Moeder van Marlie Hillekens overleefde 40 jaar met

4
Jaargang 40
Mei 2013
Uitgave van MMV
Moeder van Marlie Hillekens overleefde 40 jaar met Moermantherapie • Met enzymen
de alvleesklier ondersteunen • Nieuw kookboek bron van inspiratie voor topkok Fagel
• Chinese arts kijkt naar het totaalplaatje • Vernieuwde website, vernieuwd magazine
Advertenties
Welke Multi van Lamberts past bij u?
?
Lamberts heeft een uitgebreid assortiment multi’s passend bij een specifieke leeftijd of leefstijl. Zo kan het kind,
de puber, volwassene of (amateur)sporter altijd een passende keuze maken. Meer informatie via www.hb08.nl
Informatie via www.hb08.nl tel 088-0075700 mail [email protected]
05-12-12 10:57
De laatste weken is er het nodige te doen
over mysterieuze aandoeningen bij piloten en cabinepersoneel als gevolg van
verontreinigde dampen uit het luchtverversingssysteem. De giftige dampen zijn
afkomstig van olie uit de motoren. Over
de blootstelling van de passagiers aan
deze gifdampen wordt niet gesproken,
maar je kunt gerust aannemen dat een
lange vlucht niet echt een bijdrage is aan
uw en mijn gezondheid.
Voor Marlie Hillekens (54) staat het als een paal boven wa­
ter: de Moermantherapie werkt! Haar moeder overleefde er
veertig jaar mee. Tot ze na een heupoperatie niet meer vol­
gens de richtlijnen kon koken. Toen was het snel gebeurd.
Voor Marlie een reden om haar diensten aan te bieden aan
MMV. “Dit wil ik bij anderen graag voorkomen.”
Nog zo’n voorbeeld. Bij de bestrijding van
onkruid wordt al jarenlang gewerkt met
heel gemene stoffen die ertoe bijdragen
dat bijen massaal het loodje leggen. De
bestrijdingsmiddelen zijn een baanbrekend succes. Ze zijn voor het bedrijfsleven
zeer aantrekkelijk. Andere vormen van
onkruidbestrijding zijn veel arbeidsintensiever. Intussen wordt de bij serieus met
uitsterven bedreigd. De gevolgen voor de
natuur laten zich raden.
In dit nummer merkt topkok Paul Fagel
op dat we niet zorgvuldig genoeg kunnen
zijn met ons eten. Die oproep valt gemakkelijk uit te breiden. We kunnen niet zorgvuldig genoeg omgaan met moeder natuur. Zij leent zich niet voor experimenten.
Mensen moeten daarvoor de tol betalen in
de vorm van allerlei ernstige ziekten. Wie
kiest voor een zorgvuldige leefstijl, dient
dus uiterst kritisch te volgen wat er om
ons heen gebeurt. Alleen dat al onderstreept de noodzaak om als MMV uit te
groeien tot een organisatie die er toe doet.
De eerste concrete stappen zijn gezet. We
komen eraan. Er is werk aan de winkel!
Vitamine D(oen)
Vitamine D is nodig voor de
normale groei en ontwikkeling van botten bij kinderen.
Bij ouderen draagt het bij tot
instandhouding van normale
botten, tanden en een normale werking van de spieren.
Vitamine D draagt bij tot de
normale werking van het
immuunsysteem en speelt een
rol in het celdelingsproces.
Veertig jaar overleefd met Moermantherapie
Het bericht volgt na een lange reeks van
voedselschandalen. Ook daaruit kwam
naar voren dat u en ik van alles en nog
wat wordt aangedaan waarvan we geen
weet hebben. En dat ter wille van commerciële belangen. Dat u en ik daarvan
het slachtoffer kunnen worden, lijkt winst
beluste ondernemers niet of nauwelijks te
interesseren.
?
Lamberts adv Multi A5.indd 1
MMV komt eraan!
Met enzymen de alvleesklier ondersteunen
Met enzymen de alvleesklier ondersteunen.
Dat is het doel van complementaire therapieën
bij pancreaskanker, aldus kankeronderzoeker
dr. Hans Stoop in het tweede deel van een serie
over het ontstaan en de behandeling van
verschillende soorten van kanker.
Nieuw kookboek bron van inspiratie voor
topkok Fagel
4
8
14
“Je kunt niet zorgvuldig genoeg zijn met je eten”, zei topkok
Paul Fagel bij het in ontvangst nemen van het kookboek
‘De Natuurrijke Keuken’, een nieuwe uitgave van MMV.
Nadat drie jaar geleden darmkanker bij hem werd vast­
gesteld, eet hij kritischer dan ooit tevoren maar aan smaak
heeft hij niets ingeleverd. Gezond eten niet lekker?
“Een fabeltje.”
Chinese arts kijkt naar het totaalplaatje
Yan Schroën is van huis uit biochemicus en deed
onderzoek naar de invloed van onze geest op
ons lichaam. Om de wisselwerking tussen die
twee beter te begrijpen, besloot hij in China
traditionele geneeskunde te gaan studeren.
Het leverde hem een schat aan nieuwe inzichten
op. “De Chinese geneeskunde kijkt veel meer naar
het totaalplaatje.”
Vernieuwde website, vernieuwd magazine
Vers van de pers kon een nieuw kookboek worden
gepresenteerd, de eerste pagina’s van de volledig
vernieuwde website konden worden getoond,
magazine Uitzicht krijgt een nieuwe jasje plus
een herijkte redactionele formule en aan andere
projecten wordt nog volop gewerkt. Tijdens de
algemene ledenvergadering van MMV op 20 april
bleek dat het menens is met het eerder gepresenteerde
plan om de vereniging op de kaart te zetten.
18
22
Hoge dosis, lage prijs
Cor van Groningen
eindredacteur Uitzicht
Informatie via www.hb08.nl tel 088-0075700 mail [email protected]
Lamberts adv Vitamine D A5.indd 1
05-12-12 10:53
3
Marlie Hillekens: ‘ik herinner me haar als altijd heel fit’
‘Mijn moeder overleefde
veertig jaar met
Moermantherapie’
Voor Marlie Hillekens (54) staat het als een paal boven water: de Moermantherapie werkt! Haar moeder
overleefde er veertig jaar mee. Tot ze na een heupoperatie niet meer volgens de richtlijnen kon koken.
Toen was het snel gebeurd. Voor Marlie een reden om haar diensten aan te bieden aan MMV.
“Dit wil ik bij anderen graag voorkomen.” Tekst: Petra Pronk
I
n 1970 kreeg de moeder van Marlie
Hillekens op 37-jarige leeftijd en­
deldarmkanker. Ze werd geope­
reerd en kreeg een stoma. Twee jaar la­
ter bleek de kanker uitgezaaid te zijn
naar een van de longen. Opnieuw werd
ze geopereerd, maar opnieuw twee jaar
later bleken er ook uitzaaiingen te zit­
ten in de andere long. Dat was foute
boel. De artsen gaven haar te verstaan
dat ze weinig meer voor haar konden
doen. Toch ging ze nog naar het zieken­
huis voor een chemokuur. De avond
voordat ze die kuur zou ondergaan,
kwam haar man bij haar op bezoek in
het ziekenhuis met de mededeling dat
hij op de televisie een documentaire
over dokter Moerman had gezien. Toen
was de keuze snel gemaakt. Aangezien
de artsen haar weinig hoop gegeven
hadden en ze drie jonge kinderen thuis
had, besloot ze haar kaarten op de
Moermantherapie te zetten. Ze zag af
van de chemo en ging nog diezelfde
avond naar huis. Na contact te hebben
gelegd met de Moermanarts Albert
Ronhaar uit De Krim begon ze aan de
Moermantherapie, en daar heeft ze
veertig jaar mee overleefd.
Marlie was twaalf jaar toen haar moeder
kanker kreeg. Ze kan zich van die peri­
ode weinig meer herinneren, behalve
dat haar ouders besloten dat haar moe­
der het dieet zou volgen en dat de rest
van het gezin ‘gewoon’ zou blijven eten.
“Mijn moeder volgde het heel streng”,
vertelt Marlie. “Wat ik me vooral herin­
ner is de Moerman erwtensoep die va­
der voor moeder maakte. Die was
schijnbaar heel vies, dus gelukkig hoef­
den wij daar niet van mee te eten. Maar
moeder had er geen moeite meer. Ze
volgde het dieet heel streng en conse­
quent. Zeker in de eerste periode was ze
echt ‘op de letter’. Later versoepelde ze
dat wel, maar toen de kanker terug­
kwam ging ze weer streng aan de bak.”
Met succes, want ze leidde een volko­
men normaal leven. “Ze ondernam van
alles”, vertelt Marlie. “Ze fietste veel, zat
een poos op badminton en ging elk jaar
op vakantie, speelde bridge en was vrij­
williger bij De Zonnebloem. De stoma is
nooit een belemmering geweest om din­
gen te doen en ik herinner me haar als
altijd heel fit.”
Hormoonpleisters
Wel bleef de ziekte haar achtervolgen.
Zo kreeg ze op een gegeven moment na
een verontrustende uitslag van een uit­
strijkje het advies om uit voorzorg haar
baarmoeder en eierstokken weg te la­
ten halen. Om te voorkomen dat ze in
de overgang kwam, kreeg ze hormoon­
pleisters. Vlak daarna werd borstkan­
ker vastgesteld. “Toen ze die diagnose
kreeg, heeft ze direct de link gelegd
met de hormoonpleisters. Haar arts
ontkende dat verband echter en zei let­
terlijk: ‘Water kan niet branden. U ge­
Marlies vraag aan de oncoloog of dat
soms het gevolg kon zijn van het an­dere
eetpatroon, zei hij dat dat volstrekt on­
mogelijk was. Er volgden hormoonspui­
ten en chemotherapie die halverwege
beëindigd werd wegens ernstige bijwer­
kingen en depressie. In 2012 overleed
haar moeder.
looft in sprookjes’. Maar jaren later is
door wetenschappelijk onderzoek vast
komen te staan dat er wel degelijk een
link is tussen het gebruik van hor­
moonpleisters en borstkanker, hetgeen
toen ook door de behandelend arts is
erkend.”
Ook vader
Hoewel de kanker diverse keren terug­
kwam bleef haar moeder vol overtuiging
de Moermantherapie volgen. Mensen
zeiden wel eens tegen haar als ze weer
ziek was: ‘Zie je wel, het werkt niet’.
Maar zij geloofde er rotsvast in dat het
wèl werkte. Ze was immers na de uit­
zaaiingen in haar longen opgegeven,
maar intussen was ze er nog steeds. Dat
sterkte haar in de overtuiging dat het
dieet goed voor haar was. Een overtui­
ging die Marlie deelt. Zeker omdat ze bij
haar ouders duidelijk het verschil ge­
zien heeft dat de Moermantherapie kan
maken. Zo werd ook haar vader, een
kleine twintig jaar na haar moeder, ge­
troffen door kanker. “Hij was de reden
dat mijn moeder aan het dieet is begon­
nen. Daarin steunde hij haar altijd. Hij
was echt haar steun en toeverlaat. Maar
toen hij zelf kanker kreeg, koos hij niet
voor de Moermantherapie, hoewel hij
had gezien wat het voor mijn moeder
had gedaan. Hij was zelf te veel een
Bourgondiër en koos voor de reguliere
aanpak. Binnen vijf jaar na de diagnose
is hij overleden.”
‘Mensen praktisch bijstaan’
Revalidatie
Marlies moeder daarentegen was 38 jaar
na de eerste diagnose nog steeds ge­
zond. Maar toen ze in 2008 een heup­
operatie moest ondergaan, ging het mis.
Na de operatie bleef ze moeilijk ter
been en ze moest een half jaar revalide­
ren. “In het revalidatiecentrum was het
niet mogelijk om het Moermandieet te
volgen”, vertelt Marlie. “Er werd gewoon
wit brood met kaas, vlees en zoet beleg
gegeten en als avondeten aardappels,
vlees en stukgekookte groente. Patiën­
ten trakteerden er elkaar op snoep en
chocolade dat het bezoek had meege­
bracht. Toen is het misgegaan.”
Eenmaal thuis was haar moeder niet in
staat om zelf boodschappen te doen en
te koken. Ze was aangewezen op thuis­
hulp, maar die mocht geen boodschap­
pen doen of koken. De vriendin die als
mantelzorger optrad had het Moerman­
“In het revalidatie­
centrum was het niet
mogelijk om het
Moerman­dieet te volgen”
dieet niet in de vingers; de kinderen
woonden te ver weg om dagelijks langs
te komen. Daarom moest Marlies moe­
der het na bijna veertig jaar gezond eten
ineens doen met kant-en-klaar maaltij­
den voor de magnetron. Als Marlie
langskwam, bracht ze zelfgemaakte
Moermanvoeding mee voor een paar
dagen, maar dat mocht niet baten. Ne­
gen maanden na de operatie bleken de
tumormarkers flink te zijn gestegen. Op
“Mijn moeder had graag de Moerman­
therapie willen blijven volgen, maar dat
was helaas niet mogelijk door gebrek
aan mensen die haar daarbij konden
helpen. Dat vond ik heel schrijnend.
Mijn moeder woonde in Limburg, terwijl
ik in Alphen aan den Rijn woon, zo’n
twee uur rijden bij elkaar vandaan. Ik
wist niet hoe ik in de woonplaats van
mijn moeder mensen kon vinden die
zich haar hadden willen inzetten. Als ik
van iemand in mijn wijk zou weten dat
die in zo’n situatie zat, zou ik niet te be­
roerd zijn om te helpen. En zulke men­
sen zijn er vast meer. Maar hoe vind je
die? Hoe vinden hulpvrager en vrijwil­
liger elkaar? Toen ik laatst zelf met
griep in bed lag, had ik tijd om hierover
na te denken en ik dacht: ik moet hier
gewoon zelf iets mee gaan doen!”
Marlie stuurde een brief aan de MMV
met de mededeling dat ze graag als vrij­
williger ingezet zou willen worden om
mensen te helpen die in een zelfde situ­
atie zitten als haar moeder had gezeten.
“Mijn moeder had een hulpvraag die om
Lees verder >
4
5
praktische redenen niet ingevuld kon
worden. Ik kon haar destijds helaas niet
helpen, maar als ik in mijn eigen woon­
plaats iets voor anderen kan betekenen
die in een soortgelijke situatie zitten,
zou dat wel mooi zijn. Ik wil graag iets
betekenen voor mensen die zelf actief
met hun herstel aan de slag willen en
gemotiveerd zijn om het dieet te gaan
volgen. Mensen die nog aan het begin
staan en begeleiding nodig hebben of
die door omstandigheden niet zelf in­
vulling aan het dieet kunnen geven. Ik
wil graag in praktische zin mensen bij­
staan.”
Ze vindt het dan ook jammer dat ze op
de laatste ledenvergadering vernam dat
de MMV besloten heeft om pas in het
najaar van 2013 aan de slag te gaan met
het voorgenomen project van ambassa­
deurs en buddy’s. Ze wil graag zo snel
mogelijk aan de slag. In afwachting van
volgende stappen is ze alvast begonnen
om zich de voedingsregels van MMV ei­
gen te maken en te oefenen met Moer­
man à la carte door de recepten uit het
nieuwe kookboek uit te proberen.
‘Veel meer mogelijk’
Marlie is zeer gemotiveerd door de er­
varing die ze met haar ouders heeft. Ge­
zondheid hangt in haar optiek nauw sa­
men met de keuzes die je maakt. “Dat
mijn vader zijn eerste kanker niet over­
leefde, terwijl mijn moeder zo vaak ge­
troffen is door de ziekte en door het
Moermandieet nog zo’n veertig jaar lang
een goed leven heeft kunnen leiden,
heeft mij wel gesterkt in mijn overtui­
ging dat gezond eten heel belangrijk is
en echt een verschil kan maken. Daar­
door ben ik zelf ook stap voor stap veel
gezonder gaan eten en leven. Op dit mo­
ment ben ik misschien zelfs nog wel
strenger dan mijn moeder”, lacht ze. “Ik
gebruik al geruime tijd geen gluten, sui­
kers en lactose meer en heb sinds janu­
ari 2013 alle dierlijke producten uit mijn
menu geschrapt, met uitzondering van
bijenpollen en honing.”
Dat werkt, zo heeft ze ook in haar eigen
gezin geconstateerd. Toen een van haar
kinderen op 5-jarige leeftijd de diagno­
se pdd.nos (autisme) kreeg, ging ze op
zoek naar een complementaire genees­
wijze naast de reguliere aanpak. Er
bleek een therapie te zijn met magne­
sium en vitamine B6. Jarenlang liet ze
supplementen overkomen uit Amerika
en ze liet bij een klassiek homeopaat de
consultatiebureau-inentingen ontstoren.
