1 Bouwkunst groep 1 Je kreeg een aantal prenten en namen van gebouwen die kenmerkend zijn voor de bouwkunst van de Berberdynastieën van Marokko. 1)Zoek welke naam bij welke prent hoort via het internet of via het boek ‘Islam: Kunst en architectuur’. (Let in het boek vooral op de kleine bijschriften bij de afbeeldingen.) Dit zijn de sites die je moet gebruiken: http://nl.wikipedia.org/ http://en.wikipedia.org/ www.google.com (klik op zoeken naar afbeeldingen) 2)Schrijf ook op in welke stad en welk land dit gebouw staat. Kutubiya-moskee .......................................................................................................................... Qarawiyin-moskee ....................................................................................................................... Torre del Oro ................................................................................................................................ 3)Tijdens welke dynastie (Almoravieden of Almohaden) werd het gebouw gemaakt? Kutubiya-moskee .......................................................................................................................... Qarawiyin-moskee ....................................................................................................................... Torre del Oro ................................................................................................................................ 4)Bij sommige gebouwen zijn er ook nog extra vragen: a)Qarawiyin-moskee: Naast een moskee, was dit gebouw ook nog iets anders. Wat? ...................................................................................................................................................... b)Torre del Oro: -Waarom de naam ‘Torre del Oro’ (Gouden Toren)? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... -Waarvoor diende de ‘Torre del Oro’ tijdens de Almohadendynastie? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 2 5) Je hebt een extra blad gekregen met typische bouwkenmerken. Probeer deze elementen op de afbeeldingen te vinden. Gebruik ook de vele afbeeldingen in het boek. Kutubiya-moskee .......................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Qarawiyin-moskee ....................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Torre del Oro ................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 6)Wat vond je de gemakkelijkste manier om dingen op te zoeken? (Via internet of via het boek) En waarom is dat voor jou de gemakkelijkste manier? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Als je klaar bent met het oplossen van de vragen, help je de sprekers met het voorbereiden van de spreekbeurt. Steek je hand op zodat de leraar/lerares de powerpoint kan brengen en kan controleren of je antwoorden goed zijn. Met behulp van de powerpoint maak je de spreekbeurt. -Eerst vertel je de naam van de gebouwen. -Dan toon je aan de hand van de kaart waar die gebouwen liggen. -Daarna zeg je tijdens welke dynastie de gebouwen werden gemaakt. -Tot slot kun je bij sommige gebouwen nog iets meer vertellen aan de hand van de extra vragen die je moest oplossen en de typische bouwkenmerken die je hebt gevonden. 3 Typische bouwkenmerken in de architectuur van de Berberdynastieën Gekend: -arcade -minaret -koepel Nieuw: Verschillende soorten bogen: -hoefijzerboog -spitse hoefijzerboog -kielboog -blinde boog = schijnboog, boog zonder opening, het dient ter versiering op de muur -sebka-ornament = verschillende blinde bogen doorkruisen elkaar ter versiering 1 Bouwkunst groep 2 Je kreeg een aantal prenten en namen van gebouwen die kenmerkend zijn voor de bouwkunst van de Berberdynastieën van Marokko. 1)Zoek welke naam bij welke prent hoort via het internet of via het boek ‘Islam: Kunst en architectuur’. (Let in het boek vooral op de kleine bijschriften bij de afbeeldingen.) Dit zijn de sites die je moet gebruiken: http://nl.wikipedia.org/ http://en.wikipedia.org/ www.google.com (klik op zoeken naar afbeeldingen) 2)Schrijf ook op in welke stad en welk land dit gebouw staat. Giralda .......................................................................................................................................... Tin Mal Moskee ............................................................................................................................ Qubbat al-Barudiyin ..................................................................................................................... 3)Tijdens welke dynastie (Almoravieden of Almohaden) werd het gebouw gemaakt? Giralda .......................................................................................................................................... Tin Mal Moskee ............................................................................................................................ Qubbat al-Barudiyin ..................................................................................................................... 