(Heemskerk) mogelijke kleurschakeringen jaar geleden gevonden

Over
enkele
orchideeën
in
Zeeuwsch-Vlaanderen, waaronder Orchis
laxiflora Lam. nieuw
voor
Nederland
door
H.W.E.
Op
8
juni
1980 maakten Dr. P. Vermeulen
Zeeuwsch-Vlaanderen.
naar
Onder
bezochten wij enkele gebieden ten
orchideeënflora is
De
Bruggen
van
van
dit
westen
van
en
ondergetekende
van
de
heren
een
A.
de Braakman. Ook
orchideeënexcursie
Paridaen
F.
en
Haak
nu weer bleek hoe
rijk de
gebied.
voorkomende
meest
leiding
(Heemskerk)
soort
is
Dactylorhiza praetermissa (Druce)
Sóo,
waarvan
zowel de gevlekte subspjunialis (Verm.) Senghas als de ongevlekte subsppraetermissa
voorkomen. De bloemkleur van deze
Holland
en
violetrose
een
neigt
zijn.
meer
naar
duidelijk
De kleur tendeert soms
wat naar
die
van
exemplaar
van
D.
praetermissa
Noord-Holland ontbreekt.
soms een
ziekte
op,
gehele plant kan
terrein zien,
van
zuiver lichtrose,
Bij gekweekte exemplaren
en te
van
populatie
van
meer
elata (Poir.) Sóo,
D. elata in dit
gebied.
eveneens
kleur die in
een
krijgen,
eveneens
dit
verschijnsel
zeker 10.000 exemplaren
vertoonden. Naar
van
D.
Een
treedt
Dactylorhiza-soorten
die later de
gronde richten. De heer Paridaen liet ons bij St. Kruis
sommige planten
hierdoor een
was
waardoorde bladeren grote, dorre, bruine plekken
aantasten
waar
donkerder dan die in Noord-
Dactylorhiza
merkwaardige toevalligheid (?) gezien het voorkomen
enkel
was
is
populaties
violetrood, terwijl in Noord-Holland de bloemen
zijn
een
zeggen
in enkele
praetermissa
jaren gedecimeerd.
Eveneens algemeen is
Dactylorhiza
mogelijke kleurschakeringen
praetermissa
Op
en
D.
tussen
incarnata (L.) Sóo. Deze
vrijwel
incarnata gemengd
het bekende terrein bij St Kruis,
en
wit
en
lichtrood.
daar zijn ook
waar
vier jaar
(MENNEMA, 1977), bleek deze nog steeds aanwezig
168
te
Op
soort
komt
tussenvormen
geleden
voor
veel terreinen
D.
in alle
staan
D.
niet zeldzaam.
elata werd
gevonden
zijn. Naar schatting bloeide er
een
1.
Fig.
Bloeiwijze
D. incarnata
(al jaren)
en
Orchis
één D. maculata
hadden gevlekte bladeren. Een
Belgische eigenaar
een
schadevergoeding,
orchideeënniet
dat dit terrein
in beheer komt
Bij
St
spoedig
Kruis
Vondsten
van
in ruimte
en
vond
vlijtig
met
plaatse
(L.)
bokkenorchis
zijn
in
St
van
exemplaren
Kruis
Overigens
de bijenteelt,
1½ X.
van
D.
praetermissa
exemplaren
van
betaalt elk jaar privé
van
naj
nog
hooiopbrengst,
aar te
Nederland
dijktalud
in knop,
een
om
D. elata
aan
te wensen
de
drietal exemplaren
van
duidelijk herkenbaar.
„met
laatste
ruime intervallen
vondst,
Voome,
op
wordt in Zeeuwsch-Vlaanderen blijkbaar in wegbermen
kon
wijzen
te
bespuiting
de
uitsluitend
maaien. Het is
maar
altijd gedaan
(QUENÉ-BOTERENBROOD, 1980);
tijd"
ca.
natuurbeschermingsorganisatie.
een
op
Kruis,
Sóo. Enkele
derving
een
St.
van
eerder dan in het
Spreng.,
herbiciden gespoten. Door
voor
voor
de heer Paridaen
hircinum
dateert van 1948.
Lam.
