Blootstelling aan stof van kristallijn silicium

Seminarie NAVB
Blootstelling aan stof van
kristallijn silicium:
goedepraktijkvoorbeelden in de
sector bouw en openbare werken in
Frankrijk
Brussel, 8 november 2011
Inhoud
INHOUD
1 – Waar komt kristallijn silicium voor?
2 – Voornaamste activiteitssectoren van BOW die
te maken krijgen met blootstelling aan
kristallijn silicium
3 – Classificatie en etikettering, in Frankrijk van
kracht zijnde reglementering
4 – Beroepsmatige blootstelling (GWBB) en medische
opvolging (tabel van beroepsziekten, statistieken)
5 – Preventiemaatregelen en goede praktijken
6 – Meer weten
NAVB Seminarie 08 11 2011
19 oktober 2011
2
1- Waar komt kristallijn silicium voor?
2 types silicium:
•
•
Amorf silicium
Kristallijn silicium (voornamelijk kwarts):
Natuurlijke materialen
Kristallijne gesteenten die veel
kwarts bevatten: graniet,
zandsteen, gneis, zand,
leisteen, enz.
Verschillende silicaten: klei,
talk, mica, …
Verwerkte producten
% vrij kristallijn silicium *
Betrokken materialen
1% tot 10%
Steenkoool - Cement
11% tot 50%
* Bron: InVS
NAVB Seminarie 08 11 2011
= of > 51%
Beton, mortel, bakstenen,
dakpannen, tegels, enz.
Leisteen - Klei - Beton /
mortel - Mineralen
Zand - Graniet Zandsteen …
19 oktober 2011
3
2 – Voornaamste betrokken activiteitssectoren
Voor Bouw en Openbare Werken (BOW)
•
Bouw, zware renovering
•
Afbraak, ontmanteling
•
Openbare werkzaamheden: grondverzet, wegenwerken, ondergrondse
werken
Ruwbouwactiviteiten (metselaars, …) en afbouw (gevelwerkers,
tegelzetters, schilders, …)
•
Andere activiteiten (naast BOW)
Winningsindustrieën, mijnen en groeves, metallurgie, fabricatie van
verwerkte producten in beton, keramiek, enz. gieterijen, glaswerk, …
NAVB Seminarie 08 11 2011
19 oktober 2011
4
3 – Classificatie en etikettering kristallijn silicium
Kristallijn silicium:
• Niet door de EU geklasseerd als gevaarlijke substantie
(maar bestaan in Frankrijk van een tabel met
beroepsziekten, TMP nr. 25)
• Door CIRC (Centre International de Recherche sur le Cancer)
geklasseerd als kankerverwekkend categorie 1 (niet door de EU)
• Verplichte etikettering in Frankrijk van verpakkingen die
abrasieven bevatten met een gehalte > 5% aan kristallijn
silicium (besluit van 14 januari 1987)
NAVB Seminarie 08 11 2011
19 oktober 2011
5
3 – Franse reglementering
Richtlijn 98/24/EG van 07/04/98
Bescherming van de werknemers
tegen chemische agentia
Franse reglementering
‘silicium’ (1997)
Decreet nr. 97-331 van 10/04/1997
Omzetting in Frans recht
Decreet Chemische risico’s
nr. 2003-1254 van 23/12/2003
Voorzorgsbenadering (codering
Code du travail)
Bescherming van de
werknemers die blootgesteld
worden aan siliciumstof, met
vaststelling GWBB
Besluit van 10/04/1997
Hercodering in de Code du travail (2008)
R. 4412-1 tot R. 4412-58
Controle van de blootstelling van
werknemers aan siliciumstof,
GWBB, erkende laboratoria
Voorzorgsbenadering
• Vaststelling van een bindende GWBB in de
Code du travail: R. 4412-149, -154 en -155
• Werken die de arbeider blootstellen aan
kristallijn silicium: verboden onder 18 jaar,
D. 4153-26
NAVB Seminarie 08 11 2011
Decreet van 15/12/2009
Controle van de GWBB door als
bevoegd erkende laboratoria
19 oktober 2011
6
4 – Beroepsmatige blootstelling (GWBB) en medische
opvolging (tabel beroepsziekten, …)
GWBB kristallijn silicium* (bindende waarde):
• VME (gemiddelde blootstellingsniveau) = 0,1 mg/m3 over 8 uur
voor kwarts (alveolair stof, grootte < 5µm)
• VME = 0,05 mg/m3 over 8 uur voor cristobaliet en tridymiet
(alveolair stof, grootte < 5µm)
• Gemiddelde concentratie aan alveolair stof over 8 uur*: lager dan
of gelijk aan 5 mg/m3
Beroepsziekten:
• Tabel nr. 25 van het algemeen stelsel voor Sociale Zekerheid:
Aandoeningen als gevolg van de inademing van mineraal stof dat
kristallijn silicium (kwarts, tridymiet, cristobaliet), kristallijne
silicaten (kaolien, talk), grafiet of steenkool bevat