4)Bij sommige gebouwen zijn er ook nog extra vragen: a)Giralda: Op welke minaret in Marokko lijkt deze Giralda? ...................................................................................................................................................... b)Tin Mal Moskee: Voor wiens nagedachtenis werd deze moskee gebouwd? ...................................................................................................................................................... c)Qubbat al-Barudiyin: Waarvoor werd dit gebouw gebruikt? ...................................................................................................................................................... 2 5) Je hebt een extra blad gekregen met typische bouwkenmerken. Probeer deze elementen op de afbeeldingen te vinden. Gebruik ook de vele afbeeldingen in het boek. Giralda .......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Tin Mal Moskee ............................................................................................................................ ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Qubbat al-Barudiyin ..................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 6)Wat vond je de gemakkelijkste manier om dingen op te zoeken? (Via internet of via het boek) En waarom is dat voor jou de gemakkelijkste manier? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Als je klaar bent met het oplossen van de vragen, help je de sprekers met het voorbereiden van de spreekbeurt. Steek je hand op zodat de leraar/lerares de powerpoint kan brengen en kan controleren of je antwoorden goed zijn. Met behulp van de powerpoint maak je de spreekbeurt. -Eerst vertel je de naam van de gebouwen. -Dan toon je aan de hand van de kaart waar die gebouwen liggen. -Daarna zeg je tijdens welke dynastie de gebouwen werden gemaakt. -Tot slot vertel je bij sommige gebouwen nog iets meer aan de hand van de extra vragen die je moest oplossen en de typische bouwkenmerken die je hebt gevonden. 3 Typische bouwkenmerken in de architectuur van de Berberdynastieën Gekend: -arcade -minaret -koepel Nieuw: Verschillende soorten bogen: -hoefijzerboog -spitse hoefijzerboog -kielboog -blinde boog = schijnboog, boog zonder opening, het dient ter versiering op de muur -sebka-ornament = verschillende blinde bogen doorkruisen elkaar ter versiering 1 Groep Economie Je krijgt verschillende kaarten, probeer aan de hand hiervan volgende vragen op te lossen: 1) Neem kaart 35 (Het economisch leven tijdens het keizerrijk (1e-5e eeuw)) en vergelijk deze met kaart 49 (De economie van het middeleeuws Europa (12e-15e eeuw)) en kaart Vegetatiekaart en Sahara handelroutes (1000 n.C.). A. Was er in de Romeinse tijd sprake van handel tussen Europa en Marokko? ja/nee B. Vergelijk de belangrijkste handelsroutes van de Romeinse tijd met die van de middeleeuwen, wat is het belangrijkste verschil? ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... C. Heeft dit verschil in handelsroutes gevolgen voor de gebruikte transportmiddelen? ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................ 2) Neem kaart 49 (De economie van het middeleeuws Europa (12e-15e eeuw)) en kaart Handelsroutes (12de-13de eeuw). A. Geef twee belangrijke handelssteden in Marokko. Verklaar waarom deze goed gelegen waren om handel te drijven. - De steden: ......................................................................................................................................... - Ze zijn goed gelegen omdat ............................................................................................................... .............................................................................................................................................................. 2 B. Zoek vijf producten op die vanuit Noord-Afrika werden verhandeld naar Europa. - .............................................. - .............................................. - .............................................. - .............................................. - ............................................. C. Geef drie handelspartners van Marokko tijdens de middeleeuwen. - .............................................. - .............................................. - .............................................. D. Volg de goudroute in Marokko op kaart 49. De weg loopt langs oases die fungeerden als stapelmarkten. Eén van de grootste hiervan is Sijilmasa. Duid deze plaats aan op de kaart. 3 3) Neem kaart 49 (De economie van het middeleeuws Europa (12e-15e eeuw)). A. Wat valt je op aan de ligging van de steden? Waarom zouden ze op deze plaatsen gesticht zijn? - Waar liggen de meeste steden? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. - Waarom zijn ze net op deze plaatsen gesticht? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. B. Kies twee steden in Marokko en leg uit waarom jij daar zou gaan wonen: - Stad 1: ………………………………….. Ik zou er gaan wonen omdat ……………………………………………………………………………………………………………………. .