Inmiddels is haar zoon volwassen en het
is volgens Marlie niet meer merkbaar
dat hij ooit een vorm van autisme heeft
gehad. En dat terwijl destijds bij de di­
agnose gesteld was dat hij nooit een
normaal leven zou kunnen hebben. “Er
is dus veel meer mogelijk dan alleen de
reguliere behandeling. Daarom is het al­
tijd goed om jezelf, naast het advies van
je behandelend arts, aanvullend te in­
formeren en te beseffen dat een regu­
liere behandeling een complementaire
benadering niet hoeft uit te sluiten en
soms zelfs kan vervangen.”
Kruiden
natuurlijke heelmeesters
Driekleurig viooltje
D
MMV’er Cor van Groningen koninklijk onderscheiden
Een goede bekende zou worden
onderscheiden, zo luidde het
telefoontje, en daarom moesten
Cor van Groningen en zijn vrouw
Tiny vrijdag 26 april al vroeg op
het Delftse stadhuis zijn. Tot zijn
grote verrassing was niet de goede
bekende maar hijzelf de laureaat.
Burgemeester Bas Verkerk deelde
Cor mee dat hij benoemd was tot
Lid in de Orde van Oranje Nassau.
Reden: zowel voor als achter de
schermen speelt hij al meer dan
30 jaar een belangrijke rol binnen
de Moermanvereniging c.q. MMV.
Hij was onder andere secretaris
van het bestuur en is eindredacteur van het magazine Uitzicht.
Andere verdiensten zijn dat hij
scriba is van de kerkenraad van
de hervormde wijkgemeente
Mattheüs en werkt als secretaris
van het centrale College van
Diakenen. Daarnaast was Cor
17 jaar lang bestuurslid van de
Stichting Hulp Oost-Europa.
6
Informatie: Marry Foelkel
Tekst: Petra Pronk
e winter liet zich maar moeizaam
verjagen, maar desondanks
stonden de tuincentra al vol met
maartse viooltjes. Terwijl het maarts­
viooltje vooral aromatisch en kleurrijk is,
staat zijn zusje, het driekleurige viooltje,
vooral bekend om haar geneeskrachtige
eigenschappen en huidproblemen. Be­
richt van de lentebode.
Het paarse maartsviooltje is een van
de eerste lentebloemen. “Het viooltje
wordt door zijn zoete verleidelijke geur
van oudsher in verband gebracht met
liefde”, zegt kruidenspecialiste Marry
Foelkel. “Het staat symbool voor zuiver­heid en zedigheid. Schrijvers, van
Homerus tot Shakespeare, lieten zich
door het viooltje inspireren en een ge­
droogd exemplaar vergezelde menige
liefdesbrief. Ook wordt er een prachtig
paarsachtige liefdesdrankje van gemaakt
met de veelzeggende naam ‘parfait
d’amour’.”
In oude kruidenboeken wordt het drie­
kleurig viooltje vaak betiteld als ‘stief­
moedertje'. Die naam slaat op de vorm
van de bloemen, met het grote onder­
ste blad als de moeder, de twee daar­
boven gelegen bloemblaadjes als haar
eigen dochters en de bovenste bloem­
blaadjes als haar stiefdochters. Het
driekleurig viooltje was vroeger het
symbool van de herinnering en werd
daarom veel op graven geplant.
Geneeskrachtige werking
De symbolische betekenis van ‘zuiver­
heid’ is ook terug te vinden in de ge­
neeskunde. Het driekleurig viooltje be­
vat onder andere flavonoïden,
slijmstoffen en vitamine E en is bloed­
zuiverend, helpt tegen krampen en
koorts en werkt verzachtend op het ze­
nuwstelsel. “Viooltjes hebben een ge­
weldig goede uitwerking bij huidklach­
ten”, stelt Marry. “Baby’s van een moeder
met een slechte bacteriehuishouding in
de darmen komen vaak ter wereld met
een gevoeligheid voor eczeem. Het drie­
kleurig viooltje kan moeder en kind hel­
pen wanneer ze worden behandeld met
compressen of thee van een aftreksel
van viooltjes.
Het driekleurig viooltje heeft een sterke
bloedzuiverende werking en is daardoor
in te zetten tegen ontstekingen in de
breedste zin van het woord. Het is een
prima middel tegen laaggradige ontste­
kingen, een van de grote problemen van
onze tijd. Ook luiereczeem, dauwworm en
acne kunnen er prima mee bestreden
worden, evenals infecties van de lucht­
wegen. Overigens is ook bij dit soort pro­
blemen het goedkoopste en het beste niet
wat je doet, maar wat je laat: gooi bijvoor­
beeld melk en kaas uit je dieet.”
Inhoud: Marry Foelkel
Tekst: Petra Pronk
Recept
Lotion of thee van
driekleurig viooltje
Leg een aantal viooltjes op de ver­
warming of laat ze drogen in de
droogoven. Je kunt het hele kruid
gebruiken: bloemen, stengels en
blaadjes. De toepassing kan varië­
ren. Het is mogelijk de gedroogde
kruiden te verpulveren, waarna ze
gegeten kunnen worden in bijvoor­
beeld biogarde.
Een andere mogelijkheid is om er
thee van te zetten. Dit mengsel kan
zonder problemen toegevoegd wor­
den aan babymelk.
Daarnaast is het mogelijk om een
aftreksel te gebruiken als lotion bij
huidproblemen. Pak hiervoor een
linnen doek die u kunt gebruiken
als compres, drenk die in de lotion
en leg het geheel op de aangedane
plek.
7
Ontstaan
van tumoren
& mogelijke
behandel­ingen
deel 2
Afweersysteem versterken, herstelmechanisme verbeteren
Pancreaskanker: met enzymen alvleesklier
ondersteunen doel complementaire therapie
Is kanker een ziekte die op zichzelf staat of is het een uitloper van een
verstoring in de stofwisseling? Op die vraag gaf kankeronderzoeker
dr. Hans Stoop in het vorige nummer een helder antwoord. Als tweede deel
in deze serie over het ontstaan en de behandeling van verschillende soorten
van kanker start hij bewust met den niet zo veel voorkomende soort:
alvleesklierkanker. Tekst: dr. Hans Stoop
D
e alvleesklier neemt een belang­
rijke plaats in bij het handhaven
van onze gezondheid en speelt
om die reden een prominente rol bij de
complementaire (niet toxische) behande­
ling van kanker. Bij ongeveer 1650 perso­
nen per jaar wordt in Nederland de diag­
nose alvleesklierkanker gesteld;
tweemaal zo vaak bij mannen als bij
vrouwen. Vaak gaat het om mensen bo­
ven de 60 jaar. Zo’n 15 procent van de
kankerpatiënten heeft diabetes. De al­
vleesklier heeft een tweetal functies:
e maakt ongeveer 1,2 liter sap (spijs­
Z
verteringsenzymen) per dag aan. Deze
vloeistof wordt op commando van de
hersenen of van de maagwand aan de
dunne darm afgegeven. Pas nadat deze
enzymen hun werk hebben gedaan,
kunnen voedingsstoffen via de wand
van de dunne darm in ons lichaam wor­
den opgenomen.
e productie van hormonen (insuline,
D
glucagon en somatostatine) die direct aan
het bloed worden afgegeven, waar zij een
essentiële rol bij de suikerstofwisseling
spelen.
Over de precieze oorzaak van alvlees­
klierkanker is niet veel bekend binnen de
reguliere geneeskundige opvattingen.
Maar uit het bovenstaande is het niet
moeilijk te begrijpen dat de samenstel­
ling van ons dieet een grote invloed heeft
op het gezond houden en het daarmee
goed laten functioneren van de alvlees­
klier. Risicofactoren op het ontstaan van
alvleesklierkanker hebben alles te maken
hebben met onze leefstijl. Daarin speelt
voeding verreweg de belangrijkste rol.
Overgewicht en abdominale obesitas
(vetzucht in de buikregio), tekort aan fo­
liumzuur en vitamine D, het eten van
rood vlees en zetmeelrijke voeding, te
lage inname van fruit en te weinig li­
chaamsbeweging zijn allemaal negatie­
ve factoren. De keerzijde daarvan is dat
een volwaardig dieet een voorname rol
kan spelen in het voorkomen van deze
vorm van kanker. Andere risicofactoren
die genoemd worden zijn roken, chro­
nisch ontstekingen en erfelijke aanleg.
Klachten en symptomen
Een niet goed werkende alvleesklier uit
zich vaak direct in klachten: buikpijn,
misselijkheid, braken, diarree. Als ge­
volg daarvan worden belangrijke voe­
dingsstoffen niet opgenomen. Dit leidt
tot verzwakking en vermagering. Wan­
neer er sprake is van alvleesklierkanker,
kunnen daarbij ook symptomen optre­
den als verminderde eetlust en een zeu­
rende pijn in de bovenbuik of in de rug.
In de meeste gevallen wordt alvlees­
klierkanker pas heel laat ontdekt en is
de tumor al geruime tijd aanwezig. Een
gevorderde tumor kan de galweg dicht­
drukken waardoor er geelzucht kan op­
treden. Een buisje plaatsen om de af­
voer van gal weer aan de gang te krijgen
is meestal het enige wat de chirurg kan
doen.
nen, enzymen, mineralen, laetril, klier­
extracten maar ook tumorremmers en
stoffen die het immuunsysteem stimu­
leren. Daarnaast kunnen ook nog an­
dere therapieën worden ingezet om
een beter resultaat te bereiken. Dat al­
les is bedoeld om de natuurlijke afweer
te versterken, de conditie van het li­
chaam te verbeteren en zo de tumor
onder controle te houden of zo moge­
lijk te vernietigen.
Het eigenlijke doel van de behandeling
van alvleesklierkanker is uiteraard ge­
nezing. Dit is echter vaak niet mogelijk
omdat alvleesklierkanker doorgaans in
een laat stadium wordt ontdekt. Uitzaai­
ingen of doorgroei van het gezwel in het
omringende weefsel heeft dan vaak al
plaatsgevonden.
Als er geen uitzaaiingen zijn, is een ge­
nezende operatie mogelijk maar dat
geldt slechts bij ongeveer 15 procent
van de patiënten. Wanneer de tumor
niet verwijderd kan worden, vindt in
een aantal gevallen een operatie plaats
om afsluiting van de galwegen of af­
sluiting van de twaalfvingerige darm op
te heffen. Bij uitzaaiingen naar de lever
zijn Trans Arteriële Chemo Embolisatie
(TACE) en Radio Frequency Ablation
(RFA) steeds meer toegepaste metho­
den van behandelen. Bij TACE worden
de geneesmiddelen via een katheter
zoveel mogelijk op de plaats van be­
stemming gebracht en RFA maakt ge­
bruik van ultrageluid dat door middel
van een naald in de tumor wordt ge­
bracht.
Als de tumor niet via een operatie ver­
wijderd kan worden, kan bestraling
worden toegepast met als doel pijnbe­
strijding. De tumor laten verschrompe­
len voor een latere operatie is een an­
dere mogelijkheid. Dit kan ook als
aanvullende behandeling na een ope­
ratie. In de regel wordt deze behande­
ling gegeven samen met chemotherapie
om de groei van de tumor te remmen.
‘Orthomoleculair’ centraal
begrip
De alvleesklier ziet er langgerekt en trosvormig uit, is bij een volwassene 12 tot 15
centimeter lang en heeft een dikte van 1 tot 3 centimeter. De klier ligt in de boven­
buik, vlak voor de wervelkolom. De kop van de alvleesklier ligt in de bocht van de
twaalfvingerige darm, terwijl de staart achter de maag langs, schuin omhoog naar
links gaat.
Complementaire mogelijkheden
Een gezonde leefstijl conform de richtlij­
nen van MMV is van grote invloed op het
ontstaan van alvleesklierkanker. Deze
richtlijnen hebben ook een gunstig effect
bij de behandeling van alle vormen van
kanker. Afhankelijk van met name de
conditie van de patiënt kunnen naast het
dieet aanvullingen (supplementen) inge­
zet worden om tekorten aan te vullen, het
afweersysteem (immuunsysteem) te ver­
sterken en het herstelmechanisme te
verbeteren. Wanneer herstel niet moge­
lijk blijkt, zal de kwaliteit van leven dank­
zij het dieet en de aanvullingen door­
gaans aanzienlijk verbeteren.
De complementaire geneeskunde heeft
heel wat te bieden bij de behandeling
van alvleesklierkanker. Zo zijn er de
metabole therapieën die zijn gebaseerd
op het principe dat kanker veroorzaakt
wordt door een omgeving die het toe­
staat dat zich tumorcellen vormen en
vermenigvuldigen. Daarom is deze be­
handeling erop gericht dat het lichaam
de strijd met de kankercellen aangaat.
Een tweede methode is ontgifting zoals
colonreiniging (dikkedarm) met stimu­
latie van de lever en de galblaas om de
gifstoffen die de tumor maakt, uit te
kunnen scheiden. Verder is een anti­
kankerdieet van belang. Dat dient sa­
mengesteld te zijn uit volwaardig
voedsel dat het lichaam niet belast en
uiteraard zonder toevoegingen. Als
aanvulling hierop valt te denken aan
supplementen als hoge dosis vitami­
Er zijn verschillende benamingen voor
de metabole- of stofwisselingstherapie­
ën: orthomoleculaire oncologie, nutritio­
nele oncologie, Houtsmullertherapie,
Moermantherapie, Gersontherapie,
Niet-Toxische Tumortherapie. ‘Ortho­
moleculair’ is hierbij een centraal be­
grip. Het betekent: de juiste samenstel­
ling van moleculen, de juiste
moleculaire omgeving. De eerste ortho­
moleculaire geneeskundige van Neder­
land was Cornelis Moerman. Niet-Toxi­
sche Tumortherapie staat voor een
behandeling met niet-giftige medica­
menten. Hier vallen alle genoemde
complementaire behandelingen onder.
Wanneer een therapie toegepast wordt
naast de reguliere therapie is het be­
langrijk om te weten wat de eventuele
interacties kunnen zijn tussen de che­
mo- en radiotherapie en de voor te
schrijven niet-toxische medicamenten.
Moermantherapie
Cornelis Moerman (1893-1988) ontwik­
kelde een dieet dat bestaat uit volwaar­
dige voeding met daarbij een overmaat
aan enzymen. Het traditionele Moer­
Lees verder >
8
9
> Vervolg van pagina 8-9
mandieet is zowel ontgiftend als onder­
steunend en stimulerend voor de psy­
che. Om een maximaal effect te hebben
van de therapie is een volledige aanvul­
ling nodig van de ‘essentiële stoffen’ die
door Moerman gevonden zijn. Deze es­
sentiële stoffen worden voorgeschreven
op basis van de klinische lichamelijke
verschijnselen die Moerman uitgebreid
beschreven heeft. De door de therapie
verkregen specifieke stimulering van de
stofwisseling in de lichaamscellen
maakt het mogelijk dat de zogenaamde
kankerstofwisseling kan overgaan in
een normale energieleverende stofwis­
De ontgiftende maatregelen in de thera­
pie zijn overgenomen van Max Gerson.
De centrale rol van de alvleesklier in het
lichaam staat centraal in deze therapie.
Dr. Gonzalez behandelt in zijn eigen
praktijk in New York kankerpatiënten
met deze therapie. Bij de behandeling
van alvleesklierkanker is dr. Gonzalez
redelijk succesvol.
seling. De rol van de enzymen ligt met
name bij het afbreken van de tumor en
het ondersteunen van de alvleesklier.
MMV probeert deze therapie te stimule­
ren en onder de aandacht te brengen
van een breed publiek.
Gersontherapie
Max Gerson (18881-1959), een Duitse
arts, benadrukte dat er geen kanker be­
staat bij een normale stofwisseling. Het
oorspronkelijk voor suikerziekte ont­
wikkelde dieet paste hij ook met succes
toe bij kankerpatiënten. Hij combineer­
de een krachtige ontgifting door middel
van koffieklisma’s, met een vetarme,
zoutloze voeding die vooral bestaat uit
biologisch geteelde vruchten en groen­
ten en heel veel vers sap van vruchten.
Vlees is niet toegestaan. Supplementen
als vitaminen, mineralen, orgaanextrac­
ten en enzymen horen eveneens bij de
therapie, die door zijn dochter wordt be­
heerd in Californië en Mexico.
Beard-Kelley-Gonzaleztherapie
Deze therapie bestaat uit een speciaal
zeer individueel samengesteld dieet met
veel supplementen waarin pancreasen­
zymen een belangrijke plaats innemen.
Budwigdieet
De Duitse biochemicus dr. Johanna Bud­
wig heeft een dieet ontwikkeld dat de
zuurstofvoorziening van de cel moet
verbeteren. Het zogenaamde Budwig­
papje neemt in het dieet een belangrijke
plaats in. Dit papje is gebaseerd op lijn­
zaadolie en cottagecheese (Hüttenkäse).
