0:00 - Groepen

1. Biografie
Charlie Chaplin (CC) werd geboren op 16 April 1889 in Londen en overleed op 25 December
1977 in Corsier-sur-Vevuy in Zwitserland.
Chaplin's jeugd wordt gekenmerkt door armoede, honger, wreedheden en eenzaamheid.
Zaken die belangrijke thema´s in zijn stomme films zouden worden. Hij stond vanaf z´n
achtste op de planken en groeide op tussen de artiesten, totdat hij zijn geesteszieke moeder
verliet en in weeshuizen en kostscholen ging wonen. In zijn tienerjaren keerde Charlie naar
het toneel terug. Een tijdje later vertrok hij met Fred Karno's theatergezelschap naar Amerika.
Hier werd hij op zeventienjarige leeftijd ontdekt door Mack Sennett. Deze bood hem een
contract aan van 150 dollar per week.
In zijn eerste film voor Sennett, Making a living (1914), speelt Chaplin een losbol. Vanaf z´n
dertiende film, Caught in the rain (1914), regiseerde Chaplin zichzelf. Hij werd Sennett's
bekendste ster en spoedig zou de hele wereld van hem houden. Vrijwel vanaf het begin werd
de zwerver zichtbaar. Het jacquet, de bolhoed en de stok waren echter niet altijd aanwezig.
Charlie droeg soms gevangenis-strepen, een militair uniform of een pij. Maar de slobberige
broek en slappe schoenen zouden net zo bekend worden als de altijd aanwezige snor. Een jaar
later had Chaplin de lachfilm voor altijd veranderd. De achtervolgings-slapstick werd een
kunstvorm. Spotprenten, stripverhalen en gedichten verschenen in de kranten. De produktie
van Chaplin poppen, boeken en speelgoed nam een aanvang.
Charlie Chaplin. Modern Times
1
Op z´n dertigste tekende Chaplin het eerste miljoenencontract in de filmgeschiedenis. Voor
dit in 1918 onwaarschijnlijk hoge bedrag moest hij acht films regiseren. Een van deze films,
The kid (1921) met Jackie Coogan, werd de op een na grootste filmhit tot dan toe. In 1919,
richtte Chaplin (samen met Douglas Fairbanks en Mary Pickford en regiseur D.W. Griffith)
United Artists op om zo hun films te kunnen distribueren zonder de tussenkomst van de
filmstudio. Vanaf nu zou hij zijn films zelf produceren, regiseren, acteren en distribueren.
Met The gold rush (1925) koesterde Chaplin zich opnieuw in de bewondering van het
publiek. Doordat hij z´n films steeds verfijnder en perfecter wilde maken, daalde z´n
produktie sterk. The circus (1928) onderzoekt het begrip komedie en de acceptatie door het
publiek. Toen vanaf 1929 geluidsfilms in de bioscoop te zien waren, antwoorde Chaplin met
het geluidsloze City lights (1931) en met Modern times (1936) dat slechts enkele
geluidsfragmenten heeft. Pas in 1940 maakte Chaplin zijn eerste geluidsfilm The great
dictator.
Chaplin's liefdesleven en politiek waren beiden berucht. Zijn geheime huwelijken en publieke
scheidingen met verschillende van zijn hoofdrolspelers en kindbruidjes kregen meer aandacht
dan zijn films. Een vadersschap rechtzaak vernietigde in 1944 tenslotte het beeld dat de
wereld van de populaire clown had. Met de verandering van Chaplin in de moordenaar
Monsieur Verdoux (1947) keerde het publiek zich definitief tegen hem. De film flopte en een
poging om de zwerver weer tot leven te wekken in Limelight (1952) mislukte ook. Datzelfde
jaar werd Chaplin na een vakantie in Europa de toegang tot de Verenigde staten ontzegd. Hij
werd beschuldigd van belasting ontduiking, communistische symphatieën en onzedelijk
gedrag. Charlie, die nooit Amerikaans staatsburger geworden was, ging in Zwitzerland
wonen. Zijn resterende films werden in Europa geproduceerd, inclusief zijn laatste poging A
countess from Hong Kong (1966), met Marlon Brando .In 1972, na twintig jaar ballingschap,
maakte Chaplin een emotionele bedevaart naar California om een speciale ere Oscar in
ontvangst te nemen. Koningin Elizabeth II sloeg hem tot ridder in 1975.
