Lesideeën rond het thema `voeding` In dit bestand vindt u

Lesideeën rond het thema 'voeding'
In dit bestand vindt u uiteenlopende lesideeën voor onderbouw, middenbouw en
bovenbouw. De ideeën passen bij het thema 'voeding'. Voor de lessen is in het algemeen
betrekkelijk weinig voorbereiding nodig.
Veel plezier!
Inhoud van dit bestand:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Ideeën voor de rekenles
Ideeën voor de taalles
Ideeën voor de lessen natuuronderwijs
Ideeën voor de wereldoriëntatie
Ideeën voor de lessen beeldende vorming
Overige gezonde lesideeën
Liedjes over eten
GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht , oktober 2009
Dit document ‘Lesideeën rond het thema voeding’ is te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht
1
Ideeën voor de rekenles
Groep 1 en 2
Onderbouw
Middenbouw
Middenbouw
Groep 5 en 6
Bovenbouw
Stukken fruit sorteren van groot naar klein
Bijvoorbeeld een bes, een druif, een lychee, een kiwi, een mandarijn, een
citroen, een appel, een sinaasappel, een grapefruit en een meloen.
Laat de kinderen de stukken fruit van groot naar klein leggen. Weten de
kinderen ook hoe ieder soort fruit heet?
Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl
Druiven tellen
Neem een handje witte en blauwe druiven en leg die voor een (groepje)
kind(eren) neer. Hoeveel druiven liggen er? Hoeveel zijn er blauw? En wit. Laat
een kind een druif opeten. Hoeveel druiven liggen er nu? Maak zo
verschillende telopdrachtjes.
Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl
Turven met groenten. Schrijf een aantal bekende groenten op het bord en
laat kinderen nog andere soorten noemen. Vertel de kinderen dat we erachter
willen komen welke drie groenten de klas het liefste eet. Daarvoor moeten we
turven. Laat een kind de turven bijhouden (na vier streepjes de vijfde streep
dwars). Daarna tellen we de streepjes per vijf: 5, 10, 15 enzovoort plus de
losse streepjes. Welke groenten zijn de top drie van de klas?
Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl
Welk fruit is het zwaarst? Zorg voor diverse soorten fruit, zoals een appel,
een banaan, een sinaasappel, een mandarijn en een druif. Span voor het
schoolbord een elastiekje met daaraan een netje. in het netje kunnen de
verschillende soorten fruit één voor één gehangen worden. De kinderen
trekken steeds met een ander kleurtje de lijn van het elastiek over op het
schoolbord. Kunnen ze de stukken fruit daarna op volgorde leggen, van licht
naar zwaar?
Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl
Gemiddelden. Bij kinderen die het begrip ‘gemiddeld’ nog niet kennen, kunt
u uitleggen dat je nooit elke dag precies dezelfde hoeveelheid eet. Soms is
het iets meer, soms iets minder. Laat kinderen aangeven wat ze zelf hebben
gegeten en laat ze per groepje gemiddeld eten. Als dat nog niet genoeg is,
hoeveel zouden ze dan bij kunnen eten aan groenten om het genoeg (150
gram) te laten zijn?
Hoeveel is 150 gram? Kinderen moeten per dag 150 gram groenten eten om
gezond te blijven. Maar hoeveel is dat eigenlijk? Ga met de kinderen aan de
gang met verschillende groenten, een weegschaal en een groentelepel. Kies
qua groenten bijvoorbeeld voor doperwten, spinazie (gekookt in een pot) en
sla. Laat de kinderen eerst steeds schatten hoeveel doperwten, spinazie en
sla 150 gram is en daarna pas wegen. Hebben ze ongeveer goed geschat?
Hoeveel groentelepels is 150 gram ongeveer? Wat lijkt het meest? (sla)
Waarom?
GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, oktober 2009
Dit document ‘Lesideeën rond het thema voeding’ is te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht
Pagina 2
2
Ideeën voor de taalles
Onderbouw
Onderbouw
Onderbouw
Onder- en
middenbouw
Groep 3 en 4
Groep 3 en 4
Middenbouw:
Noem groenten met een ‘b’, een ‘m’ etcetera. maak daarna een poster waar
de letter groot opgeschreven wordt en waar de kinderen fruit of groenten
met die letter omheen tekenen/plakken.
