Hantavirus - GGD Brabant

GGD Brabant-Zuidoost
Postbus 810
5700 AV Helmond
Infectieziektebestrijding
Tel: 08800-31333
Hantavirus
Wat is hantavirus?
Hantavirus is de verzamelnaam voor een groep virussen. De virussen die tot deze groep horen, komen
wereldwijd voor bij verschillende knaagdieren. Knaagdieren besmetten elkaar door te bijten en via
elkaars uitwerpselen. De knaagdieren worden er niet ziek van, maar kunnen het virus wel overdragen
naar de mens.
In Nederland komt het puumalavirus, een hantavirusvariant, voor bij de in het wild levende rosse
woelmuizen. Gebieden waar hantavirussen aangetroffen zijn in rosse woelmuizen zijn Twente, de
Achterhoek, Zuid-Limburg en Brabant. Hantavirusinfecties komen in Nederland weinig voor.
In 2007 werd bij 27 mensen hantavirusinfectie vastgesteld. Dit is een toename ten opzichte van
voorgaande jaren. Omdat veel mensen niet of in lichte mate ziek worden na infectie, is niet precies
bekend hoeveel mensen er werkelijk besmet zijn.
Wat zijn de ziekteverschijnselen van een hantavirusinfectie?
Besmettingen van de in Nederland voorkomende vorm van het hantavirus (het puumalavirus) geven in
de meeste gevallen geen klachten. In 10% van de gevallen treden er wel klachten op. Het
ziekteverloop is relatief mild. Soms zijn er alleen griepachtige klachten (spierpijn, hoofdpijn, koorts,
misselijkheid) maar een hantavirusinfectie kan ook ernstiger verlopen waarbij de nieren tijdelijk
minder goed functioneren. Bij een ernstiger verloop begint de ziekte meestal acuut met hoofdpijn en
hoge koorts. Daarbij kunnen misselijkheid en braken, buik- en flankpijn en gezichtsstoornissen
voorkomen. Als er ziekteverschijnselen ontstaan is dat gemiddeld twee tot drie weken na de
besmetting.
Hoe kun je een hantavirusinfectie krijgen en hoe kun je anderen besmetten?
Besmette knaagdieren scheiden het virus uit via uitwerpselen, urine en speeksel. Als dit uitdroogt en
bijvoorbeeld wordt opgeveegd, komt het virus met het stof in de lucht. Mensen raken vooral besmet
door het inademen van virusdeeltjes in stof. Een beet of besmetting van een huidwond door
uitwerpselen van een besmet dier kan ook tot een infectie leiden. De ziekte wordt niet van mens op
mens overgedragen. Na een besmetting ontstaat een langdurige bescherming tegen dat specifieke
type hantavirus. Je kunt wel opnieuw besmet raken maar je wordt dus niet meer ziek van hetzelfde
virustype.
ISI hantavirus concept - 2008
1
GGD Brabant-Zuidoost
Postbus 810
5700 AV Helmond
Infectieziektebestrijding
Tel: 08800-31333
Wie kan een hantavirusinfectie krijgen en wie loopt extra risico?
Mensen die veel met knaagdieren of hun uitwerpselen in aanraking komen, zoals boeren en
boswerkers, maar ook mensen die minder dan vijftig meter van een bos wonen, hebben meer kans om
besmet te worden. Ook mensen die in ruimten komen waar veel knaagdieren zitten of hebben gezeten
(oude huizen, vakantiehuisjes die een tijd niet zijn gebruikt) lopen meer risico. Van het in Europa
voorkomende virus is niet bekend dat het invloed heeft op de zwangerschap.
Hoe kan een hantavirusinfectie worden voorkomen?
Ten eerste kun je voorkomen dat er knaagdieren in huis komen: ruim voedingsmiddelen goed
afgesloten op en verhinder de toegang tot je huis voor muizen door het dichtstoppen van openingen.
Besmetting met het hantavirus vindt vooral plaats door het inademen van stofdeeltjes waar het virus
in zit. Deze stofdeeltjes ontstaan bijvoorbeeld door het opvegen van uitwerpselen van knaagdieren.
Voorkomen dat er besmette stofdeeltjes in de lucht komen is dus de belangrijkste bescherming. Dit
doe je door mogelijk besmette oppervlaktes voor het schoonmaken nat te maken met gewoon water
(besproeien) of oppervlaktes nat af te nemen.
In vijf stappen kun je mogelijk besmette ruimtes verstandig schoonmaken:
De ruimte ventileren: zet ramen tegen elkaar open.
Met een vochtig wegwerpdoekje eventueel aanwezige muizenkeutels en dode knaagdieren verwijderen
en weggooien in een afvalzak.
De gebruikte afvalzak afsluiten en weggooien.
Het vloeroppervlak vochtig reinigen met huishoudelijk reinigingsmiddel (bijvoorbeeld allesreiniger).
Het vloeroppervlak nareinigen met chlooroplossing. In huishoudelijke situaties kan gebruik gemaakt
worden van een huishoudelijke chlooroplossing zoals bleekwater (4% chloor). Meng 1 kopje bleekwater
(250 ml) in een emmer met 10 liter water. Omdat de hoeveelheid chloor snel minder wordt is het
belangrijk deze oplossing direct te gebruiken. Bij professionele schoonmaak dienen chloortabletten te
worden gebruikt: 1 tablet met 1,5 gram actief chloor op 1,5 liter water of 1 tablet met 1 gram actief
chloor op 1 liter water.
Laat de chlooroplossing vijf minuten intrekken voordat deze eventueel wordt weggespoeld.
Tegen de in Europa voorkomende hantavirusvarianten bestaan geen vaccins.
Is een hantavirusinfectie te behandelen?
Meestal geneest een hantavirusinfectie spontaan na één tot enkele weken. Er bestaat geen
behandeling tegen hantavirusinfectie. Wel kunnen de optredende symptomen verlicht worden met
ISI hantavirus concept - 2008
2
GGD Brabant-Zuidoost
Postbus 810
5700 AV Helmond
Infectieziektebestrijding
Tel: 08800-31333
pijnstillers en koortswerende middelen. Als de nieren zijn aangedaan kan het in zeldzame gevallen
nodig zijn om de nieren te ondersteunen met dialyse (nierspoelen).
Hoewel het soms weken kan duren, geneest vrijwel iedereen volledig.
Kan iemand met een hantavirusinfectie naar kindercentrum, school of werk?
Iemand met die zich goed voelt kan gewoon naar kindercentrum, school of werk. Hantavirus is
namelijk niet van mens op mens overdraagbaar.
Wat doet de GGD?
Als bij iemand hantavirus is vastgesteld neemt een medewerker van de GGD contact op met de
patiënt. Dit om te onderzoeken op welke wijze en waar de besmetting heeft plaatsgevonden en om
voorlichting te geven.
Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met de GGD Brabant-Zuidoost, afdeling
infectieziekten. Telefoon: 088 0031 333
ISI hantavirus concept - 2008
3