Charlie Chaplin. Modern Times
2
2. Modern Times : enkele aandachtspunten bij het bekijken van de film
Vorig jaar hebben jullie gezien hoe revolutionaire groepen in de loop van de Franse Revolutie
gepoogd hebben om een breuk te maken met het Ancien Régime. Met de leuze "Liberté,
égalité et fraternité" zijn verschillende pogingen ondernomen om een "moderne" maatschappij
te organiseren met moderne principes als volksinpraak, mensenrechten, juridische gelijkheid,
vrije markt, vrije meningsuiting, godsdienstvrijheid, ...
In 1799 komt Napoleon aan de macht en hij probeert op een (verlicht) despotische wijze een
aantal van deze principes door te voeren. Aanvankelijk lijkt hij erin te slagen om enige orde
op zaken te stellen, maar na 1812 keert de chaos terug. Europa wordt het schouwspel van tal
van oorlogstaferelen waarin conservatieve tegenover progressieve groepen staan.
In 1815 wordt Napoleon definitief verslagen te Waterloo en de Europese continentale
grootmachten (Pruisen, Rusland en Oostenrijk) proberen terug het Ancien Régime te
herstellen. Zij slagen er echter niet om de talrijke moderne verlichte ideeën te beteugelen, de
erfenis van de Franse Revolutie is zonder weerga.
De hele 19de eeuw wordt gekenmerkt door tal van interactieve revoluties die aan de basis
liggen van onze moderne Westerse samenleving :








Industriële revolutie(s)
Economische revolutie(s)
Technisch-technologische revoltutie(s)
Wetenschapsrevolutie(s)
Demografische revolutie
Culturele revolutie(s)
Sociale revolutie(s)
Politieke revolutie(s)
Uiteindelijk hebben al deze spanningsvelden geleid tot WO I1
Na WO I (jaren '20) treedt een periode van heropbouw in en hiermee een periode van
kortstondig economisch herstel. Een kortstondige illusie van een moderne
welvaartsmaatschappij krijgt hiermee gestalte. Wanneer in oktober 1929 de beurs van
Wallstreet in New York crasht worden alle illusies bruusk vernietigd. De jaren '30 zijn
crisisjaren van massale faillissementen, werkloosheid, kortom wereldwijde sociale ellende.
Het is in deze periode dat de film "Modern Times" van Charlie Chaplin werd gemaakt. De
film is één grote karikatuur op de vrije markteconomie à la A. Smith die zogezegd een
welvaartstaat zou maken waarvan niemand zou worden uitgesloten. Bovenvermelde
revoluties komen in feite allemaal in de film aan bod.
1
Het spreekt voor zich dat dit nog in de loop van de schooljaar uitgebreid wordt behandeld
Charlie Chaplin. Modern Times
3
3. Modern Times : script + korte analyse
0:00
1:10
1:45
1:55
3:00
3:30
3:50
4:20
4:45
5:15
6:15
7:50
10:50
11:45
12:15
13:30
14:00
14:30
CC in de Fabriek-Psychiatrie-Gevangenis
Tikkende klok : het is net voor 6 uur (in de morgen). De volgende boodschap
verschijnt : "'Modern Times.' A story of industry, of individual enterprise - humanity
crusading in the pursuit of happiness"
Associatie : kudde schapen - massa arbeiders die naar hun werk trekken.
De arbeiders komen binnen in de fabriek, expliciet contrast (kleine) mens - grote
machine
Sein om werken wordt gegeven. De lopende band wordt in werking gezet
>>> Karikatuur van de Industriële revolutie
Contrast zwoegende werkvolk - baas : deze laatste is wat aan het puzzelen, leest z'n
krant, neemt een pilletje tegen de stress en controleert daarna via een supergroot
scherm in z'n bureau of iedereen wel goed aan het werk is. Via dit beeldscherm geeft
hij directe instructies aan de afdelingschef : het tempo moet opgedreven
>>> Big Brother is watching you !!!