Welk woord is langer? Noem steeds twee groenten en/of fruitwoorden op.
Weten de kinderen welk woord langer is? Denk aan combinaties als: banaan –
mandarijn, champignon – witlof, prei – appel.
Raadspel
Benoem een voedingsmiddel (fruit, groente, drankje, etc.) en benoem de
eigenschappen van dit voedingsmiddel. Laat de kinderen raden waar je aan
denkt. Laat de kinderen ook zelf een raadsel bedenken.
Voorbeelden:
- Ik denk aan een soort fruit en het is geel. Het is lang en krom. Het
smaakt zoet. → Banaan.
- Ik denk aan een toetje. Het is wit en heel koud. → IJs.
- Ik denk aan iets te drinken. Het is bruin en warm. → Chocolademelk.
- Ik denk aan snoep. Het is zacht en zoet. Het heeft verschillende kleurtjes.
→ Spekjes.
- Ik denk aan iets dat plat is. Het is vierkant en zacht met een hardere
rand. Het is zo groot als een verjaardagskaart. Het is wit of bruin. →
Boterham.
- Ik denk aan iets dat klein en rond is. Het kan blauw of wit zijn en hangt
in een trosje. → Druif.
Uit: Smaaklessen, www.smaaklessen.nl
Het begint met een..
Schrijf een voedingsproduct op het bord met de letters van boven naar
beneden. Bijvoorbeeld: T – O – M – A – A – T. Met de kinderen bedenk je nu
met elke letter een nieuw product. Schrijf deze horizontaal achter de
beginletters.
Als vervolg kun je elk kind een papier geven waar ze zelf verticaal een nieuw
product op schrijven. Stel de regel dat deze niet meer dan zeven letters mag
hebben. Hiermee bedenken ze nieuwe woorden. Laat ze daarna een tekening
maken van de producten.
Uit: Smaaklessen, www.smaaklessen.nl
Wat zit er op mijn rug? Schrijf op papiertjes diverse soorten fruit en groenten
(bijvoorbeeld kersen, bloemkool, appel, boontjes, sinaasappel, spruitjes).
Speld een papiertje op de rug van een kind. De andere kinderen zien welk
woord er op zijn rug staat. Het kind mag nu vragen stellen aan de rest van de
klas om erachter te komen welke fruit of groenten er op zijn rug zit. De
kinderen mogen alleen antwoorden met ja en nee. Hoeveel vragen heeft het
kind nodig om te raden welke fruit of groenten er op zijn rug staan?
Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl
Groente en fruit-synthese
Vertel de kinderen dat je een boodschappenlijst heeft voor de groentenboer.
Vraag de kinderen goed te luisteren wat je hier op hebt staan. Noem diverse
soorten fruit en groenten synthetisch op: k-e-r-s, b-oo-n, k-oo-l, p-ee-r,
s-p-r-ui-t, d-r-ui-f. Horen de kinderen wat je gaat kopen? Zijn er kinderen
die zelf ook op deze manier een fruit of groente kunnen noemen? Kunnen de
andere kinderen raden wat er gezegd wordt?
Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl
Het groente- en fruit interview. Zie de site www.schoolgruiten.nl
GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, oktober 2009
Dit document ‘Lesideeën rond het thema voeding’ is te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht
Pagina 3
Midden- en
bovenbouw
Midden- en
bovenbouw
Bovenbouw
Bovenbouw
Bovenbouw
Spreekwoorden/uitdrukkingen met eten
Bespreek verschillende spreekwoorden (zie bijlage A- document 'Bijlagen
lesideeën') en eten en met fruit. Of gebruik het werkblad (zie bijlage Bdocument 'Bijlagen lesideeën'): De kinderen vullen op de lege plaatsen in het
spreekwoord het juiste etenswaar in. Bij het bespreken ervan ga je natuurlijk
ook in op de betekenis van het spreekwoord of de uitdrukking.
Bij de bovenbouw kun je de woorden waaruit de kinderen kiezen, weglaten.
