Meer fossiele schelpen in UV licht

AFZETTINGEN WTKG
21
11
2000
(1),
Meer over fossiele
in UV licht
schelpen
Han Raven
*
In het
vorige
Kamekamp
UV
een
nummer
thode
fossiele
met
gebruikt
en
had het idee
daarvoor hebben anderen deze
resten
om
maken in fossiele
van
kleurpatronen
1981; Plate
Kamekamp’s ervaringen
heel wat fossielen onder
resultaten. Ik
prachtige
resultaten
schreven
taten
dit
(ik
voor
dit
van
hou
5
7, figs.
&
& Gitten-
8). Onafhankelijk
een
UV
lamp gelegd,
heb geen artikel
aanbevolen
met
tips!),
porseleinstructuur
praeidae
en
de
van
de buitenkant van
van
mondopeningen
poden (waaronder Muricidae, Mitridae, Harpidae)
geel
Cy-
vele gastro-
van
licht
op.
van
soms
komen
Vlekkenpatronen
al
voor
vele
bij
mollusken,
Architectonicidae
dae, Terebridae,
maar
ook
bijvoor-
of Psammobiidae
(vlekken)
beeld enkele Pectinidae
voor-
Coni-
Neritidae, Naticidae, Mitridae, Costellariidae,
(radiale lijnen).
waarin
gezien
werd be-
systematisch
voor
de
Ook
te
pliocene
heb ik zelf de laatste weken ook
onderzoek
soort
me
me-
zichtbaar
in de
schelpen, bijvoorbeeld
Babylonia pangkaensis (Martin, 1895) (Altena
berger,
onder
conussen
lamp (Kamekamp, 1999). Kamekamp
Martin Cadee,
van
beschreef Cor
Afzettingen
van
zijn ervaringen
valt het
Hierbij
volgende
op:
alleen resul-
individuelesoorten. Daarom hier iets
meer over
lichten niet op onder UV licht.
schelpen
Recente
onderwerp.
Meestal is slechts
De methode is uiterst
fossielen
er
leg
ren
dan wordt
onder,
patroon
een
Neem
eenvoudig.
donkere
van
en
lichte
zichtbaar. Als
dat beschreven is door
Kamekamp
(goedkoop
en
dat het
sing
kapje
Ook kun
en
je
zo
niet
ik heb dat
er
weinig
(nog)
Uit
omdat een
van
ander licht
ik-
gemakzucht
kapje
de
lamp
Nadeel is
en
je
alle kanten kunt be-
met een
gedaan.
type
gebruikt,
kijkt.
maken.
nauwelijks foto’s
niet
en
lijnen,
kan het
(lastig rijtjes leggen)
is: zelf een lichtbak maken
maar
als
klein is
schelpen
de
worden
niet direkt in het licht
werkoppervlak
door het
kijken.
je
lamp
vlekken,
lamp
exemplaar gekocht.
direkt bruikbaar)
afschermt zodat
UV
bij sommige exempla-
geometrische patronen
zelf heb eenzelfde
een
Oplos-
grotere UV
lamp,
alle
UV
tweetal ‘kleuren’ zichtbaar. Niet
cene
het
Conus
dun buitenste
van
niet te zien
Alleen de donkere vlekken
waren
en
bewaard
is.
lamp:
ten)
die ik
tronen
tot
hun
van
die niet door UV licht
veroorzaakt. Fossielen hebben vaak
pen
waarbij
kunnen aantasten.
tasten
een
zijn
lange geschie-
allerlei processen de schelmaken
Boorsponzen
de kalk daaromheen aan, delen
van
gaatjes
schelpen
en
ver-
kleuren in zuurstofarme modder of klei, lossen
op door
Al deze processen veroorzaken vlekken die
zuren
kleurpatronen
sen
kunnen
kunnen
verbergen.
kleurpatronen geheel
is
hangt
af
van
gemaakt (calciet
Veel fossielen
Het
En dezelfde
laten
proces-
kleur
van
het materiaal waarvan de
aragoniet)
zonder
de
soorten
en
dae meestal in
van
een
misten alle
de
Cy-
soor-
kleurpa-
vertegenwoordigers.
recente
kamp spreekt
met
Europees materiaal
schelp
de
meeste
weinig kleurpatronen hebben,
soorten
meest
Bomeo biedt
van
van
Natica
de
en
nog. Het
deze soort hebben een lichte
patroon
van
(gewoon licht),
lichtten donker
-
fossiele
materiaal
soorten
vergeleek
1798).