………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………… - Stad 2: ……………………………………… Ik zou er gaan wonen omdat …………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4 Als je klaar bent met het oplossen van de vragen, help je de sprekers met het voorbereiden van de spreekbeurt. Steek je hand op zodat de leraar/lerares de powerpoint kan brengen en kan controleren of je antwoorden goed zijn. Met behulp van de powerpoint maak je de spreekbeurt. Eerst leg je het belangrijkste verschil uit tussen de handel in de Romeinse tijd en in de Middeleeuwen. Dan toon je op een kaart de belangrijkste Marokkaanse handelssteden, de belangrijkste handelsroutes en de belangrijkste handelspartners van Marokko. Daarna noem je enkele belangrijke Marokkaanse steden, wijs je ze aan op de kaart en leg je uit waarom mensen op deze plaatsen zijn gaan wonen. Tot slot geef je een paar voorbeelden van wat zoal verhandeld werd vanuit Marokko. 1 Politiek-territoriaal Groep 1 Vanaf het jaar 1000 deden zich nieuwe ontwikkelingen voor in de geschiedenis van Marokko. Men stond niet meer onder gezag van het centrale bestuur in Bagdad wat tot gevolg had dat enkele grote dynastieën ontstonden die hun stempel drukten op de historie van Marokko. Deze dynastieën hadden een Berber achtergrond. 1. De Almoravieden (circa 1040-1140) a. De oorsprong Fragment uit de Geschiedenis van Marokko, uitgegeven in 2002. Aan de zuidwestkant van Marokko ontstond in de 11e eeuw een Berber beweging die het begin zou vormen van een van de grootste Marokkaanse dynastieën: de Almoravieden. Hun oorsprong ligt in de westelijke Sahara, de verbinding tussen Zwart Afrika en het noordelijke bergland. De nomaden in deze streek waren niet beïnvloed door ketterse richtingen van de islam en ze beleden nog een pure, strijdbare islam die op expansie was gericht. Abdallah ibn Jasien, een hervormer en prediker, trok zich net zoals Mohammed eerst terug in een soort klooster om zich te bezinnen. Vanuit dit klooster zouden zijn volgelingen (de al-Moerabitoen, later verbasterd tot Almoravieden) mee Marokko gaan veroveren. Hoe ontstonden de Almoravieden? In welk gebied ontstond deze bevolkingsgroep? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Welke persoon gaf de eerste aanzet? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2 b. Verval Fragment uit de Geschiedenis van Marokko, uitgegeven in 2002. Het bleek echter moeilijk om het grote gebied samen te houden. Aan de expansie kwam een einde omdat er minder buit te maken was en omdat het te duur werd om de Spaanse veroveringen te verdedigen. Het rijk brokkelde snel af doordat de discipline en ijver onder het hof verdween. Men hield er luxueuze leefgewoonten op na,… Maar wat vooral veel verontwaardiging wekte bij de moslims was dat de Christelijke hulptroepen in het leger van de Almoravieden eigen priesters en kerken kregen. Dit was een doorn in het oog van de fel gelovige Marokkanen die tot het ‘Huis van de Islam’ behoorden. Hoe raakte het rijk van de Almoravieden in verval (zie fragment vorige pagina)? 1………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. c. Belang van de Berbers Fragment uit de Geschiedenis van Marokko, uitgegeven in 2002. Voor het eerst in de geschiedenis van de Islam waren de heersers van een groot Islamitisch rijk niet van Arabische oorsprong. De Berbers hadden duidelijk gemaakt dat zij de kracht waren in Marokko. Marrakech was hun hoofdstad. Zij zorgden er dus voor dat het zuiden definitief een belangrijke plaats zou innemen in de geschiedenis van Marokko. Marrakech werd vanaf nu de rivaal van Fèz. Deze stad zou vanaf toen steeds zijn sterk Arabische karakter behouden. Wat was het belang van de Berbers voor de Almoravieden? ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… 3 Als je klaar bent met het oplossen van deze vragen, ga je samen zitten met het andere groepje. Maak de vergelijking tussen de twee dynastieën. Vragen bij vergelijking : 1. Zijn er gelijkenissen tussen de oorsprong van de Almoravieden en Almohaden? 2. Zijn er verschillen tussen de veroverde gebieden van de Almoravieden en Almohaden? Welk van de 2 rijken was het grootst qua grondgebied? 3. Zijn er gelijkenissen en/of verschillen in het verval van beide rijken? 4. Vergelijk het belang van de Berbers voor beide bevolkingsgroepen? (invullen in het kader) Als je klaar bent met vergelijken, help je de sprekers met het voorbereiden van de spreekbeurt. Steek je hand op zodat de leraar/lerares de powerpoint kan brengen en kan controleren of je antwoorden goed zijn. Met behulp van de powerpoint maak je de spreekbeurt. -Eerst vertel je hoe de Almoravieden en Almohaden ontstonden (welke periode, welk gebied, welke stichter) -Vervolgens vertel je hoe het rijk van de Almoravieden en Almohaden in verval raakte. -Daarna toon je het belang van de Berbers aan voor de geschiedenis van beide volkeren. -Je sluit af met de vergelijking tussen de Almoravieden en de Almohaden. Je legt hier vooral de nadruk op de verschillen en gelijkenissen die er waren op politiek-territoriaal vlak tussen beide volkeren. 