* Tabel die de grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling vastlegt – art. R. 4412-149 Code du travail
* Specifieke vervuilde lokalen, alveolair stof – art. R. 4222-10 Code du travail
NAVB Seminarie 08 11 2011
19 oktober 2011
7
4 – Aantal in Frankrijk aangegeven beroepsziekten
‘silicium’ (TMP nr. 25)
BOW
Alle
activiteiten
1985
35
389
2000
15
236
2002
11
293
2003
15
281
2004
12
307
2005
11
288
2006
13
320
2007
12
347
2008
11
274
2009
14
308
NAVB Seminarie 08 11 2011
19 oktober 2011
8
5 – Preventiemaatregelen en goede praktijken
Vervanging van het kristallijn silicium door andere, minder
gevaarlijke materialen bij bepaalde processen:
zandstralen/mechanisch beitsen van gevels/betonnen wanden met
parels uit korund in plaats van siliciumhoudend zand
Verandering van werkwijze:
bij het beitsen van een gevel, toepassen van chemisch beitsen of
hydrobeitsen in plaats van zandstralen
Hydrogummeren van een stenen gevel
NAVB Seminarie 08 11 2011
Hydrogummeringspistool
19 oktober 2011
9
5 – Preventiemaatregelen en goede praktijken (vervolg)
Mechanisering van de werven, meer bepaald voor afbraakwerken:
gebruik van afstandsbediende
toestellen, robots om het aantal
blootgestelde werknemers te
beperken
Afbraakrobot
Schaaf- en breekwerk met een gerobotiseerd
systeem met VHE afzuiging aan de bron
Afstandsbediende afbraakrobot
NAVB Seminarie 08 11 2011
19 oktober 2011
10
5 – Preventiemaatregelen en goede praktijken (vervolg)
Werken onder afsluiting van lucht en
ondoorlatend, of in een
lagedrukcabine:
zware renoveringswerken, beitsen op de werkplaats,
werken onder dynamisch omhulsel, …
Zandstralen in gesloten
toestel
Nat werken:
bevochtiging, verneveling:
- bij grondverzetwerken (GV)
- bij schaafwerken aan het asfalt van wegen
- bij afbraakwerken
Bevochtiging van de
rijstroken
NAVB Seminarie 08 11 2011
19 oktober 2011
11
5 – Preventiemaatregelen en goede praktijken (vervolg)
Stof bij de bron afzuigen:
boormachines/schuurmachines met afzuiging aan
de bron bij punctuele operaties (betonboringen)
schaafmachines/begrindingsmachines met afzuiging aan
de bron en met cyclonale kop bij zware operaties:
schaven van betontegels, bitumineuze wegbekleding,
enz.
Cyclonale kop
voor ‘beton’fijnslijpmachine
NAVB Seminarie 08 11 2011
19 oktober 2011
12
5 – Preventiemaatregelen en goede praktijken (vervolg)
Werfvoertuigen gebruiken met overdrukcabines en
VHE stoffilters
Het personeel opleiden en informeren over de risico’s
van silicium, de beschermingsmiddelen en
hygiënemaatregelen
Ventilatiesysteem voor
besloten ruimtes
Masker met
luchttoevoer
Helm + gehoorbescherming
(volgens werkpost)
Algemene hygiënemaatregelen
NAVB Seminarie 08 11 2011
19 oktober 2011
13
5 – Preventiemaatregelen en goede praktijken (vervolg)
De geschikte individuele beschermingsmiddelen
dragen:
Stofdichte wegwerpoverall of besmettingswerende
kledij, handschoenen
ademhalingsbescherming, volgens risico-evaluatie
(verwachte blootstellingsniveau aan stof):
Handschoenen
in vinyl of
neopreen,
gevoerd met
katoen
- P3-stofmasker voor laag blootstellingniveau en korte
tussenkomsten (< 1 uur) – bijvoorbeeld: boringen in
betonstructuur
- TM3P-masker met bekrachtigde ventilatie voor langere
tussenkomsten met voortdurende blootstelling – bijvoorbeeld:
schaven aan betontegels of wegbekledingen
- Isolerend masker met luchttoevoer (toevoer van verse lucht)
voor operaties met een erg hoge blootstelling – bijvoorbeeld:
zandstralen van beton
NAVB Seminarie 08 11 2011
19 oktober 2011
14
5 – Goedepraktijkvoorbeelden
Schaven van wegbekledingen:
Voorwaarden: besproeien tijdens het schaven
besproeien voor het schaven
ontbreken van zijmantel op de
schaafmachine
borstel voor natte afzuiging
NAVB Seminarie 08 11 2011
19 oktober 2011
15
5 – Stofontwikkelingsmaatregelen
Maatregelen tegen de ontwikkeling van alveolair siliciumstof (kwarts):
