Fiche 2: Mededeling EU Actieplan tegen illegale

Fiche 2: Mededeling EU Actieplan tegen illegale handel in wilde dieren en planten
1. Algemene gegevens
a) Titel voorstel
Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees
Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s - Actieplan van de EU tegen
de illegale handel in wilde dieren en planten.
b) Datum ontvangst Commissiedocument
26 februari 2016
c) Nr. Commissiedocument
COM (2016) 87
d) EUR-Lex
http://eur-lex.europa.eu/legalcontent/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52016DC0087&qid=1458037433190&from=EN
e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board
SWD(2016) 38
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:52016SC0038
f)
Behandelingstraject Raad
Milieuraad
g) Eerstverantwoordelijk ministerie
Ministerie van Economische Zaken
2. Essentie voorstel
De illegale handel in wilde dieren en planten en waardevolle producten daarvan neemt nog steeds
toe. Deze illegale handel vormt een ernstige bedreiging voor de biodiversiteit en is mondiaal
uitgegroeid tot een van de meest winstgevende vormen van georganiseerde criminaliteit. Dit
ondanks de bestaande regelgeving en genomen maatregelen ter bestrijding van deze illegale
handel in het kader van de overeenkomst inzake de handel in bedreigde in het wild levende dieren plantensoorten (CITES)1 waarbij 181 landen partij zijn.
In deze mededeling stelt de Commissie een EU-actieplan voor om de illegale handel in wilde dieren
en planten te bestrijden. De mededeling draagt bij aan de doelstellingen inzake duurzame
1
CITES staat voor Convention on International Tradein Endagered Secies of wild flora and fauna. CITES regelt
de wereldwijde handel in ongeveer 5.000 beschermde diersoorten en 30.000 beschermde plantensoorten.
1
ontwikkeling die zijn vastgesteld in het kader van de VN 2030 Agenda voor Duurzame
Ontwikkeling (2015).
De EU heeft als afzetmarkt en doorvoerhaven een belangrijke rol bij de bestrijding van illegale
handel in wilde dieren en planten en producten daarvan. De EU zet zich tevens in voor de
bestrijding van illegale handel op mondiaal niveau.
Er bestaan echter nog aanzienlijke verschillen in de wijze waarop lidstaten de bestaande regels ter
bestrijding van illegale handel in wilde dieren en planten toepassen. Deze situatie leidt ertoe dat
de bestaande maatregelen niet voldoende efficiënt en effectief zijn.
Het actieplan zet nadrukkelijk in op het beter benutten van bestaande
EU wetgeving, betere coördinatie op EU en internationaal niveau en het inzetten van middelen ter
bestrijding van illegale handel in wilde dieren en planten.
Het actieplan bevat 32 maatregelen gericht op de volgende drie prioriteiten:
1. de illegale handel in wilde dieren en planten voorkomen en de grondoorzaken ervan
aanpakken;
2. de bestaande regels toepassen en handhaven en de georganiseerde misdaad doeltreffender
bestrijden;
3. het wereldwijde partnerschap tussen de herkomst-, afzet- en doorvoerlanden versterken in de
strijd tegen de illegale handel in wilde dieren en planten.
Het actieplan zelf bevat geen voorstellen voor nieuwe wetgeving of additionele middelen. Wel is
het mogelijk dat concrete uitwerking van het actieplan in de toekomst leidt tot voorstellen met
juridische en/of financiële consequenties voor de lidstaten of Europese instellingen.
Het actieplan bestrijkt de periode van 2016 tot en met 2020. Elke maatregel is gekoppeld aan een
EU-actor (de diensten van de Commissie, de Europese Dienst voor Extern Optreden (EDEO),
Europol, Eurojust) en/of de lidstaten en is voorzien van een tijdschema. De EU Wildlife Trade
Enforcement Group, die bestaat uit vertegenwoordigers van de handhavingsautoriteiten van de
lidstaten, zal de geboekte vooruitgang tweemaal per jaar evalueren. De Commissie zal uiterlijk juli
2018 bij de Raad en het Europees Parlement verslag uitbrengen over de vorderingen bij de
uitvoering van het actieplan en over de vraag of de prioriteiten en de doelstellingen van het
actieplan adequaat en relevant zijn. In 2020 zullen de geboekte vooruitgang en het succes van het
actieplan bij de bestrijding van de illegale handel in wilde dieren en planten worden geëvalueerd.
Op basis daarvan zal de Commissie nagaan welke verdere maatregelen noodzakelijk zijn.
3. Nederlandse positie ten aanzien van het voorstel
a) Essentie Nederlands beleid op dit terrein
Nederland strijdt al jaren tegen de illegale handel in wilde dieren en planten. Er lopen
meerdere projecten om de illegale handel in wilde dieren en planten terug te dringen. Zo
investeert Nederland geld in parkbeheer. Hiervan worden bijvoorbeeld rangers in olifant
rijke landen opgeleid en uitgerust met moderne communicatietechnologie en forensische
opsporingsmethoden en wordt de lokale bevolking geleerd de parken te beheren.
