiaal kwam
door de explosiewerking in een baan om de aarde.
Door onderlinge aantrekkingskracht groeiden de
deeltjes in die ring samen. Hieruit ontstond een
groter hemellichaam, dat alle kleinere deeltjes van de
ring verslond.
Sinds die tijd draait de maan om de aarde.
Waarom goede hypothese?
•De aarde heeft een grote ijzerkern, de maan niet.
Dit komt doordat het aardse ijzer al naar de kern was gezakt tegen de
tijd dat inslag plaatsvond. Het puin dat van de aarde en het inslaande
hemellichaam vrijkwam, bestond uit hun ijzer-arme, rotsachtige
mantels. Computersimulatie wijst uit de ijzerkern van het inslaande
hemellichaam smolt en zich later samenvoegde met de aardkern.
•De aarde heeft een gemiddelde dichtheid van 5.5 g/cm3 , maar de
maan heeft een gemiddelde dichtheid van slechts 3.3 g/cm3.
Dezelfde verklaring als boven: de maan heeft geen zware ijzerkern.
•Maangesteente vertoont exact dezelfde verhouding van
zuurstofisotopen als aards gesteente, terwijl meteorieten en rotsen
van Mars geheel andere zuurstofisotopen-verhoudingen hebben.
Dit toont aan dat de maan in de buurt van de aarde ontstond.
•Als het ontstaan van de maan een gangbaar evolutionair proces zou
zijn geweest, waarom hebben de andere planeten dan geen
soortgelijke, grote manen.
(Alleen Pluto heeft een tamelijk grote maan.)
Maan vroeger veel dichterbij
Oceanische getijden voornamelijk
veroorzaakt door de maan
Door de reusachtige getijdenwerking in
het verleden werd de aardkern veel
sterker dan normaal verhit.
Dynamowerking van gesmolten aardkern
wekt beschermende magnetosfeer op
Getijdenzones van groot belang voor de
evolutie van het leven
De aantrekkingskracht van de maan
stabiliseert de stand van de aardas
Lunar protection
De maan beschermt dus de aarde !
Invloed van de maan op het
leven: mierenleeuw
Palolo-worm
Onderzoek van de maan
Energiecrisis
•
•
•
•
Nodig in 2080/90: 98 TW energie
Beschikbaar: 90 TW
Einde van de industriële ontwikkeling
Nodig: buitenaardse energie
Energie van de maan
• Zonne-energie
• Helium-3
Zonne-energie
1 ton helium-3
=
130 miljoen vaten olie
=
300 miljard euro
5 spaceshuttle-ladingen van 20 ton:
5 miljard euro
10 maal méér energie in de
vorm van helium-3 op de maan
dan in alle economisch winbare
vormen van kolen, olie en gas
op aarde.
Lunar Explorers Society
Maanplannen voor de toekomst
•
•
•
•
•
•
•
•
2002-2010: satellieten en sondes
2010-2015: robotmissies
2015: bemande maanlandingen
2020: permanent bemande basis
2030: diverse bases en industrie
2040: maandorpen
2060: maansteden
2069: onafhankelijkheid?
Smart-1
Lunar A
Selene
Maanarchitect:
Hans-Jurgen Rombaut
Maaningenieur:
Paul van Susante
Maansport:
Carl Koppeschaar
Alan Shepard
(Apollo 14, 1971)
Nodig: water op de maan !
Scheikunde op de maan
Meer informatie?
www.kennislink.nl
heelaldemo.aps.nl
www.astronet.nl
Meer lezen?