En ja, de aarde warmt op Wereldwijde temperatuur

Lezing en debat KIVI NIRIA
Marcel Crok
De staat van het klimaat
KIVI NIRIA
Afdeling Techniek, Maatschappij &
Economie
Dinsdag 7 juni
Den Haag
Wie ben ik en waarom dit boek?
•
•
•
•
•
•
•
Marcel Crok (1971), scheikundige
De Ingenieur 2000-2002
Natuurwetenschap & Techniek 2003-2008
2005 wereldprimeur met hockeystick-artikel
Winnaar Glazen Griffioen (10.000 euro)
2008-2010 fulltime aan boek
Steun Fonds voor Bijzondere Journalistieke
Projecten (12.000 euro); rest spaargeld
• Motivatie: waarheidsvinding
Opbouw presentatie
1) Testen kennisniveau
2) Introductie klimaatdebat
3) Wat zijn de zwakke plekken
in de broeikashypothese?
4) Hoe moeten we het
‘klimaatprobleem’ te lijf
gaan?
Quiz – testen kennisniveau
A) Hoeveel graden is de aarde sinds
1850 opgewarmd?
1)
2)
3)
4)
3,2 graden
1,3 graden
0,8 graden
de aarde is niet opgewarmd
Quiz
B) De hoeveelheid zeeijs op aarde
(Noord- en Zuidpool tezamen) is de
afgelopen dertig jaar?
1)
2)
3)
4)
Afgenomen met 50%
Afgenomen met 20%
Gelijk gebleven
Toegenomen met 10%
Quiz
C) Het aantal ijsberen rond de
Noordpool is de afgelopen 25 jaar?
1)
2)
3)
4)
Sterk afgenomen met 90%
Licht afgenomen met 15%
Gelijk gebleven
Sterk gegroeid met 400%
Quiz
D) De orkaanactiviteit is de afgelopen
eeuw als gevolg van de opwarming
van de aarde
1)
2)
3)
4)
Fors toegenomen
Licht toegenomen
Gelijk gebleven
Flink afgenomen
Quiz
E)
Hoe verhoudt de huidige warme periode
zich ten opzichte van de warme
Middeleeuwen (rond het jaar 1000)?
1)
2)
3)
4)
Het is nu ongeveer 2 graden warmer
Het is nu ongeveer 1 graad warmer
Het is nu even warm als toen
Het is nu kouder dan toen
Wereldgemiddelde temperatuur sinds 1850
A) Hoeveel graden is de aarde sinds 1850
opgewarmd?
Antwoord: 0,8 graden (antwoord 3)
Mondiale zeeijs-oppervlakte sinds 1979
Rode lijn = afwijking in miljoenen m2 t.o.v. mondiaal gemiddelde
B) De hoeveelheid zeeijs rond de Noord- en Zuidpool tezamen
is de afgelopen dertig jaar?
Antwoord: gelijk gebleven (3)
C) Het aantal ijsberen rond de Noordpool is de
afgelopen 25 jaar?
Antwoord: met 400% gegroeid (4)
Orkanen in de VS sinds 1850
D) De orkaanactiviteit is de afgelopen eeuw?
Antwoord: gelijk gebleven (3)
E) Nu warmer dan in de
Middeleeuwen?
Antwoord:
Toen
tenminste
even warm als
nu (3 of 4)
Resten Vikingen op Groenland
Uitslag Quiz
• ‘Juiste’ antwoorden 3 3 4 3 4 = 17
Wat zeggen de scores?
• <10: flink gehersenspoeld/alarmist
• 10-14: licht gehersenspoeld
• 15-18: een realist/kent de feiten
• 19-20: je slaat door; ben je soms een
denier 
Opbouw presentatie
1) Testen kennisniveau
2) Introductie klimaatdebat
3) Wat zijn de zwakke plekken
in de broeikashypothese?
4) Hoe moeten we het
‘klimaatprobleem’ te lijf
gaan?
Er is maar één hard feit:
CO2 neemt toe en het komt
door de mens
CO2-concentratie op Mauna Loa
En ja, de aarde warmt op
Wereldwijde temperatuur is
gestegen sinds 1850
Maar…correlatie is nog geen
oorzakelijk verband
Hoofdconclusie IPCC in 2007:
Het merendeel van de
opwarming sinds 1950 komt
door menselijke
broeikasgassen
Rood = metingen
Blauw = modellen
Als het IPCC gelijk heeft dan…
Waarover gaat het klimaatdebat?
• Geen onenigheid over theoretische effect van
2x CO2 = 1 graad opwarming
• 3 graden van IPCC krijg je alleen met positieve
feedbacks, vnl. waterdamp en wolken
• Er is echter geen observationeel bewijs
• Veel sceptici denken dat de netto feedback
negatief zal zijn waardoor totaaleffect van CO2
beperkt blijft tot een halve graad opwarming
• Het debat gaat dus eigenlijk over feedbacks
Opbouw presentatie
1) Testen kennisniveau
2) Introductie klimaatdebat
3) Wat zijn de zwakke plekken
in de broeikashypothese?
4) Hoe moeten we het
‘klimaatprobleem’ te lijf
gaan?