Kennismaking met de geestafstompende, niet creatieve, monotone arbeid aan de
lopende band. CC kan duidelijk niet meer. Hij krijgt onder z'n voeten.
>>> pschylogische en sociale keerzijden van de industriële revoluties
Een vlieg stoort CC tijdens z'n werk. Hij wordt zenuwachtig
CC blijft met z'n sleutel aan een moer hangen. Wordt bijna door de machine
opgeslokt. De band kan net op tijd worden stilgelegd.
"More speed"
CC moet naar het toilet. Hij heeft duidelijk een tic nerveux. Hij checkt zich in met een
ponskaart in computer. In het toilet treuzelt hij wat en steekt een sigaretje op.
Baas verschijnt op groot scherm in toilet. CC krijgt een reprimande.
Ingenieur op bezoek. Eet-terwijl-je-werkt-machine wordt voorgesteld aan de baas.
Er wordt expliciet gewezen op de hierdoor hogere productiveit en de hiermee
samenhangende vermeerderde competiviteit (A. Smith)
>>> technisch-technologische revolutie
Lunch. CC wordt aangeduid als proefkonijn voor de machine
De voedselmachine draait door.
2de poging
Machine draait helemaal door
De conclusie van de baas "het is niet praktisch"
Terug aan het werk. CC kan niet mee, begint door te draaien, machine slokt CC op.
Wereldberoemd beeld : CC in de machine : mens versus machine ; individu versus
systeem
Charlie Chaplin. Modern Times
4
Charlie Chaplin. Modern Times
5
15:00
20:30
16:45
18:10
18:30
22:30
19:30
23:00
24:00
25:00
20:00
25:40
27:00
27:20
27:40
Kennismaking met arm meisje
CC
is
gek.
Karikaturale
achtervolgingsscenes
Een arm meisje ontfermt zich (na dood moeder) over vader en broertjes/zusjes. Ze
Zotte scenes
in fabriek
steelt
om de honger
te verdrijven
Met
ziekenwagen
naar
gekkenhuis
>>> Link criminaliteit-sociale
miserie
CC is genezen
zenuwziekte.
CC mag opnieuw
naar huis.
De dokter geeft het
Werkloze
vadervan
komt
thuis. Een ontroerend
gezinstafereel
volgt.
lakonieke advies : "doe het rustig aan en vermijdt opwinding". Groot contrast
wanneer CC buitenkomt : het typische
lawaai
drukte van een grootstad
CC
in de+cel
Een heeft
rode vlag
komt heel
CC
problemen
met toevallig
celgenootin de handen van CC. Al snel ontpopt hij zich,
geheel
stuntelige
en
onwetend
tot de
leider
van een socialistische betoging
Gedisciplineerd gaan gevangenen
naar
de refter
>>> Sociale
revoluties,
toenemend
arbeidersprotest
Politie
is drugdealer
op spoor.
Ze zien
hem in de refter naast CC zitten. Hij heeft dit
De
politie
chargeert
en
CC
met
de
politiecombi
naar
de gevangenis
echter door en kan net op tijd het snuifgoed in een
suikervat
overgieten
Nadat de drugdealer voor een verhoor is meegenomen neemt CC het zoutvat om z'n
eten van wat extra smaak te voorzien. Hij verlegt zienderogen de grenzen zijner durf.
In slagorde gaan de gevangenen terug naar hun cel. CC, high, "ontsnapt"
Eénmaal clean ontdekt de ontnuchterde CC dat hij buiten de gevangenis is. Onthutst
loopt hij terug naar binnen om te vragen opnieuw in de cel te mogen. Op dat zelfde
moment is er een overval van gangsters die hun bendemakkers willen bevrijden
CC, een echte anti-held, slaagt erin de gangsters te verslaan. De cipiers worden
bevrijd. CC is de held van de gevangenis, "promotie" naar een luxecel is zijn beloning
Het meisje wordt wees
28:40 Buiten zijn er problemen met de werklozen. De vader van het meisje wordt (door een
verdwaalde kogel ?) doodgeschoten. Zij is nu wees. De wet moet nu voor de wezen
zorgen
29:30 Ambtenaren komen het huis binnen om de administratieve zaken te vervullen zodat
de wezen naar het weeshuis kunnen. Geheel overheerst door hun routinehandelen zien
zij niet dat het meisje ontsnapt
CC als werkkracht op een scheepswerf
30:20 CC is gelukkig in zijn luxecel. De minister en zijn vrouw komen echter op bezoek.
