Koos Biesmeijer

Het belang van bestuivers
en wat te doen
Koos Biesmeijer
Naturalis Biodiversity Center
Het belang van bestuivers
en wat te doen
Bestuiving
Bijstand: stand van de bijen
Bijstand: hulp voor de bijen
[email protected]
wat zien we hier ?
bij wil voedsel
stuifmeel of nectar
Bereikbaar
Veel
Hoge kwaliteit
Altijd
Trouw (zelfde bloemen) bloem wil bestuiving
Veel (transport)
stuifmeel ontvangen
Hoge kwaliteit
en afgeven
Snel – de eerste zijn
24/7 open
bloemen met
veel voedsel
Snelle,
betrouwbare koerier
alleen voor mij
Vlinderstichting.nl
Honderden bloembezoekers
Velen zijn bestuivers (vooral bijen, vliegen)
… maar nu even over bijen
NEDERLAND
BIJENLAND
Hoeveel soorten bijen zijn er
in Nederland ?
NEDERLAND
BIJENLAND
ZWEEFVLIEG
HONINGBIJ
WESPBIJ
HOMMEL
NEDERLAND
BIJENLAND
Tuinbladsnijder
© Nico Verreecken
NEDERLAND
BIJENLAND
Maskerbij
© Nico Verreecken
NEDERLAND
BIJENLAND
Knautiabij
© Nico Verreecken
NEDERLAND
Exclusief in
Zuid-Limburg
BIJENLAND
Knautiawespbij
© Nico Verreecken
NEDERLAND
Honingbij (1)
Bladsnijderbij (16)
BIJENLAND
Hommels (29)
Wespbij (47)
Zandbij (82)
Groefbijen (61)
bestuiving = speed dating
SPEEDDATING: Wie is de ware?
knut
oliepalm
cacao
tomaat
prachtbij
snuitkever
honingbij
vanille
hommel
SPEEDDATING: Wie is de ware?
knut
oliepalm
cacao
tomaat
prachtbij
snuitkever
honingbij
vanille
hommel
SPEEDDATING in de Betuwe
zweefvlieg
kers
peer
appel
metselbij
strontvlieg
honingbij
pruim
hommel
SPEEDDATING in de Betuwe
zweefvlieg
kers
peer
appel
metselbij
strontvlieg
honingbij
pruim
hommel
Het belang van bestuivers
Gewassen
Wilde planten
> 2/3 bestoven
door insecten
> 90% bestoven
door insecten
235-577
miljard $$
per jaar
Voedsel voor
biodiversiteit
>235
miljard
EURO
+ moestuinopbrengst
>235
miljard
EURO
+ moestuinopbrengst
+ landbouw voor levensonderhoud
>235
miljard
EURO
+ moestuinopbrengst
+ landbouw voor levensonderhoud
+ zaadproductie
Het belang van bestuivers
Niet alleen kwantiteit ook kwaliteit !
Bijen en andere insecten bestuiven
> 2/3 van onze gewassen
Klein et al. 2007 PRSB; Gallai et al. 2009 Ecol Economics
Bijen en andere insecten bestuiven
> 2/3 van onze gewassen
banaan
Klein et al. 2007 PRSB; Gallai et al. 2009 Ecol Economics
GEEN BIJEN
GEEN KOFFIE
Eco-functies: The birds and the bees
40
?
soorten
90%
bloemen door
insekten bestoven
100
90
soorten
soorten
Bestuivers verliezen kost geld !
Inkomen, voedselzekerheid, gezond dieet
NL: €11-40M
koeien
Land- en tuinbouw gewassen
NL: > €1100M
€ ?? M
honing
Hooi/gras
BESTUIVERS
ECOSYSTEEMDIENSTEN
BIODIVERSITEIT
€??? M
Wilde planten-gemeenschappen
- bodemvruchtbaarheid
- preventie overstroming
- waterzuivering
- cultuur / toerisme
€ ??? miljarden
Welke bestuivers zijn nu nodig?