1) Opwarming 1910-1940 even groot
als 1970-2000 en onverklaard
2) deel van de recente opwarming
komt door ‘economische’ factoren
Climategate
“I can’t see either of these papers
being in the next IPCC report. Kevin
and I will keep them out somehow –
even if we have to redefine what
the peer-review literature is !”
Phil Jones to Michael Mann (2004)
3) Er had al 2 graden
opwarming moeten zijn
IPCC ‘verklaart’ dit met
afkoeling door aerosolen
Tabel met forcings uit IPCC-rapport
4) Inzicht in forcings verandert,
duidt op kleiner effect CO2
• Afkoeling door aerosolen is
waarschijnlijk kleiner
• Opwarming door roet is
waarschijnlijk veel groter
• Deel opwarming jaren ‘90 door
toename water in de stratosfeer
5) Hot spot in de tropen ontbreekt
Modellen geven hot spot
Waarnemingen niet
6a) Modellen overschatten de
opwarming van de oceanen
Rood = modellen
Blauw = metingen
6b) Modellen overschatten de
opwarming van de troposfeer
6c) Modellen overschatten de
opwarming aan de grond sinds 2001
Zwart = modellen
Rood/groen =
metingen
Ocean Heat Content
(1022 J)
7) Energie-opname oceanen blijft
achter
Rood = GISS model
Bruin = ARGO netwerk
8) Oceanen spelen waarschijnlijk een
belangrijkere rol
Pacific Decadal
Oscillation
Mondiale
temperatuur
Opbouw presentatie
1) Testen kennisniveau
2) Introductie klimaatdebat
3) Wat zijn de zwakke plekken
in de broeikashypothese?
4) Hoe moeten we het
‘klimaatprobleem’ te lijf
gaan?
Mijn persoonlijke kijk op het debat
• Ik ben (nog) niet overtuigd van
een door CO2 veroorzaakt
‘klimaatprobleem’. Laat staan dat
er een sprake is van een crisis.
Laten we oog blijven houden voor
de positieve effecten van CO2 en
opwarming.
Klimaateconoom Richard Tol:
• Bij een lage klimaatgevoeligheid
kunnen de baten van
klimaatverandering tot diep in de
21e eeuw groter zijn dan de
kosten
Waarom faalt de
internationale aanpak
al twintig jaar?
1) Klimaatprobleem is een
kerstboom geworden
Waarin iedereen zijn favoriete
kerstballen hangt
Anti-kapitalisme
Duurzame energie
Arm-rijk
Behoud bossen
2) Het klimaatprobleem is
vernauwd tot een CO2-probleem
• CO2 is echter maar een van de
vele factoren die het klimaat
beïnvloedt
• Klimaatbeleid kan daarom nooit
hetzelfde zijn als CO2-beleid; zo
wordt het nu echter wel gebracht
3) Het klimaatprobleem is geen
klassiek milieuprobleem
• Een klassiek milieuprobleem (bijv. SO2 of
cfk’s) kun je ‘oplossen’ door de
vervuilende stof niet langer uit te stoten
• Klimaatproblemen (droogtes,
overstromingen, orkanen, bosbranden
etc.) waren er altijd en zullen er altijd zijn
• Klimaatprobleem is daarom beter te
vergelijken met misdaad- of
drugsbestrijding
CO2 wordt ten onrechte in verband
gebracht met weersextremen
Hivos campagne
Dus adaptatie i.p.v. mitigatie
• Ontwikkelingslanden zijn inderdaad
kwetsbaarder voor natuurgeweld
• De link tussen CO2 en extreem weer is
niet gelegd. CO2–beleid zal dus ook geen
merkbaar effect hebben op
weersextremen
• Dus rijke landen zouden ontwikkelingslanden moeten helpen om zich beter te
wapenen tegen extreem weer
Waarom beginnen met CO2?
Roet aanpakken is logischer!
Stel dat we toch CO2 willen reduceren,
voor welke uitdaging staan we dan?
• 1,5 miljard mensen hebben nog geen toegang
tot elektriciteit
• Schattingen: tenminste 40% meer energie
nodig in 2050
• China stoot al meer CO2 uit dan de VS
• Per capita zit China op een tiende van de VS
• De jaarlijkse groei in CO2-uitstoot van China is
vergelijkbaar met de totale uitstoot van
landen als Duitsland en Engeland
Stel dat we toch CO2 willen reduceren, voor
welke uitdaging staan we dan?
Afhankelijk
van de
aannames zijn
er 1 à 2
nieuwe
kerncentrales
per dag nodig
tot aan 2050!
Kortom:
Tegen de toename van
CO2 kunnen we de
komende decennia
weinig doen
Wat dan wel? Koolstofbelasting
• Richard Tol: uitvinders en investeerders
zullen het probleem oplossen; is wel
stabiel klimaatbeleid voor nodig
• Richard Tol: idealiter een
koolstofbelasting die laag begint en
langzaam en voorspelbaar oploopt
• Richard Tol: Koolstofprijs schept
voldoende prikkels voor bedrijfsleven om
te investeren in R&D
Dank voor uw aandacht
www.staatvanhetklimaat.nl
PAUZE
Gesigneerde
exemplaren te koop
voor 20 euro