Ecologie - KU Leuven

Persoonlijke gegevens:
•
•
•
•
•
Naam: Jos Vranken
School: VISO-Gent
Aantal leerlingen: 185
Aantal nationaliteiten: 38
Klassen aan wie ik les geef:
1B – 1BT – 2B – (3B, 4B) – (5B, 6B) – 7B
1A – 2A – (3T, 4T)
2 OKAN-klassen (OnthaalKlas voor Anderstalige Nieuwkomers)
• Godsdiensten in de klassen:
Christendom (katholieken, protestanten en orthodoxen)
Islam (soennieten en sjiieten)
Boeddhisme – Hindoeïsme – Sikhisme – Overige
Doel van deze voorstelling:
• Hoe “vertalen” we de uiteenzetting van mr. De Tavernier
concreet naar de klas?
• Hoe als Christen respectvol omgaan met de aarde?
• Welke visie moeten we aanhangen? In geschiedenis zowel
antropocentrische (vb: Thomas van Aquino) als meer
ecocentrische christenen (vb: Franciscus van Assisi)
• Rekening houden met de multiculturaliteit van de klassen
• Als Christen belangrijk een verantwoorde keuze te maken.
Leerplandoelen gelinkt met het onderwerp:
1e graad:
2e jaar eerste graad A-stroom
Terrein: Aarde en lichaam
Doelen:
1. In verschillende levensbeschouwingen en godsdiensten de opvatting omtrent de relatie mens/aarde
in kaart brengen en bespreken
2. het omgaan met de natuur verduidelijken vanuit een christelijke kijk op leven en God;
2e jaar eerste graad B-Stroom (BVL)
Terrein: Natuur/Lichamelijkheid
Doelen:
1. aangeven hoe levensbeschouwingen en leefstijlen concreet invloed hebben op mijn omgaan met de natuur
2. in de natuur en een ritme opsporen en verwoorden;
3. in teksten de natuur als vindplaats voor God kunnen aanwijzen;
10. in kunstwerken verschillende houdingen tegenover natuur en lichamelijkheid herkennen en verwoorden.
Leerplandoelen gelinkt met het onderwerp:
3e graad:
Derde graad, eerste jaar TSO/KSO
Terrein: Samenlevingsopbouw tussen inspiratie en appèl
Doelen:
4. De wisselwerking tussen het omgaan met de natuur en een mens-, wereld- en godsbeeld ontdekken en
bespreken
Derde graad, tweede jaar ASO
Terrein: Leven als Christen
Doelen:
5. de praktische consequenties voor christenen van het 'beeld van God zijn' op het vlak van sociale
rechtvaardigheid, wereldgeweten en omgang met de (rijkdommen van de) aarde opsporen en actualiseren;
 Ik concentreer me vooral op de 1e graad omdat de terreinen hier
specifiek over ecologische thema’s gaan
 De opdrachten zijn dus aangepast aan het niveau van de 1e graad!
Informatie handboeken waarmee ik werk:
2A:
Respons 2: handboek en werkboek
Thema: moeder aarde (schepping + omgaan met de aarde)
2BVL:
Link 2: leerwerkboek
Thema: moeder aarde (vooral schepping)
omgaan met de aarde
natuurlijk leven (vooral ritme van de natuur en de
natuur als vindplaats van God)
Didactische impuls 1 – Omgaan met dieren
“De goddelijke aanwezigheid van de Geest in de schepping verbindt ons menselijke
wezens met alle geschapen leven. Wij zijn verantwoordelijk voor God, in en aan de
gemeenschap van het leven, een verantwoordelijkheid die is voorgesteld op
verschillende manieren: als dienaars en beheerders, als priesters van de schepping,
als opvoeders, als medescheppers. Dit vereist houdingen van mededogen en
nederigheid, respect en bewondering.”
(Wereldraad van kerken, rapport van de algemene raad, ‘Kom Heilige Geest hernieuw de Hele Schepping! 1991)
"Hij die medelijden heeft met (zelfs maar) een spreeuw en zijn leven spaart,
voor hem zal God genadig zijn op de Dag des Oordeels."