Reclameposter maken
De kinderen stellen zich voor dat ze bij een promotiebureau voor groenten
en fruit werken. Laat ze reclameposters maken met een pakkende slagzin, in
het oog springende tekening, etc. om andere kinderen aan te moedigen om
meer groenten en fruit te eten. Hang deze posters in de gangen van de
school. Bijvoorbeeld: 'Tomaat op je brood maakt je groot!' of 'Een appel ja dat
mag, maar ook ander fruit elke dag!' en 'Een sappige peer smaakt naar meer!'
Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl
Spreekbeurt over voedingsthema’s – laat leerlingen eventueel het materiaal
gebruiken dat te vinden is op deze site (onder het kopje kinderen en
jongeren).
Laat kinderen zelf een recept schrijven.
Reclame. Laat kinderen een pakkende slagzin maken over fruit en een
reclameposter ontwerken. Bijvoorbeeld: ‘een sappige peer smaakt naar
meer’. Les uit het materiaal van op www.smaaklessen.nl of op
www.schoolgruiten.nl (gratis te downloaden).
GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, oktober 2009
Dit document ‘Lesideeën rond het thema voeding’ is te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht
Pagina 4
3
Ideeën voor de lessen natuuronderwijs
Alle groepen
Waar-of-Niet-Waar-Quiz – zie bijlage C - document 'Bijlagen lesideeën'
Materialen:
- Twee palen
- Tape of pionnen
- Quizvragen/stellingen (zie bijlage, een pdf-bestand met de quizvragen is
op te vragen via [email protected]).
Deze quiz gaat over veeteelt en de landbouw. De kinderen krijgen vragen
over dieren en gewassen die voor hun voedsel zorgen. Met de quiz kunnen
ze laten zien hoeveel ze hier vanaf weten.
Voor het spelen van deze quiz worden twee vierkanten op de vloer
afgebakend. Deze vierkanten liggen ongeveer 10 meter uit elkaar. Bij elk
vierkant staat een bordje met WAAR of NIET WAAR. De vierkanten moeten
groot genoeg zijn om alle deelnemende kinderen een staanplaats te geven. In
het midden wordt een lijn getrokken.
De kinderen gaan op de lijn staan. De leerkracht staat naast het veld en leest
een stelling voor. Nadat hij deze voorgelezen heeft, rennen de kinderen zo
snel mogelijk naar WAAR of NIET WAAR, afhankelijk van wat ze denken over
de stelling. Als een kind bij het verkeerde bordje staat, dan moet hij het spel
uit. Als het antwoord goed was, dan gaat hij weer terug naar de middellijn en
wacht op de volgende stelling. De winnaar(s) is/zijn het kind of de kinderen
die als laatste overblijven.
Elke ronde bestaat uit tien vragen. Er zijn twee niveaus. Niveau 1 is voor 4-8
jaar en niveau 2 is voor 8-12 jaar. Uiteraard kunnen er eigen vragen
toegevoegd worden.
Alle groepen
Bron: Stichting Kinderboerderijen Nederland
Memory – zie bijlage D - document 'Bijlagen lesideeën'
Materialen:
- Memorykaarten (zie bijlage, een pdf-bestand met de memory is op te
vragen via [email protected])
- Schaar of snijmachine
- Stukken karton om de kaarten op te plakken
Knip of snij de geleverde kaarten uit. De kaarten kunnen gelamineerd worden
of op karton geplakt worden.
Tijdens memory leren kinderen op een speelse manier welke dieren en/of
producten bij elkaar horen. De kinderen zoeken de juiste combinatie bij
elkaar.
Kinderen spelen in groepjes van 2-4 kinderen. Het doel van het spel is om
zoveel mogelijk bij elkaar horende kaarten te verzamelen. Het kind met de
meeste kaarten aan het eind van het spel is de winnaar.
Hussel de kaarten goed door elkaar en leg alle kaarten ondersteboven op
tafel. Om de beurt mogen de kinderen nu twee kaarten omkeren. Horen de
kaarten bij elkaar? Dan mag je de kaarten hebben en nog een keer twee
GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, oktober 2009
Dit document ‘Lesideeën rond het thema voeding’ is te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht
Pagina 5
Alle groepen
Alle groepen
kaarten omkeren. Horen de kaarten niet bij elkaar, dan moeten ze weer op
dezelfde manier teruggelegd worden. De volgende speler is nu aan de beurt.
Hij mag nu proberen om de twee bij elkaar horende kaarten bij elkaar te
vinden.
