Hantavirus - GGD Zeeland

Informatiebrief Hantavirus
Wat is hantavirus?
Hantavirus omvat een groep virussen. De virussen die tot deze groep horen, komen wereldwijd voor bij
verschillende soorten knaagdieren. Knaagdieren besmetten elkaar door te bijten en via elkaars uitwerpselen.
Zij worden er niet ziek van, maar kunnen het virus wel overdragen naar de mens.
In Nederland komt het puumalavirus, een hantavirusvariant, voor bij de in het wild levende rosse
woelmuizen. In Nederland zijn in de gebieden Twente, de Achterhoek, Zuid-Limburg en Brabant
hantavirussen aangetroffen in rosse woelmuizen. Het is niet bekend hoe groot het percentage muizen is wat
het virus bij zich draagt, maar hantavirusinfecties bij mensen worden in Nederland slechts sporadisch
gemeld. Omdat veel mensen niet of in lichte mate ziek worden na infectie, is niet precies bekend hoeveel
mensen er werkelijk besmet zijn.
Wat zijn de ziekteverschijnselen van een hantavirusinfectie?
Besmettingen van de in Nederland voorkomende vorm van het hantavirus (het puumalavirus) geven in de
meeste gevallen geen klachten. In 10% van de gevallen treden er wel klachten op. Het ziekteverloop is
relatief mild. Soms zijn er alleen griepachtige klachten (spierpijn, hoofdpijn, koorts, misselijkheid) maar een
hantavirusinfectie kan ook ernstiger verlopen waarbij de nieren tijdelijk minder goed functioneren. Bij een
ernstiger verloop begint de ziekte meestal acuut met hoofdpijn en hoge koorts. Na een paar dagen kunnen
misselijkheid en braken, buik- en flankpijn en gezichtsstoornissen ontstaan. Als er ziekteverschijnselen
ontstaan is dat gemiddeld twee tot drie weken na de besmetting.
Hoe kun je een hantavirusinfectie krijgen en hoe kun je anderen besmetten?
Besmette knaagdieren scheiden het virus uit via uitwerpselen, urine en speeksel. Na uitdroging kan het virus
met het stof in de lucht terecht komen, bijvoorbeeld als uitwerpselen worden opgeveegd. Mensen raken dan
besmet door het inademen van virusdeeltjes in stof. Een beet of besmetting van een huidwond door
Feb ’14 Dinf17h Informatiebrief Hantavirus
uitwerpselen van een besmet dier kan ook tot een infectie leiden. De ziekte wordt niet van mens op mens
overgedragen. Na een besmetting ontstaat een langdurige bescherming tegen dat specifieke type
hantavirus. Je kunt wel opnieuw besmet raken maar je wordt dus niet meer ziek van hetzelfde virustype.
Wie kan een hantavirusinfectie krijgen en wie loopt extra risico?
Iedereen die in nauw contact komt met uitwerpselen van rosse woelmuizen kan besmet raken, maar die
GGD Zeeland - Westwal 37, Postbus 345, 4460 AS Goes - T: (0113) 249400 , F: (0113) 249449, I: www.ggdzeeland.nl
kans is heel klein. Mensen die veel met knaagdieren of hun uitwerpselen in aanraking komen, zoals boeren
en boswerkers, maar ook personen die minder dan vijftig meter van een bos wonen, hebben iets meer kans
om besmet te worden. Ook mensen die in ruimten komen waar veel knaagdieren zitten of hebben gezeten
(oude huizen, vakantiehuisjes die een tijd niet zijn gebruikt) lopen meer risico. Van het in Europa
voorkomende virus is niet bekend dat het invloed heeft op de zwangerschap.
Hoe kan een hantavirusinfectie worden voorkomen?
Ten eerste kun je voorkomen dat er knaagdieren in huis komen: ruim voedingsmiddelen goed afgesloten op
en verhinder de toegang tot je huis voor muizen door het dichtstoppen van openingen.
De belangrijkste voorzorgsmaatregel is het voorkomen dat er besmette stofdeeltjes van muizenuitwerpselen
in de lucht komen. Dit doe je door mogelijk besmette oppervlaktes voor het schoonmaken nat te maken met
gewoon water (besproeien) of oppervlaktes nat af te nemen. Voorbeelden van dergelijke ruimtes zijn
opslagruimte of schuurtjes in bosrijke omgeving die weinig worden gebruikt en niet worden schoongemaakt,
vakantiehuisjes die in het voorjaar voor het eerst in gebruik worden genomen.
In vijf stappen kun je mogelijk besmette ruimtes verstandig schoonmaken:
1. De ruimte ventileren: zet ramen tegen elkaar open.
2. Met een vochtig wegwerpdoekje eventueel aanwezige muizenkeutels en dode knaagdieren
verwijderen en weggooien in een afvalzak.
3. De gebruikte afvalzak afsluiten en weggooien.
4. Het vloeroppervlak vochtig reinigen met huishoudelijk reinigingsmiddel (bijvoorbeeld allesreiniger).
5. Het vloeroppervlak nareinigen met chlooroplossing. In huishoudelijke situaties kan gebruik gemaakt
worden van een huishoudelijke chlooroplossing zoals bleekwater (4% chloor). Meng 1 kopje
bleekwater (250 ml) in een emmer met 10 liter water. Omdat de hoeveelheid chloor snel minder
wordt is het belangrijk deze oplossing direct te gebruiken. Bij professionele schoonmaak dienen
chloortabletten te worden gebruikt: 1 tablet met 1,5 gram actief chloor op 1,5 liter water of 1 tablet
met 1 gram actief chloor op 1 liter water. Laat de chlooroplossing vijf minuten intrekken voordat deze
eventueel wordt weggespoeld.
Tegen de in Europa voorkomende hantavirusvarianten bestaan geen vaccins.
Is een hantavirusinfectie te behandelen?
Meestal geneest een hantavirusinfectie spontaan na één tot enkele weken. Er bestaat geen behandeling
tegen hantavirusinfectie. Wel kunnen de optredende symptomen verlicht worden met pijnstillers en
·2·
koortswerende middelen. Als de nieren zijn aangedaan kan het in zeldzame gevallen nodig zijn om de nieren
te ondersteunen met nierdialyse (spoelen).
Hoewel het soms weken kan duren, geneest vrijwel iedereen volledig.
Kan iemand met een hantavirusinfectie naar kindercentrum, school of werk?
Iemand met een hantavirusinfectie die zich goed voelt kan gewoon naar kindercentrum, school of werk.
Hantavirus is namelijk niet van mens op mens overdraagbaar.
Wat doet de GGD?
Als bij iemand hantavirus is vastgesteld neemt een medewerker van de GGD contact op met de patiënt. Dit
om te onderzoeken op welke wijze en waar de besmetting heeft plaatsgevonden en om voorlichting te
geven.
Nog vragen?
Mocht u nog vragen hebben over dit onderwerp, dan kunt u tijdens kantooruren contact opnemen met de
GGD Zeeland, Team Infectieziektebestrijding. Het telefoonnummer is: 0113-249456.
U kunt ons ook per email bereiken: [email protected].
Uitgave GGD Zeeland
Januari 2014
·3·