(L.)
in
particulier
ter bescherming van de
Himantoglossum
laxiflora
hetzelfde terrein stonden ook vele
vijftigtal planten. Op
en
van
op
van
het belang
van
nog
de braamvegetatie
de bokkenorchis
tot
nu
toe
ter
worden
voorkomen.
Sensationeel
exemplaar
D.
van
was
incarnata, dat
beschrijving
de vondst,
van
te
lijden
deze
voor
Stengel 30—50(—80)
lancetvormig,
gekield,
bloemen
van
de
ongevlekt.
(Jig.
eveneens
bij St Kruis (VAN BRUGGEN, 1980)
Orchis laxiflora Lam. Deze werd aangetroffen in
1).
heeft onder
betreding
een
door sportvissers.
rietveld
Hieronder
één
van
met erg
veel
volgt
een
Nederland nieuwe orchidee.
cm
hoog,
voet naar
Bloeiwijze
Schutbladen
naar
de top
de top sterk bruinrood gekleurd. Bladen lijn-
gelijkmatig versmald, verspreid langs
losbloemig
even
met
lang als
169
of
grote,
langer
licht-
tot
tot
de stengel,
donkerrood-violette
dan het vruchtbeginsel,
purper.
Zijdelingse
bloemdekbladen rechtopstaand of teruggeslagen. Lip
lang; zijlobben
de zijlobben of
breed
zeer
soms
lichtrode puntjes.
en
drielobbig, breder dan
middenlobongedeeld,
teruggeslagen;
afgeknot
korter dan
en
ontbrekend. Het witte middendeel van de lip is ongevlekt, zelden met
korter
Spoor duidelijk
dan
het vruchtbeginsel,
het eind meestal
aan
ingesneden.
O. laxiflora komt in
de
soort
voorkomen
Kanaaleilanden.
het
de
op
Bij geruchte
gehele Middellandse-Zeegebied
hoogte
is mij
een
van
vondst in
O. laxiflora is
zekerheid
te
nauw verwant aan
O. laxiflora
1980). De
soorten
Aan de rand
ons
auteurs
van een
die
Frankrijk
Het voorkomen
zou
op
de
van
de
en
Gr.],
beide
soms
in
zoals
zijn overigens tegenwoordig
soorten
zijn niet altijd
opgevat als
een
de Flora Europaea (Sóo,
mening dat het hier
van
met
ondersoort
om twee
gaat.
greppel langs
5 exemplaren
apifera Huds.,
In
zij gevonden
onlogisch.
palustris
et
bekend.
België
palustris Jacq.
palustris (Jacq.) A.
[subsp.
meeste
verschillende
werden
O.
onderscheiden. Daarom wordt O.
voor.
Bovendien is
Parijs.
in Zeeuwsch-Vlaanderen is dus zeker niet
soort
van
en om
tot
soms
de weg
van
IJzendijke
Dactylorhiza fuchsii (Druce)
van
in grote aantallen
aanwezig is,
Schoondijke tenslotte
naar
Sóo getoond. Van
Ophrys
werden in 1980 slechts
70
ca.
exemplaren waargenomen.
Literatuur
BRUGGEN,
H.
W.
E.
VAN,
1980.
Orchis
nieuw
laxiflora,
Nederland.
voor
Orchideeën
42,
p.
202-203.
MENNEMA, J.,
1977.
Een floristisch
A.J.
opmerkelijk jaar!
1980.
QUENE-BOTERENBROOD, A.J.,
Quené-Boterenbrood
&
Gorteria 8
Himantoglossum
C.L.
Plate,
Atlas
(9),
hircinum
van
de
p.
159—168.
(L.) Spreng.,
Nederlandse
in
J.
Flora
Mennema,
1,
p.
129.
Amsterdam.
Sóo,
R.
DE,
1980.
Orchis
On several
L.,
in
T.G. Tutin c.s.,
orchids
in
laxiflora
The
most
new
occurrence
Europaea 5,
was one
specimen
p.
Zeeuwsch-Vlaanderen, including
Lam.
new
for the
of Orchis
170
Cambridge.
Orchis
(province Zeeland)
laxiflora Lam. (fig. 1)
of the Netherlands.
337-342.
Netherlands
of several orchids in Zeeuwsch-Vlaanderen
interesting find
for the flora
Flora
near
is mentioned.
St. Kruis. This
The
species is