Bron: Stichting Kinderboerderijen Nederland
Informeer bij Natuur- en Milieucommunicatie (NMC) naar mogelijkheden
voor een bijzondere activiteit. Denk bijvoorbeeld aan een bezoek aan de
kinderboerderij/schooltuinen. Wat eten dieren en waar komt ons voedsel
vandaag? U kunt contact opnemen met Selma Renting, 030 - 286 69 74.
Voor meer informatie over Natuur- en Milieucommunicatie zie ook
www.utrecht.nl/nmc
Bijzonder fruit proeven
Materialen:
- Bordjes
- Allerlei (bijzondere) fruitsoorten, zoals kiwi, nectarine, lychee, zwarte
bessen, mango, (verse) ananas, vijgen, bramen, frambozen
Zet twee bordjes per fruitsoort klaar. Leg op één bord het fruit in zijn geheel
en op het anderen bord het fruit in stukjes gesneden.
Verdeel de fruitproevers in groepjes van vier. Elk groepje proeft twee
fruitsoorten. Laat ze daarna rouleren en de andere soorten proeven of laat
tussen de groepjes ervaringen uitwisselen. Vertel de kinderen duidelijk dat ze
nog niet meteen gaan proeven. Laat de kinderen het fruit eerst bekijken,
eraan voelen en eraan ruiken. Hiervoor kun je de volgende vragen laten
beantwoorden:
1.
2.
2.
4.
Hoe ziet het fruit er uit?
Wat is er bijzonder aan?
Hoe ruikt het fruit?
Hoe voelt het fruit in je hand?
Laat de kinderen nu elk een stukje proeven.
Alle groepen
Alle groepen
Alle groepen
Onderbouw
Middenbouw
5. Hoe voelt het fruit in je mond?
6. Hoe smaakt het fruit?
7. Wat vind je ervan?
Zaai met de klas allerlei zaden in potjes. Bijvoorbeeld tuinkers, maïs of
bonen. Volg het groeiproces.
Bekijk een champignon. Een lessenreeks over paddenstoelenteelt. Onder
andere een raadsel, uitgebreid bekijken van een champignon en een
sporenproef. Te downloaden via www.hetkleineloo.nl
De leskist ‘je eigen lijf’ van de NMC (zie www.nmcutrecht.nl).
Bespreek met kinderen waar het fruit vandaan komt. Loop daarbij de heel
voedselketen langs van het land en de boer via de groothandel en winkel
naar het fruittrommeltje van het kind.
Alle groenten en fruit zijn eigen huid
Materialen:
- Kartonnen dozen, bijv. schoendozen, met een gat van ongeveer 10 cm
doorsnede
- Verschillende soorten groente en/of fruit
Op tafel staan drie dozen met in iedere doos een gat. In de dozen zitten drie
soorten groenten en/of fruit met een verschillende huid/schil, bijvoorbeeld
een ananas, een maïskolf en een kokosnoot. Laat steeds een kind zijn hand
in een doos steken. Wat zou er in zitten? Het kind mag beschrijven wat hij
voelt. Bijv.: "Het is niet hard, maar ook niet zacht. Het lijkt wel of er heel veel
kleine haartjes op zitten."
Daarna tover je uit de dozen de groenten en fruit tevoorschijn. Alle groenten
en fruit blijkt zijn eigen huid te hebben. Laat de kinderen plaatjes verzamelen
(bijv. uit tijdschriften of van Internet) of tekenen van groenten en fruit met
verschillende soorten 'huiden'.
GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, oktober 2009
Dit document ‘Lesideeën rond het thema voeding’ is te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht
Pagina 6
Midden- en
bovenbouw
Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl
Proefjes met etenswaren – zie bijlage D - document 'Bijlagen lesideeën'
1. Gekleurde yoghurt
Uit: Smaaklessen, www.smaaklessen.nl
2. Eetbare verf
Uit: Smaaklessen, www.smaaklessen.nl
3. Andere proefjes met eten
Schrijven met melk - Als je op een papiertje schrijft, dan kan iedereen
het lezen. Vaak is dat ook de bedoeling. Maar bij een geheim bericht wil
je dat juist niet. Hoe schrijf je een geheim bericht met melk?