2
b) Beoordeling + inzet ten aanzien van dit voorstel
Het kabinet is positief over de mededeling van de Commissie waarmee zij de strijd tegen
illegale handel in wilde dieren en planten hoog op de Europese agenda zet. Het kabinet
onderschrijft de door de Commissie getrokken conclusie dat de biodiversiteit grote schade
lijdt door de illegale handel in wilde dieren en planten en dat dit zelfs de uitroeiing van
soorten teweeg brengt. Het kabinet steunt de alomvattende aanpak van de Commissie.
Samenwerking op de diverse terreinen zoals tussen opsporings- en vervolgingsinstanties
en tussen herkomst-, afzet- en doorvoerlanden is onontbeerlijk om dit probleem aan te
pakken. Nederland zal met de Commissie en lidstaten samenwerken om te komen tot een
zo goed mogelijke uitvoering van het actieplan. Eventuele Commissievoorstellen die
voortkomen uit dit actieplan worden na publicatie beoordeeld op eigen merites. De Kamer
zal hierover tegen die tijd worden geïnformeerd.
c) Eerste inschatting van krachtenveld
De verwachting is dat er vanuit de lidstaten brede steun is voor de mededeling van de
Commissie.
Het Europees Parlement heeft inzake illegale handel in wilde dieren en planten op 15
januari 2014 resolutie (2013/2747 (RSP)) gepresenteerd. In deze resolutie over
criminaliteit in verband met in het wild levende dieren en planten wordt de EU opgeroepen
om meer maatregelen te nemen tegen deze illegale handel, zowel binnen als buiten de EU.
4. Grondhouding ten aanzien van bevoegdheid, subsidiariteit, proportionaliteit,
financiële gevolgen en gevolgen op het gebied van regeldruk en administratieve
lasten
a) Bevoegdheid
Het betreft een mededeling van de Commissie zonder juridisch bindend effect. De strijd
tegen illegale handel in wilde dieren en planten ziet zowel op milieubeleid als op
gemeenschappelijke handelspolitiek. Gemeenschappelijke handelspolitiek is een exclusieve
bevoegdheid van de Europese Unie op basis van artikelen 3 lid 1 onder e en 207 lid 1
VWEU. Milieubeleid is een gedeelte bevoegdheid met de lidstaten op basis van artikelen
191 en 192 VWEU.
b) Subsidiariteit
Het kabinet heeft een positieve grondhouding ten aanzien van de subsidiariteit van de
voorgestelde maatregelen. Verbeterde Europese samenwerking is essentieel voor een
effectieve aanpak van de illegale handel in wilde dieren en planten.
3
c) Proportionaliteit
Het kabinet heeft een positieve grondhouding ten aanzien van de proportionaliteit van deze
mededeling. Ondanks alle reeds bestaande wetgeving en maatregelen neemt de
internationale illegale handel in wilde dieren en planten nog steeds exponentieel toe. Deze
mededeling is een goede manier om de acties te stroomlijnen en naleving van bestaande
nationale, Europese en internationale regelgeving op elkaar af te stemmen.
d) Financiële gevolgen
Deze mededeling heeft op zichzelf geen financiële consequenties. Financiële instrumenten
op het gebied van ontwikkelingssamenwerking (bijvoorbeeld het Europees
Ontwikkelingsfonds (EOF), het instrument voor ontwikkelingssamenwerking (DCI), het
instrument voor bijdrage aan stabiliteit en vrede, en andere financiële instrumenten, zoals
het partnerschapsinstrument) worden tegen de illegale handel in wilde dieren en planten
ingezet zonder de overeengekomen budgetten van de betrokken programma’s te
overschrijden. Andere mogelijke financieringsbronnen worden nog door de Commissie
onderzocht. Nederland is van mening dat de EU-middelen gevonden dienen te worden
binnen de in de Raad afgesproken financiële kaders van de EU-begroting 2014-2020 en het
EOF 2014-2020, en dat deze moeten passen bij een prudente ontwikkeling van de
jaarbegroting. Nederland is van mening dat wanneer er bij een verdere uitwerking van de
mededeling financiële gevolgen voor de begroting van de lidstaten volgen, deze uitwerking
opnieuw voorgelegd moet worden aan de lidstaten. Eventuele budgettaire gevolgen
worden ingepast op de begroting van de beleidsverantwoordelijke departementen, conform
de regels van de budgetdiscipline.
e) Gevolgen voor regeldruk en administratieve lasten
Inschatting is dat monitoring en evaluatie door de EU Wildlife Trade Enforcement Group en
de verslaglegging van de Commissie administratieve lasten kan opleveren voor de
Europese instellingen. Het ligt niet in de lijn der verwachting dat de maatregelen
aangekondigd in de mededeling aanzienlijke administratieve lasten en/of regeldruk voor de
lidstaten met zich mee zal brengen. Het kabinet kijkt uit naar de concrete uitwerking van
de voorstellen zodat deze op haar eigen merites beoordeeld kan worden.
4