1.1 Tussen oude en nieuwe testament zit 400 jaar. Je kunt info

§ 1.1
Tussen oude en nieuwe testament zit 400 jaar. Je kunt info halen uit de apocriefe boeken(geen
Heilige Geest) en geschiedenisboeken.
Nebukadnessar,(bekendste) koning van Babel droomt:
David legt uit, dat de uitleg betrouwbaar is heeft de geschiedenis bewezen.
Tekening
Metaal
Koninkrijk
Dier
Hoofd
Goud
Babylon
Leeuw
Borst
Zilver
Perzie
Beer
Buik
Brons
Griekenland
Panter
Benen
ijzer
Keizerlijk Rome
Draak
Voeten
ijzer/leem
Pauselijk Rome
-
§ 1.2
Hij maakt van Babylon een cultureel, economisch, en politiek centrum.
597
586
eerste groep ballingschap (belangrijke mensen, waaronder David)
de tweede groep mensen
§ 1.3
Mene, mene tekel urfarsin → Daniel mag het uitleggen aan koning Belsassar(Babylon)
Zijn koninkrijk zal aan de Meden en Perzen worden gegeven.
Dit gebeurd in 539.
De koning van Perzie(Cyrus), geeft elk land zijn eigen godsdienst, hij blijft de baas.
Hij heeft een zeer tolerante houding tegen de godsdiensten van de overwonnen volken.
In 536 (na 70 jaar) krijgen de Joden toestemming om vanuit Babel weer terug te gaan naar Juda. Ze
mogen de tempel en Jeruzalem weer opbouwen.
Het gouden hoofd is gevallen, het zilveren borst heeft geglommen.
§ 2.0
Alexander de Grote, was 20 toen zijn vader doodging. Hij ging meteen veroveren.
334
332
331
Overwinning op koning Darius van de Perzen. (leger 3x zo groot)
Hij veroverd Jeruzalem, Juda en Samaria.
Egypte.
Bij Tigris weer strijd met koning Darius, ook Babylon en Susan veroverd.
Hij sterft aan malaria op 33-jarige leeftijd. Rijk wordt verdeeld over generaals.
§ 2.1
Hellenisme: Een vermenging van oosterse en Griekse cultuur en godsdienst.
(Cultuur, gedachten, godsdienst, filosofie)
Grieks werd wereldtaal (koinè-Grieks = gemeenschappelijk Grieks)
§ 2.2
Een leger, uit Perzen en Grieken. Ook beide volken op bestuursposten.
Hij nam het Perzische systeem over, elk volk had een eigen bestuurd en vrijheid van religie.
Ook kwamen de munten, wat handel veel makkelijker maakte.
§ 2.3
Niet alle Joden waar terug gekeerd, veel waren geboren in de ballingschap → meer
diaspora(verstrooiing).
§ 2.4
Rijk van Alexander de grote werd verdeel over de 4 generaals.
Seleucus; Mesopotamië, en Syrie.
Ptolemeus; Egypte.
Palestina lag klem.
Tussen 320 en 300 wisselt Palestina 5 keer van eigenaar, uiteindelijk werd het van Egypte.
§ 3.1
Tussen 300 en 300 is Judea van Egypte → koning Ptolemeus.
Al het land was zijn eigendom en kon gehuurd worden. Er was een hellenistische invloed.
Judea was belangrijk; handelswegen, economisch, en militair.
In Alexandrië(Egypte) gingen veel joden wonen, vanwege de stevige handel.
De Septuaginta → het verhaal van de 70, 70 mensen tegelijk vertalen; zelfde vertaling.
Wetten van Mozes en psalmen van David vertaald naar het Grieks → wereldtaal.
§ 3.2
kittiers = Romeinen.
Rond 200 werd Antiochus III baas over Egypte en vielen ook de Joden hieronder.
Koning Antiochus III gaf toestemming voor eigen bestuursvorm, en opbouw van de tempel.
Maar in 167 voor chr. Antiochus III was opgevolgd door Antiochus IV(broer van..).
Hij wilde de Griekse cultuur en een staatsgodsdienst, met Zeus als oppergod.
Ook in 167 probeerde hij Antiochus IV Egypte aan, maar werd teruggestuurd door de Romeinen.
Om woede af te koelen, viel hij Judea en Jeruzalem in, bezette hij de tempel en verbood de Joodse
godsdienst.
§ 3.3
De joden moesten varkensvlees
eten, de koning stuurde zelfs
afgezanten om te checken of ze
zich echt aan de nieuwe wetten
houden.
Matthias werd vreselijk kwaad en
sloeg zelfs een boodschapper van
de koning dood. Hij is toen met
zijn zonen de bergen in gevlucht.
Het verzet was begonnen.
Matthias stierf 166 voor chr. Hij
werd de strijdhamer genoemd.