Luchtig mengsel - Als je goed naar een boterham kijkt, dan zit er
allemaal lucht in. Deze luchtbelletjes komen niet vanzelf in het brood,
dat komt door gist. Wat is gist eigenlijk?
Zure bonen - Uit zaadjes komen planten. Uit appelpitjes komen
appelbomen en uit bonen komen bonenplanten. Maar gaat dat wel altijd
goed?
Midden- en
bovenbouw
De beschrijvingen van deze proefjes zijn te vinden op www.proefjes.nl
Wat proef ik? – zie bijlage E - document 'Bijlagen lesideeën'
Materiaal:
- Voor elk groepje (van vier kinderen) de volgende producten in bakjes:
1. Partjes citroen, (zoute) roomboter, stukjes appel, mosterd, pindakaas,
stukjes rauwe ui, stukjes kaas, honing, koffie (poeder) en stukjes
(zoet/zure) augurk.
2. Voor elke leerling het kopieerblad, zie volgende pagina.
3. Crackers en water.
Lesbeschrijving:
1. Zet de tien bakjes klaar voor elk groepje of in de 'proefhoek'. Zet
daarnaast ook crackers en water klaar zodat kinderen tussen door
kunnen neutraliseren. Zo voorkom je dat de ene smaak de andere
beïnvloedt.
2. Laat elk kind van elk product een hapje nemen. Na ieder hapje nemen ze
een stukje cracker en een slokje water. Leg ook uit waarom. Laat de
kinderen de tabel op het kopieerblad invullen. Geef voorbeelden bij de
vraag 'Hoe voelt het in je mond?' Prikkelend, knapperig, glad, droog, fris,
glibberig, korrelig, sappig, etc.
3. Bespreek samen met de kinderen hun bevindingen. Hebben de kinderen
door dat sommige smaken een combinatie zijn van zoet/zuur en
zout/pittig? Welke smaaksoorten worden vooral lekker gevonden?
Antwoorden:
Citroen – Zuur
Appel – Zoet en/of zuur
Boter – Zout
Mosterd – Zout/bitter
Pindakaas – Zoet en zout
Midden- en
bovenbouw
Midden- en
bovenbouw
Rauwe ui - Bitter
Kaas - Zout
Honing - Zoet
Koffie - Bitter
Augurk – Zoet/zuur
Uit: Smaaklessen, www.smaaklessen.nl
Snoskommers maken – zie bijlage F - document 'Bijlagen lesideeën'
Uit de Grote Vriendelijke Reus van Roald Dahl:
Volgens Sofie smaakte de originele snoskommer naar kikkervelletjes en rotte
vis. De GVR zei dat het naar landwuizen en slijmsloebers smaakte. Wat vind
jij ervan?
Smoothies maken – zie het recept in bijlage G – document 'Bijlagen
lesideeën'
Wanneer je een milkshake neemt, geeft dit je een aardig vol gevoel, maar het
GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, oktober 2009
Dit document ‘Lesideeën rond het thema voeding’ is te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht
Pagina 7
Bovenbouw
Groep 7 en 8
verzadigingsgevoel is van korte duur en wordt alleen maar veroorzaakt door
de hoeveelheid vet. Bij een smoothie raak je verzadigd door de vezels uit het
fruit; dit gevoel zal lang duren.
Citroenbatterij maken
Benodigdheden: Vier citroenen, een meter koperdraad, 1 lampje (1,4 volt) en
vier spijkers.
Verdeel de koperdraad in vijf stukken. Maak aan elke spijker een stukje
koperdraad vast. Steek in elke citroen een spijker (met koperdraad). Leg de
vier citroenen op een rij. Neem het losse stuk koperdraad van de eerste
citroen en prik dat in de tweede citroen. Neem het losse stuk koperdraad van
de tweede citroen en prik dat in de derde. Neem het losse stuk koperdraad
van de derde citroen en prik dat in de vierde. Neem het losse stuk
koperdraad van de vierde citroen en houd dat tegen de fitting van het lampje.
Probeer het net zo lang tot het gaat branden!
Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl
‘Help waar blijft mijn eten?!’
Een lespakket over waarom een mens goede voeding nodig heeft en wat er
met voedsel gebeurt als je het hebt doorgeslikt. Leerlingen krijgen een beter
beeld van de werking van hun spijsvertering en leren bewuster om te gaan
met voeding. Gratis te bestellen via www.zorn.nl.
GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, oktober 2009
Dit document ‘Lesideeën rond het thema voeding’ is te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht
Pagina 8
4
Ideeën voor de lessen wereldoriëntatie
Alle groepen
Middenbouw
Bezoek aan de supermarkt of fruitboer
Je kunt met een supermarkt of fruitboer in de buurt een afspraak maken om
met (een groepje) kinderen een bezoek te brengen aan de winkel. Aangepast
aan de groep kun je verschillende activiteiten doen, zoals:
Een interview met de supermarktmedewerker/fruitboer. Laat de
kinderen van tevoren vragen opstellen (welk fruit wordt het meest
gegeten, welk fruit is het duurst, waarom?)
Ontdek de woorden die speciaal gemaakt zijn om klanten te trekken,
zoals 'Gratis', 'Alleen deze week', woordspelingen, etc.
Bekijk de verschillende groenten en fruit die te koop is. Welk fruit
kennen de kinderen, welke nog niet?
Waarom groeien er bij ons geen bananen of sinaasappels? Waar komt
dit fruit vandaan en op welke manier komt het bij ons?
Wat doen alle medewerkers van een supermarkt precies?
Waar komt mijn eten vandaan?
Materialen: Voor elk kind een kopieerblad 'Waar komt het vandaan?', een
blikje zalm en een pot jam.
Laat de kinderen het kopieerblad invullen. Hierbij moeten ze de
voedingsmiddelen aan de linkerkant verbinden met de juiste herkomst.
Bespreek de antwoorden. Hadden ze alles goed?
Maak het nu een beetje moeilijker. Leg een blikje zalm en een potje jam in de
kring. Bij welke plaatjes rechts op het kopieerblad horen deze twee
producten? Bij geen van de plaatjes. De zalm komt van de vis. Jam komt van
fruit, maar moet eerst in de fabriek veranderd worden in jam. Dit gebeurt
door fruit te koken, te mengen met suiker en versteviger en af te laten koelen
in luchtdichte potjes.
Laat de kinderen verder nadenken over voeding uit de fabriek en uit de
natuur door middel van het volgende reactiespel. Teken op drie plekken op
het bord een plant, een dier en een fabriek. De kinderen gaan midden in het
lokaal staan. Noem vervolgens verschillende voedingsmiddelen. Als u een
voedingsproduct opnoemt lopen de kinderen naar de tekening op het bord
waarvan zij denken dat het vandaan komt. Vraag na elk product enkele
kinderen waarom ze in dié hoek zijn gaan staan. Voorbeelden van producten
zijn: yoghurtdrank, scharrelei, abrikoos, boterhamworst, tuinkers, visstick,
pizza, karnemelk.
Middenbouw
Bovenbouw
Beseffen de kinderen dat het merendeel van de producten op de één of
andere manier toch be- of verwerkt wordt in de fabriek? Welke
voedingsmiddelen kennen de kinderen nog mee die uit de fabriek, van een
dier of van een plant komen?
Uit: Smaaklessen, www.smaaklessen.nl
Een les met het thema 'Uit welke landen komt ons fruit en onze groenten?'
Zie www.schoolgruiten.nl
Debatteren met de Partij van Het Ei en De Gezondheids Partij
Verdeel de klas in vier groepen. Wijs iedere groep één van onderstaande
meningen toe:
1. Scharreleieren zijn beter
2. Er is niets mis met gewone kooi-eieren
3. Ongezonde voeding moet uit de supermarkten verdwijnen
GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, oktober 2009
Dit document ‘Lesideeën rond het thema voeding’ is te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht
Pagina 9
4. Ongezonde voeding mag gewoon te koop blijven
Laat de kinderen in groepjes nadenken over hun stelling. Ze noteren met hun
groep wat ze in het voordeel van hun toegewezen mening naar voren willen
brengen.
Er worden twee debatten gevoerd. Het eerste debat gaat over de eieren. De
Gezondheids Partij is publiek. Bij het tweede debat over ongezonde voeding
is de Partij van Het Ei publiek. Stel de tijd van elk debat in op vijf minuten.
Het publiek mag na de vijf minuten ook vragen stellen.