3 werven (2005 – bron: INERIS – metingen in mg/m3)
Werf
Werf 1
Blootgestelde
werknemer
C
I=
C
GWBB
Werf 2
C
I=
Werf 3
C
GWBB
C
I=
gemiddelde
C
GWBB
C
I=
C
GWBB
Bestuurder
0,336
3,36
0,17
1,7
0,04
0,4
0,18
1,8
Regelaar
0,312
3,12
0,24
2,4
0,06
0,6
0,2
2
Arbeider
0,199
1,99
0,1
1
0,05
0,5
0,12
1,2
Voorwaarden
Beperkte
besproeiing
Traditionele
besproeiing
C : concentratie aan alveolair siliciumstof (kwarts), gemeten over 8 uur, in mg/m3
I : blootstellingsindex (moet kleiner dan of gelijk aan 1 zijn)
GWBB: grenswaarde voor beroepsmatige blootstelling = 0,1 mg/m3 over 8 uur voor alveolair kristallijn
silicium (kwarts)
NAVB Seminarie 08 11 2011
19 oktober 2011
16
5 – Werf met afbraakwerken/zware renoveringswerken
Schaven aan betontegels met lijm- en verfresten
voor de afbraak:
Voorwaarden voor de tussenkomst:
- schaafmachine/begrindingsmachine met
afzuiging aan de bron met VHE stofzuiger
- nat werken (punctueel)
- afsluiting van de werkzone met toegangssas
Fijnslijpmachine met
VHE afzuiging aan
de bron
- individuele bescherming van de
werknemers: overall,
ademhalingsmasker
Masker met
bekrachtigde
ventilatie, type TM3P
NAVB Seminarie 08 11 2011
19 oktober 2011
17
5 – Werf met afbraakwerken/zware renoveringswerken (vervolg)
Maatregelen tegen de ontwikkeling van siliciumstof bij het schaven aan
betontegels (bron: CRAMIF – studie uitgevoerd in 2000)
Nr. werf
1
Afsluiting
Schuurmateriaal
Fijnslijpmachine
BG250 met
Ja + sas 3
compartimenten ondoorlatende
omkapseling
Afzuiging
Aan de bron, op
fijnslijpmachine, VHE
Probleem met het legen van de
afvalzak (zichtbaar stof)
Fijnslijpmachine
SMG zonder
Ja + sas 3
compartimenten ondoorlatende
omkapseling
Aan de bron, VHE
op fijnslijpmachine (veel
zichtbaar stof)
3
Fijnslijpmachine
BG250 met
Ja + sas 5
compartimenten ondoorlatende
omkapseling
4
Fijnslijpmachine
BG250 met
Ja + sas 3
compartimenten ondoorlatende
omkapseling
VHE aan de bron, op
fijnslijpmachine + VHE stofzuiger
rond de fijnslijpmachine +
regelmatig legen (geen zichtbaar
stof)
Cyclonale kop + stofzuiger aan
de bron van de fijnslijpmachine +
VHE stofzuiger dichtbij de
fijnslijpmachine + regelmatig
legen (geen zichtbaar stof)
5
Fijnslijpmachine
BG250 met
Ja + sas 3
compartimenten ondoorlatende
omkapseling
2
NAVB Seminarie 08 11 2011
Geen afzuiging aan de bron
Nat werken
Individuele
ademhalingsbescherming
Blootstelling aan
siliciumstof
(werkpost) in mg/m3
Bekrachtigde
ventilatie
0,12
Bekrachtigde
ventilatie
0,6
0,19
0,76
Toevoer van
lucht
< 0,017
Bekrachtigde
ventilatie
< 0,017
Toevoer van
lucht
1,1
0,81
0,93
19 oktober 2011
18
6 – Meer weten
=> OPPBTP:
•
Praktische preventie-oplossingen SPOTH-BTP
www.spoth-btp.fr / poussières de silice
=> INRS (Institut National de Recherche et de Sécurité):
•
Toxicologische fiche nr. 232: « La silice cristalline », te
downloaden op www.inrs.fr
•
ED 816 : « Contrôle de la concentration en silice cristalline
dans les lieux de travail », te downloaden op www.inrs.fr
=> InVS (Institut national de Veille Sanitaire):
•
Matrix werk / blootstelling, met betrekking tot kristallijn
silicium. Programma MATGÉNÉ, te downloaden op
www.invs.santé.fr / publications
=> FORSAPRE (website van Gezondheid op het werk in BOW):
•
FAN: bijgewerkte fiches over hinder / silicum …
te downloaden op www.forsapre.fr
NAVB Seminarie 08 11 2011
19 oktober 2011
19
6 – Meer weten (vervolg)
=> Varia: fabrikanten en leveranciers van materieel, uitrusting:
•
BLASTRAC: schaaf- en fijnslijpmateriaal met
VHE afzuiging aan de bron
www.blastrac.fr
•
BROTEC: overdruk- en filtersystemen voor
cabines van werfvoertuigen
www.brotec-france.fr
=> Varia: collectieve en individuele beschermingsmiddelen,
verbruiksgoederen, …:
•
BESTFRANCE
www.bestfrance.fr
•
EXTRAMIANTE
www.extramiante.fr
•
LAPRO-Environnement SA
www.lapro.net
NAVB Seminarie 08 11 2011
19 oktober 2011
20
OPPBTP bedankt u
voor uw aandacht.
NAVB Seminarie 08 11 2011
19 oktober 2011
21