Nederland binnen tien jaar onafhankelijk van Russisch gas

Nederland binnen tien jaar onafhankelijk van Russisch gas
De crisis rond de Oekraïne maakt pijnlijk duidelijk hoe het is om afhankelijk te zijn van de import van Russisch
gas. Laat het een wake-up call zijn voor Nederland: voor Russisch gas betaal je ook een politieke prijs. Die
afhankelijkheid moeten we dus snel afbouwen. Laten we ervoor zorgen, dat Nederland binnen tien jaar
onafhankelijk is van Russisch gas en voorop loopt in het bieden van alternatieven aan Europa.
Bijna een kwart van het gas dat Europa gebruikt komt uit Rusland. Met de hand op de gaskraan breidt Poetin
zijn invloedssfeer uit aan de randen van de Europese Unie. Hij weet dat Europa geen vuist kan maken, want er
is geen gezamenlijk energiebeleid. Het aantal gasproducenten is op één hand te tellen, terwijl we massaal gas
gebruiken om op te koken en ons te verwarmen.
Momenteel is Nederland de grootste gasproducent van Europa. Ook voor de toekomst hebben we onszelf een
grote spilfunctie toegedicht via de ‘gasrotonde’. In onze lege gasvelden kunnen we immers in de zomer grote
hoeveelheden gas opslaan die we in de winter oppompen om onze huizen te verwarmen. Vooralsnog lijkt het
erop, dat dit gas vooral uit Rusland zal komen. Al decennia lang worden hiervoor strategische posities
ingenomen: gasleidingen naar Rusland worden aangelegd, lege gasvelden worden gevuld met Russisch gas en
Russische bedrijven nemen belangen in onze gasindustrie. Slecht voor de Europese handelsbalans en slecht
voor onze geopolitieke positie.
Want we raken verstrikt in de lijnen van een land dat zich steeds ondemocratischer en imperialistischer opstelt.
Dat steeds explicieter en opener afscheid neemt van waarden die Nederland en Europa als essentieel
beschouwen. De Russische de facto annexatie van de Georgische gebieden Abchazië en Zuid-Ossetië in 2008 en
van De Krim vorige maand laten zien dat Poetin de voormalige Sovjet-republieken nog steeds als onderdelen
van Rusland beschouwt en hun soevereiniteit ontkent.
De dreigende situatie in Oost-Oekraïne is een nieuwe indicatie van wat de toekomst mogelijk brengt. Daarnaast
verslechtert de mensenrechtensituatie in Rusland in hoog tempo en het feit dat Rusland het lidmaatschap van
de Raad van Europa heroverweegt, onderstreept dat Poetin klaar is met Europese opvattingen over de
verhouding tussen machthebbers en onderdanen. De conclusie is duidelijk: met zo’n regime moeten we straks
niet in een gedwongen gashuwelijk zitten.
Want niet alleen voor Poetin, maar ook voor Europa kan gas een serieus politiek en economisch sanctiemiddel
zijn. Zonder gasbaten raakt de Russische staatskas snel leeg, omdat de helft van de staatsinkomsten uit olie- en
gasopbrengsten komt. Bovendien dient de gasopbrengst uit Europa mede om de gasprijs in Rusland zelf laag te
houden en de kringen rond Poetin welvarend. Juist door minder afhankelijk te worden van het Russische gas,
kunnen we de kaarten omdraaien en Poetin laten voelen dat hij een belang heeft in goede relaties met de EU
en respect moet tonen voor Europese en universele waarden.
Europa moet een vuist kunnen maken en met één stem, kunnen spreken. Nederland kan daarin een sleutelrol
spelen, door voorop te blijven lopen in de productie en opslag van gas, ook nadat onze gasvelden leeg zijn. En
dat kan zonder Rusland.
Er zijn alternatieven. De Rotterdamse haven behuisd één van de grootste op- en overslag stations van vloeibaar
gas (LNG) dat in schepen kan worden aangevoerd vanuit het Midden-Oosten of de Verenigde Staten. In heel
Europa worden dit soort stations in hoog tempo gebouwd, en de geplande uitbreidingen voor de komende tien
jaar matchen de huidige afname van Russisch gas. Ze staan nu echter vaak leeg, omdat de LNG prijs relatief te
hoog is ten opzichte van kolen en het reguliere gas, maar dit zou wel eens snel kunnen veranderen.
Maar het is niet de enige troef die we in handen hebben. Gasunie zet nu haar eerste schreden in het omzetten
van overtollige energie uit wind en zon naar gas. Dit kan vervolgens worden opgeslagen in onze gasrotonde.
Vorige week werd op de Hannover Messe over de bouw van de eerste proeffabriek in Delfzijl besloten. Ja, het
zijn vooralsnog kleine stappen, maar wel stappen weg van het pad van de afhankelijkheid. Stel je voor:
overtollige wind-, water- en zonne-energie uit Noorwegen, Denemarken, Duitsland die in ons land worden
omgewerkt tot het gas dat we in de winter zo hard nodig hebben.
Maakt dat de investeringen in de grote pijpleidingen naar Rusland weggegooid geld? Komt er geen druppel
Russisch gas meer naar Nederland? Niet noodzakelijk. Maar we zorgen er via de gasopslagen, LNG en op
termijn het duurzame gas voor, dat als er gas naar Europa komt, het op onze voorwaarden is. Zo blijft
Nederland ook in de toekomst gasland. Goed voor onze staatskas, de werkgelegenheid en het milieu, maar
vooral voor onze onafhankelijkheid.
Stientje van Veldhoven en Sjoerd Sjoerdsma zijn Tweede Kamerleden voor D66.