4 Vergelijkingsformulier Almoravieden Oorsprong ? (welk gebied en welke persoon) De grootte van het rijk (zie kaarten) Verval ? Belang van Berbers Almohaden 1 Politiek-territoriaal Groep 2 Vanaf het jaar 1000 deden zich nieuwe ontwikkelingen voor in de geschiedenis van Marokko. Men stond niet meer onder gezag van het centrale bestuur in Bagdad wat tot gevolg had dat enkele grote dynastieën ontstonden die hun stempel drukten op de historie van Marokko. Deze dynastieën hadden een Berber achtergrond. 2. De Almohaden (12de-13de eeuw) a. De oorsprong Fragment uit de Geschiedenis van Marokko, uitgegeven in 2002. Een nieuwe beweging stond klaar om de fakkel over te nemen. Ibn Toemart, een godsdienstgeleerde, predikte tijdens verschillende reizen die hij maakte over het wanbeleid van het hof van de Almoravieden. Tijdens een van zijn reizen ontmoette hij Abd al-Moemien. Hij werd een trouwe volgeling van Ibn Toemart en werd tevens ook de eerste vorst van de Almohaden. Ibn Toemart was zo teleurgesteld door de slechte gang van zaken dat hij zich terugtrok in een grot in de bergen van de Atlas om te mediteren. Hier openbaarde hij zich als de persoon die de Islam een nieuwe impuls zou geven. Centraal stond de eenheid en de onstoffelijkheid van God (= in Arabisch tawhied). Aan dit centrale dogma van de tawhied ontleende werd de beweging zijn naam: de al-Moewahhidoen (later verbasterd tot Almohaden). In 1130 voelde Ibn Toemart zich sterk genoeg om een aanval uit te voeren op Marrakech. Hij overleed enkele maanden na deze aanval. Abd al-Moemien werd zijn opvolger. Onder zijn heerschappij zouden de Almohaden zich verspreiden over heel Noord-Afrika. Hoe ontstonden de Almohaden? In welk gebied ontstond deze bevolkingsgroep? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Welke persoon gaf de eerste aanzet? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2 b. Verval Fragment uit de Geschiedenis van Marokko, uitgegeven in 2002. Het zou voor de Almohaden steeds moeilijker worden om het immense rijk te besturen. De nieuwe heersers beschouwden ook Algerije en Tunesië als veroverde gebieden en niet als gelijk. De Almohaden haalden, net als de Almoravieden, vreemde mensen binnen in hun leger. Dit leidde tot protest van de vurige aanhangers van de Almohaden. Zij duldden geen vreemde indringers in hun leger. Op het einde van de 12e eeuw begonnen de spanningen in het rijk duidelijk te worden. Al deze spanningen leidden tot problemen en chaostoestanden in het rijk. Niettemin bereikte het Almohadenrijk tijdens deze onrustige periode het toppunt van zijn bloei. Het rijk schoof op naar het noorden. Men viel het zuiden van Spanje aan en men heroverde Toledo. Op het einde van de 12e eeuw kwam er echter een definitief verval van het rijk van de Almohaden. Het rommelde op alle fronten en de verschillende vorsten konden het grote rijk niet meer in stand houden. Tevens zouden de Christenen zich in Spanje nu wel verenigen om te strijden tegen de moslims. Hoe raakte het rijk van de Almohaden in verval? 1………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. NIETTEMIN: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 4………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3 c. Belang van de Berbers Fragment uit de Geschiedenis van Marokko, uitgegeven in 2002. Ibn Toemart was een Berber afkomstig uit Zuid-Marokko. Zijn prediking vond gewillig oor bij de Berber stammen die nog maar sinds kort in aanraking waren gekomen met de Islam. De Berbers waren duidelijk geïnteresseerd in de boodschap van deze prediker. Hij speelde het spel ook slim mee. Om de Berbers nog meer aan zijn kant te krijgen liet hij hen mee beslissingen nemen. Op deze manier vond hij een bondgenoot om de wantoestanden van de Almoravieden aan te klagen. Wat was het belang van de Berbers voor de Almohaden? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Als je klaar bent met het oplossen van deze vragen, ga je samen zitten met het andere groepje. Maak de vergelijking tussen de twee dynastieën. Vragen bij vergelijking : -Zijn er gelijkenissen tussen de oorsprong van de Almoravieden en Almohaden? -Zijn er verschillen tussen de veroverde gebieden van de Almoravieden en Almohaden? Welk van de 2 rijken was het grootst qua grondgebied? -Zijn er gelijkenissen en/of verschillen in het verval van beide rijken? -Vergelijk het belang van de Berbers voor beide bevolkingsgroepen? (invullen in het kader) Als je klaar bent de vergelijking, help je de sprekers met het voorbereiden van de spreekbeurt. Steek je hand op zodat de leraar/lerares de powerpoint kan brengen en kan controleren of je antwoorden goed zijn. Met behulp van de powerpoint maak je de spreekbeurt. -Eerst vertel je hoe de Almoravieden en Almohaden ontstonden (welke periode, welk gebied, welke stichter) -Vervolgens vertel je hoe het rijk van de Almoravieden en Almohaden in verval raakte. -Daarna toon je het belang van de Berbers aan voor de geschiedenis van beide volkeren. -Je sluit af met de vergelijking tussen de Almoravieden en de Almohaden. Je legt hier vooral de nadruk op de verschillen en gelijkenissen die er waren op politiek-territoriaal vlak tussen beide volkeren. Vergelijkingsformulier Almoravieden Oorsprong ? (welk gebied en welke persoon) De grootte van het rijk (zie kaarten) Verval ? Belang van Berbers Almohaden