Bovenbouw
Laat de twee tegenoverstaande partijen ieder aan een kant van de klas staan.
Iedere keer als iemand tijdens het debat iets wil zeggen doet hij een stap
naar voren. Bespreek na afloop van het debat met het publiek wie van de
twee groepen 'debaters' met de meeste overtuiging hun argumenten naar
voren bracht. Herhaal het debat vervolgens met de gezonde-eter-debaters.
Uit: Smaaklessen, www.smaaklessen.nl
Etiket lezen
Materiaal:
Schrijfgerei
lijst met E-nummers (Een globale lijst van E-nummers vindt u op de
website van het Voedingscentrum (http://www.voedingscentrum.nl),
waar u ook een gedetailleerde lijst kunt bestellen)
Tijd:
15 minuten instructie en 15 minuten nabespreken. Het verzamelen van
etiketten is huiswerk.
Doel:
De kinderen leren wat er allemaal op een etiket vermeld staat. Ze vergelijken
de verschillende producten.
- De kinderen krijgen de opdracht een week lang hun eigen voedsel
nauwkeurig in kaart te brengen. Ze moeten van diverse producten de wikkels
of verpakkingen mee naar school nemen, ook van diepvriesproducten of
snoepgoed.
- Samen met de kinderen analyseert u de wikkels en maakt u een lijst van de
vermelde ingrediënten. U noteert vooral de aanwezige kleur- en
smaakstoffen. Bekijk ook eens de hoeveelheden van alle ingrediënten,
bijvoorbeeld van aardbeienjam. Hoeveel vruchten zitten er eigenlijk in? Op
een blik of pot staat een uitlekgewicht. Wat betekent dat? En wat zit er
allemaal in die kant-en-klaarsauzen?
- Na afloop van de analyse mogen de kinderen een collage maken van de
verpakkingen.
Uit: Leerkracht.nl; Ruud Rouvroye en Simone van Bentum-Gerich © Uitgeverij
Zwijsen B.V.
GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, oktober 2009
Dit document ‘Lesideeën rond het thema voeding’ is te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht
Pagina 10
5
Ideeën voor de lessen beeldende vorming
Alle groepen
Stempels maken van aardappels
Materialen:
- Voor elke leerling een grote aardappel
- Aardappelschilmesjes
- Inkt in verschillende kleuren
- Tekenpapier
De kinderen snijden de aardappel doormidden. Dan kerven ze in de
aardappel de vorm van een stuk fruit. Daarna halen ze de stukken aardappel
er omheen weg. Het ontwerp steekt dus uit de rest van de aardappel.
Ook voor de andere helft wordt een ontwerp gemaakt. Maar deze keer gaan
de kinderen niet de stukken eromheen wegsnijden, maar het ontwerp zelf.
Dus nu komt er in het midden een gat in de vorm van het ontwerp te zitten.
Als je met deze helft gaat stempelen blijft je ontwerp dus wit en wordt de
rest gekleurd.
Alle groepen
Onderbouw
Groep 7/8
Tip: een leuke inleiding zou zijn als je met de kinderen bespreekt waar de
aardappel vandaan komt, wie het wel eens eet, welke gerechten je ermee
kunt maken, enz.
Een stilleven van fruit en groente natekenen/schilderen. Enkele voorbeelden
van schilderijen waarin fruit een rol speelt:
Stilleven met meloen en perziken, Edouard Manet
Banane, Andy Warhol
De maaltijd, Paul Gauguin
Les fils de l'homme, René Magritte
Deel papieren placemats uit en laat kinderen hier hun
gezondste/lekkerste/uitgebreidste ontbijtje of avondeten op tekenen.
Bij 'Huid van fruit', een les beeldende vorming, maken kinderen een stilleven
waarbij ze letten op de huid van verschillende fruitsoorten. Zie
http://www.beeldendonderwijs.nl/index.php/lessen/demo/huid_van_fruit/
GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, oktober 2009
Dit document ‘Lesideeën rond het thema voeding’ is te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht
Pagina 11
6
Overige gezonde lesideeën
Alle groepen
Alle groepen
Alle groepen
Onderbouw:
Alle groepen
Groep 1 t/m 4:
Bovenbouw:
Bovenbouw:
Bovenbouw:
Bovenbouw:
Een excursie naar een boer via de NMC, zie de site www.nmcutrecht.nl
Lessen van de diëtiste, informeer naar de mogelijkheden via
[email protected].