Het dieet wordt aangevuld met volwaar­
dige voeding, sappen en koffieklisma’s.
Ayurveda
Ayurveda betekent: wetenschap van het
leven. Het is waarschijnlijk de oudste
geneeskunde, die al meer dan zesdui­
zend jaar gepraktiseerd wordt in India.
Het is een geneeskunde die gebaseerd
is op een holistische behandeling. Het
behouden van een goede gezondheid is
doel nummer een. Iedere patiënt wordt
gedetailleerd onderzocht, waarbij met
name gebruik wordt gemaakt van pols­
diagnostiek. Het is veel meer dan een
geneeskunde, het is ook een leefstijl en
een filosofie. Gecombineerd worden ge­
neeskunde, dieet, massage, ontgifting,
meditatie en ademhalingsoefeningen. In
de medicijnen bevinden zich voorname­
lijk plantaardige stoffen, zoals Carctol,
een mengsel van acht Indiase kruiden.
Psychosociale hulp
Psychische en psychosociale hulp en
ondersteuning kunnen ook een duide­
lijke bijdrage leveren. Carl Simonton
toonde aan in zijn boek ‘Op weg naar
herstel’, dat het mogelijk is door middel
van visualisatie ons immuunsysteem te
activeren. Ook ons psychisch welbevin­
den is belangrijk. Dit blijkt uit de posi­
tieve invloed van psychotherapie (Law­
rence Leshan: ‘Een kans op herstel’,
Dr. Bernie S. Siegel: ‘Lessen van won­
derbaarlijke patiënten’.
Er is dus op verschillende vlakken met
behulp van complementaire behande­
lingen zeker wel wat te doen voor de
patiënt bij wie alvleesklierkanker of een
andere vorm van kanker is vastgesteld.
De patiënt dient zoveel mogelijk geïn­
formeerd te worden over de verschil­
lende mogelijkheden, zodat een bewuste
keus gemaakt kan worden. Een keus
door de patiënt zelf gemaakt, uiteraard
wel onder begeleiding van een speciaal
geschoold en getraind arts of therapeut.
Een uitgebreide versie van dit artikel is
te raadplegen op www.mmv.nl.
Adressen en andere informatie zijn te
verkrijgen bij de Infolijn-AG:
http://www.infolijn-ag.nl
Naast de besproken metabole therapieën kan ook, eventueel aanvullend, gebruik gemaakt worden van:
Vitamine C: intraveneus toegediend in hoge dosis. Kankercellen
kunnen hierdoor gedood worden. Normale weefsels worden
­beschermd voor de eventuele chemotherapie en de kwaliteit van
het leven wordt verbeterd.
Dendritische celtherapie: experimenteel wordt deze therapie
ook in universitaire centra toegepast. Dendritische cellen – een
soort witte bloedlichaampjes – van de patiënt worden buiten het
lichaam vermeerderd en in contact gebracht met onbehandeld
­tumorweefsel dat tijdens een operatie is weggenomen. De dendri­
tische cellen worden als het ware getraind om de kankercellen te
herkennen en te vernietigen. Wanneer de afweercellen weer aan
de patiënt teruggegeven worden, kunnen zij hun werk gaan uit­
voeren. Uiteraard is hier een dieet als de Moerman voedingswijze
een uitstekende aanvulling en ondersteuning om het lichaam in
een optimale conditie te brengen om het herstel zo goed mogelijk
te laten verlopen.
De anti-neoplaston therapie: Dr. Stanislaw Burzynski, een Poolse
arts en biochemicus die nu in Amerika woont, heeft een groep van
eiwitten en aminozuurafgeleiden ontdekt die in ons lichaam voor­
komen en de vorming van kanker remmen. Vandaar de naam die
hij gegeven heeft: anti-neoplastons. Ze worden gezien als ons bio­
chemische verdedigingssysteem, dat functioneert naast ons afweer­
systeem (immuunsysteem). Burzynski heeft gevonden dat kanker­
patiënten een groot tekort hebben aan deze anti-neoplastonen en
het aanvullen ervan moet de tumor kleiner maken en zelfs doen
verdwijnen.
714-X. Gaston Naessens: een Franse bioloog, heeft meer dan
­vijftig jaar geleden een niet-toxische behandeling van onder andere
10
voorkomen in het bloed van een kankerpatiënt. De bedoeling van
de injecties is het immuunsysteem weer goed te laten functioneren.
De injecties bevatten eiwitten die sterk lijken op de kankerrem­
mende factoren TNF (Tumor Necrose Factor) en HRF (Histamine
­Relaesing Factors). Burton zelf ziet het niet direct als een therapie,
maar een manier om kanker onder controle te houden en te
­bestrijden. Dr. Burton beveelt geen specifiek dieet aan.
gefermenteerd extract van de parasitaire plant. De maretak­
preparaten versterken het immuunsysteem door de thymus te
­stimuleren en het aantal witte bloedcellen te doen toenemen.
Ze werken ­thermo therapeutisch en remmen de groei van kanker­
cellen door TNF-alfa. Als de Iscador geen invloed heeft op de groei
van de tumor, verbetert het de kwaliteit van het leven en kan het
levensverlengend werken.
Essiac: is een kruidenthee die door zuster Caisse samengesteld
is en gebruikt wordt sinds 1922 om kankerpatiënten te genezen.
De kruiden in deze thee, zoals klis- en rabarberwortel, hebben een
antikankerwerking. Naast het gebruik van de thee dient ook een
voedingstherapie te worden gevolgd.
Ukrain: een extract van de Chelidonium majus (stinkende gouwe)
en thiofosforzuur, waarvan gezegd wordt dat het effectief is bij
vele vormen van kanker. Bij alvleesklierkanker kan het het leven
aanzienlijk verlengen. Er wordt wel gewaarschuwd dat het ernstige
bijwerkingen kan veroorzaken.
Thymus extracten: De thymus is een klier die in de borst ligt en
Dendritische
cel
Opname van drie dendritische cellen die een kankercel
Opname van drie dendritische cellen die een
­identificeren.
kankercel (vaag op de achtergrond zichtbaar)
kanker
ontwikkeld, genaamd 714-X. Deze is gebaseerd
de theo­
identificeren.
Uit:opRD.nl
rie dat er microscopisch kleine organismen, somatiden genaamd, in
het bloed voorkomen. Bepaalde soorten hiervan komen specifiek
voor in het bloed van mensen die kanker hebben of een andere
ernstige ziekte. 714-X helpt het lichaam om de kankercellen aan
te vallen. Het beschermt, stabiliseert en reactiveert het immuun­
systeem zodat het lichaam zichzelf kan verdedigen tegen kanker­
groei en uitzaaiingen. 714-X is afkomstig van de kamferboom.
Burton’s immuno-augmentative therapie (IAT): Dit is een
­therapie met bloedeiwitten (bloedfracties) die van nature in het
bloed voorkomen om kanker te bestrijden, maar onvoldoende
die met het toenemen van de leeftijd steeds kleiner wordt. De fac­
toren die de thymus produceert, stimuleren het eigen afweersy­
steem. Het was de Zweedse arts Sandberg die voor het eerst patiën­
ten behandelde met een waterig extract van de thymus. ­Vrijwel
niemand van deze patiënten overleed op latere leeftijd aan kanker.
De arts Pesic heeft de therapie verder uitgewerkt. De behandelin­
gen met thymusextracten hebben als resultaat dat het afweersy­
steem zich herstelt en de gezondheidstoestand en ­vitaliteit verbete­
ren. In combinatie met maretakpreparaten ­(Iscador) wordt een
sterkere positieve invloed gezien op het ­immuunsysteem.
Iscador: De maretak is een zeer waardevolle bron van het
­geneesmiddel Iscador, dat wordt samengesteld naar het recept
van de ­anthroposoof Rudolf Steiner (1861-1925). Op basis van de
­ongebruikelijke kenmerken van de plant gaf Steiner het advies
om kanker te bestrijden met het voornamelijk injecteren van een
Curcumin: (van kurkuma) kan ingezet worden bij preventie en bij
behandeling van kanker. Curcumin remt deling van de tumorcellen
en zet kankercellen aan tot zelfmoord. Daarbij remt het de aanleg
van nieuwe bloedvaatjes naar de tumor toe. Het kan ook waarde­
vol zijn bij de reguliere behandeling van alvleesklierkanker.
Het versterkt bepaalde cytostatica.
Gc-MAF: is een nieuwe middel dat door de farmaceutische
­industrie als een krachtig antikanker middel wordt aangeprezen.
Het normaal voorkomende Gc eiwit in serum activeert de
­zogenaamde ‘vreetcellen’, de macrofagen. Dit gebeurt wanneer
het Gc eiwit omgezet wordt door de in het bloed circulerende
­afweercellen in Gc-Macrophage Activating Factor (Gc-MAF).
­Volgens onderzoekers scheiden kankercellen een enzym uit
­genaamd Nagalase, dat de omzetting van het Gc eiwit in Gc-MAF
blokkeert. Hierdoor voorkomen de kankercellen dat ze herkend
en vervolgens vernietigd worden door de macrofagen.
11
Lijf & Leden
In de
media
Leden van de Moermanvereniging vertellen hoe ze persoonlijk invulling geven aan het thema ‘gezond eten – gezond leven’.
De ‘geestelijk vader’ van DSM-IV waarschuwt tegen DSM-5. Een voormalig bestuurslid van het College ter Beoordeling van Genees­middelen
­bestempelt het agentschap als ‘onderdeel van het probleem’. En een
­gelauwerd kankeronderzoeker stelt dat driekwart van alle chemo­
behandelingen niet werkt.
Perversies
Ooit was enige structurering in de
psychiatrische diagnostiek brood­
nodig, betoogt Frances. Maar DSM-5
(de jongste versie van dit handboek)
verschuift de grenzen van normaliteit
dermate ver in de richting van perfec­
tie, dat letterlijk de helft van de bevol­
king straks het etiket ‘gestoord’ opge­
plakt kan krijgen. En als dat dan nog
tot een goed therapeutisch gesprek
zou leiden… Maar nee, het leidt recht­
streeks naar de apotheek. Steeds
meer kinderen en volwassenen slik­
ken psychofarmaca. Middelen die zich
op z’n best beperken tot symptoom­
bestrijding en op z’n slechtst (zelf)
moord en doodslag tot gevolg hebben.
Het tv-programma Labyrint laat op
7 april behalve ­Frances ook twee
Nederlandse tegenstanders van het
DSM aan het woord. Wie nog beter
beslagen ten ijs wil komen in discus­
sies met basisschooljuffen die lastige
kinderen liefst aan de Ritalin zetten,
vindt munitie in Allen Frances’ boek:
‘Terug naar normaal’.
Over de contraproductiviteit van oude
systemen kan ook Huub Schellekens
12
meepraten. De hoogleraar innovatie in de
medische biotechnologie was tien jaar lid
van het College ter Beoordeling van Ge­
neesmiddelen (CBG). Een functie waar
hij onlangs de brui aan gaf. Bij het radio­
programma Argos (19 april) vertelt hij
waarom: “Het CBG is onderdeel van het
probleem geworden.” En: “De perversies
van het systeem ­worden nu wel heel erg
duidelijk.”
Een van die perversies is dat op universi­
teiten duizenden mensen groot investe­
ren in uitvindingen die maar niet tot
nieuwe geneesmiddelen promoveren.
Een belangrijke oorzaak daarvan is vol­
gens Schellekens dat “de regelgeving het
zo verduiveld ingewikkeld heeft gemaakt”
dat alleen de grote industrie het geld
heeft om de bureaucratie te voeden.
­Concreet gaat het dan om een vrachtwa­
gen vol paperassen die voor komt rijden.
Schellekens laat zich ontvallen dat hij
privé eens is benaderd door een lobbyist
voor een medicijn waartegen hij in het
CBG stelling had genomen. Maar daar
lijkt hij weinig woorden aan vuil te willen
maken. De kern: “Het systeem is verslaafd
geraakt aan hoge prijzen. De resultante is
dat er nauwelijks nog iets bijkomt aan
nieuwe medicijnen en dat wat er bij komt,
steeds duurder wordt.” Dat ervaart de
hoogleraar als “de tragiek van onze tijd”.
Professor René Bernards wees in de
­Telegraaf van 13 april op een perversie
waar complementaire artsen, bedacht op
uitsluiting en vervolging, liefst over
­zwijgen. Ongetwijfeld deed hij dat om het
belang van zijn eigen onderzoek te
­benadrukken, maar toch: “Driekwart van
alle kankergeneesmiddelen werkt niet.”
Niet alleen zonde van de 49 miljard ­dollar
die we wereldwijd jaarlijks aan deze
­middelen spenderen, maar ook van de
volksgezondheid. De blijvende
­negatieve effecten op het geheugen
en het concentratievermogen zijn
­onbelicht. “Mensen zeggen: ‘Ik moet
er even doorheen en dan heb ik het
­gehad.’ Maar je hebt het niet gehad.”
D
oordat Suzan als tiener met al­
lerlei klachten te kampen had,
ontdekte ze zelf de waarde van
de complementaire geneeskunde. Ze liep
toxoplasmose (´kattenziekte´) op en had
last van allerlei allergieën. Nadat ze zelf
op onderzoek was uitgegaan, ontdekte ze
dat er veel meer was dan wat de regu­
liere huisarts te bieden had. Vooral bij
kruidengeneeskunde en homeopathie
had ze erg veel baat.
Daarom speurt Bernards naar de
­genetisch eigenschappen van tumoren
en naar de middelen die daar direct
op ingrijpen. “Want als je op molecu­
lair niveau in detail gaat kijken (…)
dan zijn geen twee tumoren gelijk.
Er kunnen zelfs twee tumoren in één
orgaan zitten.” Borstkanker of lever­
kanker bestaat straks niet meer.
­Behandelaars zullen het zien als bij­
voorbeeld een HER-2-PI 3-kinase
ontspoorde celdeling. Dat klinkt op z’n
minst zo fantastisch als de stofwisse­
lingskaart waar Hans Westerhoff een
maand eerder het nieuws mee haalde.
Over twintig jaar is kanker voor ne­
gentig procent een goed behandelbare
chronische ziekte, voorspelt Bernards.
En dat is dan toch een teleurstelling
want precies een jaar geleden tekende
deze rubriek (Uitzicht 4 - 2012) nog
een termijn van tien jaar uit Bernards
mond op.
Kijk- en luistertips?
[email protected]
www.wetenschap24.nl/
programmas/labyrint
weblogs.vpro.nl/argos/
Ze is nu 62 maar ze voelt zich stukken
jonger. En zo oogt ze ook. In de loop der
jaren heeft ze een schat aan kennis op­
gebouwd over voeding en over de ortho­
moleculaire geneeswijze. Ze houdt zich
stipt aan de adviezen voor een gezonde
leefstijl, maar dat beschouwt ze niet als
een last. “Rond mijn veertigste begon
vlees me tegen te staan. Zodoende eet
ik dat niet meer. En ik heb mezelf aan­
geleerd om altijd rauwkost in de buurt
te hebben. Om te knabbelen heb ik vaak
radijs of stukjes komkommer bij me.
Heerlijk.“
Tekst: Arjan van Laar
E
én ding is duidelijk: het praat
een stuk gemakkelijker over
clubs waar je zelf niet (meer)
bij hoort. Neem Allen Frances. Deze
emeritus hoogleraar psychiatrie was
nauw betrokken bij de totstand­
koming van de voorgaande twee
­edities van het Diagnostic and Statis­
tical Manual of Mental Disorders, of
kortweg DSM genoemd. Maar deze
‘bijbel’ van de psychiatrie is volgens
Frances tot een gevaar voor de gees­
telijke volksgezondheid verworden.
Opzienbarende successen
met B12
Als marktkoopvrouw had ze 25 jaar lang
een zwaar bestaan. Vaak stond ze mid­
den in de nacht op om op tijd de kraam
ingericht te hebben. Ze is er glansrijk
doorheen gekomen. Nog steeds kan ze
veel aan. Haar hobby is het bijhouden
van moestuinen. Als inwoner van een
grote stad heeft ze er zelf geen maar
familie en kennissen wel en daarin
werkt ze met veel plezier.
Kokkerellen
Bij het aanschaffen van haar boodschap­
pen gaat ze kritisch te werk. Allerlei pak­
jes en zakjes met E-nummers en andere
toevoegingen laat ze in de schappen
staan. Ook producten met geraffineerde
suiker zijn niet aan haar besteed. Groen­
ten eet ze zo mogelijk biologisch en dat
geldt ook voor haar brood. Daarbij heeft
ze het getroffen want in Amsterdam zit
een biologische bakker die het lekkerste
brood bakt dat ze kent. “Maar ook op
boerenmarkten kun je vaak prima
terecht.”
Ze mag graag kokkerellen. Dat deed ze al
toen ze nog maar zes was. Ze keek af bij
haar moeder en probeerde het dan zelf.