(Profeet Mohammed)
Didactische impuls 1 – Omgaan met dieren
Instap/verkenning:
Opdracht:
Kijk wat er de laatste tijd in het nieuws, in magazines of in
kranten te vinden was over dieren, dierenrechten,
dierenwelzijn… Probeer via sprekende foto’s of titels duidelijk
te maken waarover het artikel gaat.
Nadien moet deze foto/titel op een groot wit blad gekleefd
worden. Op elke bank komt zo een foto te liggen. De
leerlingen mogen dan rondgaan en krijgen 30 seconden per
foto/artikel om hun gevoelens en gedachten op te schrijven
via losse woorden.
Didactische impuls 1 – Omgaan met dieren
Enkele resultaten van de opzoekopdracht:
Laat die beestjes pijnloos leven! –
Waarom castreren? – Heel juist!
Leve vegetarisme! – Verdoven!
Schandalig – Belachelijk – Kunst…
Zolang het beest er geen last van heeft
Waar zijn we mee bezig? – Absurd!
Overdreven – laat dat
beestje vrij! – Wil dat
diertje dat wel? – Dit
gaat echt te ver
Didactische impuls 1 – Omgaan met dieren
Verwerking:
- De resultaten worden door de leerkracht getoond en
voorgelezen. Hier is al plaats voor een eerste reflectie van
gevoelens en gedachten op het gebied van de behandeling
van dieren.
- De door de leerlingen gevonden resultaten kunnen
eventueel in de klas opgehangen worden. Later in de lessen
kan er ook steeds naar verwezen worden. De kans is ook groot
dat je via deze opdracht meteen de link kan leggen naar
volgende opdracht:
Didactische impuls 1 – Omgaan met dieren
Opdracht:
Vergelijk via een (verzonnen?) verhaaltje het leven van een
hond van een rijke hollywoodster (Paris Hilton?) met het leven
van een kind dat opgroeit in een straatarme regio in Congo of
India. Een deel van de klas schrijft het opstel over het leven
van het kind, een ander deel schrijft het opstel over het leven
van de hond.
Didactische impuls 1 – Omgaan met dieren
Twee fragmenten uit de verhalen:
•
- Het hondje wordt speciaal opgehaald met een limousine en krijgt er zelfs een
badje. Wanneer ze thuis aankomt krijgt de hond een soort Paté van luxeganzen, de
kost daarvan is 430€ per kilo! Nadien krijgt het hondje een pedicure. Alsof dat nog
niet genoeg was komt er dan een speciale hondenmasseur het beestje verder
verwennen
•
- Om aan water te geraken moet Mbene elke dag 18 km wandelen in het
oorlogsgebied van Oost-Congo. Vorige week was er een blokkade van de rebellen.
Sindsdien kan niemand nog door om water te halen. De toestand begint schrijnend
te worden. De kinderen hebben amper nog drinkwater en water om te koken of te
wassen is er helemaal niet meer. Er dreigen daardoor ziektes uit te breken.
Didactische impuls 1 – Omgaan met dieren
Discussie/debat:
De verhalen zorgen nadien altijd voor een verhitte discussie…
Je kan volgende discussievragen behandelen waarbij
leerlingen zich in kampen moeten indelen: (eventueel kan je
zelfs een soort TV-debat naspelen)
- Wat vind je van de manier dat hollywoodsterren hun
huisdieren behandelen?
- Dieren in het Westen zijn evenveel of meer waard dan de
arme mensen in andere delen van onze wereld.
- Hebben dieren en mensen gelijke rechten?
Didactische impuls 1 – Omgaan met dieren
Dierenwelzijn en Franciscus van Assisi…
Heel wat Christenen vonden de schepping zo fantastisch dat ervoor zorg
dragen een belangrijke peiler van hun handelen werd…
"Pas op, vader Franciscus! Er zwerft een boze wolf rond de stad. Hij is zo woest en zo wreed, dat hij
mensen aanvalt. Niemand durft meer buiten de stad te komen als hij niet zwaar gewapend is.