De
te
soorten
van
uit het
ik
ma-
schelpen
achtergrond
met
een
kleine, radiaal gerangschikte donkere vlek-
jes. Eén mioceen exemplaar
vlekjes
kleurrijke
eerst
tigrina (Röding,
een ne-
niet snel
levende
uitkomst: veel
een
nu
nog
zijn. Mijn
uitgestorven
hierbij
Mioceen leven ook
teriaal
schelpen.
het vermoeden uit dat de kleuren
Dit is
grond
Kame-
precies
had
een
op,
vaag
met een
op de juiste
het
kleurpatroon
ander niet. Beide
patroon
van
exem-
lichte
plaats.
de kristalstruktuur.
heeft
nu
duidelijke patronen,
sche wateren. De fossielen lichten dan
terwijl schelpen
zichtbaar)
is andersom dan verwacht op
kleurpatroon
bewaard
verdwijnen.
zijn gewoon egaal gekleurd in UV licht.
merendeel
egale
of
patroon
nog levende
van
kleuren die voorkomen bij recente
plaren
De kleur
een
de knobbels op de
normaal licht
bekeek,
toe
nu
bekend
bevestigen, aangezien
rug
ook het
was
op
lichtere banden niet.
tussen
(bij
praea’s (holocene exemplaren
gatief zijn.
denis achter de
en
alleen
lichtten ook donker op in UV licht. De fossiele
Het
schelpen kunnen verschillend oplichten onder een
voor
en
Bomeo
van
(komt
laagje schelp voor)
donkerpaarse achtergrond
periferie
1791
Gmelin,
coronatus
fijne lijnenpatroon
donker.
en
bewaard. Bij holo-
Het resultaat is het best
aanwezig
Allerleivlekken komen
alleen licht
blijven bewaard,
Ook worden niet alle kleurpatronen
van
Fossiele
nuances
een
eenmaal
ook in
donkerpaars
bijvoorbeeld Pectinidae
en
een
tropiop,
Ostrei-
egaal donkergele kleur oplichten.
Door het
gebruik
nieuwe dimensie
van
een
UV
toegevoegd
lamp wordt dus
aan
een
Maar het is niet alleen intellectueel
uiterst bruikbare
informatie op.
patronen gebruiken
voor:
een
heel
fossielencollectie.
speelgoed,
We kunnen
het levert
de kleur-
AFZETTINGEN
12
Vergelijken
serie
een
series materiaal
van
als alle materiaalvan
-
dezelfde soort behoort
tot
moeten
patronen dat bevestigen. Exemplaren
patronen kunnen
extra
Conus
soorten
kenpatronen
scheiden
helpen
tussen
generalis Linné,
1767
afwijkend patroon
nieuweBabylonia
ronde
van
die
1864)
net
vergelijken
Een
de
soort
A.
een
kleurpatroon
‘kleuren’)
derschrijft:
deel
Het
zal
wat
eerste
patroon
(Sowerby,
het
gelijk
te
soort
1758)
bewas
oppervlaktesculptuur.
een
zijn
te
gelige
een
van
twij-
aangaven. Alles
-
met alle ka-
kleur
zeldzaam
de oudere
het miocene materiaal is
en
licht-
geval
van
auteurs on-
hoogstens
als
een
beschouwen.
werk levert dus erg bruikbare resultaten, die ik
gebruiken bij
het
Ik hoor ook graag
dit
de
van
bleek identiek
of chrono-ondersoort
vorm
geheel
Architectonica
een
donkergrijs oplichtend (dus
drie
borneensis
auteurs
rakteristieke kleurbanden in
en
een
hebben. Een
te
perspectiva (Linné,
zoals alle oudere
behalve
gelijk,
Het
-
onder-
rondom het eiland Bomeo leeft. Ik
recente
hoorde
en
op Conus
heeft een
(Buccinidae)
zoals B.
felde of mioceen materiaal van
tot
van
blijkt
soort
driehoekjes
de vlek-
en
oppervlakkig
lijkende
van
soort
vlekjes,
nu
in het
soorten.
nieuwe
Ik verzamelde
het Mioceen op Bomeo,
van
afwijkende
gecontroleerd worden.
vaststellen.
Verwantschappen
ook de kleur-
met
beschrijven
van
andere
van
de miocene fauna’s.
publicaties/ervaringen
over
onderwerp.
Referenties
Altena,
C.O.
Genus
van
Regteren
& E.
logische Verhandelingen
Karnekamp,
pen
*Han
-
Gittenberger,
Babylonia (Prosobranchia,
Cor,
20
(4),
pag.
Raven, Roelofsstraat 12,
mail adres:
-
Zoö-
188.
1999. Een UV
Afzettingen
1981. The
Buccinidae)
lamp
en
fossiele schel-
72-73
2596 VN Den
[email protected]
Haag,
e-
WTKG
21
(1),
2000