Als tips geeft ze de lezer mee om groen­
ten die boven de grond groeien, niet in
koud water te stoppen. “Breng eerst het
water aan de kook en doe dan de groen­
ten erin“, raadt ze aan. Het kookwater
van groenten gebruikt ze voor de soep,
behalve dat van sperziebonen. “Dat is
niet goed voor je“, weet ze.
B-vitaminen
Verder gebruikt ze al heel lang supple­
menten. “De moderne voeding bevat
niet alles meer wat we nodig hebben en
bovendien heeft je lichaam bij het ouder
worden wat extra’s nodig“, geeft Suzan
aan. Ze slikt vitamine C en D en verder
B12 omdat ze geen vlees eet. Daarnaast
neemt ze dagelijks een visolie capsule
en een volwaardige multi.
Vooral het belang van B-vitaminen moet
niet worden onderschat, benadrukt ze.
Een tekort kan leiden tot spierzwakte,
haaruitval, concentratieproblemen,
depressie en geheugenproblemen, om
meer niet te noemen. Wat haaruitval
betreft is ze zelf het levende bewijs van
haar gelijk. Als enige van haar zussen
heeft ze nog een prachtige haardos die
maar heel beperkt is uitgevallen.
Binnen het uur
Bij haar moeder boekte ze met B12
opzienbarende resultaten. Ze had wel
eens gelezen dat ouderen die in de war
raken, acuut baat kunnen hebben bij
Naam:
Suzan Gabriëlle
Woonplaats: Amsterdam
Lid sinds:
ca. 1998
deze vitamine. Toen haar moeder op
hoge leeftijd plotseling Duits begon te
praten, begreep ze hoe laat het was. Ze
gaf haar pilletjes met B12 en binnen het
uur was de verwardheid voorbij. Suzan:
“Ik kookte voor haar en bleef zorgen dat
ze voldoende vitamine B12 binnenkreeg.
Dat had echt succes. “
Haar kennis haalt ze vooral uit boeken
en tijdschriften. Niet van internet want
een computer heeft ze niet. “Daar ben
ik geen mens voor“, lacht ze. Boeken die
er wat haar betreft uitspringen zijn ‘De
Voedselzandloper’ van Kris Verburgh en
‘U kunt meer dan u denkt’, van Hans
Moolenburgh.
Bij haar huisarts komt ze zelden of
nooit. Als ze klachten heeft, gaat ze naar
haar acupuncturist. Dat kan ze iedereen
aanraden. “Vrouwen krijgen na de over­
gang vaak last van druk op hun blaas.
Dan moeten ze iedere keer voor kleine
beetjes naar de wc. Dat is goed te ver­
helpen. Zelf heb ik nogal eens last van
hoofdpijn en ook ben ik een slechte
slaper. Als ik bij de acupuncturist ben
geweest, kan ik er weer helemaal tegen.
Hij bewaakt mijn gezondheid. Mijn con­
troleur, zo noem ik hem.“
13
Gezond eten niet lekker? “Een fabeltje”, zegt topkok Paul Fagel. Nadat drie jaar geleden darmkanker bij hem werd
vastgesteld, eet hij kritischer dan ooit tevoren maar aan smaak heeft hij niets ingeleverd. “Wel aan kilo’s”, lacht hij.
Tekst en foto’s: Jan van Klinken
‘Natuurrijke Keuken’ bron van inspiratie voor topkok Paul Fagel
‘Je kunt niet zorgvuldig
genoeg zijn met je eten’
T
ijdens de algemene ledenvergadering op 20 april in
Baarn nam Paul Fagel het eerste exemplaar in ont­
vangst van ‘De Natuurrijke Keuken’, een uitgave van
MMV vol smakelijke recepten “voor mensen die gezond
­willen worden of blijven.”
Achter MMV
Fagel kan het boek iedereen aanbevelen. “De natuur biedt
­zoveel”, licht hij toe. “Er is niemand die dat kan verbeteren en
zeker de voedingsindustrie niet. Het boek is ook voor mij een
inspiratiebron om gezond te eten.”
Hij zegt van harte achter de doelstellingen van MMV te staan.
Zelf eet hij in grote lijnen volgens het bekende Moermandi­
eet, op één uitzondering na: hij is vleeseter en laat dat niet
graag staan. Met gevoel voor humor zegt hij: “Misschien komt
dat nog wel. Als ze met vlees blijven rommelen, wordt ieder­
een vanzelf vegetariër.” Als hij vlees eet, zegt hij er meteen bij,
pocheert hij het in een goede bouillon. De ene bereidingswij­
ze is immers de andere niet. “Half Nederland bakt de biefstuk
in bijna verbrande b
­ oter. Over ongezond gesproken.”
Paul Fagel stamt uit een beroemde familie van cuisiniers.
­Vader Martin startte in 1936 een cafetaria in Apeldoorn en
­later diverse restaurants. Van de acht broers waren er zeven
actief in de horeca. Samen hadden ze in hun topjaren zo'n
dertig restaurants.
Arsenaal
Op zijn achttiende vertrok Paul naar Frankrijk om daar de ­fijne
kneepjes van de haute cuisine in het algemeen en de Proven­
çaalse keuken in het bijzonder te leren kennen. Met succes in­
troduceerde hij de Franse keuken in ons land. Hij runde eerst
de keuken bij het befaamde Amsterdamse L' Entrecôte van zijn
broer Nico. Naderhand, toen hij een ­eigen restaurant in Wijk
bij Duurstede had, behaalde Paul een Michelinster. Zijn broer
Dick was de enige die niet in de ­horeca zat, al schuurde hij er
wel tegenaan: hij was abt van een Trappistenklooster. Paul
werkt nu nog drie dagdelen voor het Arsenaal in ­Naarden. Dit
cluster van restaurants heeft hij kortgeleden verkocht maar
helemaal loslaten kan hij het vak van kok niet.
Wereld stortte in
In 2009 kreeg hij last van zijn darmen. Een ontsteking als
­gevolg van stress, dacht hij. Het Arsenaal kreeg, net als alle
14
andere toprestaurants, hevig te kampen met de economische
crisis. Er werkte toen 30 man personeel. “Dan moet je heel
wat omzet maken. Alleen al het uitkeren van het vakantiegeld
kostte me een ton”, rekent hij voor.
De huisarts verwees hem door na het ziekenhuis en na een eer­
ste scan was al meteen duidelijk wat de oorzaak was: geen ont­
steking maar endeldarmkanker. Hij schrok maar dacht er weer
bovenop te komen. Hij onderging bestralingen en chemothera­
pie, als voorbereiding op de operatie. Die verliep voorspoedig.
Bij een tweede controle, een jaar later, werden uitzaaiingen in
de lever geconstateerd. “Toen stortte mijn wereld volkomen in
elkaar. Ik vroeg me af hoe lang ik nog te leven had. Zes weken?
Twee maanden? Drie maanden? Ik heb 50 jaar in de h
­ oreca ge­
werkt. Dan leef je niet op spuitwater. Je drinkt veel, misschien
wel teveel. Ik heb toen echt angstvisioenen gehad.”
MMV-voorzitter Dave
Schut (r) overhandigde
het eerste exemplaar
van het nieuwe kookboek aan topkok Paul
Fagel.
De 70-jarige cuisinier kan niet anders zeggen dan dat zijn
nieuwe leefwijze hem erg goed bevalt. “Het is nu drie jaar
­geleden en ik ben zes operaties verder. Ik fiets weer (hij is
een verdienstelijk amateur wielrenner-JvK) en doe eigenlijk
alles wat ik wil.” Dat gezond eten niet lekker zou zijn, noemt
hij een fabeltje. “Deze bewering is heel makkelijk te ontkrach­
ten. Je kunt t­ egenwoordig ontzettend veel kruiden kopen. Ook
zijn verse groenten overal verkrijgbaar. Je kunt je eten net zo
lekker ­maken als je zelf wilt. Ik zou zeggen: Zie ‘De Natuur­
rijke K
­ euken’. Het is voor mij een inspiratiebron, niet alleen
om gezond maar ook om lekker te eten.”
Niet bewerkt
Hij had geluk. De uitzaaiing in de lever bleek te opereren.
“Vanaf dat moment ben ik heel erg bewust met mijn voeding
aan de slag gegaan. Als kok ben je sowieso altijd kritisch,
maar vanaf toen ben ik nog zorgvuldiger geworden. Ik ben
minder vet gaan eten, meer groente en fruit, meer vis. Alles zo
gezond mogelijk. Geen E-nummers, geen suiker, geen bewerkt
voedsel.” Hij benadrukt: “Echt, je kunt niet zorgvuldig genoeg
zijn met het uitzoeken van je eten.“
Zijn artsen vonden het maar onzin. Toch twijfelt hij zelf geen
moment. “Ik ben geen wetenschapper, maar ik ben er volledig
van overtuigd dat het wel degelijk uitmaakt wat je eet.”
Hij werd behandeld in het Anthonie van Leeuwenhoek
­ziekenhuis. Daar zag hij veel verdriet om zich heen waardoor
hij zich sterk bewust werd dat hij in zijn handen mag knijpen.
“Ik voel me prima. Ik sport twee keer in de week onder
­leiding van een trainer en neem mijn rust. Zo ga ik vrijwel
elke middag naar bed, ook als ik niet moe ben. Ik zorg dat ik
minimaal acht uur slaap. “
‘Je bent wat je eet’
Tegenwoordig leest hij alle etiketten voordat hij iets eet.
“Dat betekenen in de praktijk dat ik bijna alles zelf maak”,
voegt hij er veelbetekenend aan toe. Hij heeft zich altijd al
sterk aangesproken gevoeld door het credo van de grond­
legger van de macrobiotiek, de Japanner George Oshawa:
‘Je bent wat je eet.’
Kookboek 'De Natuurrijke Keuken' bestellen?
Dit kan via www.denatuurrijkekeuken.weebly.com of vul onderstaande bon in.
Ik bestel _____ exemplaar/exemplaren van ‘De Natuurrijke Keuken’
Slechts
> Leden betalen € 17,50 (inclusief verzendkosten)
> Niet-leden betalen € 19,50 (inclusief verzendkosten)
€ 17,50
Ik betaal vooruit en maak het bedrag over op rekeningnummer 355999
t.n.v. MMV/Moermanvereniging, Alphen aan den Rijn.
voor leden
Mijn bestelling sturen naar:
Naam _____________________________________________________________
Stuur de bon in een
voldoende gefrankeerde
envelop naar:
MMV
Postbus 508
2400 AM Alphen a/d Rijn
Adres _____________________________________________________________
Postcode + woonplaats _____________________________________________
✂
E-mailadres ________________________________________________________
15
Lekker eten met
Recepten voor 4 personen
Groene en/of kruiden smoothie
(1 liter)
Ingrediënten:
• 200 g groen blad: spinazie, andijvie,
bietenloof of gemengd. En/of een keuze uit de volgende planten: weegbreeblad (neutraal); zevenblad (neutraal); paarden-
bloemblad (bitter); vogelmuur (lekker); melde (lekker); brave Hendrik (neutraal); roomse kervel (anijsachtig); druiven bladeren (neutraal); borage (neutraal); teunisbloemblad (neutraal); pimpernel (neutraal); majoraan (krachtig); duizend-
blad (bitter).
• 2 peren
• 1 geschilde sinaasappel
• sap van 1 citroen
• 3 dl lauwwarm water
• 3 el lijnzaad
• ½ tl zwarte peper
• 1 tl kurkuma
• (honing of diksap)
Bereidingswijze: Verzamel 200 g blad
van groene eetbare planten en kruiden of
kies voor een mengsel met groene blad­
groenten. Was ze grondig en hak ze grof.
Doe alle ingrediënten in een blender en
voeg het lauwwarm water toe. Blend dit
zo fijn mogelijk zodat de voedingsstoffen
heel goed kunnen worden opgenomen en
je de vezels niet meer proeft. Proef en
maak op smaak met honing of diksap.
Het dient lekker te smaken. Doe als laat­
ste de stand pureren. Serveer het in een
mooi glas en geniet van deze pure le­
venskracht.
Verzamel de voorjaarskruiden uit de tuin
of uit een wei of berm van een holle weg
waar niet gespoten wordt met bestrij­
dingsmiddelen en geen druk verkeer is.
Er is veel eetbaar: paardenbloemblad,
smalle weegbree, hondsdraf, duizendblad,
zevenblad, look zonder look, jonge blaad­
jes van de es en de meidoorn, bijvoet,
melde, wilde cichorei, brandneteltoppen.
Daslook is beschermd en mag niet in de
vrije natuur geplukt worden.
Deze krachtige drank is zeer rijk aan
chlorofyl, vezels, vitaminen en minera­
len. Experimenteer een beetje met de
samenstelling. Is het te bitter neem dan
minder paardenbloemblad en duizend­
blad.De salvestrolen in biologische krui­
den en planten hebben enzymen die de
kankercel kunnen vernietigen. Voor
meer info zie: http://www.salvestrolen.
nl/ResearchItem.asp?IDResearch=51
16
• bloemkoolblad
• harde donkerste gedeelte van de prei
• broccoli stelen (daarna schillen en opeten)
• 1 el Keltisch zeezout
• 1 tl zwarte peper
Salade met rucola of spinazie
Ingrediënten:
• 200 g rucola en/of spinazie
• 12 radijsjes (als ze vers zijn ook de
blaadjes)
• 50 g smalle weegbree en/of daslook en/of
zevenblad*
• handvol kiemen
• 4 el pompoenpitten
Dressing:
• 4 el koudgeperste olijfolie
• 1 rauwe eidooier
• sap van ½ biologische citroen
• 1 tl honing
• peper
Bereidingswijze: Maak een keuze uit
de bovenstaande ingrediënten, gebruik
eventueel de verse groenteresten om
bouillon te trekken. Breng het water aan
de kook met kruiden en groenteresten
die voorradig zijn. Laat dit ½ uur trek­
ken, zeef de bouillon en dan is deze ge­
bruiksklaar. Heerlijk voor soep maar
ook om granen en peulvruchten in te
koken.
Ingrediënten:
• 2 l water
• 1 tak lava
• 3 takjes tijm
• 3 takjes majoraan
• 1 stukje rode peper
• stukje verse gember
• stelen van de peterselie
• handvol brandnetels
• gewassen schillen van biologische
wortels, knolselderij, bieten, koolrabi
Het is mogelijk dat recepten en ingrediënten niet in overeenstemming zijn met uw persoonlijke dieet. Raadpleeg bij twijfel altijd een arts.
deel de roomboter erover. Pel de eieren
een klein stukje en schep het ei er met
een koffielepel uit. Leg de eieren heel
op de asperges. Garneer met peterselie
en madeliefjes.
Asperges met zacht gekookt ei
Ingrediënten:
• 2 kilo asperges
• 2 l kruidenbouillon
• 8 zachtgekookte eieren
• 3 el roomboter
• 12 madeliefjes en 2 el gehakte peterselie
Pesto van daslook, zevenblad,
basilicum of rucola
Ingrediënten:
• 200 g blad daslook, zevenblad, basilicum of rucola
• 6 tenen knoflook (niet bij daslook)
• 1½ dl koudgeperste olijfolie
• 150 g pijnboompitten of gepelde
walnoten
• 1 tl zwarte peper
• 1 tl kurkuma
• ½ tl Keltisch zeezout
Mungbonen of linzengerecht
(dahl)
Aspergesoep
Ingrediënten:
• 200 g geweekte (6-10 uur) groene mungbonen, bruine of groene linzen
• 1 l kruiden/groentebouillon
• 1 tl bonenkruid
• 2 el roomboter
• peper
• gember
• kurkuma
• Keltisch zeezout
Ingrediënten:
• 1 pond asperges
• 1 l kruidenbouillon
• 2 el roomboter
• 2 el gezeefd volkoren meel
• 1 eidooier
• 2 el fijngehakte peterselie
• peper
Bereidingswijze: Maak een dressing
met olie, eidooier, citroensap, peper en
honing. Was de verzamelde voorjaars­
kruiden drie keer en snijd ze fijn. Was
de radijsjes en snijd deze in plakjes.
Meng de kruiden en radijsjes door de
dressing. Was de radijsblaadjes, rucola
of spinazie en droog deze voorzichtig.
Schep vlak voor het eten dit mengsel
door de dressing. Garneer met kiemen
en pompoenpitten
Kruiden en/of groentebouillon
basis
Riëtte Janssen
Bereidingswijze: Was de asperges en
schil ze zo dun mogelijk. Snijd de on­
derkant eraf en ga met het schilmes
langs de asperges totdat je er gemakke­
lijk doorheen gaat. Breng de bouillon
aan de kook. Snijd het geschilde onder­
ste deel van de asperges in stukjes van 3
cm en kook die 30 minuten in de bouil­
lon en maak hier een lekkere soep van.