Honingbijen zijn goed, maar is dat alles ?
Ze bestuiven sommige planten niet: Cacao, Vanille, Tomaat
Welke bestuivers zijn nu nodig?
Honingbijen zijn goed, maar is dat alles ?
Ze bestuiven sommige planten niet: Cacao, Vanille, Tomaat
1 soort is te weinig, groot risico: ziekte
Welke bestuivers zijn nu nodig?
Honingbijen zijn goed, maar is dat alles ?
Ze bestuiven sommige planten niet: Cacao, Vanille, Tomaat
1 soort is te weinig, groot risico: ziekte
Diversiteit is essentieel: hogere opbrengst
Diversiteit is essentieel
Diversiteit is essentieel
wilde bijen minstens zo goed als Apis
… maar beide opties hebben is het beste !
Wilde
Honingbijen
Waarbijen
vind EN
je diversiteit
?
Hoe gaat het met de bijen ?
Waar vind je bijendiversiteit ?
Honingbijen
Surveillance
Nederland
Prof. Dr. Koos Biesmeijer
Naturalis Biodiversity Center &
University of Amsterdam
In opdracht van Ministerie Economic Affairs
Financiering: Min EZ(51%) enNefyto (49%)
NEDERLAND
BIJENLAND
Stand van de bijen in Nederland ?
100%
48
61
80%
60%
toegenome
n
191
247
40%
20%
101
49
0%
voor 1970 / 1970- 1970-1989 / vanaf
1989
1990
voor 1970
1970-89
geen trend
NEDERLAND
BIJENLAND
Stand van de bijen in Nederland ?
100%
48
61
80%
60%
toegenome
n
191
247
geen trend
40%
20%
101
49
0%
voor 1970 / 1970- 1970-1989 / vanaf
1989
1990
voor 1970
1970-89
vanaf 1990
NEDERLAND
BIJENLAND
Stand van de bijen in Nederland ?
100%
48
61
80%
60%
toegenome
n
191
247
geen trend
40%
20%
101
49
0%
voor 1970 / 1970- 1970-1989 / vanaf
1989
1990
voor 1970
1970-89
34
vanaf 1990
4
VERDWENEN
NIEUW
Menno Reemer, David Kleijn, Ivo Raemakers 2012: hfdst 11 in Bijenboek
10
6
NEDERLAND
Bombus argillaceus
BIJENLAND
© Nico Verreecken
NEDERLAND
BIJENLAND
Veel soorten bedreigd (50%)
Veel soorten verdwenen
Minder diversiteit dan in 1950
Achteruitgang nu minder sterk
Nieuwe soorten in NL  Klimaat
Nog veel witte plekken  monitoring
Nieuwe Rode Lijst Bijen in 2018!
NEDERLAND
BIJENLAND
NEDERLAND
BIJENLAND
vervuiling
intensieve
landbouw
Imker
(voor honingbij)
Waar vind je bijen-diversiteit ?
ERVARING UIT LEEDS, UK
armoedig
‘well to do’
Waar vonden we de meeste bijensoorten?
B&B
NATUUR
B&B
STAD
B&B
WEGEN
Bijenhelpdesk.nl
B&B
LANDBOUW
TUINBOUW
HOOFDROL VOOR WILDE BIJEN
HOOFDROL VOOR WILDE BIJEN
GROENONDERWIJS
BEHEERPLANNEN
UITVOERING / CAMPAGNE
BOMEN VOOR BIJEN
BLOEMEN VOOR BIJEN
BURGERS VOOR BIJEN
KANSENKAART VOOR BIJEN
WILDE BIJENLINIE
DUURZAAM BEHEER
MONITORING
BURGERS VOOR BIJEN
Plant een aardbei!
HONINGBIJ MONITORING 2.0
Beep.nl
Stichting Beep
In Ontwikkeling!
Klaar in 2018
Dank voor uw aandacht