In 163 was er weer oorlog, de
syriers stelde een compromis-vredesvoorstel. Ze zouden de joden godsdienstvrijheid toestaan,
maar dan moesten ze zich terugtrekken op de tempelberg. De joden accepteerden, het doel was
bereikt(godsdienstvrijheid). Maar Judas wilde politieke onafhankelijkheid dus de strijd ging door.
§ 4.1
Judas wilde dus ook politieke vrijheid en meer politieke macht.
Hij sloot met de Romeinen een verdrag. Hij kreeg hulp van de Romeinen, en deze kregen meer
macht in Judea.
Judas won weer een veldslag tegen de Syriërs.
Er kwam weer een veldslag (161 voor chr.)en vele van Judas' kant werden bang, en liepen weg.
Judas verloor deze veldslag, en hij sneuvelde, de Syriërs werden weer baas. Romeinen waren niet
snel genoeg..
8 jaar later volgde Jonatan hem op, hij kreeg van Antiochus IV een titel; vorst en veldheer. Hij werd
hogepriester,* hij kon heel handig voorrechten krijgen door het wisselen van leider in het Syrische
rijk. In 143 voor chr. werd hij door een valstrik, gevangen en gedood.
* Juda → koningen
Levi → priesters
Jonatan had bloed aan zijn handen.
Een jaar later werd Judea onafhankelijk. Simon had de macht overgenomen.
Daarna zijn zoon; Johannes Hyrkanus. En hij veroverde Edom(Idumea) en Samaria.
De zoon van hem(Alexander Janneus) veroverde Gallilea in 104 voor chr.
Alexander nam een hellenistische naam aan, en nam deze gewoonten over.
Hierdoor kwam er wel ruimte voor andere goden.
§ 4.2
Toen Simon zich tot hogepriester liet benoemen, trok een groep joden zich terug.
Dit waren voornamelijk priesters. Dit werden de zonen van Zadok. Ze hielden zich stipt aan de
joodse voorschriften.
Nog een groep joden trok zich terug. Ze legden een gelofte af dat ze zich zo stipt mogelijk aan de
wet zouden houden. Dit werden de Farizeeen. Het ontstaan hiervan was dus positief.
Na de dood van Alex. was er nog 9 jaar rust, onder de weduwe Salome Alexandrië.
Na haar dood, vochten de twee zonden Hyrkanus II en Aristobulus II om de troon.
Aristobulus versloeg zijn oudere broer. Antipater bood hulp aan Hyrkanus.
Toen kwam de veldheer Pompjus. Beiden vroeg hem om hulp maar, Pompejus veroverde Jeruzalem
zelf. Hyrkanus werd hogepriester maar hij kreeg geen koninklijke titel.
Pompejus bracht vrede. Al het werk van de Hasmoneese koningen werd ongedaan gemaakt.
Het Joodse volk is 75 jaar zelfstandig geweest.
§ 5.1
Het hele Middelandse zeegebied kwam in handen van de Romeinen
Palestaine werd door Pompjus dus overgenomen, en Antipater van Idumea werd goede vrienden
met de Romeinen. Hij werd zelfs stadhouder!
Soms kwamen de Hasmoneeen in opstand, maar de Romeinen waren sterker.
Als dank voor de hulp, kregen de Joden allemaal voorrechten, zoals
–
vrijstelling militaire dienst → geen bloed aan handen
–
synagoges.
Wel moesten ze flink belasting betalen anders → mannen slaven.
Antipater is vergiftigd, maar Herodes(zoon) wist te ontsnappen naar Rome.
Hij werd koning van Judea. Hij ging terug naar Syrie en de Romeinen zouden hem helpen om zijn
land te heroveren.
§ 5.2
37 voor chr. gingen de Romeinen weg uit Jeruzalem, en Herodes werd koning over Judea, Galilea,
Perea, Samaria en Idumea.
Maar Herodes was een edomiet en verachte de joodse wet. Joden kregen hoge belastingen.
Hij was sterk in organisatie, rechtspraak, handel.
Herodes(de Grote) verfraaide Jeruzalem en de tempel.
Herodes was getrouwd met 10 vrouwen, → Mariamne, om de joden gunstig te stemmen.
Hij doodde Mariamne vanwege verdenking overspel.
Hij doodde uit angst voor rivaliteit; schoonmoeder, leermeester, en 3 van zijn zoons.
§ 5.3
Zijn grote rijk werd verdeeld onder zijn 3 zonen.
Archelaus; Judea, Samaria, Idumea.
Begon met bloedbad → joden dienden een klacht in bij keizer Augustus. Na 10 jaar werd hij
afgezet, en er kwam een stadhouder naar Judea en Samaria (Pontius Pilatus)
Filippus; Galilea → niet joden
Herodes Antipas → Galilea en Perea.
→ liet Joh. De doper onthoofden en gevangenzetten.
→ Jezus stond voor hem terecht.