Schep de stukje uit de bouillon en houd
deze even apart. Kook de asperges in
10-15 minuten beetgaar in de bouillon.
Kook de eieren zacht 4 - 4½ minuut.
Verwarm een langwerpige schaal voor.
Schep de gekookte asperges erin. Ver­
Bereidingswijze: Was de asperges en
schil ze zo dun mogelijk. Snijd de on­
derkant eraf en ga met het schilmes
langs de asperges totdat je er gemak­
kelijk doorheen gaat. Breng de bouil­
lon aan de kook. Snijd het geschilde
onderste deel van de asperges in stuk­
jes van 3 cm en kook die 30 minuten in
de bouillon en maak hier een lekkere
soep van. Schep de stukje uit de bouil­
lon en houd deze even apart. Kook de
asperges in 10-15 minuten beetgaar in
de bouillon. Kook de eieren zacht 4 4½ minuut. Verwarm een langwerpige
schaal voor. Schep de gekookte asper­
ges erin. Verdeel de roomboter erover.
Pel de eieren een klein stukje en schep
het ei er met een koffielepel uit. Leg de
eieren heel op de asperges. Garneer
met peterselie en madeliefjes.
Bereidingswijze: Was het blad grondig
en droog het. Snijd het grof. Doe alle in­
grediënten in de keukenmachine en maal
het geheel helemaal fijn. Proef en maak
op smaak. Doe de pesto in een afsluitbaar
potje en zet het in de koelkast. Hoe min­
der lucht in het potje zit hoe beter houd­
baar de pesto is. Een potje dat in gebruik
is binnen een week opmaken. Deze pesto
is heerlijk op brood, maar ook om door
gekookte granen of peulvruchten of ge­
stoomde groenten te roeren .
Bereidingswijze: Breng de geweekte
peulvruchten aan de kook met het bo­
nenkruid en laat ze zachtjes in 30-50
minuten gaar koken. In dit gerecht die­
nen ze heel zacht te zijn. Proef en
maak op smaak met peper, gember,
kurkuma en een snufje zeezout. Voeg
voor het opdienen de roomboter toe.
Neem vier soepkommen en serveer
deze dahl erin en geef het bij een
graan en groentegerecht. Dit is een
lekker en gezond bijgerecht dat in In­
dia bij het dagelijks voedsel hoort.
Van groene mungbonen kun je ook
taugé kiemen.
Recepten insturen Heeft u een lekker recept dat past binnen de Moerman­
keuken? Kok Riëtte Janssen ontvangt het graag van u. Zij wil deze recepten in deze
rubriek gebruiken, zodat anderen ook kunnen meegenieten. Stuur uw recepten per
mail naar [email protected].
17
Yan Schroën is van huis uit biochemicus en deed onderzoek naar de invloed van onze geest op
ons lichaam. Om de wisselwerking tussen die twee beter te begrijpen, besloot hij in China
traditionele geneeskunde te gaan studeren. Het leverde hem een schat aan nieuwe inzichten op.
Tekst en foto: Jan van Klinken
Biochemicus Yan Schroën deed in China schat aan nieuwe inzichten op
Chinese arts vooral op zoek naar disbalans
I
edereen kent er wel voorbeelden van. Meneer Janse
komt bij de huisarts met een maagzweer. Als de arts hem
een middel heeft voorgeschreven, voegt hij eraan toe:
‘Als de klachten ­langer dan een week aanhouden, zie ik u
graag terug.’ En inderdaad, de klachten houden aan en Janse
meldt zich weer op spreekuur. ‘Ik heb ook nog een ander mid­
del’, voegt de huisarts hem geruststellend toe. En warempel,
dat middel werkt wel.
Waarom het ene farmaceutische middel bij iemand wel werkt
en het andere niet, is een zorgvuldig bewaard geheim dat ons
lichaam tot op de dag van vandaag niet heeft prijsgegeven.
Biochemici met hun onderzoek naar onze stofwisseling zullen
naar alle waarschijnlijkheid de eersten zijn die het ontrafelen.
In ieder geval niet de farmacie.
Kijken naar totaalplaatje
Yan Schroën: “Kenmerkend voor veel middelen van de farma­
ceutische industrie is dat ze slechts voor een beperkte groep
helpen, zeg voor 20 tot 50 procent van de patiënten. Boven­
dien kennen veel middelen ook nog eens bijwer­kingen. De
farmacie zit een beetje op dood spoor. Van die kant verwacht
ik niet zoveel meer. Waar nog wel muziek in lijkt te zitten, is
de trend van cocktails. Bij kanker gaat het die kant op en bij
aids zijn de eerste stappen in die richting gezet.”
Yan Schroën voert de werkwijze van de farmacie op om het
verschil met de traditionele Chinese geneeskunde scherp te
kunnen neerzetten. “De C
­ hinese geneeskunde kijkt veel meer
naar het totaalplaatje. Wat voor type ben jij? Bij diabetes bij­
voorbeeld kent deze geneeskunde twaalf subtypes waarbij
diabetes een van de symptomen is van een dieperliggende
disbalans. Het is een volkomen andere benadering.”
Hij maakt wel eens de vergelijking met een auto. Je kunt
de motor helemaal uit elkaar halen en zorgen dat alle
onderdelen perfect in orde zijn, maar daarmee heb je
nog geen rijdende auto. Zo is het ook met ons lichaam.
Het gaat om de symbiose, het samenspel in ons sys­
teem. Dat verklaart zijns inziens waarom de farma­
ceutische industrie geen grote vorderingen meer
maakt. Daarvoor is inzicht nodig in de systemen in
ons ­lichaam en de beïnvloeding daarvan. Maar dat
ontbreekt.
Andere boeg
In België studeerde Schroën complexiteitswis­
kunde om als biochemicus meer van de wer­
king van onze systemen te weten te komen.
Hij kwam tot de slotsom dat hij het over een
andere boeg moest gooien. Zo kwam hij in
China ­terecht. Daar bracht hij negen maan­
18
den in een klooster door, waar hij werd o
­ nderricht in de be­
ginselen van het t­ aoïsme. “Je leert anders denken”, vertelt hij.
“Neem ons onderscheid tussen ­lichaam en geest. Dat kent het
Chinese taoïsme niet. De mens is één geheel.”
Daarmee wil hij niet zeggen dat de westerse geneeskunde
faalt. Ze is alleen te beperkt. Schroën: “Wij in het westen zijn
erg goed in traumatologie. Met ­acute aandoeningen weten
we meestal wel raad. Maar bij chronische en c­ omplexe ziektes
wordt het al een stuk moeilijker. Dan schakelen we nood­
gedwongen over op het bestrijden van symptomen. En dat
terwijl die symptomen vaak het gevolg zijn van een com­
plexere disbalans. Als je die disbalans in kaart kunt brengen,
kun je niet alleen de ziekte zelf bestrijden maar ook veel eer­
der ingrijpen omdat bij die disbalans andere symptomen
horen die al veel eerder aan het licht komen.”
Hij is betrokken bij een onderzoek om statistisch te verifiëren
of deze aanpak consistent is. Drie Chinese artsen die
in Nederland volgens de traditionele g
­ eneeskunde werken, is
gevraagd vijftig patiënten te diagnosticeren. De vraag is of ze
aan de hand van een indeling in subtypes op hetzelfde cluster
aan ­afwijkingen uitkomen.
Schroën: “Daar komen heel aardige ­dingen uit. In 85 procent
van de ­gevallen is de diagnose gelijkluidend. ­Vervolgens zijn
we ook bezig om de bloedwaarden en biomarkers bij de
­patiënten in kaart te brengen. Als bij hetzelfde cluster aan
afwijkingen d
­ ezelfde afwijkingen in bloed en b
­ iomarkers
behoren, heb je beet.”
Hindernissen
Het onderzoek wordt uitgevoerd door een werkgroep van het
Sino Dutch C
­ entre for Preventive and Personalized Medicine
(SD PPM), een Nederlands s­ amenwerkingsverband waartoe
ook dr. Mei Wang behoort (zie Uitzicht 2013/3). Het centrum
staat in nauw c­ ontact met de Chinese academie van weten­
schappen en ontvangt ook ­onderzoeksgelden van dit instituut.
Bij het onderzoek doemen onverwachte hindernissen op. Zoals
eerder in ­Uitzicht gemeld is het eerste Chinese kruiden­
preparaat officieel toegelaten tot de Europese markt, maar dat
ging niet zonder slag of stoot. “Het middel”, zegt Schroën,
“werkt perfect tegen een ­verzwakte hartspier, maar dat mocht
niet in de beschrijving. Het college dat beslist over de toelating,
maakte ­bezwaar. Nadat we een onderzoek op tien miljoen
mensen hadden uitgevoerd en het middel veilig was gebleken,
eiste het college dat we het ook nog eens op ratten zouden
uittesten.”
Behalve Chinese kruiden door de p
­ rocedures loodsen wil het
Sino Dutch Centre zich toeleggen op health p
­ romotion. Niet
ziekte bestrijden maar ­gezondheid bevorderen staat daarbij
centraal. Schroën: “Die gedachte sluit aan de bij de traditio­
nele Chinese g
­ eneeskunde. Mensen gingen vroeger in China
periodiek naar de arts om hun tong en pols te laten zien en
kregen dan adviezen voor hun leefstijl, al naar g
­ elang het
subtype.”
Routekaart
Het is een vorm van gepersonaliseerde geneeskunde die
hoogst actueel is. De Amsterdamse hoogleraar Hans Wester­
hoff introduceerde onlangs in ons land de zogeheten bio­
chemische routekaart. Die stelt in staat van ieder individu
een overzicht van de stof­wisseling te vervaardigen. Je weet
dan exact wat er bij jou goed werkt en wat niet. Daaruit rolt
dan een advies, niet om medicijnen te slikken maar om je
voedingspatroon aan te passen.
Wat vindt Schroën daarvan? “Heel ­interessant. Alleen stelt
Westerhoff het te simpel voor. Eén bepaalde storing in de
stofwisseling is wel te lokaliseren en te verhelpen, maar
vergeet niet dat ons systeem zeer complex is. Hoe stuur je
duizend verstoringen bij?” Schroën kent op dit moment meer
waarde toe aan de indeling in systeemstoringen conform de
traditionele Chinese geneeskunde. Daarbij wordt ook meege­
nomen wie i­ emand is: is hij opgewekt of juist neerslachtig, is
hij afwachtend of juist ­impulsief? “Op die manier achterhaal
je welk subtype iemand is en zo kun je een kruidenmengsel
op iemands persoon ­afstemmen. De Natuurapotheek in
Pijnacker kan ieder mengsel in iedere gewenste samenstel­
ling leveren. Dat is echt fantastisch.”
Of deze vorm van geneeskunde ook i­ ngezet kan worden bij
kanker? Schroën schudt het hoofd. “We zijn wel goed in staat
om de bijwerkingen van chemotherapie aan te pakken maar
de ziekte zelf is te complex.”
Bij autisme en post traumatisch stress syndroom (ptss) wor­
den wel duidelijke successen geboekt. “Ptss is ook heel com­
plex en daar zijn nu toch de eerste betekenisvolle stappen
gezet. Het is een aanpak die hoopvolle perspectieven biedt.”
Info over Yan Schroën
Biochemicus Yan Schroën is expert op het gebied van Chinese
kruiden en houdt zich bezig met acupunctuur. De adviezen,
producten en ­behandelingen die hij aanbiedt, zijn gebaseerd
op de Chinese ­filosofie (acupunctuur, tuina, Chinese kruiden­
geneeswijze en bu ming).
http://www.yanschroen.com
19
In deze rubriek gaat arts drs. Bob Hornstra in op de meest uiteenlopende
medische vragen. Schriftelijk gestelde vragen worden uitsluitend in deze rubriek
beantwoord en niet in een persoonlijk schrijven. Vragen met een algemene strekking
zijn altijd welkom. Voor dringende persoonlijke vragen: bel met Patiëntenvoor­
lichting 088-2424240.
Vraag
Mammografie
‘In een artikel in het blad Medisch Dossier las ik
over de nadelen en gevaren van het maken van een
mammografie. Al vaker hoorde ik dat het net zoveel
borstkanker zou veroorzaken dan dat het borstkanker
opspoort. Voor mijzelf vind ik het nu moeilijk om te
­beslissen: wel of niet meedoen aan het bevolkings­
onderzoek. Kunt u mij hierin adviseren?’
Voor de beantwoording van uw vraag eerst even
wat feiten. Sedert 1990 bestond een landelijk
­bevolkingsonderzoek op borstkanker voor vrouwen
tussen 50-70 jaar, sedert 1998 hetzelfde voor
­vrouwen tussen 50-75 jaar. Daarbij wordt bij vijf op
de duizend vrouwen borstkanker geconstateerd,
dat is dus 1 : 200. Vier op de vijf vrouwen doen mee.
Sinds 1997 is de borstkankersterfte fors aan het
­dalen, een daling die zich in geringe mate al sinds
1972 liet waarnemen. In 2006 was de borstkanker­
sterfte 23% lager dan in de periode tot 1998. Vanaf
het vijftigste jaar heeft de vrouw 94% kans om géén
borstkanker te krijgen. Het lifetime risico om aan
een borstkanker te sterven is 4%. Er moeten duizend
vrouwen worden gescreend om één leven te sparen;
999 anderen ondervinden uitsluitend de lasten en
eventueel onnodige angst! Daar komt nog bij dat uit
een onderzoek in 2003 is gebleken dat radiologen
circa 25% van de zichtbare borsttumoren missen.
Uit een Deens onderzoek is gebleken dat van
de vrouwen die meededen aan het bevolkings­
onderzoek er tien jaar later nog 90,3% in leven was.
Bij vrouwen die niet meededen met het bevolkings­
onderzoek waren er 10 jaar later nog 90,2% in leven!
Uit een recent onderzoek (gepubliceerd in 2012 in
(National Cancer Inst.) vermeldt één van de onder­
zoekers: ‘Het lijkt paradoxaal dat de neerwaartse
trend van de sterfte door borstkanker zich heeft
­ontwikkeld alsof de screening (landelijk bevolkings­
onderzoek) er helemaal niet geweest is.’
Mijn indruk is dat agressief, snel groeiende borst­
tumoren minder makkelijk worden gediagnosticeerd
20
dan de meer goedaardige tumoren. Bovendien zal de
druk die bij de mammografie wordt uitgeoefend en
door veel vrouwen als uitermate pijnlijk wordt
­ervaren, niet gunstig zijn voor het geval men te
­maken heeft met een kwaadaardige borsttumor; de
kans op ruptuur (breuk) van bloedvaatjes is reëel en
daarmee de kans op uitzaaiing. Toch heb ik vrouwen
onder behandeling die dankbaar zijn dat ze een
mammografie hebben laten maken, omdat bij hen
langs deze weg en niet via het manuele onderzoek
van een arts de tumor werd ontdekt .
Bij sommige vrouwen geef ik een homeopathische
middel vóór de mammografie om de kans op
­traumatiseren te verkleinen; Bellis perennis of
­Conium, in ieder geval Arnica (D30).
Bij positieve familie anamnese (waar borstkanker
dus vaak voorkomt in de familie) lijkt mij mammo­
grafie als preventieve maatregel wel aangewezen.
Als dit onderzoek regelmatig moet plaatsvinden, is
de avond ervoor een dosis van enkele korreltjes
­Radium bromatum D30 uit voorzorg op zijn plaats.
Vermoeidheid
‘Ik ben een man van 62 jaar. Bijna drie jaar geleden
ben ik geopereerd aan darmkanker. Die operatie is
goed verlopen en ik heb geen problemen meer. Maar
sinds de operatie ben ik altijd erg moe. Ik leef gezond,
ik eet echt erg gezond en gebruik veel verse groenten
en fruit. En toch wil die moeheid maar niet overgaan.
Hebt u een advies voor mij?’
Het is mogelijk dat uw vermoeidheid is opgetreden
als gevolg van de anesthesie, dus door de middelen
die zijn ingezet bij het onder narcose brengen. U
kunt dan het homeopathische middel Poly General
Anesthetics C 30 proberen, verkrijgbaar bij de Hah­
nemann apotheek. De dosering is afhankelijk van de
reactie. In het algemeen geef ik drie korrels onder
de tong en wacht dan af om na een week eventueel
te herhalen. Natuurlijk is het verstandig om een ho­
meopathisch arts te consulteren om zo gericht het
Antwoord
middel te kunnen kiezen.
Als u behalve de vermoeidheid ook veel dorst heeft
gekregen na de operatie, dan is het middel Acidum
Aceticum C 30 een goede keuze. Een remedie waar
ik bij algemene vermoeidheid na een operatie goede
ervaring mee heb, is Kalium phosphoricum. We ge­
ven het in mijn praktijk in een hogere potentie, maar
D6 driemaal daags onder de tong is door een leek
zeker te proberen. Bij een verstoorde energiebalans
kan ook een multi met voldoende vitaminen en mi­
neralen soms helpen, maar ik neem aan dat u dat al
geprobeerd heeft.