CC wordt uit z'n cel gehaald (nr. 7 !) en mag naast de vrouw van de minister zitten
32:10 Er zijn enige problemen met de winderigheid.
33:15 Een reclameboodschap op de radio : een drankje tegen winderigheid. Uiteraard heeft
de vrouw van de minister dit bij zich
34:00 CC is vrij. Hij is hier niet gelukkig mee. "Die grapjas toch" gebaart de minister. CC
krijgt een aanbevelingsbrief om aan werk te geraken.
34:40 CC krijgt een job in een scheepswerf. Het is duidelijk dat ook dit werk niet voor hem
is.
36:30
38:00
De wegen van het meisje en CC kruisen elkaar
Meisje loop hongerig rond. Ze steelt een brood. CC komt af. Het meisje wordt echter
verklikt. De politie wil haar arresteren maar CC neemt de schuld op zich. CC wordt
door de politie meegenomen maar de klikspaan is net op tijd om de politie te
overtuigen dat het wel degelijk het meisje is. Het meisje wordt opgepakt.
CC besluit om op een originele manier "wraak" te nemen op het systeem. Hij eet zich
haast te pletter, doet er nog een schepje bovenop en kan dan niet betalen. De politie
Charlie Chaplin. Modern Times
6
59:30
40:00
41:00
41:50
43:00
44:40
45:00
46:30
47:10
49:00
50:50
52:10
52:30
53:20
54:00
55:00
56:10
57:30
58:40
CC als technisch assistent in bedrijf
Een machine moet worden hersteld
wordt erbij gehaald en CC mag tenslotte toch mee naar de gevangenis.
CC in de politiecombi. Wat later wordt ook het meisje in de combi gestopt. CC
ontpopt zich als een echte gentleman.
Een ongeval. CC en het meisje + politieagent worden uit de combi geslingerd.
CC en het meisje lopen romantisch op weg. Zitten in de weide. Contrast met een
idyllisch tafereel voor een gezellig huisje. Vrouwlief zwaait manlief die gaat werken
uit.
Dromerijen over hoe het zou zijn indien CC met het meisje samen zouden wonen in
een huisje met een tuintje.
CC besluit om te werken, dan een huis te kopen. Ze moeten lopen voor de agent die
achter hen staat.
CC vindt werk in een grootwarenhuis
Door een ongeval waarbij een werknemer het been heeft gebroken komt er een
vacature vrij. CC mag deze invullen.
Het meisje wordt door CC extra verwend met eten
Op de speelgoedverdieping amuseren CC en het meisje zich kostelijk.
Rolschaatstaferelen.
Op de slaapkamerartikelenverdieping wordt een droom haast (kortstondig)
werkelijkheid. Het meisje mag er overnachten. Er gebeurt een overval terwijl CC naar
beneden gaat
Confrontatie CC - overvallers
Bill herkent CC als oude fabrieksmakker. Een blij weerzien + bekentenis : "Wij zijn
geen smeerlappen, we hebben alleen honger". Een stevige drinkpartij is het gevolg.
>>> Link sociale ellende - criminaliteit
De volgende morgen blijkt CC nog z'n roes uit te slapen. Het meisje kan net op tijd
ontkomen aan de ontdekking.
CC wordt tussen de kleren gevonden. Terug naar de gevangenis met de combi
CC en het meisje in hun eigen "huis"
10 dagen later wordt CC uit de gevangenis ontslagen. Het meisje verrast hem. Ze
wacht hem op, een ontroerend weerzien, ze heeft zelfs een huisje voor hen beiden.
Een gelukkig samenzijn in een krot van een huis
CC slaapt kuist buiten in een kotje
Romantisch ontbijt
CC leest in de krant dat een fabriek nieuwe werkkrachten aanvaardt. Hij vliegt er
dadelijk in.