Een leskist/boekenkist van de Educatie-afdeling van de gemeentebibliotheek
Utrecht.
Speel het voedings-memoryspel uit Smaaklessen – gratis te downloaden op
www.smaaklessen.nl
Materialen voor onderwijs over hygiëne en tandverzorging. Te bestellen via
www.zorn.nl
Hoera, de dag begint
Twee posters met 'praatplaat' en stripverhaal voor groep 1 tot en met 4. De
handleiding voor leerkracht bevat lessuggesties over het thema ontbijten en
vijf vrolijke werkbladen. De fleurige posters kunnen in de klas worden
opgehangen en besproken. Gratis te bestellen via www.zorn.nl
‘Vet lekker, vet gezond’
Een lespakket over gezonde voeding en over vetten. Het biedt leerlingen
mogelijkheden om beter inzicht te krijgen in hun eigen voedingsgedrag en
geeft tips om dit gedrag -waar nodig- te verbeteren. Gratis te bestellen via
www.zorn.nl.
Workshops van Kids in balance (zie www.balancematters.org). Een team van
voedings- en bewegingsdeskundigen leert kinderen van 10 t/m 12 jaar in 3
workshops van alles over je goed voelen, zelfvertrouwen hebben, gezond
eten en veel actieve beweegspelletjes afgewisseld met kennisoverdracht en
oefeningen.
Internetopdracht. Zie bijlage I - document 'Bijlagen lesideeën' voor
verwijzingen naar internetsites over voeding waar leerlingen mee aan de slag
kunnen.
Laat de leerlingen een eet- en beweegdagboekje invullen. Zie het bestand
‘themaweken Gezond en Fit’! op de site www.utrecht.nl/gezondgewicht
GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, oktober 2009
Dit document ‘Lesideeën rond het thema voeding’ is te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht
Pagina 12
7
Liedjes over eten
De boterham van Elsje Fiederelsje (Op de wijs van 'Elsje Fiederelsje')
Uit: Smaaklessen, www.smaaklessen.nl
Elsje Fiederelsje, heeft een boterham op haar bord.
Zij moet zo naar school, dus de tijd is nog maar kort.
Kiezen, kiezen moet ze snel, brood met komkommer,
Kiezen, kiezen moet ze snel, lekker, dank je wel.
Elsje Fiederelsje, heeft een boterham op haar bord.
Zij moet zo naar school, dus de tijd is nog maar kort.
Kiezen, kiezen moet ze snel, brood met wat smeerkaas,
Kiezen, kiezen moet ze snel, lekker, dank je wel.
Laat de kinderen andere soorten beleg noemen die gezongen kunnen worden, bijvoorbeeld: brood
met salade, brood met een eitje, pindakaasbroodje.
Bananenlied
Voor de groentewinkel stond Keesje de Jordaan
Zwaaiend sprak hij tot de baas: Geef me een banaan
Maar de baas was juist die dag gladweg uitverkocht
En hij dacht dat onze Kees ruzie met ‘m zocht
En de baas zei: Ja, ik heb geen bananen
Ik heb geen bananen vandaag
‘k Heb radijsjes, hele mooie
Witte en rooie.
Maar ja, ik heb geen bananen
Ik heb geen bananen vandaag
Plots vloog er een rode kool door de winkelruit
En er volgde een meloen in de baas z’n snuit
De baas z’n snuit zat vol met sap, Kees ging voor hem staan
Lelijke meloenenkop, geef me een banaan
Maar de baas zei: Ja, ik heb geen bananen
Ik heb geen bananen vandaag
‘k heb radijsjes, hele mooie
Witte en rooie
Maar ja, ik heb geen bananen
Ik heb geen bananen vandaag
Fruitlied (Op de wijs van 'In Holland staat ons huis')
Wij eten nu ons fruit
En rusten lekker uit.
Een appel peer of mandarijn,
Wat zal het toch vandaag weer zijn?
Wij eten nu ons fruit en rusten lekker uit.
GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, oktober 2009
Dit document ‘Lesideeën rond het thema voeding’ is te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht
Pagina 13