Zorg ook voor voldoende anti-oxidanten zoals gluta­
thion. Het is nu de tijd van de asperges (als groente,
soep etc.) die zorgen voor een flinke toevoer van
glutathion en zo kun je het aangename met het nut­
tige combineren (als je tenminste van asperges
houd). Ten slotte zou ik als energiebron extra Coen­
zyme Q 10 (Uniquinol) gebruiken, bijvoorbeeld
twee- tot driemaal daags 100 mg bij de maaltijd.
Supplementen
‘Hoe kun je als leek kwalitatief de beste keuzen
maken uit het ontzettend grote aanbod van voedings­
supplementen?’
Die vraag wordt gesteld door een lezer van Uitzicht.
Hij schrijft: ‘Uit diverse artikelen in Uitzicht, onder
andere van dr. Gert Schuitemaker, heb ik al jaren
­geleden het belang ingezien om als aanvulling
op gezond voedsel gebruik te maken van supple­
menten. Omdat het aanbod van supplementen
­echter zo ontzettend groot is, vraag ik mij de laatste
tijd steeds vaker af hoe je als leek hieruit kwalitatief
de juiste keuzen kunt maken. Is er bijvoorbeeld
­zoiets als een kwaliteitscertificaat?
Deze gedachte wordt nog eens versterkt naar
­aanleiding van het artikel van Klaas Riepma over de
moeizame opname in het bloed van vitamine C als
supplement (maartnummer 2013). Maar ook door
het lezen van het boek ‘U kunt meer dan u denkt
’van de arts Hans Moolenburgh sr., over het verschil
in structuur en de minimale werking van synthe­
tische vitamine B1 ten opzichte van natuurlijke
­vitamine B1. Kunt u hierin enig licht in de duisternis
verschaffen?’
Bij de laatste opmerking doelt u waarschijnlijk op
het historisch juiste verhaal van krijgsgevangenen
die voor hun beriberi (vitamine B1 tekort met onder
andere polyneuritis) niet of nauwelijks reageerden
op de hen door het Rode Kruis verstrekte grote
­multipil met synthetische B1, maar in korte tijd
­volledig klachtenvrij werden met een mespuntje
­natuurlijke zilvervliesrijst schraapsel, met daarin
het natuurlijke vitamine B1. Artsen die werken met
­orthomoleculaire middelen kennen dit fenomeen,
maar het is moeilijk om te beschikken over deze
niet-synthetische preparaten. Enige tijd kon ik
­werken met New Chapter producten (zoals
­coenzyme B complex), maar dit merk is over­
genomen door een grote firma die de chemische
preparaten ambieert. De farmacoloog dr. Klaas
­Riepma ontdekte de goede opname van aan
­ribosomen gebonden vitamine C. Deze ribosomen
of vetbolletjes brengen de vitamine C moleculen
op de juiste plaats in het lichaam en geven daar
een zeer hoge bloedspiegel. Het is te hopen dat
­onderzoekers als Klaas Riepma de mogelijkheid
krijgen om meer van deze producten te ontwikkelen
(via fondsen bijvoorbeeld) en in praktijk te brengen.
In deze zin is er nog geen kwaliteitscertificaat
­beschikbaar, domweg omdat er niet voldoende
­belangrijke erkende studies zijn gedaan om te
­differentiëren tussen de verschillende producten.
Het zal naar mijn overtuiging niet al te lang meer
duren voordat er hier een doorbraak komt, met of
zonder de chemische industrie.
21
Uitzicht in nieuw jasje, ambassadeurs krijgen steun en geschiedenis wordt geboekstaafd
Nieuw kookboek, nieuwe website en er komt nog meer
Vers van de pers kon een nieuw kookboek worden gepresenteerd waar-
P
Baarn bleek dat het eerder gepresenteerde plan om de vereniging op de
apier is geduldig maar niet dat
van MMV-voorzitter Dave Schut.
Onder zijn leiding maakt de orga­
nisatie een ingrijpende vernieuwingsslag
door, zo werd duidelijk in Baarn. Een van
de eerste tastbare resultaten is het
nieuwe kookboek ‘De Natuurrijke Keu­
ken’, waaraan het afgelopen jaar onder
regie van E
­ sther de Hek hard is gewerkt.
kaart te zetten, geen papieren tijger is. Een aantal projecten is al gereed,
Uniek
van het eerste exemplaar werd overhandigd aan topkok Paul Fagel. Ook
konden de eerste pagina’s van de volledig vernieuwde website worden
getoond. Tijdens de algemene leden vergadering van MMV op 20 april in
van andere komt de voltooiing in zicht en er is ook nog heel wat werk in
uitvoering.
Leden van de kookcommissie poseren samen met Paul Fagel. Vlnr.: Else Wannee, Paul Fagel, Jan
Meijering, Han van der Toorren en zijn vrouw Klazien, Denise Snoeijen (voorzitter) en Esther de
Hek die samen met de commissie het kookboek ‘De Natuurrijke Keuken’ voorbereidde.
Het kookboek, gedrukt op papier dat
‘vies’ mag worden, bevat 65 recepten
voor lekkerbekken die ter preventie
­gezond willen eten. De recepten
bevatten alleen natuurlijke, biologische
ingrediënten, veel groente en fruit en
zijn over het algemeen makkelijk te
maken. Naast recepten biedt ‘De
Natuurrijke Keuken’ veel informatie
over het hoe en waarom van gezonde
voeding. Verder bevat het verhalen van
ex-kanker­patiënten, die vertellen wat
gezonde voeding hen voor goeds ge­
bracht heeft. Uniek in het kookboek zijn
de 45 ­recepten die speciaal geschikt zijn
voor kanker­patiënten. Deze recepten
maken het voor kankerpatiënten
­makkelijker en aantrekkelijker om
­voeding in te z­ etten als middel om zich
sterker en ­beter te voelen tijdens hun
ziekte.
In de lucht
Tijdens de middagvergadering presen­
teerde Leo Jetten de eerste pagina’s
van de volledig vernieuwde website.
Jetten, een vroegere huisarts die is
gespecialiseerd in informatietechnolo­
gie, is door MMV ingehuurd om een
aantal projecten aan te sturen. Het
eerste is intussen geslaagd. Sinds
maandag 29 april is mmv.nl in de lucht.
Behalve een gedeelte dat door iedereen
kan worden bezocht, is er een afge­
schermd deel dat exclusief beschikbaar
is voor leden.
Hoog op het lijstje staan nu de ambas­
sadeurs. Een zorgenkindje, zoals secre­
taris Johan Klumpenaar het project in
zijn jaarverslag betitelde. De MMV-­
ambassadeurs opereren nu nog teveel
als eenling vanwege de regionale
­spreiding. De uitdaging voor MMV is
om eenduidigheid in het naar buiten
treden aan te brengen. Professionele
ondersteuning is hierbij onmisbaar.
Een volgend project is een boek met
­patiëntenverhalen. In de loop der jaren
heeft Uitzicht (eerder Amnestie) vele
tientallen ervaringen van patiënten
­gepubliceerd. Een deel ervan zal worden
geactualiseerd en in boekvorm worden
gebundeld. Verder zal de ­Moerman
Academie haar activiteiten de komende
tijd gaan uitbouwen. Er komen cursussen
voor kookdocenten, ambassadeurs,
artsen, therapeuten en diëtisten.
22
Sommige projecten zijn bewust in de
wacht gezet, vertelde voorzitter Dave
Schut. “Het is een enorme inspanning
om alles goed te organiseren. Dat heeft
tijd nodig”, legde hij uit.
Volgend project:
Bundel met
­patiëntenverhalen
De Medische Adviesraad (MAR) draait
momenteel al op volle toeren. Tijdelijk
voorzitter is dr. Hans Stoop met als
­leden Yvonne Kas, Henk Schram en
Hans Moolenburgh. Er wordt gewerkt
aan uitbreiding. De Leden Adviesraad
(LAR) staat inmiddels ook in de steigers.
Hiervoor worden nog steeds gegadigden
gezocht. Het gaat om 4 tot 6 vergade­
ringen per jaar die centraal in het land
plaats vinden.
Presentaties
Er zijn drie PowerPoint presentaties
­gemaakt: een voor algemeen gebruik,
een voor inloophuizen, verenigingen
en dergelijke en een voor medici. In de
steigers staat een lobby voor erkenning
bij de politiek en zorgverzekeraars.
Ook is een systeem van buddy’s in
­voorbereiding.
Enige discussie was er over de aanpas­
sing van de contributie maar na een
toelichting van penningmeester Nico
Sleeuwenhoek volgde al snel groen licht.
Zowel voor de gebruikers van accept­
giro’s als voor automatische b
­ etalers is
er nu één prijs: € 29,-.
Nagedacht wordt over de positie van
therapeuten. MMV heeft altijd op het
standpunt gestaan dat in principe alleen
wordt samengewerkt met Moerman­
artsen. Het aantal artsen neemt echter
om tal van redenen sterk af. Overwogen
wordt toelatingscriteria voor thera­peuten
te formuleren en met hen in overleg te
treden.
Nieuw jasje
Ook Uitzicht gaat op de schop, kondigde
Jan van Klinken van de redactie van
het magazine aan. Hij verving eind­
redacteur Cor van Groningen, die tot
zijn spijt verstek moest laten gaan.
Binnen afzienbare tijd verschijnt het
blad in een nieuw jasje terwijl de redac­
tionele formule eveneens wordt herijkt.
Nu de specifieke informatie voor
­kankerpatiënten in zeer uitgebreide
vorm op de MMV-website zal zijn te
­vinden, zal er meer nadruk op de ele­
menten van ‘natuurrijk leven’ worden
gelegd. Tevens is losse verkoop via
­gezondheidswinkels in onderzoek.
Tot slot zijn de voorbereidingen gestart
voor een uitgave over de geschiedenis
van de vereniging. Veel aandacht zal
er in dat boek zijn voor de figuur van
Cornelis Moerman maar het zal tevens
een actuele spits kennen. Het is de
­bedoeling dat de uitgave volgend jaar
het licht ziet. Het is dan een bijzonder
jaar voor MMV omdat de vereniging in
2014 40 jaar bestaat.
23
Maandag 29 april om 20.15 uur ging er een zucht van verlichting
door het kantoorpand van het Hilversumse internetbedrijf Elastique.
Na weken van hard ploeteren kon de nieuwe MMV-website online
worden gezet. Tekst: Jan van Klinken
Gelijkenis: financiële systeem en de zorg
MMV.nl sinds 29 april online
D
e oude website Moermanver­
eniging.nl, die jarenlang werd
beheerd door vrijwilliger Peter
Al, voldeed niet meer. Snelle aanpassin­
gen waren lastig, het invoeren van illu­
stratiemateriaal een tijdrovende klus,
interactiviteit was technisch vrijwel uit­
gesloten en een afgeschermd gedeelte
exclusief voor leden onmogelijk.
Filmpjes
Nieuwe website biedt
mogelijkheid eigen
inbreng leden
Na maanden van voorbereiding is er nu
een compleet nieuwe website die wel
aan de eisen van deze tijd voldoet. Ei­
genlijk is het niet alleen een site maar
ook een portal. Die omvat een gedeelte
waar leden exclusieve informatie aan­
treffen en straks ook hun eigen adres­
wijzigingen en andere mutaties kunnen
doorvoeren.
Het is de bedoeling dat op de website
een groot aantal filmpjes komt te staan
van ex- patiënten die vertellen wat een
gezonde leefstijl en voeding hen heeft
Het gezondheidszorgsysteem is gegrondvest op het vertrouwen van de burger, die de steeds
hogere kosten moet ophoesten. Niets mag dit vertrouwen ondermijnen. Een vergelijking met
het financiële systeem ligt voor de hand: ook de internationale economie, met de banken als
centrale spelers, is gebouwd op vertrouwen. Valt dit vertrouwen weg, dan stort het systeem
in elkaar.
gebracht. De eerste drie video-opnames
zijn al gereed en kunnen op de site wor­
den bekeken. Het betreft interviews met
ex-kankerpatiënten Dinie Klaassen,
Wim van den IJssel en Paul Fagel.
Op de site is veel informatie te vinden
over complementaire behandelingen en
over ‘natuurrijke leven’. Kroonjuweel is
een lijst met aanbevolen voedingsmid­
delen. De lijst telt vele tientallen pro­
ducten, uiteenlopend van lijnzaad en
linzen tot mayonaise en nierbonen. Voor
patiënten is het van belang om te weten
dat alle producten passen in het Moer­
mandieet. Vaak wordt aangegeven waar­
om ze gezond zijn. Ook voor supple­
menten komt er een dergelijk overzicht.
Er zal een constante toevoer van
nieuwsberichten zijn, afkomstig uit de
wetenschap, media en andere bladen.
De concurrentie vanuit de alternatieve zorg voor de officiële zorg wordt steeds geduchter.
Heeft minister Schippers daarom verleden jaar verboden dat op verpakkingen en bijsluiters
van homeopathische geneesmiddelen niet meer mag staan waarvoor ze gebruikt worden?
Mogen voedingssupplementenfirma’s sinds december vorig jaar daarom nauwelijks meer
vertellen wat de werking is van hun producten? Zijn deze maatregelen genomen om de
­dreiging van complementaire geneeswijzen voor de officiële zorg te bezweren? Vast staat
dat het hele systeem – van huisarts tot minister – er goed in is om het imago, ondanks alles,
toch hoog te houden.
Ondanks alles… De afgelopen weken heb ik eens gezondheidszorgberichten, die op de
een of andere manier blamerend zijn voor de medische zorg, verzameld (niet uitputtend).
Als variant op de gegevens die we al zo lang kennen: elk jaar 2000 sterfgevallen door
­vermijdbare medische fouten en 40.000 mensen die er slachtoffer van worden. In een wel
heel kort tijdsbestek kwamen de meest verontrustende berichten langs:
– Ned. Huisartsen Genootschap: ‘Patiënten krijgen vaak niet veiligste medicijn’
[NOS, 31 maart 2013]
– Algemene Rekenkamer: ‘Kwaliteit van zorg niet transparant genoeg’ [ANP, 28 maart 2013]
– Letselschade-expert Yme Drost: ‘Jansen Steur moedigde vrijwillig sterven aan’
[Telegraaf, 28 mrt. 2013]
– Sugar Lee Hooper dood door fout [NOS, 27/3/2013]
– HagaZiekenhuis staakt hartoperaties na incident [ANP, 27 maart 2013]
– Eén op de drie ouderen krijgt verkeerde medicijnen [Plus Magazine, 26/3/2013]
– Amsterdamse cardioloog geschrapt uit artsenregister [nu.nl, 25/3/2013]
– FIFA bezorgd over pijnstillers [ANP, 22 maart 2013]
– 15 procent nieuwe medicijnen niet goed getest [ANP, 20 maart 2013]
– OM doet nader onderzoek naar dubieuze chirurg [ANP, 14 maart 2013]
– Arts Hans van der Linde: ‘Invloed van farmaceutische industrie ongewenst hoog’ [RD, 13
maart 2013]
– Antibraakmiddel mogelijk dodelijk [AD, 13 maart, 2013]
– Sally Davies, medisch hoofdadviseur van de Britse regering: ‘Resistentie antibiotica even
gevaarlijk als terrorisme’ [The Independent; nu.nl, 12 maart 2013]
– Ziekenhuizen en labs laks met beveiliging virussen [Telegraaf, 8 maart 2013]
– Doden na haperende hartapparaten [ANP, 22 februari 2013]
– Tienduizenden onnodige operaties [Telegraaf, 23 februari 2013]
Kookervaringen
De navigatieknop ‘Natuurrijk Leven’
herbergt recepten, informatie over na­
tuurrijk genezen en over voedselberei­
ding, adviezen voor een gezonde leefstijl
en biedt tevens de mogelijkheid voor
bezoekers om kookervaringen te delen.
Het afgeschermde deel is alleen toegan­
kelijk voor leden. Daar kunnen MMVleden gemakkelijk communiceren met
deskundigen van de MMV. Ook kunnen
leden reageren op allerhande artikelen
die zijn geplaatst op de website. Het ko­
mende halfjaar zullen nog diverse inte­
ressante toepassingen volgen.
Leden kunnen de eerste keer inloggen
met hun persoonlijke MMV-relatienum­
mer (als gebruikersnaam) en postcode
met huisnummer aan elkaar getypt (als
wachtwoord). Het relatienummer is te
vinden op het adreslabel dat bij elk
nummer van Uitzicht zit.