Charlie Chaplin. Modern Times
7
61:10
63:30
67:15
67:45
68:00
69:10
70:00
71:00
71:30
75:20
76:10
77:00
77:30
79:10
83:30
84:15
85:10
87:10
Stunteligheden volgen elkaar op totdat de hersteller in de machine verstikt raakt.
>>> thema mens versus machine
CC wil de man bevrijden, maar het is lunchtijd en de machine doet het niet. De chef
wordt "gevoederd". Na de lunch wordt de man bevrijd.
>>> Kritiek op de vertechnologisering en systematisering van de maatschappij. De
machine en het systeem zijn belangrijker dan het menselijke individu.
Er breekt een spontane staking uit.
Door het meest ondenkbare stomme toeval "pleegt" CC een "aanslag" op een
politieagent. Hij wordt meegenomen naar de gevangenis, het 3de "politiecombiritueel" naast het tafereel van de "ziekenwagen-combi" in het begin van de film.
CC en het meisje vinden de job van hun leven
1 week later. Het meisje danst en zingt op straat en wordt door de eigenaar van een
nightclub ontdekt. Ze wordt als danseres aangenomen en heeft heel veel succes.
CC opnieuw uit de gevangenis ontslagen
Het meisje slaagt erin de baas van de nachtclub te overtuigen om CC een kans geven
om ook in de bar te werken. Ze bevestigt ten stelligste dat CC goed kan opdienen en
ook kan zingen.
Een nieuw onheil kondigt zich aan. In politiekringen circuleert een opsporingsbericht
met foto van het meisje.
1ste dienst van CC. Stunteligheden stapelen zich opnieuw op
CC krijgt het aan de stok met een lastige klant
CC tot vermaak van enkele zatlappen tot groot ergernis van klant en baas
Laatste kans voor CC : hopelijk kan hij zingen
Spoedrepetitie met het meisje. Tekst wordt op mouw geschreven
Optreden. Aanvankelijk opnieuw een grote stommiteit, maar hij herpakt zich. Het
wordt een daverend succes en CC wordt in vaste dienst aangenomen
Detectives krijgen het meisje te pakken.
CC en het meisje vluchten weg.
Slot : samen op weg met de bergen voor zich. Het meisje ziet het leven niet meer
zitten maar CC heeft de volgende boodschap : nooit opgeven. Ze wordt door het
optimisme van CC meegesleurd en samen vervolgen ze de moeilijke weg.
THE END
4. "Modern Times" : een film voor "All Times"
Charlie Chaplin. Modern Times
8
"Modern Times" confronteert ons niet alleen met de 19de eeuwse illusies die aan de basis
liggen van de tijd waarin CC leefde, de film doet ons vooral nadenken over universele
conflicten aanwezig in elke samenleving in elk tijdperk. De mens is een wezen dat op zoek
gaat naar geluk, naar zekerheid, naar vaste waarden. Aangezien de mens samen-leeft met
anderen in een samen-leving kan hij niet anders dan zich organiseren in een systeem dat
idealiter streeft naar het geluk van iedereen maar bij conventie probeert zoveel mogelijk geluk
aan zoveel mogelijk mensen te geven. Hier ontstaan overmijdelijke spanningen die soms tot
serieuze confrontaties leiden :
 Het erkennen/aanvaarden van een hiërarchie (vaak is afgunst een probleem)
 Het fenomeen van machtsmisbruik
 Het individu dat slechts een nummer is in het systeem
 Mens - Machine (waarbij deze laatste steeds machtiger blijkt te worden
 Ethische waarden (bv. rijk zijn terwijl er vele armen zijn, stelen om te overleven, ...)
 ...
Doordat de film ons m.a.w. ook confronteert met problemen die vandaag nog steeds aanwezig
zijn kunnen we de film als een actuele film beschouwen. Maar CC heeft een belangrijk
slotboodschap :" Het leven is niet simpel, ons leven pad gaat ook over hoge bergen, maar
nooit opgeven, altijd verder gaan, en deliefde hierbij is een belangrijke steun".
Charlie Chaplin. Modern Times
9