“Ik zal met hem gaan praten," zei Franciscus.
"Doe dat niet," huiverden de inwoners. "Wij kennen dat verschrikkelijke dier. Het wordt je dood." Maar
Franciscus ging op weg, helemaal alleen, in zijn grauwe pij, buiten de muren.
Toen kwam de wolf, gevaarlijk groot en met opengesperde muil. De mensen gilden. Ze riepen tegen elkaar:
"Heb ik het niet voorspeld? Nu zal het gebeuren. We hadden hem nooit mogen laten gaan."
En toen was er plotseling de hand van Franciscus die een zegenend gebaar maakte. De wolf bleef even pal
staan en ging daarna aan de voeten van Franciscus liggen.
"Broeder wolf, ik ben bedroefd omdat je zoveel kwaad gedaan hebt," zei Franciscus.
"Je verdient dat je wordt gedood om je misdaden. Ik snap best dat de bewoners van
Gubbio je haten. Toch wil ik er voor zorgen dat je weer hun vriend wordt. De mensen
zullen je dagelijks eten geven en in ruil moet jij me beloven geen mens of dier meer
kwaad te doen.
Didactische impuls 1 – Omgaan met dieren
Klasgesprek
- Op welke manier moet je de natuur temmen volgens
Franciscus?
- Denk je dat de wolf nog mensen heeft opgegeten na het
optreden van Franciscus?
- Waarom vindt Franciscus dat de wolf niet dood moet?
- Hoe zou jij nu reageren in die situatie?
Didactische impuls 1 – Omgaan met dieren
Opdracht:
Niet alleen Franciscus bekommerde zich om de natuur… Tegenwoordig zijn
er heel wat organisaties die zich bezighouden met het behouden van de
natuur en het dierenwelzijn. Noem en zoek het logo van zoveel mogelijk
organisaties. Zorg ook voor minstens 1 christelijke organisatie. Nadien
wordt het kader (volgende dia) ingevuld. De leerlingen krijgen wel de tijd
deze informatie op te zoeken op internet.
Didactische impuls 1 – Omgaan met dieren
WWF
Waar houdt de
organisatie zich
mee bezig?
Wat doen ze
precies?
Wat hebben ze
na jarenlang
actievoeren al
bereikt?
In welke landen
zijn ze nu nog
actief?
Tegen wat
vecht de
organisatie?
A Rocha
Gaia
Greenpeace
Didactische impuls 1 – Omgaan met dieren
Discussie/klasgesprek:
- Directe actie is soms nodig, en wordt toegepast door de
organisaties die zijn besproken. Kijk naar de foto’s. Heb je het
gevoel dat deze acties echt hun nut hebben?
Didactische impuls 1 – Omgaan met dieren
Uitstap: van extreme acties van organisaties naar (voor sommigen)
extreme acties van de mens…: vegetarisme/veganisme
2 belangrijke oorzaken voor vegetarisme
- ecologisch
- dierlijk emotioneel vlak
Opdracht:
Maak een reportage over de “vleesindustrie” en breng ze nadien
voor de klas.
- Eén groep zoekt op welke ecologische gevolgen vlees eten heeft
- Een andere groep maakt een reportage over het behandelen van
dieren in slachthuizen.
Didactische impuls 1 – Omgaan met dieren
Opdracht:
In andere Godsdiensten gaan ze anders met dieren en
dierenrechten om. Vegetarisme, onverdoofd slachten,… het is
niet alleen in het Westen een “hot item”. Zoek op en geef
toelichting bij volgende onderwerpen.
- Halal slachten
- De heilige koe in India
- Boeddhisme en vegetarisme
- Jaïns en hun schrik om te doden
- Kosjer eten
Didactische impuls 1 – Omgaan met dieren
Resultaten opzoekopdracht: Halal
- Het moet uitgebloed vlees zijn
- Onverdoofd ritueel slachten (Dhabiha)
- Tijdens het slachten wordt er gebeden
- Dier wordt gedood richting Mekka