Kan iemand mij uitleggen hoe dit allemaal mogelijk is? Waar is bijvoorbeeld de Inspectie
voor de Gezondheidszorg? Druk bezig met de intensieve, buitensporige vervolging van
­individuele alternatieve genezers? Als aanvulling op het beleid van Schippers en de EU
om op macroschaal alternatieve, non-toxische producten van de markt te weren?
www.ortho.nl
24
Dr. Gert Schuitemaker
25
Kruiswoordraadsel
‘Ga stress te lijf met voeding en beweging.’ Je bent zo gewend om bezig te zijn
met het ene en ondertussen na te denken
over van alles en nog wat. Je lijf doet het
een en je geest is bezig met hele andere
zaken. Zonder dat je het weet of wilt ben
je in je hoofd bezig met problemen op te
lossen, zorgen te maken, gebeurtenissen
te herkauwen, lijstjes op te stellen, werk
te organiseren, gesprekken te voeren,
enz. Dan ben je dus niet met je aandacht
aanwezig, je handelt dan op je ‘automati­
sche piloot’. Wanneer je op je automati­
sche piloot gaat, krijgt je hoofd geen mo­
ment rust. Zelfs als je rust wilt en tijd
hebt om te ontspannen, maalt je hoofd
maar door. Het lijkt wel of hij niet meer
kan stoppen! Al die gedachten roepen
ook gevoelens op en lichamelijke reac­
ties, zonder dat je dat weet of wilt. Het
kan best zijn dat je merkt dat je gespan­
nen of moe bent, maar je begrijpt mis­
schien niet waar dat vandaan komt. Mis­
schien voel je je verdrietig of word je snel
boos en pieker je je er suf over. Nog meer
zaken om over na te denken. De span­
ning in je lijf, de onrust in je hoofd: je
wordt er doodmoe van en je gaat maar
door…..De remedie:? In de eerste plaats:
VOEDING! Geen maagvulling, maar voe­
ding! En dan bewegen. Gewoon wande­
len in flinke pas. In de bossen of naar het
strand, waar de lucht nog zuiver is. Vooral
in de bossen, waar de lucht vaak zo lek­
ker ruikt naar de verschillende bloemen
en struiken. Daar vindt je de rust en kun
je je gedachten weer ordenen. Vanuit
deze bewustwording kun je kiezen: in
welke gedachte investeer je en welke laat
je met rust. Je bent niet langer slaaf meer
van je eigen denken, voelen en doen.
Daarmee creëer je vrijheid, rust en ont­
spanning.
De prijzen gaan naar de volgende winnaars:
1e prijs: mevr. Ramstein, Middelburg
2e prijs: mevr. Rienstra, Den Haag
3e prijs: mevr. Van Loo, Lochem.
De inzenddatum voor de puzzel in
Uitzicht nr. 2013/04 sluit 15 juni 2013.
LET OP! Het inzenden van de oplossing
is alleen mogelijk door: overschrijving
van tenminste € 1,- op ING rekening
6189, t.n.v. Moermanvereniging te
Alphen aan den Rijn. Vermeld uw
oplossing onder mededelingen.
Gert Tretmans
Tuinvaas 16
7609 ZT Almelo
tel. (0546) 56 94 11.
E-mail: [email protected]
26
1
1
1
1
1
11
1
16
21
1
2
1
3
4
12
1
13
17
1
5
6
27
31
1
43
46
1
51
52
1
18
28
32
1
33
47
34
35
1
36
1
48
1
15
1
1
20
1
24
25
41
42
1
45
30
37
49
54
55
57
61
65
1
70
71
1
1
1
76
77
66
1
72
73
50
56
60
80
1
1
40
53
1
19
44
64
10
14
29
39
59
9
23
1
38
8
1
22
26
7
62
67
74
78
1
69
75
79
81
82
47
65
26
37
45
69
42
34
8
23
51
32
71
33
45
67
4
28
69
56
74
72
65
64
16
39
43
39
44
57
38
50
76
5
31
54
24
73
Horizontaal:
1. ten afscheid 3. deel van een skelet 9. inkomstenbelasting 11. korenaar 13. lande­
lijk 14. pagina 16. dal 18. sneeuwschaats 19. hoffelijk 21. inhoudsmaat 22. stad in
Zwitserland 23. preekstoel 24. in loco 26. bloeiwijze 28. visgerei 29. plaats in NoordBrabant 30. plant 31. bijbelse profeet 33. rivier in Spanje 35. dunne slijtplek 37. vis
38. stijf door ouderdom 41. voederbak 43. voeg 44. Spaanse troonopvolger 45. tijds­
delen van de dag 47. gemeen 49. beest 51. azijn 53. gast 55. muziekinstrument
57. taaie lekkernij 59. afgemat 60. voorkeur 61. nauw 63. weinig (Frans) 64. zangnoot
65. onbeduidend 67. bot 69. bezittelijk voornaamwoord 70. bepaalde vorm van
onderwijs 72. sul 74. verslag 76. verzamelnaam voor de draagbare mediaspelers
77. afgodspaal 79. slank 80. bijbeldeel 81. relaas 82. Gedeputeerde Staten.
Verticaal:
1. hard vet 2. niemand uitgezonderd 4. getij 5. wijnsoort 6. dwaas 7. steek 8. koude
lekkernij 9. plaats in Spanje 10. zak 11. uitroep 12. man 14. hond 15. dyne 16. bran­
dende kolom 17. een weinig 19. antilope 20. telwoord 21. roofvis 25. verbond
27. meisjesnaam 30. naar een voorname plaats aan tafel 32. lang stuk hout 34. boom
36. kienspel 37. hoog bouwwerk 39. gravin van Holland 40. kledingstuk 42. het ver­
liezen van veren 46. kledingstuk 48. klaar 49. duister 50. vogel 52. verpakkingsmate­
riaal 54. klef 56. roofdier 58. kleine vlag 60. allereerste aflevering van een televisie­
serie 62. vertering 65. onderzoeksinstituut 66. vuil 67. benauwdheid 68. steekwapen
71. kunstmatige inseminatie 73. gravure 75. aankomend 77. voorzetsel 78. familielid.
Als u de hele puzzel hebt opgelost, kunt u ook de onderste balk invullen.
Hier ontstaat dan de uiteindelijke oplossing.
Verantwoording
De redactie van Uitzicht en het bestuur
van MMV brengen de inhoud ter kennis en
beoordeling; zij aanvaarden geen verant­
woordelijkheid voor de toepassing ervan.
Overname van artikelen door derden is
uitsluitend toegestaan met schriftelijke
toestemming vooraf. Redactie en bestuur
behouden zich het recht voor zonder opgave
van redenen teksten, advertenties en te
beantwoorden vragen te weigeren.
Eindredactie
Cor van Groningen
58
63
68
Uitzicht is het tijdschrift van MMV Natuur­
lijke kankerpreventie en Ondersteunende
therapieën. Het verschijnt tien keer per
jaar en wordt gratis aan de leden van de
vereniging beschikbaar gesteld.
Medewerkers aan dit nummer:
Drs. Bob Hornstra, arts
Riëtte Janssen
Jan van Klinken
Arjan van Laar
Hans Nieuwstad
Petra Pronk
Dr. Gert Schuitemaker
Dr. Hans Stoop
Fotografie
Stef Breukel e.a.
Redactiecommissie
Truus Hartsink
Dr. Hans Stoop
Cor van Groningen
Redactieadres
Redactie Uitzicht
Hof van Azuur 30
2614 TB Delft
Advertenties
Advertentiemogelijkheden
en tarieven kunnen worden
aangevraagd bij:
J.P.H. Geraats
Louis Regoutstraat 36
6006 LL Weert
Telefoon (0495) 53 22 20
Inschrijving
Uitzicht ISSN 0169-9938
Uitzicht op internet
www.moermanvereniging.nl
E-mail: [email protected]
Kopij volgend nummer:
Magazine 5/2013
vóór 2 juni 2013
Korte berichten
Uitzaaiingen door narcose en opiaten
Honderd procent bewezen is het nog
niet, maar er zijn sterke aanwijzingen
dat een algehele narcose het risico van
uitzaaiingen na de operatie verhoogt.
Ook pijnbestrijding na de operatie door
middel van opiaten verhoogt de kans op
een terugval. Dat leiden onderzoekers
van de Kliniek voor Anesthesiologie van
de universiteit van Mainz (Duitsland)
af uit het ziekteverloop van mensen die
geopereerd werden aan prostaat- en
borstkanker.
Het gevonden effect wordt geweten
aan een verzwakking van het immuun­
systeem, dat tijdens en direct na de
operatie de belangrijke taak heeft rond­
zwervende kankercellen onschadelijk
te maken. Als het enigszins mogelijk is,
luidt de aanbeveling, verdient een lokale
verdoving door middel van een ruggen­
mergprik de voorkeur boven een alge­
hele narcose. Ook voor pijnbestrijding
na de operatie spaart een regionale ver­
doving het afweersysteem.
Voldoende ijzer, ook bij minder vlees en zuivel
c o l o f o n
Oplossing
Wie kent de reclame nog: ‘Vlees me­
vrouw, u weet wel waarom...’ Dat was de
tijd dat we nog dagelijks doorgekookte
groente aten met een karbonaadje.
Sindsdien zijn de inzichten over het
eten van vlees behoorlijk veranderd.
Zonder vlees valt prima te leven, blijkt
uit recent onderzoek van het RIVM in
samenwerking met de universiteiten
Groningen en Wageningen UR.
de Gezondheidsraad zou niet meer dan
10% van de calorieën afkomstig moeten
zijn uit verzadigd vet (dat is ongeveer
28 gram verzadigd vet per dag voor
mannen en 22 gram voor vrouwen).
Daar zitten we nu boven. Volgens deze
studie is nu gemiddeld 13 procent van
de calorieën afkomstig van verzadigde
vetten. Minder vlees en zuivel zijn uit
dat oogpunt dus zeker winst.
De onderzoekers waren geïnteresseerd
in wat er gebeurt er als we minder
vlees en zuivelproducten eten. Hoe
kom je dan bijvoorbeeld aan je ijzer? In
de studie werd gekeken naar de resul­
taten in het lichaam als jonge vrouwen
vlees en zuivel gedeeltelijk of helemaal
vervangen door plantaardige, vervan­
gende voedingsmiddelen. De studie is
gedaan met gegevens van de voedsel­
consumptiepeiling bij 389 vrouwen
van 19 tot 30 jaar. Zeker voor vrouwen
is het belangrijk om voldoende ijzer
binnen te krijgen, omdat zij door hun
maandelijkse cyclus geregeld bloed
verliezen wat bloedarmoede kan ver­
oorzaken. Wat blijkt? Minder vlees en
zuivel maakt dat zij minder verzadigd
vet binnenkrijgen, maar de ijzerinname
hoeft niet af te nemen.
Daarnaast berekenden de onderzoekers
ook het effect van minder vlees en
zuivel op het milieu. Het blijkt dat het
grondoppervlak dat nodig is voor de
voedselproductie bij gedeeltelijk ver­
vangen van vlees en zuivel met 16 pro­
cent afneemt en bij het geheel vervan­
gen zelfs met ongeveer 50 procent.
Minder vlees is dus ook nog eens goed
voor het milieu. Maar is het ook echt
haalbaar? Wij zijn als Nederlanders
toch behoorlijk verknocht aan ons kar­
bonaadje en het plakje ham op brood?
Gezonder eten vraagt volgens de onder­
zoekers een brede aanpak. “Als je wilt
dat mensen meer kiezen voor plantaar­
dige vervangers op de boterham, moe­
ten we bijvoorbeeld bedrijven stimule­
ren om broodbeleg te ontwikkelen dat
smakelijk en plantaardig is met een laag
gehalte aan verzadigd vet, weinig zout
en weinig suiker”, aldus Liesbeth Temme
van het RIVM.
(Bron: GezondNU)
Voeding met een hoger gehalte aan ver­
zadigde (harde) vetten kan het risico op
hart- en vaatziekten verhogen. Volgens
27
Advertentie
Postbus 16035
2500 BA Den Haag
Telefoon 070-3010701
Fax 070-3010707
De Roode Roos B.V.
Magazijn voor orthomoleculaire voeding
Deze keer een andere selectie van
producten, welke door “De Roode Roos
B.V.” geleverd kunnen worden.
Hierdoor krijgt u een inzicht van ons ruime
assortiment, van meer dan 3500 producten
en 80 leveranciers.
Bestellen bij De Roode Roos B.V.
Alle producten worden in principe geleverd
met een korting van max. 25% ten opzichte
van de adviesprijs. Om te bestellen kunt u
gebruik maken van de lijst die hiernaast is
afgedrukt. Eventueel kunt u eerst een
fotokopie maken. Onze volledige catalogus
is op aanvraag verkrijgbaar.
Uw schriftelijke bestelling kunt u naar onze
postbus sturen. Vervolgens laten wij de
bestelling door TNT-Post bij u thuis
bezorgen.
Ook kunt u ons gratis naamnummer
0800-ROODEROOS (0800-7663376)
gebruiken.
Internetgebruikers kunnen een e-mail
versturen naar [email protected] of
direct bestellen via onze webwinkel op
www.derooderoos.com
Vanaf nu biedt De Roode Roos u de
mogelijkheid uw bestellingen te betalen via
doorlopende machtiging voor automatische
incasso.
Een machtigingskaart hiervoor kunt u
opvragen via onze website:
www.derooderoos.com/machtigen
Nr
Fabrikant
Normaal
Leden
205 Multi vit.& mineralen (240 tab)
Plantina
€ 99,75
€ 74,81
268 Bio-Quinon Q10 Super 30 mg (150 caps)
Pharma Nord
€ 46,50
€ 34,87
1388 MultiVit Basic (module 1) (90 vcaps)
Alfytal
€ 21,40
€ 19,26
2308 DHA 250 (120 caps)
Now Foods
€ 38,20
€ 28,65
2572 B-12 Brein Formule 1000 mcg (100 zuigta Now Foods
€ 22,49
€ 16,87
2621 Hylak forte (100 ml)
Homeoropa
€ 26,95
€ 20,21
2836 MetaRelax (90 tab)
Metagenics
€ 23,99
€ 17,99
2999 Eye Q 500 mg (210 caps)
Springfield
€ 36,95
€ 27,71
3273 Lignan Flax Oil Complex (473 ml)
Barlean's
€ 19,95
€ 14,96
3312 MorEPA (sinaasappel) (60 softgel)
Minami Nutrition
€ 32,95
€ 24,71
3402 More DHA Prenetal (60 softgel)
Minami Nutrition
€ 28,95
€ 21,71
3492 Bio Bran MGN3 250 mg (50 tab)
Medpro
€ 65,00
€ 58,50
3588 Symbioflor 1 (50 ml)
Energetica Nat.
€ 13,60
€ 10,88
3654 Prostaatformule (60 tab)
Best Choice
€ 11,50
€ 8,63
3924 MagAsorb 150 mg (magnesium als Citraat Lamberts
€ 12,70
€ 9,52
4084 Mood (30 caps)
Care For Women
€ 19,95
€ 14,96
4105 Levertraan Forte (60 softgels)
Bonusan
€ 9,00
€ 6,75
4398 Active Biodream (800 gram)
Biodream
€ 45,00
€ 36,00
4456 Spirulina (180 tab)
Marcus Rohrer
€ 13,32
€ 11,32
4617 Solidago Complex Tinctuur (50 ml)
Zonnegoud
€ 11,59
€ 8,69
4646 Super Greens (220 gram)
VitaKruid
€ 46,70
€ 39,70
4754 l-Tryptofaan 400 (60 vcaps)
CellCare
€ 21,90
€ 17,52
5400 Vitamine D3 15 mcg (90 softgel)
Bonusan
€ 11,00
€ 8,25
5603 Echinaforce Forte (60 tab)
A. Vogel
€ 14,99
€ 11,24
5765 Astaxanthin-eco (120 caps)
Plantina
€ 60,10
€ 45,08
5878 Glucosamine Summum (120 tab)
Supplemed
€ 36,95
€ 27,71
5968 Prostasol (60 tab)
Medpro
€ 95,00
€ 85,50
6096 CalAsorb (180 tab)
Lamberts
€ 28,60
€ 21,45
6097 Salvestrol GZ (60 caps)
Vitals
€ 39,95
€ 29,96
6213 Elke Dag (90 tab)
Vitals
€ 49,95
€ 37,46
6599 True Superfood (400 gram)
Vitals
€ 65,00
€ 48,75
Prijswijzigingen voorbehouden
Vermeld hier uw
adresgegevens:
Uw naam: (Dhr/Mevr):
Lidmaatschap nr.:
Adres:
Geboortedatum:
Postcode & Woonpl.:
E-Mailadres:
Telefoonnummer:
(evt.) voorschrift van:
Boekenlijst
Deze boeken kunt u bestellen
bij de Moermanvereniging.
Wilt u één of meerdere boeken
toegestuurd krijgen, geef dan op
uw bankoverschrijving het juiste
bedrag en de titels van de
gewenste boeken. Geen geld
opsturen!
Het rekeningnummer waarop u
kunt bestellen is: 355.999 t.n.v.
De Moermanvereniging
Postbus 508
2400 AM Alphen aan den Rijn.
De prijzen zijn inclusief verzendkosten binnen Nederland.
Daarbuiten wordt € 3,50 extra
berekend.
01. Dr. Moerman, een weg tot genezing,
C. van Groningen en A. Ronhaar
02.U kunt meer dan u denkt, aanvullende maatregelen om
kanker te helpen voorkomen en genezen, Hans Moolenburgh sr. 09. Verhütung und Heilung von Krebs, Jac. Landman
10. Die Moerman-Krebs-Diät, E. Wannee-Immerzeel
17. A solution to the Cancer Problem
03.Kookboek De Natuurrijke Keuken. Het kookboek voor als je
gezond wilt worden of blijven (Prijs niet leden € 19,50)
28. De actuele voedingstabel, wat zit waar in?
29. Retrospectief onderzoek naar de effectiviteit van
de Moermantherapie
37. Het Gouden boekje voor de Gezondheid, G.E. Schuitemaker
Voor meer boeken van de heer Schuitemaker zie:
www.gezondeboeken.nl
41. Bondgenoot, autobiografie van een immuuncel, Henk Fransen
42. De helende factor, Bob Th. Hornstra
45. Dvd ‘Geef ziekte geen kans, eet en leef gezond’, Kees Braam
€ 12,75
€ 16,50
€ 6,95
Koopt u onze verrassingstas! Met in ieder geval de complete jaaruitgave
van Uitzicht 2012. Leuke hebbedingetjes en heel veel informatie!
Een gezond en prachtig cadeau om weg te geven.
€ 15,00
€ 25,00
€ 6,80
€ 6,80
€ 7,95
€ 17,50
€ 10,00
€ 20,40
€ 12,50
Advertenties
De kracht van zuiver water
Drinkt u ook 2 liter (8 glazen) water per
dag? Reverse Osmose waterfilter geeft u
puur zuiver water.
Bel voor een gratis watertest bij u thuis:
Van Driel waterzuivering B.V.
Ook het adres voor waterontharders
Fred. Hendrikstraat 4, 2665 CK Bleiswijk, Tel.: 010-5215566
06-22706377 e-mail: [email protected]
Hoogwaardig, biologische,
hooggedoseerde vitamines,
kruiden en mineralen.
Kijk voor meer informatie op: www.santeproducts.nl
‘Je moet je bukken om een kruid te plukken.’
Auteur: A.G.M. de Laat
Dit boek bevat zowel eeuwenoude als nieuwe
inzichten over het ontstaan van ziekten. Het geeft je
de kennis, gereedschap en technieken voor het
bereiken van de totale mens op spiritueel,
psychologisch en fysiek/Aards niveau om deze drie
in balans kunt krijgen. Op diepgaande wijze, doch in
eenvoudige taal wordt in dit boek beschreven hoe
een mens zich via natuurlijke inzichten kan
beschermen en genezen.
ISBN: 978-90-8161-331-6
Bestellen: www.santeproducts.nl
Prijs € 48,75 incl. BTW

Een holistische praktijk met een veelvoud aan therapieën, zoals
atlascorrectie, kinesiologie, orthomoleculaire voedingsadviezen,
magneetveldtherapie, frequentie’s van Rife, Lymetherapie o.l.v.
Natuurgeneeskundig Therapeut A.G.M. de Laat RTAG.
www.natuurgeneeskundebudel.nl
28
€ 11,30
Telefoon: 0495-49.35.52
29
Activiteiten
algemene informatie
De Moermanvereniging voor natuurlijke kankerbestrijding stelt zich ten doel welzijn en belangen te
behartigen van patiënten die met de Moermantherapie worden behandeld, en zoveel mogelijk bekendheid
te geven aan deze therapie ter bestrijding van kanker.
Bestuur
Vriendelijk verzoek alle post bestemd
Administratie/
algemene informatie
Informatie lezingen
en kooklessen
voor het bestuur te zenden aan:
De administratie van de vereniging
Schriftelijke vragen naar:
Postbus 508
wordt gevoerd door de heer
Postbus 508
2400 AM Alphen aan den Rijn
Wim Kuling.
2400 AM Alphen aan den Rijn
Voorzitter:
Centraal Bureau:
Dave Schut
Postbus 508
Eefde
2400 AM Alphen aan den Rijn
Postzegel insluiten.
Klachten van patiënten
Telefoon: (0172) 49 79 44 (werkdagen
Secretaris:
tussen 09.00 uur en 13.00 uur)
Johan Klumpenaar
Fax: (0172) 47 06 44
President Wilsonlaan 33
E-mail: [email protected]
4334 GB Middelburg
Telefoon: (0118) 63 59 89
E-mail: [email protected]
Penningmeester:
Nico Sleeuwenhoek
De Eendracht 20
2614 LX Delft
Telefoon (015) 2562921
E-mail:
[email protected]
Marketing:
Sietze Blom
Buitenom 1
8314 AM Bant
Telefoon: (0527) 26 18 25
E-mail: [email protected]
Interne contacten:
Jan Bor
Schoolstraat 1
4221 LR Hoogblokland
Telefoon: (0183) 56 36 28
E-mail: [email protected]
Jan Meijerink
De Bese 2
7722 PD Dalfsen
Aanmelding nieuwe leden
Schriftelijk bij het Centraal Bureau
of via de website.
Lidmaatschap
(automatische incasso), € 29,- per
kalender­jaar (acceptkaart).
Voor Belgische leden minimaal
€ 37,- (accept € 42,-) op rekening
ING bank 335-0078672-51 t.n.v.
Moerman­vereniging.
Voor de overige leden in Europa
€ 37,- (accept € 42,-), buiten Europa
€ 42,- (accept € 47,-). Een kleine
‘overbetaling’ op de minimumcontri­
butie wordt zeer op prijs gesteld.
Contributie giro 42.39.229 t.n.v.
Moermanvereniging te Alphen aan
den Rijn. Opzegging lidmaatschap:
vóór 1 december van het lopende
jaar. Administratiekosten: € 3,50
wanneer een herinnering gestuurd
moet worden.
E-mail: [email protected]
worden à € 5,25 per exemplaar.
Dit kan schriftelijk of telefonisch bij
het Centraal Bureau.
Hans Stoop
Internet
4611 KS Bergen op Zoom
Telefoon: (0164) 25 04 61
www.moermanvereniging.nl
E-mail: [email protected]
E-mail: [email protected]
Adviseurs:
Cor van Groningen
Bob Hornstra
Piet Sijpersma
Vaartstraat 247, 1075 RM Amsterdam
Advertenties Uitzicht
Groot Vijverdal 21
6822 MB Arnhem
Telefoon: 06 44386268
Zeeland/West-Brabant
Dhr. H. Stoop
Coehoornstraat 40
4611 KS Bergen op Zoom
Telefoon: (0164) 25 04 61
Den Haag
Mevr. R. Rosier
Gerrit van de Veenlaan 216
2552 WN Den Haag
aangevraagd bij:
Telefoon: (070) 391 02 79
J.P.H. Geraats
Louis Regoutstraat 36, 6006 LL Weert
Friesland
Telefoon: (0495) 53 22 20
Mevr. T. Meesters
E-mail: [email protected]
Singel 7
8771 SV Nijland
Stichting Steunfonds
Amnestie
Groningen/Drenthe
Mevr. H. Prins
Steunfonds Amnestie, Reijerskoop
Schout Poelmanweg 32
291, 2771 BL Boskoop of via ING
9617 BX Harkstede
bank, rekeningnummer 67.20.27.240
Telefoon: (050) 404 22 46
t.n.v. Stichting Steunfonds Amnestie
in Boskoop.
Limburg
Bovenstaande rekeningnummers van
De heer J.H.P. Peters
Stichting Steunfonds uitsluitend te
Oude Heerweg 145
gebruiken voor giften.
5941 EK Velden
De stichting Steunfonds Amnestie is
Telefoon: (077) 472 14 53
door de Belastingdienst erkend als
E-mail: [email protected]
algemeen nut beogende instelling
(ANBI), sinds 01-01-2008. Een schen­
Noord-Holland Noord
king aan deze stichting is aftrekbaar
Vacature
van de inkomstenbelasting (binnen
de daarvoor geldende regels).
Overijssel
Dhr. G.J.W. Tretmans
Legaten
Wie het Steunfonds testamentair wil
gedenken, wordt aanbevolen gebruik
te maken van de volgende formulering:
‘Ik legateer aan de Stichting Steun­
fonds Amnestie, gevestigd te Elst (Gld)
de som van €……… vrij van rechten en
kosten’.
Amsterdam en Wijde Omgeving
Telefoon: 088-2424240 (Infolijn)
Mevr. T. Visser
Of voor algemene informatie over de
Quellijnstraat 128
vereniging: (0172) 49 79 44
1073 XL Amsterdam
Thema:‘De Moermantherapie en wat het mij
heeft gebracht’.
Datum:
Zaterdag 8 juni
Tijd:
van 14.00 tot circa 16.30 uur
Locatie:Lambertushoeve, Michelslaan 9, 5712 PL
Someren-Heide
Info:(0493) 47 25 97
E-mail: [email protected]
Opgave:Vooraf aanmelden is noodzakelijk i.v.m
aantal zitplaatsen.
Kosten:€ 10,- (incl. koffie/thee en koek). Op­
brengst is voor een goed doel.
Parkeren:Je wordt opgewacht door een 'parkeer­
wacht'.
Carpoolen: I.v.m beperkte parkeergele­
genheid en minimale belasting voor buurt
en milieu, graag zoveel mogelijk mensen
in één auto. Voor mensen bij jou uit de
buurt kun je bellen met de organisatie.
Telefoon: (0515) 56 98 13
Giro 3290997 t.n.v. de Stichting
Regio-secretariaten
Patiëntenvoorlichting
Mevrouw R. van Elk
Advertentietarieven kunnen worden
Losse nummers Uitzicht
Losse nummers kunnen (na)besteld
Coehoornstraat 40
federatie Additieve Geneeskunde)
Nieuwe leden: € 25,- per kalender­jaar
Telefoon (0529) 42 71 45
Wetenschap en artsencontact:
Stichting Klachtrecht AAG (Artsen­
Gelderland
8 juni Someren-Heide
Lezing Annie Tenbült
Tuinvaas 16
7609 ZT Almelo
Telefoon: (0546) 56 94 11
Rotterdam
Dhr. M. Ouwehand
Statenweg 405
3039 HP Rotterdam
Telefoon: (010) 467 78 64
Mobiel: 06 23234874
Rijnmond/Westland
Vacature
Wandelen op ‘De Horsten’
De afdeling Den Haag organiseert op zaterdag
25 mei een wandeling van ongeveer vier kilometer
over de bospaden van Landgoed ‘De Horsten’ in
Wassenaar. De hoofdingang bevindt zich op het
adres Papeweg, 2245 AD Wassenaar. De wandeling
start om 11.00 uur, de entree is gratis en de parkeerplaats voor auto’s en fietsen kan ook gratis
gebruikt worden. Er worden op het landgoed geen
honden toegelaten.
Zo komt u op het Landgoed ‘De Horsten’: neem vanuit
Den Haag de N44 naar Wassenaar. Bij kruispunt Den
Deijl (verkeerslichten) rechtsaf naar Voorschoten. Na
circa 100 meter rechtsaf naar de parkeerplaats.
Neem vanuit Amsterdam de A4 en vervolgens A44
richting Den Haag. Bij kruispunt Den Deijl (Wasse­
naar) linksaf naar Voorschoten. Na circa 100 meter
rechtsaf naar de parkeerplaats.
Verzamelen bij de ingang. Begin en einde van de wan­
deling in het theepaviljoen. Neem eventueel een
lunchpakketje voor tijdens de wandeling. Voor rolstoe­
lers is er een verharde weg langs het theepaviljoen
dwars door het Landgoed.
Aanmelden voor deze wandeling kan bij mevrouw
Van Sittert, telefoon (070) 328 04 80 of per e-mail:
[email protected]
Voor meer informatie over het Landgoed:
www.home.hccnet.nl/am.siebers/horsten/landschap.
html
Verkoop homeopathische
middelen ingestort
Wat velen al vreesden is gebeurd: het besluit van vorig
jaar om voortaan op verpakkingen en bijsluiters van
homeopathische geneesmiddelen niet meer te vermel­
den tegen welke kwaal de middelen bedoeld zijn, heeft
ertoe geleid dat de verkoop van homeopathische ge­
neesmiddelen is ingestort. De reden: het is voor de
consument niet meer duidelijk welk product tegen
welke kwaal zou kunnen helpen.
Edith Schippers, minister van Volksgezondheid, besloot
tot deze maatregel omdat er geen wetenschappelijke
bewijzen zouden bestaan voor de werking van deze ge­
neesmiddelen. De homeopathische behandeling be­
staat uit het voorschrijven van verdunningen van stof­
fen die dezelfde symptomen als de te bestrijden ziekte
zouden oproepen. Velen hebben al de heilzame wer­
king van deze geneesmiddelen ervaren en de werking
is al in heel veel onderzoeken aangetoond. Reden
waarom homeopathie in veel andere landen gewoon
tot de gebruikelijke geneesmiddelen behoort. In Ne­
derland bestaat echter hardnekkige weerstand tegen
deze complementaire geneeswijze. Een weerstand die
ervoor zorgt dat deze middelen nu minder makkelijk
hun weg naar de consument vinden. Natuurlijk kun­
nen consumenten aan apotheker of drogist om ophel­
dering vragen, maar het opwerpen van deze drempel
zorgt ervoor dat mensen minder geneigd zijn deze
middelen aan te schaffen.
Door deze gang van zaken komen de trouwe gebrui­
kers van homeopathische middelen in de kou te staan.
Tegen deze maatregel bestond dan ook veel weerstand.
Meer dan 60.000 mensen tekenden een petitie die op
23 april jl. aan de Tweede Kamer werd aangeboden. Op
dit moment ligt de petitie bij de Tweede Kamer. Het is
te hopen dat die meer hart heeft voor en verstand van
gezondheidszorg dan de minister van Volksgezondheid.
In het volgende nummer van Uitzicht
• Op bezoek bij de zus van Marie-Rose Morel en haar
welzijnscentrum voor kankerpatiënten
• In de serie over de behandeling van kanker gaat
dr. Hans Stoop in op de aanpak van levertumoren.
• Website MMV krijgt verder gestalte.
Telefoon: (020) 675 41 50
(Zie ook colofon pagina 27)
30
31
Gezond leven
Gezond blijven
10%
kort
i
Rood ng bij de
e Ro
os
Een leven lang vitaal!
Squalene is een bijzondere stof die
zowel in het menselijk lichaam als in de
natuur wordt aangemaakt. Het behoort
tot een speciale groep antioxidanten,
de zogenaamde isoprenoïden en
wordt uit de levertraan van de diepzee
dogfish verkregen. Squalene heeft het
vermogen om zuurstof toe te voegen aan
de menselijke cel. Hierdoor beschermt
het de cellen waardoor het lichaam
wordt behoed voor de ziekmakende
moleculen. Issho Genki® Squalene iP6
is een veelzijdig, natuurlijk en zuiver
voedingssupplement dat uw lichaam
weer in balans brengt.
Versnelt herstel
Toename
energie, vitaliteit
en uithoudingsvermogen
Beschermt tegen
vroegtijdige
veroudering van
de huid
Beschermt tijdens
chemotherapie en
bestraling
Beschermt cellen
en weefsels
Fyto-Life
van Hogendorpplein 28
5051 SR Goirle
T: +31 (0) 13 534 6437
F: +31 (0) 13 530 2247
E: [email protected]
W: www.fyto-life.nl
www.isshogenki.com
Silicium, het vergeten mineraal
Optimal life – Optimal beauty
AloëSil ™
voor huid, haar, nagels
en uw darmflora
MobiloSil ™
voor uw spier- en gewrichtscomfort
verkrijgbaar bij
Ook verkrijgbaar bij Roode Roos
VITAMINE C-VARIANTEN
t e it
To p kupwpleamlienten voor
vo e d in g ss
n d e p ri js !
e e n g e zo
Ascorbaat Mineraal C-1000
Ester-C PLUS
Bestelcode: 4261
€ 25,65 (90 tabletten)
Bestelcode: 4480
€ 30,50 (120 tabletten)
• 1000 mg maagvriendelijke vitamine C per tablet
• Goed opneembare ascorbaatvorm
• Bron van calcium, zink, mangaan en koper
• Verrijkt met bioflavonoïdecomplex en rutine
• 500 mg maagvriendelijke vitamine C per tablet
• Snel opneembare Ester-C-vorm
• Oplosbaar in water en vet
• Tot vier keer langer actief in vergelijking met ascorbinezuur
www.vitortho.nl